1 Samuel

 

Peeji sitere n'akwụkwọ Samuel, na Biblia de Cervera (1299/1300)

Akwụkwọ Samuel (Hibru: ספר שמואל, ) bụ akwụkwọ dị na Bible Hibru, nke a na-ahụ dị ka akwụkwọ abụọ (1-2 Samuel) na Agba Ochie. Akwụkwọ ahụ bụ akụkụ nke akụkọ ihe mere eme nke Deuteronomistic, usoro akwụkwọ (Jọshụa, Ndị Ikpe, Samuel, na Ndị Eze) nke mejupụtara akụkọ ihe mere anya nke Ndị Izrel na nke ahụ bụ iji kọwaa Iwu Chineke maka Izrel n'okpuru nduzi nke ndị amụma.[1]

Dị ka ọdịnala ndị Juu si kwuo, ọ bụ Samuel dere akwụkwọ ahụ, tinyere ihe mgbakwunye nke ndị amụma Gad na Netan [1] bụ́ ndị mejupụtara akụkụ atọ bụ́ isi nke akwụkwọ ahụ.[2][3] Echiche ndị ọkà mmụta nke oge a na-ekwusi ike na e dere akụkọ ihe mere eme Deuteronomistic dum ihe dịka site na ijikọta ọtụtụ ederede onwe ha sitere na oge dị iche iche.[5][6]

Akwụkwọ ahụ malitere site na mkpagbu Samuel [1] na òkù ọ na-akpọ Jehova mgbe ọ bụ nwata. Akụkọ banyere Igbe ọgbụgba ndụ na-esochi. Ọ na-akọ banyere mmegbu ndị Filistia mere Izrel, bụ́ nke dugara ná nhọpụta Samuel mesịrị bụrụ eze mbụ nke Izrel. Ma Sọl, ebe ọ ghọrọ eze, ọ rọpụtara Devid, onye meriri ndị iro Izrel, ka ọ gaa n’ala ịkpa ebe nwa ya nwoke bụ́ Sọlọmọn ga-ewu ụlọ nsọ mbụ ma bubata igbe ọgbụgba ndụ ahụ na Jeruselem. Jehova kwekwara nkwa na Devid na ndị ga-anọchi ya ga-abụ ndị eze ruo mgbe ebighị ebi.[9]

Na Septuagint, nke bụ ntọala nke akwụkwọ Bible Ndị Kraịst, e kewara ederede ahụ n'akwụkwọ abụọ, nke a na-akpọzi Akwụkwọ Samuel nke Mbụ na nke Abụọ.

Akụkọ Bible

Ernst Josephson, David na Saul, 1878

  Jerusalem Bible kewara Akwụkwọ Samuel abụọ n'akụkụ ise. Akụkụ ndị ọzọ na-adabere na nkewa dị na nsụgharị ahụ:

1 Samuel 1:1-7:17. Samuel 1 Samuel 8:1-15:35. Samuel na Sọl 1 Samuel 16:1-2 Samuel 1:27. Sọl na Devid 2 Samuel 2:1-20:26. Devid 2 Samuel 21:1-24:25. Ihe ọmụma ndị ọzọ

Samuel (1:1-7:17)

Oge Samuel bụ nwata (1:1-4:1a)

Otu nwoke aha ya bụ Elkena, onye Efrata, onye Ramatayim-zofim, nwere nwunye abụọ, bụ́ Penina na Hana, ndị bụ́ ọdụdụ ya. Esemokwu dị n'etiti ha abụọ n'ihi na Penina mụrụ ụmụ, Hana nwekwara akara ọ na-edebeghị. Hana na-amụtaghị nwa kwere Jehova, bụ́ Jehova nke ụsụụ ndị agha, na ọ bụrụ na ọ mụọ nwa nwoke, na ọ ga-arara ya nye Chineke. Ilai, bú onye-nchu-àjà Shailo, ebe ọ nọ, chere na a kpọrọwo ya: ma mb͕e ọ nuru na ọ nēkpe ekpere, ọ gọziri ya. Egwuregwu nke otu nwata nwoke aha ya bụ Samuel, na Samuel raara onwe ya nye Jehova dị ka onye Naziraịt - naanị otu ma e wezụga Samson a maara na Bible. E jara Hana mma maka imezu nkwa ya.

Ụmụ Ilaị, bụ́ Họfnaị na Finehas, ga-ezonarị ndị mmadụ iwu Chineke, na-achọ anụ esighị eko, na iji anụ ndị e ji ejere Jehova ozi nwee mmekọahụ. Otú ọ dị, Samuel tolitere "n'ihu Jehova": nwa ya nwanyị na-eleta ya kwa afọ, na-achọ uwe ọhụrụ, Hana nwere ụmụ ise ọzọ. Ilaị gbalịrị ime ka ụmụ ya kweta ịnakwere omume ha ma okpu. Dị ka a ga-asị na ọ ga-ekwu nke a, otu mmụọ ozi bịarutere, buru amụma na a ga-ebipụ ezinụlọ Ilaị, ọ dịghịkwa nke ọ bụla n’ime ụmụ ya ga-ahụ ime agadi.

Otu abalị, Chineke kpọrọ Samuel, chere na Ilaị kpọrọ ya ugboro atọ, gbakwuru Ilaị. Ilaị gwara ya na Chineke chọrọ ịgwa ya okwu, Chineke gwakwara Samuel na amụma e buru na mbụ banyere ezinụlọ Ilaị bụ eziokwu. Samuel tụrụ egwu ịgwa Ilaị na mbụ, ma Ilaị gwara ya ka ọ ghara, na Chineke ga-eme ihe ziri ezi n’anya Ya. Ka oge na-aga, Samuel tolitere ma bụrụ onye a ma ama dị ka onye amụma.

Igbe ahụ n'aka ndị Filistia (4:1b-7:17)

Ndị Filistia, mbụ mbụ ha mgbe emee ndị Izrel ọnụ ụzọ nke Igbe Ọgbagbụ ndụ, meri ndị Izrel n'Agha nke Afek, weghara Igbe ahụ ma gbuo Hophni na Finehas, si otú a dị egwu mbụ. Mgbe Eli ihe otu a, jide ahụ ahụ, ọ dara n'oche ya wee nwee. Nwunye di ya, n'aka nke ya, na-arụ ọrụ na nke a, ma na-akpọ nwa ya nwoke Ichabod ('Mam ebube') iji cheta mmeri nke Igbe ahụ.

Ka ọ dị ugbu a, agha ahụ nọ na-aga n’Ugwu Gilboa, ma ka Samuel na-achọ ịla, ndị ndú ahụ na-emeri. E gbuwo mmadụ atọ n’ime ụmụ Sọl, e jiwokwa ube merụọ ya onwe ya ahụ́. Sọl gwara onye na-eburu ya ihe agha ka o were mma agha gbuo ya kama ikwe ka ụmụ Izrel jide ya, ma o mere otú ahụ n’onwe ya mgbe onye na-eburu ya ihe agha busoro ya agha. Mgbe ha hụrụ na agha ahụ na-aga nke ọma, ụmụ Izrel si n’ala ha gbapụ ma kwe ka ndị nche ahụ jide ha. N'echi-ya, ndi-nche we bipu isi-ya, būru ihe-agha-ya rue ulo nsọ Ashtaret, buru ozu-ya jerue Bet-shan. Ma mb͕e ndikom Jebesh-gilead nuru ihe emereri, ha chiri ozu-ya, lìe ya n'ala-ha.

Samuel na Saul (8:1-15:35)

Ntọala nke ndị eze (8:1-12:25)

Mgbe Samuel mere agadi, ọ họpụtara ụmụ ya ndị ikom Joel na Abaịja ka ha bụrụ ndị ikpe ma, n’ihi nrụrụ aka ha, ndị Izrel họọrọ otu nwoke nke aka ha mere ka ọ chịwa ha. Chineke gwara Samuel ka o nye ndị ahụ ihe dị ha mkpa n’agbanyeghị na ọ maghị ihe: Chineke nyere ha Sọl nke ebo Benjamin, bụ́ onye Samuel tere mmanụ mgbe Sọl na-agbalị ịchọta ụgbọ ịnyịnya nna ya furu efu. Mgbe ahụ, o mere oriri, o nyere ya anụ kasị mma, ha wee malite ikwu okwu n’elu ụlọ Samuel. Samuel gwara Sọl ka ọ gaa n’ụlọ nsọ, gwa ya ka ọ gaa n’ụlọ nsọ gwa ya na ọ bụ nna ya na-achị ugbu a, nakwa na Sọl ga-ahụ ihe ịrịba ama ndị dị n’ụlọ nsọ. Sọl nọ na-ekiri ihe ahụ mgbe ọ hụrụ ụfọdụ ndị ọrịa na-agbagwojuru ndị agbata obi ya anya. N’ikpeazụ, a kpọsara Samuel eze n’ihu ọha, n’agbanyeghị na o nweghị nchebe.

Obere oge ka nke ahụ asị, Nahash onye Amọn nọchibidoro Jebesh-gileed ma gwa onye ọ llala nọ n’obodo ahụ ka ha se ewepụ anya aka nri ya dị ka ihe na-eche udo. Ndi Jebesh we ziga ndi-ozi, nāchọ onye-nzọputa. Mgbe Shọọ ada ada ahụ, ọ kpọkpọ puku ndị ikom 330,000 wee buso agha ike n’egosi, dugaara Israel ná mmeri ma ire Jebesh, si otú ahụ gosi na ọ bụghị eziokwu. amụrụ ngalaba.

Samuel maara na ọ bụ onye ọka ikpe ikpeazụ nakwa na oge ndị eze na-achọ ịmalite, ma na-agwa ndị Izrel okwu, na-egosi na aka ya dị ọcha ma na-akọ akụkọ ihe mere eme nke Israel. Ọ na-akpọ Onyenwe anyị ka o zitere égbè eluigwe na mmiri ozuzo, ma na-abara ndị mmadụ mba maka ọchịchọ ha maka eze. Ka o sina dị, ọ gwara ha na ọ bụrụhaala na ha zere ofufe arụsị, ha agaghị ala n'anya - mana ọ bụrụ na ha emee, ọdachi ga-adakwasị alaeze ahụ.

Mmalite nke ọchịchị Sọl (13:1-15:35)

N'agbanyeghị mmeri mmeri agha ya, Sol nupụụrụ isi na jide Yahweh. Nke mbụ, mgbe ọ lụchara echere ndị echere, ọ naghị Samuel ka ọ bịarute tupu ya azụ àjà. Ka ọ dị ugbu a, ọ na- ndị na ndị nnọchiteanya anɔwo na-egbu ma na-ejide ndị na-akpụ ihe iji hụ na ndị agha ngwá agha, ya mere ndị Israel na-eji ngwá ọrụ ugbo dị nkɔ gaa agha. Nwa Sọl bụ Jonathan mgbasa ozi site n'ịgbago n'ogige ndịsị ma gbuo mmadụ iri abụọ n'ime usoro ahụ. Egwu nke a na-akpata na-eduga na mmeri maka ndị Izrel. Jonathan Idịra Ụmụaka ma rie ya, n'agbanyeghị iwu eze ka ọ mba iri ruo mgbede.

Jonatan malitere inwe obi abụọ banyere nna ya, na-eche na a pụrụ inwe mmeri ka ukwuu ma ndị ikom ahụ rie nri. Iwu eze nwere ihe ọzọ a na-atụghị anya ya pụta, ya bụ, na ndị ikom ahụ malitere igbu ma rie anụ a na-agbaghị agba. Iji gbochie nke a, Sọl wuru ebe ịchụàjà ka e wee na-edebe iwu kwesịrị ekwesị. Mgbe onye nchụàjà tụrụ aro ka a jụọ Chineke ajụjụ tupu ya alụ agha ọzọ, Chineke gbachiri nkịtị, mee ka Sọl guzobe usoro iwu iji mata onye mere ka Chineke gbahapụ ha. Ihe a mere Jọnatan, ma ndị ikom ahụ ekwetaghị ka e gbuo ya ebe ọ bụ na ọ bụ ya mere ha ji merie.

Ka oge na-aga, Sọl busoro ndị Moab, ndị Amọn, ndị Idọm, ndị Zoba, ndị Filistia, na ndị Amalek agha, bụ́ ndị o meriri ha niile. Ala-eze ya nọ na-alụ agha mgbe nile, ọ na-eweghachikwa ndị agha ọhụrụ na ndị agha mgbe nile. Otú ọ dị, o nupụrụ isi ná ntụziaka Chineke nyere ka e bibie Amalek: Sọl gbanahụrụ Agag, onye na-achị Amalek, na ìgwè atụrụ kasị mma nke Amalek ịchụ àjà. Samuel baara Sọl mba ma gwa ya na Chineke ahọpụtala nwoke ọzọ ka ọ bụrụ eze Izrel. Samuel wee gbuo Agag n'onwe ya.

Sọl na Devid (kwuru) (1:1-1:27)

Devid n'ụlọ ikpe (16:1-19:7)

Samuel gara Betlehem ịga leta otu nwoke aha ya bụ Jesi, bụ́ ebe Chineke kwere Samuel nkwa na ya nwere ike tee otu n’ime ụmụ ya mmanụ ka ọ bụrụ eze. Otú ọ dị, mgbe o lere ụmụ Jesi anya, Chineke gwara Samuel na ọ dịghị onye n’ime ha ga-abụ eze. Chineke gwara Samuel ka o te Devid, nwanne ya nke nta, mmanụ ka ọ bụrụ eze. Ọzọkwa, Sör dara ọrịa, Devid wee bịa butere ya nnukwu ụbọ akwara. Sör nwere ihe ịrịba ama na Devid, e wee mara Devid dị ka onye na-ebu ihe agha na onye na-akụ ụbọ akwara.

Otu ọhụrụ mgbochi agha, onye mmeri nke ndị a ma ama, Goliath, na-ama onye Israel aka ịlụ ọgụ, ndị mmeri ahụ ghọrọ ndị mmeri. Devid gara butere ya nri nye ụmụ Izrel, o wee mata na ọrụ ahụ dị ukwuu. Sọl dị njikere inye onye nọ ya gburugburu ọtụtụ akụ̀ na ala, na aka n’alụmdi na nwunye nwa ya nwanyị, na onyinye onwe ya ka ọ bụrụ ụgwọ ọrụ maka onye ahụ gburu mmadụ, ma gwa Sọl na ya ga-egbu Golayat. Sọl yi uwe agha ya, ma Devid tụrụ egwu na a ga-egbu ya n’ihi na ọ mabeghị ya. Mgbe Golaịat hụrụ na Devid bụ nwa okorobịa, o yiri ka ọ ga-egbu ya. Ọ tụpụrụ nkume n’egedege ihu Golayat, Golayat wee gba ọsọ bịa. Devid were mma agha ya ebipụ isi Golayat.

Jọnatan bụ enyi Devid. Sọl zipụrụ Devid ka ọ gaa agha, e wee merie ndị agha ya ngwa ngwa n’ihi ihe ịga nke ọma o nwere, ma Devid kwara ya ekworo n’afọ ahụ ụmụ Izrel dere abụ banyere otú Devid siworo nwee ihe ịga nke ọma. Otu ụbọchị, Sọl nwara iji ube gbuo Devid, ma Devid zere ya. Sọl ghọtara na Chineke nọnyeere Devid ugbu a, ọ bụghị ya, mee ka ọ tụọ Devid egwu. N’ihi ya, ọ na-achọ ndị ọzọ ka ha na Devid dị n’udo. Na mbụ, o ziga ya n’agha, ma nke a na-eme ka o nwee ihe ịga nke ọma.

Mgbe nke ahụ gasịrị, ọ gbalịrị ịlụ ya na nwa ya nwanyị Merab, mana David jụrụ, ya mere Merab lụrụ onye a ma ama Adriel. Otú ọ dị, Michal, nwa nwanyị ọzọ nke Sọl, hụrụ Devid n'anya. Ọ bụ ezie na Devid ka na-ejighị n'aka na ọ ga-abụ ọgọ eze, Sọl chọrọ naanị 100 ndị Filistia dị ka ụtụ isi. Ọ bụ ezie na nke a bụ atụmatụ ka ndị Filistia jide Devid, Devid gburu ndị Filistia 200 ma weghachite ihu ha n'ihu Sọl.

Sọl wee kpata ọnwụ Devid, mana Jọtan gwara ya.

Ụgbọelu Devid (19:8-21:16)

Devid gara hụ Jọnatan, ha arụrịtara ụka ma Sọl ọ̀ chọrọ n’ezie igbu Devid. Devid tụrụ aro ka e lee ule: ya na eze ga-eri nri n'echi ya maka ememme ọnwa ọhụrụ. Otú ọ dị, ọ ga-ezo n’ọhịa ma Jọnatan gwa Sọl na Devid alọghachila Betlehem maka àjà ahụ. Ọ bụrụ na eze anabata nke a, ọ gaghị anwa igbu ya, ma ọ bụrụ na ọ na-ewe iwe, ọ ga-eme ya. Jonatan we dozie akwukwọ iziga Devid: ọ gējekuru nkume Ezel, b͕a ya àkú atọ, gosi otù onye nime ndi-ibe-ya ka ọ chọta ha. Ọ bụrụ na ọ gwa onye ibe ya na akụ́ ndị ahụ dị nso na nkume ahụ, Devid nwere ike ịbịakwute ya, ma ọ bụrụ na ọ gwa ha na ha nọ nso nkume ahụ, ọ ga-agba ọsọ. Mgbe Jọnatan mere atụmatụ ya, Sọl nwara iji ube ya gbuo ya. Jonatan we gosi Devid nka n'akwukwọ-osuso-ọmumu-ya, ha abua we tikuru onwe-ha ka ha kewapu.

Devid rutere Nob, ebe ọ zutere Ahimelech onye ụkọchukwu, nwa nwa Eli. N'ime ka ọ na-eme ka eze na-ezu ndị ikom ya, ọ rịọrọ maka ihe. E nyere ya achịcha ngosi na mma agha Golaịat. Mgbe ahụ, ọ gbagara Gath ma chọọ ebe mgbaba n'ụlọ ikpe nke Eze Achish, mana o mere ka ọ bụrụ onye isi mgbaka ebe ọ na-atụ egwu ihe ndị Filistia nwere ike ime ya.

Devid gara n'ọgba Adullam dị nso n'ụlọ ya, ebe ezinụlọ ya letara ya, ruo mgbe ọ chọtara ebe mgbaba maka ha n'ụlọ eze Moab na Mizpa.

Otu n’ime ndị na-ejere Sọl ozi, bụ́ Doeg, onye Idọm, hụrụ Devid na Nob, gwa Sọl na ọ nọ n’ebe ahụ. Sọl bịarutere n'obodo ahụ wee kwubie na ndị nchụàjà na-akwado Devid ma mee ka Doeg gbuo ha niile. Otù onye-nchu-àjà we wepuga onwe-ya: Abaiata nwa Ahimelek, onye jere iso Devid. Devid nabatara ya, na-eche na ọ bụ ya kpatara ogbugbu ahụ. Devid we naputa obodo Keila n'aka ndi Filistia site n'enyemaka Chineke na Abaiata. Mgbe Chineke gwara ya na Sọl na-abịa, nakwa na ndị obodo Keila ga-atọgbọrọ n’aka Sọl, Devid na ndị ikom ya gbagara n’ala ịkpa Zif, bụ́ ebe Jotam bịara mata na ya bụ eze ọhụrụ. Ụfọdụ ndị Zif gwara Sọl na Devid nọ n’ala ịkpa, ma ndị Filistia ọzọ wakporo ha kwụsịrị ịchọ Sọl.

Mgbe mwakpo ahụ gasịrị, Sọl chọpụtara na Devid bi ugbu a n'ọzara En Gedi ma maliteghachi ịchọ ya. N'otu oge, ọ banyere n'ọgba iji wepụ onwe ya. Devid na ndị ikom ya nọ n'azụ n'ọgba ahụ. Ha kwurịtara ma ọ ga-ekwe omume igbu Sọl, mana Devid họọrọ nanị igbu otu akụkụ uwe elu ya ma jiri nke a mee ihe dị ka ihe akaebe na ọ chọghị igbu Sọl n'ezie. Sọl chegharịrị maka otú o si mesoo Devid, mata ya dị ka eze ọzọ ma mee ka o kwe nkwa na ya agaghị egbu ụmụ ya.

Samuel nwụrụ, mgbe ọ lụsịrị ya, David gara n'ọzara Paran. N'ebe a, ọ zutere ndị ọzụzụ atụrụ nke onye Keleb aha ya bụ Nabali, ndị ikom ya nyekwara aka chebe ha. N'oge ịkpụ atụrụ, ọ na-eziga ụfọdụ n'ime ndị ikom ya ịrịọ maka nri. Nabal jụrụ, na-ahọrọ idebe nri ya maka ezinụlọ ya. Mgbe nwunye ya, Abigail, nụrụ nke a, ọ na-eburu David n'onwe ya ọtụtụ ihe. Nke a bịara bụrụ kpọmkwem n'oge kwesịrị ekwesị, ebe ọ bụ na Devid ka yiri egwu igbu onye ọ bụla nọ n'ụlọ Nabali. Abigail rịọrọ ebere, Devid kwetara, na-eto amamihe ya. N'abalị ahụ, Nabal nwere oriri, ya mere Abigail chere ruo ụtụtụ iji gwa ya ihe o mere. Ọ nwere nkụchi obi ma nwụọ ụbọchị iri ka e mesịrị. Devid lụrụ Abigail na nwanyị si Jezreel aha ya bụ Ahinoam, mana ka ọ dị ugbu a, Sọl lụrụ nwunye mbụ Devid, Michal, n'aka onye a ma ama aha ya bụ Palti, nwa Laish.

Sọl kpebiri ịlaghachi ịchụ Devid, ndị Zifita dọrọ ya aka ná ntị banyere ebe Devid nọ. Sọl laghachiri n'ọzara Ziph ma guzobe ogige. Otu abalị, Devid na ndị enyi abụọ, Achimelech onye Het na Abishai nwa Zeruya (nwa nwanne ya), gara n'ogige Sọl ma chọta ya na-ehi ụra n'ala. Abishai na-akwado igbu ya, mana Devid guzogidere ọzọ, afọ ojuju na-ewere ube na ite mmiri dị n'isi Sọl. N'ụtụtụ echi ya, Devid dụrụ Abner, onyeisi ndị agha Sọl, ọdụ ka o gbuo ndị agha ahụ maka na ha echebeghị Sọl, na-ekwu na enweghị ube na ite mmiri dị ka ihe akaebe. Sọl kwụsịrị, ma chegharịa ọzọ maka ịchụ nta ya. Ọ gọziri Devid, Devid tụgharịrị ube ya ma Sọl laghachi n'ụlọ.

Devid n'etiti ndị Filistia (27:1-31:13)

Devid sonyeere ndị Filistia n'ihi egwu Sọl, were ndị nwunye ya ma jiri obi ọjọọ bibie ndị iro ya, ọkachasị Ndị Geshurite, ndị Girzit na ndị Amalek, mana ọ na-eme ka ndị Filistia kwere na ọ na-awakpo ndị Izrel, Ndị Jerahemia na Ndị Kenite kama. Eze Achish nwere obi ụtọ n'ebe ọ nọ, ma chee na ọ ga-anọgide na-ejere ya ozi. N'ikpeazụ, ndị Filistia na ndị Izrel lụsoro agha, Devid sokwa ha gaa.

Ka ọ dị ugbu a, Sọl na-echegbu onwe ya banyere agha na-abịanụ, mana ọ pụghị inweta ndụmọdụ site n'aka Chineke. O kpebiri ịnwa ịkpọtụrụ Samuel site n'èzí ili. Ọ bụ ezie na ọ chụpụrụ ndị amoosu na ndị mgbaasị niile, ọ chọpụtara na otu ka nọ na Endor. Mgbe Sọl mesiri ya obi ike na a gaghị ata ya ahụhụ, ọ kwetara ịkpọ Samuel. Samuel enweghị obi ụtọ na a na-enye ya nsogbu, ma kpughere na ndị Filistia ga-emeri n'agha ahụ, ebe Sọl na ụmụ ya nwụrụ n'ime usoro ahụ. Ọ tụrụ Sọl n'anya, ọ bụ ezie na ọ na-ala azụ na mbụ, ọ na-eri nri na akwụkwọ.

Laa azụ n'ogige ndịsị, ọtụtụ n'ime ndịsị egwu obi ụtọ n'echiche nke ịlụ ogụ n' Devid, na-eche na ọ nwere ike n'oge agha ahụ. Ya mere, Akish na-achọghị iziga Devid kama ịhụghachite ya na ndị agha ọnwụ na Jezreel. Mgbe Devid na ndị ikom ikom ya rutere na Ziklag, ha egwuregwu na ndị Amalek kwatuola ya, ma shaqee ndị Devid Devid n'agha. Mgbe ọ nwere ikerẹ Chineke, Devid isi ndị ahụ ndị Amalek na-awakpo, na- Harris ohu Ijipt nke otu, nke a gbahapụrụ mgbe ọ dara ọrịa, nke nwere igosi ike ha m ahụ. Mgbe imera ha ma ime na ha na-eri oriri, David na-alụ ogụ ụbọchị niile, naanị 400 na-agbapụ na kamel. David we rest ihe niile wee gụnyere na Ndagwurugwu Besor, ebe ndị ikom 200 bụ ndị ike ike nke ukwuu isonyere ya nọ na-eche ihe. Devid na ha niile ga-ekere òkè n'ihe mmetụta ahụ, mmetụta ụfọdụ n'ime ndị okenye Juda mgbe ọ la àmà Ziklag.

Ka ọ dị ugbu a, agha Ugwu Gilboa nọ na-aga n’ihu, ma dị ka Samuel buru n’amụma, ndị Filistia na-emeri. E gbuwo mmadụ atọ n’ime ụmụ Sọl, e jikwa ube merụọ ya onwe ya ahụ́. Sọl gwara onye na-eburu ya ihe agha ka o were mma agha gbuo ya kama ikwe ka ndị Filistia jide ya, ma o mere otú ahụ n’onwe ya mgbe onye na-eburu ya ihe agha jụrụ. Mgbe ha hụrụ na agha ahụ na-aga nke ọma, ụmụ Izrel si n’ala ha gbapụ, kwe ka ndị Filistia weghara ha. N'echi-ya, ndi Filistia chọtara Sọl, bipu isi-ya, buru ihe-agha-ya n'ulo Astarte, na ozu-ya rue Bet-shan. Ma mb͕e umu-ndikom Jebesh-gilead nuru ihe emereri, ha we buru ozu-ya, me ememe olili n'ala-ha.

2 Samuel

Sọl na Devid (kwuru) (1:1-1:27)

Devid n'etiti ndị Filistia (na-aga n'ihu) (1:1-1:27)

Laa azụ na Ziklag, ụbọchị atọ mgbe Sọl nwụsịrị, Devid natara ozi na Sọl na ụmụ ya anwụọla. Ọ pụtara na onye ozi ahụ bụ onye Amalek nke, na nkwenye Sọl, gburu Sọl iji mee ka ọnwụ ya dị ngwa, ma weta Devid okpueze ya. Devid nyere iwu ka e gbuo ya maka igbu ndị e tere mmanụ Chineke. N'oge a, Devid na-enye nnukwu otuto, ebe ọ na-eto obi ike na ịdị ebube nke enyi ya Jonathan na Eze Saul.

Devid (2:1-20:26)

Devid Eze Juda (2:1-4:12)

Devid laghachiri na Hebron na ntụziaka Chineke. Ndị okenye Juda tere Devid mmanụ, ma dị ka ọ na-eme, ọ kwụghachiri ndị Jebesh Gilead ụgwọ maka ime olili Sọl. Ka ọ dị ugbu a, n’ebe ugwu, nwa Sọl bụ́ Ish-boshet, bụ́ onye Abna na-akwado, ewegharawo ebo ndịda. Devid na ndị agha Ish-boshet zukọrọ na ọdọ mmiri Gibeon, Abna na Joab, nwa Zeruya na onyeisi ndị agha Devid wee kwekọrịta ịlụso ibe ha agha. Nke a mere ka ndị ikom iri na abụọ nọ n’akụkụ nke ọ bụla gbuo onwe ha, ma agha wee daa, Devid wee merie. Ma ka umu Benjamin na-alọta, Asahel+ nwanne Joab chụrụ Abnea wee gbuo ya, wuo mmadụ niile. Joab na Abishaị wee chụwa Asahel. E gbasara udo mgbe ha rutere n’ugwu ka ha ghara ịwụfu ọbara ọzọ, Abna na ndị ikom ya wee nwee ike ịgafe Jọdan.

Agha ahụ na-aga n'ihu ka David na-ewu ezinụlọ. Ka ọ dị ugbu a, Ụlọ Sọl na-ebelata. Mgbe Ish-boset boro Abner ebubo na ya na iko nwanyị Sọl bụ Rizpa dina, Abner kwuru na ya ga-esonyere Devid, nke Devid nabatara ma ọ bụrụhaala na ọ kpọtara Michal. N'otu oge ahụ, Devid zigara Ish-boshet arịrịọ maka nloghachi nke Michal, nke Ish-bosheth kwetara. Patiel sooro ya na-ebe ákwá ruo mgbe a gwara ya ka ọ laghachi n'ụlọ. Mgbe Mikal lọghachiri, Abner kwetara ime ka ndị okenye Izrel kweta ime Devid eze. Joab kwenyere na Abner na-agha ụgha na ebumnuche ya ịbịakwute Devid ma, mgbe ọ kpọghachiri ya na Hebron, gbuo ya iji megwara Asahel. Devid bụrụ ndị ezinụlọ Joab ọnụ ka ha jide onye ekpenta, onye nwere nkwarụ ma ọ bụ onye agụụ na-agụ. Mgbe ahụ, o mere emume olili ozu maka Abner.

Ka ọ na-erule n'oge a, naanị onye ọzọ dị ndụ n'ezinụlọ Ish-boshet bụ Mephiboshet, nwa Jonathan nwere nkwarụ, onye onye nọọsụ ya tụbara ka ọ na-anwa ịgbapụ n'obí eze mgbe ọnwụ Sọl na Jọtan gasịrị. Rechab na Baanah, abụọ n'ime ndị isi ụgbọ mmiri ya na-atụ anya ụgwọ ọrụ site n'aka Devid, gburu Ish-boshet, ndị mara ya mma ma gbupụ ya isi. Ha wetara David isi ya, mana Devid gburu ha maka igbu nwoke aka ya dị ọcha. A kwụgburu ha n'akụkụ ọdọ mmiri Hebron ma lie isi Ish-boshet n'ili Abner.

Devid Eze Juda na nke Israel (5:1-8:18)

A na-ete Devid mmanụ dị ka eze Izrel niile.

N'ụzọ na-enweghị isi, Devid weghaara Jerusalem n'aka ndị Jebus. Ọ weghaara ebe e wusiri ike nke Zaịọn ma wuo mpaghara gbara ya gburugburu. Hiram nke Mbụ, eze Taịra zigara ndị omenkà iwu David obí eze. Ka ọ dị ugbu a, ezinụlọ David na-aga n'ihu na-eto eto. Ndị Filistia kpebiri ịwakpo Izrel ugbu a ebe Devid bụ eze, mana Chineke kwere ka Devid merie ha n'agha abụọ, nke mbụ na Bel Perizim na nke ọzọ na Ndagwurugwu Rephaim.

Igbe ahụ ka dị na Baalah (aha ọzọ maka Kiriath Jearim), mana Devid chọrọ iweta ya na Jerusalem. O tinyere ya n'ụgbọ ịnyịnya ma were ndị ụkọchukwu Uzzah na Ahio, ụmụ Abinaadabu na ụmụnne Eleazar, ka ha soro ya. A na-ahazi nnukwu ngagharị na ngwá egwú, mana ọ kwụsịrị na mberede mgbe ehi ahụ dara, na-eme ka Uzzah metụ Igbe ahụ aka ma nwụọ. David na-atụ egwu iburu ya gaa n'ihu ma chekwaa ya n'ụlọ nwoke aha ya bụ Obed-Edom. Mgbe, mgbe ọnwa atọ gasịrị, Obed-Edom na ezinụlọ ya enwetaghị ihe ọ bụla ma ọ bụghị ngọzi, Devid weere Igbe ahụ gaa Jeruselem. Dị ka akụkụ nke emume iwebata Igbe ahụ n'ime obodo ahụ, Devid na-agba egwú n'ihu ya na-eyi ihe ọ bụla ma ọ bụghị ephod. Michal hụrụ nke a wee were iwe, mana Devid kwuru na ọ bụ maka Onyenwe anyị, ya mere ọ bụghị ihe na-enweghị nsọpụrụ. Michal enwetụbeghị ụmụ ọ bụla.

Devid chọrọ iwu ụlọ nsọ, na-ekwu na ya ekwesịghị ibi n'obí eze mgbe Chineke bi n'ụlọikwuu. Nathan, onye amụma, kwetara. Otú ọ dị, n'abalị ahụ, Nathan rọrọ nrọ nke Chineke gwara ya na Devid ekwesịghị iwu ya ụlọ nsọ maka ihe atọ. Nke mbụ, Chineke enyeghị ya iwu, ọ dịghịkwa mgbe ọ mere mkpesa banyere ibi n'ụlọikwuu. Nke abụọ, Chineke ka na-arụ ọrụ iji wuo Devid na ụlọ ya ma guzobe ndị Izrel n'Ala Nkwa. Nke atọ, Chineke ga-eme ka otu n'ime ụmụ Devid bụrụ eze. Ọ ga-ewu ụlọ nsọ ahụ, ụlọ ya agaghịkwa apụ. Mgbe Nathan kọọrọ Devid nke a, Devid kpere ekpere n'ihu Chineke, na-ekele ya maka mkpughe ndị a. Devid meriri ndị iro Izrel, gbuo ndị Filistia, Ndị Moab, Ndị Edọm, ndị Siria, na Ndị Aramaic. Mgbe ahụ, ọ na-ahọpụta ndị kansụl.

Ezinụlọ Devid na atụmatụ maka onye ga-anọchi ya (9:1-20:26)

Devid jụrụ ma ọ bụrụ na onye ọ bụla si n'Ụlọ Sọl ka dị ndụ ka o wee nwee ike igosi ha obiọma iji cheta Jọtan. Ziba, otu n'ime ndị na-ejere Sọl ozi, gwara ya banyere Mefiboset. Devid gwara Mefoshete na ọ ga-ebi n'ụlọ ya ma rie nri na tebụl ya, Mefoshet kwagara Jeruselem.

Agha ndị Amọn na ọmụmụ Solomọn (10:1-12:31)

Nahash, bú eze Amon, we nwua, nwa-ya nwoke we buru Hanun n'ọnọdu ya. Devid zipụrụ ndị ozi ọmịiko, ma ndị Amọn hie ụzọ na ndị ozi ya bụ ndị nledo ma weda ha ala tupu ha ezigara ha Devid. N'ịghọta ndudue ha, ha tụrụ egwu imegwara Devid ma chịkọta ndị agha sitere n'ebo ndị gbara ha gburugburu. Devid we nu ihe a, o we ziga Joab iduru usu-ndi-agha-ya rue ọnu-uzọ-ama obodo, ebe umu Amon nēdo agha. Joab we si n'etiti usu-ndi-agha ahu kee òkè abua: ọ gēdu kwa usu-ndi-agha pụrụ iche ibuso Siria agha: ma ndi-agha fọduru, nke Abishai, nēchikọta, we lekwasi umu Amon anya.

Ọ bụrụ na ndị iro ọ bụla siri ike, ndị agha Israel ndị ọzọ ga-abịa inyere ndị enyi ha aka. Ndị Aramean gbapụrụ na Joab, na-eme ka ndị Amọn gbapụkwa na Abishai. Ndị agha Israel laghachiri Jerusalem. Ndị Aramean gbakọtara ma gafee Osimiri Yufretis, n'oge a, Devid n'onwe ya meriri mmeri siri ike na Helam. Ndị Aramean ghọtara na ha enweghị ike imeri, mee udo na Israel ma jụ inyere ndị Amọn aka ọzọ. N'oge opupu ihe ubi na-esote, Joab bibiri ndị Amọn.

Ka Joab na-aga agha, Devid nọgidere na Jerusalem. Otu ụtụtụ, ọ guzo n'elu ụlọ ya mgbe ọ hụrụ nwanyị gba ọtọ na-asa ahụ mgbe oge ya gasịrị. David chọpụtara na aha ya bụ Bathsheba, ha wee nwee mmekọahụ. Ọ tụụrụ ime. N'ịchọ izochi mmehie ya, Devid chetara di ya, Uria onye Het, site n'agha, Devid gbara ya ume ka ọ laa n'ụlọ ma hụ nwunye ya, mana Uriah jụrụ ma ọ bụrụ na Devid nwere ike ịchọ ya, ma hie ụra n'ọnụ ụzọ nke obí eze n'abalị ahụ. Devid, n'agbanyeghị na ọ kpọrọ Uriah oriri, nọgidere na-enweghị ike ime ka ọ laa n'ụlọ.

Mgbe ahụ, Devid kpachapụrụ anya zigara Uria ka ọ gaa gbuo onwe ya. Devid tụfuru ụfọdụ n'ime ndị agha ya kachasị mma n'ọrụ a, ya mere Joab gwara onye ozi ahụ na-akọghachi iji gwa Devid na Uria anwụọla. Devid nyere Joab iwu ka ọ gaa n'ihu na mwakpo nke obodo ahụ. Mgbe Betsabe kwụsịrị iru újú, Devid lụrụ ya ma ọ mụrụ nwa.

Natani bịakwutere Devid ma gwa ya ilu. N'obodo, e nwere nwoke bara ọgaranya na nwoke dara ogbenye. Nwoke ahụ bara ọgaraya nwere ọtụtụ anụ ụlọ, mana nwoke ahụ dara ogbenye nwere naanị otu nwa atụrụ ọ hụrụ n'anya dị ka nwatakịrị. Otu ụbọchị, nwoke ahụ bara ọgaranya nwere onye ọbịa maka nri abalị, kama igbu otu n'ime anụ ụlọ ya, were nwa atụrụ nke ogbenye ahụ wee sie ya. David ji iwe na-ekwusi ike na e gbuo nwoke ahụ bara ọgaranya, mana Nathan gwara ya na ọ bụ nwoke ahụ, na-ekwu na o meela mmehie iji nweta ihe o nwere ọtụtụ (ndị inyom), ma na-ebu amụma na ezinụlọ ya ga-ejide ime ihe ike, na mmadụ ga-eso ndị nwunye ya nwee mmekọahụ n'ihu ọha.

Devid nọ na-eru uju, Netan wee gwa ya na ọ bụrụ na ọ ga-anwụ, nwa ya nke Batsheba ga-anwụ. Nwatakiri ahu we riaa ọria, Devid we were oge-ya nēbu ọnu, nēkpe kwa ekpere; Ndị na-ejere Devid ozi tụrụ egwu ịgwa ndị Izrel ihe ọ ga-eme. O juru onye ahụ ya furu site n’ịkwasa ọnụ, sị na ya na-ebu ọnụ, na-arịọkwa Chineke ka o mee nwa ya, ebe ọ bụ na ibu ọnụ ga-eweta nwa ahụ. Mgbe ha ruru uju, Devid na Batsheba mụrụ nwa ọzọ, bụ́ onye ha gụrụ Sọlọmọn (nke a na-akpọkwa Jededia).

Laa azụ n'ihu, n'obodo Rabbah, Joab enwetala ikike nke mmiri. Joab kpọrọ Devid ka o mechaa weghara obodo ahụ ka e wee gụọ ya aha ya. Devid kpọkọtara ndị agha ma gaa n'ihu n'onwe ya. Ọ meriri, kpuwe onwe ya okpueze nke ndị Amọn, were ihe onwunwe buru ibu ma tinye ndị Amọn n'ọrụ mmanye tupu ọ laghachi Jeruselem.

Absalọm (13:1-20:26)

Arụmụka dị mgbagwoju anya malitere ịmalite n'ime obí eze. Amnon, nwa Devid site na Ahinoam, na-achọ Tamar, nwa nwanyị Devid site na Maacah, nwa nwanyị nke Talmai, eze Geshur. Onye ndụmọdụ Amnon na nwa nwanne nne Jonaadaba na-atụ aro ka o mee ka ọ na-arịa ọrịa ma gwa Tamar ka ọ bịa kwadebe ya achịcha ka o wee rie nri n'aka ya. Mgbe ọ bịara n'ụlọ ya, Amnon gwara ya ka ọ bịa n'ọnụ ụlọ ya. N'ebe a, mgbe ọ jụrụ iso ya nwee mmekọahụ, Amnon dinara ya n'ike. Mgbe ahụ, ọ manyere ya ịhapụ ụlọ. Ọ dọwara uwe elu nke na-egosi na ọ bụ nwa agbọghọ na-amaghị nwoke, tinye ntụ n'aka ya ma na-agagharị na-akwa ákwá. Nwanne Tamar, Absalọm, na Devid nụrụ banyere nke a ma were iwe.

Afọ abụọ ka e mesịrị, Absalọm na-akpụ akpụ atụrụ na Bel Hazọr ma kpọọ Devid na ụmụ ya niile ka ha bịa. Devid jụrụ, mana gọziri ya ma zigara ya Amnon na ụmụ ya ndị ọzọ. Absalọm na-eme oriri ma mee ka Amnon ṅụbiga mmanya ókè. Mgbe ahụ, ọ gwara ndị na-ejere ya ozi ka ha gbuo Amnon iji megwara maka ndina n'ike Tamar. Ụmụ Devid ndị ọzọ na-asọ oyi wee laghachi Jeruselem. Devid nụrụ asịrị na Absalọm egbuola ụmụ Devid niile, mana Jonaba mesiri ya obi ike na ọ bụ naanị Amnon nwụrụ. Ka ọ dịgodị, Absalọm gara soro nna nna ya biri na Geshur ruo afọ atọ. Mgbe Devid kwụsịrị iru uju Amnon, ọ na-atụle ileta Absalọm.

Joab chọrọ inyere Devid aka, ya mere ọ gwara otu nwanyị maara ihe si Tekoa ka ọ gaa Jeruselem na-eme ka ọ na-eru uju ma gwa eze okwu. Nwanyị ahụ na-akọ akụkọ banyere ụmụ ya nwoke abụọ, otu n'ime ha gburu nke ọzọ na onye a na-akpọ maka ọnwụ ya ugbu a. Mgbe ha nwesịrị mkparịta ụka, David kwetara ịnye iwu iji hụ na e gbughị nwa ya nwoke. Nwanyị ahụ tụgharịrị nke a na David, wee jụọ, mgbe ahụ, ihe mere o ji agbagharaghị nwa ya nwoke.

Anu-aru na Joab we me ka ọ me otú a: Devid we zilaga Absalom ka ọ pua na Jerusalem: ma o siri na ọ nwua n'obi eze. Absalọm bụ nwoke a ma ama na Jeruselem n’ihi na e ji mma ya too ya. Ezinụlọ ya na-eto eto n'oge a. E mere Absalọm ikpe ruo ọtụtụ afọ. Joab we yere ya aka, Absalọm reriri ala-ya nile. Nke a dọọrọ mmasị Joab, n'ikpeazụkwa, Absalọm jisiri ike mee ka Devid kweta ikpe ikpe.

Absalọm zụrụ ụgbọ ịnyịnya mara mma, wee malite ime mkpọsa ịghọ onye ọka ikpe, karịsịa site n'ichere n'èzí ọnụ ụzọ ámá obodo, na-ege ntị na nchegbu nke ndị mmadụ na-abịakwute eze ma na-eme ka ọ dịghị onye ga-anụ ha, yana ịmakụ onye ọ bụla na-asọpụrụ ya. Afọ anọ gafere, Absalọm wee gaa Hebron, na-azọrọ na ọ na-emezu nkwa, mana n'ezie, o mere atụmatụ ime ka agbụrụ Israel kpọsaa ya eze. Ndị ọbịa 200 na-eso ya amaghị atụmatụ ya, mgbe ọ nọ na Hebron, Absalọm kpọrọ Ahitofel, onye ndụmọdụ Devid.

A gwara Devid na a na-akwado Absalọm ma kpebie ịgbapụ na Jeruselem. Ọ kpọọrọ ndị nwunye ya na ndị iko nwanyị ya, ma e wezụga iri, na ọtụtụ ndị Cerethites, Pelethites na Gittites, nke otu ọchịagha aha ya bụ Ittai du, onye na-eso Devid naanị mgbe ọ kwusịrị na ya. Abiathar na onye nchụàjà ọzọ aha ya bụ Zadok, tinyere ọtụtụ Ndị Livaị na-eche Igbe ahụ nche, bịakwara, mana laghachi mgbe Devid gwara ha ka ha weghachite Igbe ahụ na Jeruselem. Ngagharị ahụ rịgooro Ugwu Olive, ebe ọ zutere onye ọ na-atụkwasị obi Hushai the Arkite, onye ọ zigara Jerusalem ka ọ rụọ ọrụ dị ka onye nledo, na-achọ imebi atụmatụ Ahitofel.

N'akụkụ nke ọzọ nke ugwu ahụ, Devid zutere Ziba, onye wetara ịnyịnya ibu na mkpụrụ osisi dị ka ihe oriri. Ọ na-ekwu na Mephiboshet na-atụ anya iweghachi ya n'ocheeze Sọl n'ọgba aghara ahụ, Devid nyekwara Ziba Mephiboset ala. Ka ndị otu ahụ na-abịarute Bahurim nso, onye Benjamin aha ya bụ Shimei malitere ịbụ ọnụ ma tụgbuo Devid n'ihi ọbara ọ kpatara n'Ụlọ Sọl. Abishai tụrụ aro igbu ya, mana Devid chere na Chineke gwara Shibei ka ọ bụrụ ya ọnụ ma hapụ ya ka ọ gaa n'ihu.

. Mgbe ha laghachiri na Jeruselem, Ahitofel na Hushaị rutere n’obí Absalọm. Absalọm nọ na mbụ enyo Hushaị enyo, ma n'ikpeazụ nakweere ya. Ahitofel gwara Absalọm ka ya na ndị iko Devid bụ́ ndị na-elekọta ụlọ eze dinara, ka o wee mee ka e nwee esemokwu n’etiti Devid na Absalọm, Absalọm wee wuo ụlọ n’elu ụlọ ma mee ihe a n’ihu ụmụ Izrel niile. Ahitofel tụkwara aro ka Devid na puku ndị ikom iri na abụọ buo agha. Hushai we si na Devid na ndikom-ya bu ndi-dike, na ha nwere ike imeri ndikom ahu, nāba kwa uba. Ọ tụrụ aro ka Absalọm chịkọta ọtụtụ ndị agha ma duru ha gaa agha n’onwe ya.

Chineke ekpebiela imebi ndụmọdụ Ahitofel ka e wee merie Abisalọm, ya mere Abisalọmi gbasoro ndụmọdụ Hushai. Hushai wee gaa Sadok na Abiathar ma gwa ha ka ha gwa Devid ka ha gafee ụzọ. Ụmụ ha nwoke, Ahimaaz na Jonathan, n'otu n'otu, nọ na En Rogel, ebe ha natara ozi ahụ. N'ụzọ dị mwute, otu n'ime ndị nledo Absalọm hụrụ ha ka ha wee zoo n'olulu mmiri dị na Bahurim. Nwunye onye nwe olulu mmiri ahụ zoro ha ma ghaara ndị ikom Absalọm ụgha na ha agafeela iyi ahụ. Mgbe ndị ikom Absalọm apụọla, ha abụọ rutere Eze Devid ma o jisiri ike gafee Osimiri Jọdan n'oge.

Devid na Absalom we zute na Mahanaim, ndi-eyì Devid we wetara usu-ndi-agha-ya ihe-oriri, n'ihi na usu-ndi-agha-ya siri ike mb͕e ha nọ n'ọzara. Devid wee kee ndị agha ya ụzọ atọ: otu n’okpuru Joab, otu n’okpuru Abishaị, otu n’okpuru Ịtaị. Devid bu n'obi ka ya na ndikom-ya pua: ma ndi-isi usu-ndi-agha-ya megidere ya. O we le anya n'obodo ahu, gwa ndi-isi usu-ndi-agha-ya, ka ha na Absalọm kwue okwu. Agha ahụ wee daa n’oké ọhịa ndị Ifrem. Nke a bụ mmeri Devid, dị ka otu akụkọ si kwuo, n'ihi ala ahụ. Mgbe Absalọm zutere ndị ikom Devid, ọ gbabara n’okpuru osisi. Ogologo ntutu isi ya jidere n'osisi ahụ wee kwụgbuo ya. Joab we hu ya, tubà ube atọ n'obi-ya, me ka ọ nwua. Joab wee lụọ agha wee lie Absalọm. Gịnị bụ

Ahimaaz na onye Kush we b͕a ọsọ jekuru Devid akukọ mmeri-ya na ọnwu nwa-ya. Ahimaaz mara ọkwa mmeri ahụ, ma ọ maghị ọnọdụ Absalọm. Onye Kush ahụ bukwara otu akụkọ ahụ, ma ọ gwakwara Devid na Absalọm anwụwo. Devid wee malite iru újú, ma a sị na ọ nwụwo n’ọnọdụ Absalọm. Nke a mere ka ndị ikom ya malite iru újú, mee ka Joab banye n'ụlọikwuu ya ma gbalịa ịgwa ya okwu. Joab kwuru na agha a zọpụtara ọ bụghị naanị ndụ Devid, kamakwa ndụ ndị nwunye ya na ndị iko ya, ya mere ọ bụ ihe ihere nye ndị ikom ahụ iru újú maka onye iro. Devid kwetara ka ọ pụta gbaa ndị ikom ahụ ume.

N'iburu n'uche mgbanwe mberede n'ọnọdụ, ndị okenye nke Israel malitere ịrụrịta ụka banyere ihe ha ga-eme ọzọ. Devid mere ka ndị okenye Juda kwenye ịkpọrọ ya laghachi Jeruselem. Shimei sonyeere ha, onye rịọrọ David mgbaghara. Abishai na-akpọ oku ọzọ maka ntaramahụhụ ọnwụ, mana David na-agbaghara ọzọ. Mephiboshet bịakwara na Devid, ma kọwaa ọnọdụ mbụ: ọ chọrọ iso Devid bịa ma gwa Ziba ka ọ kwụọ ịnyịnya ibu ya, mana Ziba raara ya nye ma kwutọọ ya. Devid kwuru na ya na Ziba ga-ekewa ala ahụ, mana Mephiboshet kwere ka Ziba were ihe dị iche iche iji mee emume mmeri Devid.

Devid kpọrọ onye ọbịa ya na Mahanaim, bụ́ Bazilaị, ka o soro ya gaa Jeruselem, ma Bazilaị chere na ọ bụ onye ọbịa nke ukwuu, n’ihi ya, ọ dịghị amasị ya. O nye-kwa-ra Devid, bú orù-ya, Kimham, n'ala nna-ya: Devid we kwe nkwa ilekọta ya. Esemokwu bilitere n’etiti ndị Juu na ndị Izrel ndị ọzọ banyere ihe mere ha ji zipụ eze ahụ. Iji mee ka ọnọdụ ahụ ka njọ, otu onye Benjamin aha ya bụ Sheba nwa Bikraị duziri nnupụisi megide Devid, ma ndị nile hapụrụ Juda.

Mgbe ọ laghachiri Jeruselem, Devid doziri nsogbu ndị ọ hụrụ na foto a. Nke mbụ, o tinyere ndị ikom iri ahụ a dọọrọ n’agha n’ụlọ nche ma nye ha ụgwọ ezumike nka ma ehi ha na ehi ha, na-ekwe ka ha biri ndụ fọdụrụ ná ndụ ha dị ka nwunye nke di ha nwụrụ anwụ. Mgbe ahụ, ọ hụrụ mmetụta Sheba. Ọ gwara Amasa, bụ́ onyeisi ndị maara Joab, ka ọ kpọkọta ndị agha ndị Juu, meekwa ka ha gaa Jeruselem n’ime ụbọchị atọ, o meghịkwa otú ahụ. N’ihi ya, Devid gwara Abishaị ka ọ gaa Sheba ka ọ kwụsị nnupụisi ya tupu ya amalite.

Amasa zutere Abishaị na Joab na Gibeon. Amasa we pua izute Joab: ma mma-agha Joab siri n'uwe-ya miputa, tie Amasa n'ọgiriga nke-ise, o we nwua. E were ákwà kpuchie ya, tubà ya n'ọhia, usu-ndi-agha we chua Sheba n'azu. Ha zutere ya na Ebel Bet-maaka, ebe nnupụisi Sheba siri ike, wee malite ichebe ya n'agha. Otu nwaanyị maara ihe jụrụ ha ihe mere ha ji chọọ ibibi obodo ahụ, Joab wee zaa na ha achọghị ibibi ya, kama ka ha kwụsị nnupụisi Sheba. Nwanyị ahụ mara ihe wee gbupụ Sheba isi ma tụba ya n’ahụ́ Joab n’elu mgbidi, si otú a kwụsị nnọchibido ahụ.

2 Samuel ji isi anọ mechie, isi 21 ruo 24, nke dị n'èzí akụkọ usoro iheomume nke Sọl na Devid, akụkọ nke ga-aga n'ihu na Akwụkwọ Ndị Eze. Isi nke 21 na-akọ akụkọ banyere ụnwụ nri afọ atọ nke na-ewere ọnọdụ na mmalite nke ọchịchị Devid. Chineke kọwara na nke a bụ ntaramahụhụ maka mgbukpọ agbụrụ nke Sọl nke ndị Gibeọn, otu ndị bụ ndị fọdụrụ na Ndị Amori, bụ ndị Izrel kwere nkwa ịhapụ ma Sọl egbuola. Devid kpọrọ ndị Gibeọn ma jụọ ihe ọ nwere ike ime iji dozie ya, na-enwe olileanya na nke a ga-akwụsị ụnwụ nri ahụ.

Ndị Gibeọn rịọrọ ka ụmụ Sọl asaa gbuo ha, Devid kwetara. Ọ hapụrụ Mephiboshet, mana o nyefere ụmụ Rizpa Armoni na Mephiboshet na ụmụ ise nke Merab na Adriel. Ndị Gibeonite gburu ha ma kpughee ozu ha na mmalite nke owuwe ihe ubi ọka bali. Rizpa chebere ozu ndị ahụ, Devid kwetara iburu ọkpụkpụ Sọl, Jọtan na ndị ndị Gibeọn gburu ma lie ha n'ili Kish na Zelah. Nke a na-atọ Chineke ụtọ ma ụnwụ nri ahụ kwụsị.

Agha ọzọ na-ewere ọnọdụ na ndị Filistia. N'agha mbụ, Abishai gburu Ishbi-benob, onye Filistia nke ṅụrụ iyi igbu Devid, nke mere ka ndị agha Devid jụ ịhapụ ya ka ha lụọ ọgụ ọzọ maka nchebe nke ya. Agha nke abụọ weere ọnọdụ na Gob, n'oge a Sibbekai onye Husah gburu onye Filistia aha ya bụ Saph. Agha nke atọ na-ewere ọnọdụ na Gob, ebe Elhanan, nwa Jair gburu Golaịat. N'agha nke anọ, na Gath, Jonathan, nwa Shimeah, gburu nnukwu nwoke nwere mkpịsị aka isii n'aka ọ bụla na mkpịsị ụkwụ isii n'ụkwụ ọ bụla.

Isi nke 22 yiri Abụ Ọma nke 18, ọ bụkwa abụ Devid bụrụ mgbe a napụtara ya n'aka Sọl.

Isi nke 23 na-amalite site n'okwu ikpeazụ Devid, okwu dị ala nke Devid gosipụtara obi ụtọ maka ịdị mma nke ụlọ ya. Ọ na-akọ akụkọ banyere otu ndị ikom a na-akpọ 'David's Mighty Warriors'. Josheb-Basshebeth, Eleazar, nwa Dodai na Shammah, nwa Agee onye Hararite niile ji aka ha merie agha megide ndị Filistia. Otu ụbọchị, mgbe Devid na ndị ikom ya zoro n'ọgba Adullam, Devid chọsiri ike n'ụlọ ya, mgbe ọ nụrụ ka ndị Filistia weghaara Betlehem, ọ tiri mkpu na-achọ mmiri n'olulu Betlehem.

Ndị ikom a tinyere ndụ ha n’ihe ize ndụ wee gaa n’oké ọhịa ahụ wee bupụta Devid n’olulu mmiri ahụ. Devid toro Chineke maka ndị ikom ya tinyere ndụ ha n'ihe ize ndụ n'ihi ya. Abishaị, bụ́ onye ọkwọ ụgbọ ala anyị, ji aka ya gbuo ndị ikom atọ, gosi na ọ bụ ya dị elu. Ube, Benaia, nwa Jehoyakim, ji ube-ya b͕ue onye-dike Moab, ube, na otù dike Ijipt. Ndepụta ahụ mechiri na ndepụta nke ndị dike Devid ndị ọzọ, nke a maara dị ka Iri Atọ.

Mgbe ụbọchị atọ gasịrị, mmụọ ozi ọnwụ rutere Jerusalem, ma nọrọ n'ala ịkwa ọka nke nwoke aha ya bụ Araunah onye Jebusite, mgbe Chineke gwara ya ka ọ kwụsị. David tụrụ egwu, na-ekwu na ọ bụ ya na ezinụlọ ya kwesịrị ịta ahụhụ. Gad gwara Devid ka o wuo ebe ịchụàjà n'ala ahịhịa nke Araunah onye Jebusite. Araunah kwuru na ya ga-ere David ala ahụ n'efu mana David siri ọnwụ na ya ga ga-akwụ ụgwọ. Devid kwụrụ shekel ọlaọcha iri ise ma wuo ebe ịchụàjà ahụ, na-egbochi ihe otiti ahụ.

Ihe ndị mejupụtara ya

Nsụgharị

1 na 2 Samuel bụbu (ma, n’ọtụtụ Bible ndị Juu, ka dịkwa) otu akwụkwọ, ma nsụgharị Grik mbụ, nke a na-akpọ Septuagint nke e bipụtara na narị afọ nke abụọ TOA, kewara ya ụzọ abụọ; nsụgharị Latịn e nyere nke a chìchìchìchè, e mechakwara webata ya n’ime Bible nd Juu ná mmalite nke arêrê nke iri na isii. [11] [12]

Mgbe Septuagint, bụ́ ihe a na-akpọ

ugbu a dị ka 1 Samuel na 2 Samuel, Vulgate na-akpọ 1 Ndị Eze na Ndị Eze 2 n’otu n’otu.[13] Ihe a na-akpọ ugbu a dị ka 1 Ndị Eze na Ndị Eze 2 ga-abụ Eze atọ na Eze anọ n’ime Baịbụl e bipụtara tupu afọ 1516.[14] Ọ bụ n’afọ 1517 ka a malitere iji nkewa ahụ anyị maara taa, bụ́ nke Akwụkwọ Nsọ Protestant na nke ndị Katọlik nabatara, malite. Akwụkwọ Nsọ ndị Katọlik na ndị Ọtọdọks ka nwere aha Septuagint; dịka ọmụmaatụ, Bible Douay-Rheims.

Ihe odide Hibru nke ndị Juu na-eji taa, nke a na-akpọ Masoretic Text, dị iche nke ukwuu na ihe odide Hibru nke bụ ntọala nke nsụgharị Grik mbụ, ndị ọkà mmụta ka na-arụ ọrụ ịchọta ngwọta kachasị mma maka ọtụtụ nsogbu a.[16]

Eziokwu nke akụkọ ihe mere eme

  A na-ewere Akwụkwọ Samuel dị ka ihe dabeere na akụkọ ihe mere eme na akụkọ ifo, bụ́ isi na-eje ozi iji mejupụta oghere dị n'akụkọ ihe mere eme nke Israel mgbe ihe omume ndị a kọwara na Deuterọnọmi gasịrị.[17] Dị ka Donald Redford si kwuo, Akwụkwọ Samuel na-egosipụta ọtụtụ ihe anachronisms ndị a chịkọtara na narị afọ nke 11 TOA.[18]

Onye dere ya na ụbọchị o dere ya

Dị ka amaokwu nke 14b na 15a nke Bava Basra nke Talmud si kwuo, Samuel dere akwụkwọ ahụ ruo 1 Samuel 25, nke na-ekwu banyere ọnwụ Samuel, na nke fọdụrụ site n'aka ndị amụma Gad na Netan.[1] Ndị ọkà mmụta nkatọ ajụwo echiche a kemgbe narị afọ nke 19. Otú ọ dị, ọbụna tupu nke a, onye Juu na-akọwa okwu n’oge ochie bụ́ Isaac Abarbanel rụrụ ụka na ọnụnọ nke okwu anachronistic (dị ka “ruo taa” na “n’oge gara aga”) gosiri na ọ ga-abụrịrị na e nwere onye na-achịkọta ihe dị ka Jeremaịa ma ọ bụ Ezra.[19][20][21] Martin Noth na 1943 tụrụ aro na otu onye edemede dere Samuel dịka akụkụ nke akụkọ ihe mere eme nke Israel: akụkọ Deuteronomistic (nke gụnyere Deuterọnọmi, Joshua, Ndị Ikpe, Samuel, na Ndị Eze).[22] Ọ bụ ezie na a gbahapụla nkwenkwe Noth na otu onye edemede dere akụkọ ihe mere eme dum, ọtụtụ ndị ọkà mmụta anabatala echiche ya n'echiche ya sara mbara.[23].

Echiche Deuteronomistic bụ na e dere akụkọ ihe mere eme nke mbụ n'oge ọchịchị Eze Hezekaịa (narị afọ nke asatọ TOA); Ihe ka ọtụtụ ná mbipụta ndị mbụ bụ nke nwa nwa ya bụ́ Josaya ná ngwụsị narị afọ nke asaa TOA, tinyere akụkụ ndị ọzọ a gbakwụnyere n’oge ndọrọ n’agha Babilọn (narị afọ nke 6 TOA) na ọrụ e dechara c. . O yikarịrị ka nhazigharị ọzọ mere ọbụna mgbe e mesịrị. Dị ka ihe atụ, A. Graeme Auld, Prọfesọ Bible Hibru na Mahadum Edinburgh, na-ekwu na nke iri na ise nke otu mkpụrụ ego ọlaọcha nke ohu Sọl nyere Samuel na 1 Samuel 9 “fọrọ nke nta ka ọ bụrụ n’oge akụkọ ahụ n’oge ndị Peshia ma ọ bụ Grik.” [24]

Ndị edemede na ndị nchịkọta akụkọ nke narị afọ nke isii BCE na-ahụ maka ọtụtụ akụkọ ihe mere eme sitere n'ọtụtụ isi mmalite, gụnyere (ma ọ bụghị nanị) "akụkọ dị mkpa" (11" href="./1_Samuel_4:1" id="mwAdI" rel="mw:WikiLink" title="1 Samuel 4:1">1 Samuel 4:1-7:1 na ikekwe akụkụ nke 2_Samuel_6" id="mwAdQ" rel="mw:WikiLink" title="2 Samuel 6">2 Samuel 6), "usoro Saul" (akụkụ nke 1 Samuel 9-11 na 13-14), "akụkọ banyere ịrị elu Devid" (1 Samuel 16:14-2 Samuel 5:10), na "akụkọ nke usoro" (2 Samuel 9-20 na 1 Ndị Eze 1-2).[25]  Nke kacha ochie n'ime ndị a, "akụkọ ihe mere eme," nwere ike ibute oge Devid.[26]

Echiche a banyere nchịkọta oge ochie maka Samuel echewo mmegide siri ike nke ndị ọkà mmụta ihu n’ihi na ihe àmà e nwere maka ihe ndekọ Deuteronimistic dị ntakịrị, nakwa na ndị na-akwado Deuteronim ekwekọrịtaghị banyere mmalite na ókè nke ihe ndekọ akụkọ ihe mere eme. Nke abụọ, isi ihe gbasara nkà mmụta okpukpe ndị a na-achọta n’ụlọ akwụkwọ Deuteronimistic bụ ụkpụrụ ndị dị n’okpuru nkà mmụta okpukpe Hibru n’ihe odide ndị a na-ewerekarị dị ka tupu Josaịa. Nke atọ, e nwere nnukwu ọdịiche dị n'ụdị na okwu okwu ike dị n'etiti Deuterọnọmi na Samuel. N’ikpeazụ, e nwere ọtụtụ ihe jikọrọ Agba Hit nke narị afọ nke abụọ TOA na Akwụkwọ Deuterọnọmi n’onwe ya, ogologo oge tupu oge Josaya. Echiche ọzọ bụ na ọ na-esiri ike ịmata mgbe e dere ihe Samuel kwuru: "Onweghị ihe doro anya mere onye nchịkọta akụkọ gaara eme otú ahụ mgbe narị afọ nke iri gasịrị, na ezi ihe mere anyị ga-eji kwere na e dere ihe ndekọ ahụ n'oge ahụ (cf. 2 Sam. 20: 24-25). [27]

Ebe e si nweta ya

A na-eche na isi mmalite ndị e ji wuo 1 na 2 Samuel gụnyere ndị a:

• Ọkpụkpọ Samuel ma ọ bụ Ntorobịa Samuel (1 Samuel 1-7): Site na ọmụmụ Samuel ọrụ ya dị ka Onyeikpe na onye amụma n'elu Israel. Isi iyi a gụnyere Akụkọ Eli na akụkụ nke akụkọ ụgbọ mmiri ahụ.[29]
• Akụkọ ụgbọ oloko (1 Samuel 4:1b-7:1 na 2 Samuel 6:1-20): ndị Filistia jidere ụgbọ oloko ahụ n'oge Eli ma nyefee ya na Jerusalem site n'aka Devid - echiche kewara ma nke a bụ n'ezie otu nwere onwe ya.[30]
• Jerusalem source: a dị mkpirikpi akwụkwọ na-ekwu maka David na-emeri Jerusalem n'aka Ndị Jebusite.
• Isi iyi nke Republican: isi iyi nwere ajọ mbunobi na-emegide ọchịchị. Akwụkwọ a bu ụzọ kọwaa Samuel dị ka onye na-achụpụ ndị Filistia, ma na-ahọpụta onye Chineke họpụtara ka ọ bụrụ eze, ya bụ Sọl. A na-akọwa Devid dị ka onye a ma ama maka nkà ya n'ịkpọ ụbọ akwara, n'ihi ya, a kpọrọ ya n'ụlọ ikpe Sọl iji mee ka obi dị ya jụụ. Nwa Sọl bụ Jonathan na David ghọrọ enyi, nke ụfọdụ ndị na-akọwa ihe na-ele anya dị ka ịhụnanya, ma mesịa bụrụ onye nchebe ya megide ebumnuche ime ihe ike nke Sọl. N'oge ọzọ, ebe Chineke gbahapụrụ ya na mbido agha, Sọl gakwuuru onye na-ajụ ase na Endor, naanị ka mmụọ Samuel maa ya ikpe maka ime otú ahụ, ma gwa ya na ụmụ ya ga-egbu. Obi gbawara David mgbe ọ chọpụtara ọnwụ Jonathan, na-adọwa uwe ya dị ka ngosipụta nke iru uju.
• Isi iyi nke eze: isi iyi nwere ajọ mbunobi nke eze ma na-ekpuchi ọtụtụ n'ime otu nkọwa ahụ dị ka isi iyi nke mba. Isi iyi a malitere site na ọmụmụ Samuel nke Chineke họpụtara. Ọ na-akọwa Sọl dị ka onye na-ebu agha megide ndị Amọn, ndị mmadụ họpụtara ya ka ọ bụrụ eze, ma na-eduga ha megide ndị Filistia. A kọwara Devid dị ka nwa ọzụzụ atụrụ rutere n'ọgbọ agha iji nyere ụmụnne ya aka, Sọl nụkwara ya, na-eduga Devid na-ama Golaịat aka ma merie ndị Filistia. Ihe ndekọ ndị agha Devid na-eduga n'ịhụ ya n'anya, gụnyere Michal, nwa nwanyị Sọl, onye mechara chebe Devid megide Sọl. David mechara nweta ndị nwunye ọhụrụ abụọ n'ihi iyi egwu ịwakpo obodo, a na-enyekwa Michal di ọzọ. N'oge na-adịghị anya, Devid hụrụ onwe ya na-achọ ebe nsọ n'etiti ndị agha Filistia ma na-eche ndị Izrel ihu dị ka onye iro. Devid were iwe na onye ọ bụla kwesịrị igbu Sọl, ọbụlagodi dị ka omume ebere, ebe ọ bụ na Samuel tere Sọl mmanụ, ma gbuo onye kpatara ya, onye Amaleki.
• akụkọ ihe mere eme nke Devid ma ọ bụ akụkọ nke onye nọchiri ya (2 Samuel 9-20 na 1 Ndị Eze 1-2): "akwụkwọ akụkọ akụkọ ihe mere eme", na okwu Alberto Soggin, na-akọ akụkọ banyere ọchịchị Devid site na mmekọrịta ya na Bathsheba ruo ọnwụ ya. Isiokwu ya bụ ịbọ ọbọ: mmehie Devid megide Uria onye Het ka Chineke nyere ntaramahụhụ site na mbibi nke ezinụlọ ya, na ebumnuche ya bụ iji rịọ mgbaghara maka okpueze nke nwa Betsaba Solomọn kama nwanne ya nwoke tọrọ ya Adonia. [31][22] Ụfọdụ ndị na-akatọ ihe odide ekwuola na n'ihi ịdị n'otu na izi ezi nke nkọwa ụfọdụ, onye na-akọ akụkọ ihe mere eme nke ụlọ ikpe nwere ike ịbụ onye ji anya ya hụ ụfọdụ ihe omume ọ kọwara, ma ọ bụ ma ọ dịkarịa ala nwee ike ịnweta ihe ndekọ na akụkọ agha nke ụlọ eze Devid.[32]
• Redactions: mgbakwunye site na onye edemede iji mee ka isi mmalite dị n'otu; ọtụtụ n'ime akụkụ ndị a na-ejighị n'aka nwere ike ịbụ akụkụ nke nhazi a.
• Dịgasị iche iche: ọtụtụ isi mmalite dị mkpirikpi, ọ dịghị nke ọ bụla n'ime ha nwere njikọ dị ukwuu na ibe ha, ma bụrụ ndị na-anọghị n'ihe odide ndị ọzọ. Ọtụtụ n'ime ha bụ uri ma ọ bụ ndepụta dị ọcha.

Isiokwu

Hannah na-egosi Eli Samuel, nke Jan Victors, 1645

Akwụkwọ Samuel bụ nyocha nkà mmụta okpukpe nke ịbụ eze n'ozuzu ya na nke ịbụ eze na Devid karịsịa.[36] A na-ewebata isiokwu ndị bụ isi nke akwụkwọ ahụ na uri mmeghe ("Abụ Hannah"): (1) ọbụbụeze nke Yahweh, Chineke nke Israel; (2) mgbanwe nke ọdịnihu mmadụ; na (3) ọchịchị.[37] A na-egosipụta isiokwu ndị a n'akụkọ nke ndị isi atọ, Samuel, Sọl na Devid.

Samuel

  Samuel zara ajụjụ Mata banyere “nna dị ka Mozis” e buru n’amụma na Deuterọnọmi 18:15-22: Dị ka Mozis, site n’enyemaka Jehova, ọ na-eme ihe dị ka onyeikpe, bụrụkwa onye ndú zuru okè nke na-emehie ihe.[38] Samuel gbachitere onwe ya nke ọma, ebe ndị Izrel gosiri ha na ha chọrọ eze (nke ga-eweta nha anya), ma n’agbanyeghị nke a, ndị Izrel jụrụ eze. Ma eze e nyere ha bụ nke Jehova, Samuel kọwakwara na eze nwere ike ịbụ ihe karịrị abụ ma ọ bụrụ na ya na-ekwesị ntụkwasị obi nye Chineke ya. N'aka nke ọzọ, eze zuru okè na ndị mmadụ ga-eme ma ọ bụrụ na ha kpachara anya megide ihe ọjọọ.[22]

Sọl bụ onye a họọrọ: ogologo, mara mma ma "dị mma", eze nke Yahweh họpụtara, ma tee Samuel, onye amụma Yahweh, mmanụ, ma n'ikpeazụ a jụrụ ya.[40] Sọl nwere mmejọ abụọ nke na-eme ka ọ ghara iru eru maka ọrụ eze: ịchụ àjà n'ọnọdụ Samuel, na ịghara ikpochapụ Ndị Amaleki, dịka iwu Chineke si dị, na ịnwa ịkwụ ụgwọ site n'ikwu na o debere anụ ụlọ Amalek dị ndụ maka ịchụ àjà. [43]

Devid

  Otu n'ime isi ihe Samuel mere bụ "Ọrụ Devid", nke e bu n'obi mee ka Devid bụrụ onye ga-anọchi Sọl.[44] Akụkọ ahụ na-emesi ike na o ketara ocheeze ahụ n’ụzọ ziri ezi, na-asọpụrụ “onye Jehova tere mmanụ” (ya bụ, Sọl) mgbe nile, ọ dịghịkwa mgbe o ji ohere ọ bụla n’ime ohere ọ bụla nara ocheeze ahụ n’ike.[45] Dị ka eze Chineke họpụtara ịbụ eze Izrel, Devid bụkwa nwa Chineke (“M ga-abụ nna ya, ya onwe ya ga-abụkwa nwa m.”—2 Samuel 7:14).[46] Chineke so Devid na usoro ọmụmụ ya banye n'ọgbụgba ndụ ebighị ebi, na-ekwe nkwa na Chineke ga-echebe ndị eze na Jeruselem n'akụkọ ihe mere eme nile.[47]

2 Samuel 23 nwere nkwupụta amụma akọwapụtara dị ka "okwu ikpeazụ nke Devid" (amaokwu 1-7) na nkọwa nke 37 "ndị dike" bụ ndị isi ndị agha Devid (amaokwu 8-39). Jerusalem Bible na-ekwu na okwu ikpeazụ a na-ekwu maka Devid n'ụdị Jekọb na Mozis. Ndị editọ ya na-ekwu na "ihe odide ahụ ataala ahụhụ nke ukwuu ma nrụzigharị ya bụ ịkọ nkọ".

1 Ndị eze 2:1-9 nwere okwu ikpeazụ Devid gwara Solomọn, nwa ya nwoke na onye nọchiri ya dị ka eze.

Hụkwa

• Ndị ọkàikpe Akwụkwọ Nsọ
• Akwụkwọ nke Alaeze
• Akụkọ ihe mere eme nke Bible
• Akụkọ ihe mere eme nke Israel na Juda oge ochie
• Alaeze Izrel (Samaria)
• Alaeze Juda
• Midrash Shmuel (aggadah)

 

Njikọ mpụga

• שמואל א Shmuel Aleph - Samuel A (Hibru - Bekee na Mechon-Mamre.org)
• שמואל ב Shmuel Bet - Samuel B (Hibru - Bekee na Mechon-Mamre.org)

Nsụgharị ndị Juu

• 1 Samuel na Mechon-Mamre (Jewish Publication Society translation)
• 2 Samuel na Mechon-Mamre (Jewish Publication Society translation)

Isiokwu ndị metụtara ya

• Nkwupụta nke akwụkwọ 1 Samuel sitere na NIV Study Bible
• Nkwupụta nke akwụkwọ nke 2 Samuel site na NIV Study Bible
• Nkwupụta nke akwụkwọ nke 2 Samuel from Forward MovementỊga n'ihu