Acadian folklore

Ruo n'ọgwụgwụ narị afọ nke 19, ikewapụ ndị Acadians nyere aka chekwaa akụkọ ọdịnala bara ụba na nke dị iche iche, nke sitere n'ọgbọ.

Akụkọ ihe mere eme

Ndị nna ochie nke Acadians sitere na ọdịda anyanwụ France, gụnyere mpaghara dịka Touraine, Aunis, Saintonge, Charente, na Bas-Poitou (nke e mechara mara dị ka Vendée). Ha sikwa na mpaghara dị ka Burgundy, Upper Brittany, Basque Country, na Paris, n'etiti ndị ọzọ. Agbanyeghị, ndị edemede sitere na narị afọ nke 17 ruo 19 nyere nkọwa dịtụ ntakịrị gbasara akụkọ ọdịnala Acadian. A maara na akụkọ ọdịnala Acadian na, n'ụzọ sara mbara, omenala Acadian tolitere site na mmekọrịta ya na ndị amaala, ndị Canada French, Scots, Irish, na ndị ọkwọ ụgbọ mmiri France, na-agafe ma ọ bụ na-ahapụ ụgbọ mmiri ha.

Ndị ọkachamara leghaara akụkọ ifo anya ruo mgbe akwụkwọ akụkọ L'Évangéline malitere ibipụta kọlụm na abụ Acadian nke Thomas LeBlanc dere na 1939. Mgbe e mesịrị, Anselme Chiasson na Daniel Boudreau chịkọtara mkpokọta Chansons d'Acadie n'etiti 1942 na 1956. Nke a kpalitere mmasị na akụkọ ọdịnala Acadian n'etiti ndị nyocha si mba ọzọ, nke ndị Acadians n'onwe ha gosipụtara n'oge na-adịghị anya. The Université de Moncton na-akụzi akụkọ ifo kemgbe 1966, yana Center for Acadian Studies, yana Université Laval, nwere nnukwu nchịkọta na isiokwu a. Nchịkọta akụkọ akụkọ ifo Acadian kasị ukwuu, nke nwere ndenye 20,000, bụ nke Catherine Jolicoeur depụtara n'etiti 1973 na 1982.

A na-egosipụta abụ ọdịnala ugbu a na mgbasa ozi na ihe ngosi; egwu ndị a nyekwara aka ịmalite ọrụ nke Édith Butler na Angèle Arsenault . Na mgbakwunye, akụkọ ifo akpalila ọtụtụ ndị odee, gụnyere Antonine Maillet .

Okirikiri ndụ

Dị ka onye na-agụ akụkọ French bụ Arnold van Gennep si kwuo, usoro ihe omume na-agụnye usoro atọ: njedebe nke otu akụkụ, mgbanwe mgbanwe n'etiti akụkụ abụọ (dị ka njikọ aka), na ịlọ ụwa. N'etiti ndị Acadians, ọ bụ n'ụzọ bụ isi alụmdi na nwunye na ọnwụ bụ nke e ji eme ememe nke akara.

Ime na ịmụ nwa

Edith Pinet.

Na omenala, nwanyị na-arụ ọrụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ụbọchị ọmụmụ ọ gwụla ma enwere ike ime ọpụpụ. N'ọnọdụ ndị dị otú ahụ, nwanyị ga-anọgide na-ehi ụra, otu n'ime ihe ngwọta bụ ịtinye efere galik juru n'afọ ya.

Oge mgbake mgbe ọmụmụ nwa (*relevailles*) na-eme n'ọdịnala ihe dị ka ụbọchị iri ka a mụsịrị nwa, mgbe nke ahụ gasịrị nne jiri nwayọọ maliteghachi ọrụ ya. Baptizim bụ ememe dị mfe, na-enweghị mgbịrịgba chọọchị ma ọ bụ ememe ọ bụla n'ụlọ.

Oge nwata

A naghị ebipụ ntutu isi nwata tupu afọ otu ka ha ghara ịghọ "onye nzuzu", a na-egbochikwa ha ịhụ onwe ha n'enyo iji zere ịghọ ihe efu.

A na-akụziri ụmụaka egwuregwu agụmakwụkwọ ozugbo ha ghọtara ya. Mgbe e mesịrị, ha na-egwu ọtụtụ egwuregwu ndị yiri nke a na-achọta na Quebec, ọ bụ ezie na a na-ejikarị aha dị iche iche: dodgeball, nkuku anọ, onye ìsì bluff, zoo-na-achọ, egwuregwu bọtịnụ, na poteto na-ekpo ọkụ. Egwu na-esokarị egwuregwu, ọkachasị n'etiti ụmụ agbọghọ. Riddles, mgbagwoju anya, ndị na-atụgharị ire, na egwu ụmụaka na-ewu ewu na ụmụaka ma na-enwekarị ndị mmekọ na mpaghara ndị ọzọ na-asụ French.

Ndị amoosu (ndị mgbaasị)

N’oge gara aga, a na-ekwu na ọ bụ ndị amoosu na-akpa àgwà ndị na-adịghị ahụkebe n’ime mmadụ ma ọ bụ anụmanụ, ma ọ bụ mgbanwe a na-apụghị ịkọwa akọwa—ndị si ná mba ọzọ ma ọ bụ ndị Acadian a na-ekewaghị ekewa bụ́ ndị e chere na ha na ekwensu kwekọrịtara na ha ga-agba afa. Na New Brunswick na Prince Edward Island, ndị amaala, karịsịa ndị inyom, kwenyere na ha nwere ike ịme ọgwụ; a maara ha dị ka taoueilles . Ndị amoosu ji ezi ntụkwasị obi ndị mmadụ nweta onyinye n'aka ha. A kwenyere na ha na-agba afa site n'ịgụ usoro sitere n'aka Petit Albert, Akwụkwọ Nsọ ekwensu, nke ndị ụkọchukwu nwara ịgbanye akwụkwọ niile ọkụ. Ndị na-emegide ndị amoosu nwere ike were usoro anwansi ma ọ bụ mmiri esi mmiri, agịga, na ihe nke onye ahụ ma ọ bụ anụmanụ metụtara, dị ka ntutu isi ha, n'ime ite, wepụ nkọcha ma wepụ nkọcha.

Akụ (Trésors)

Enwere ike ịbụ ezigbo akụ e liri na Acadia, mana ọtụtụ akụkọ ifo na-agbakwunye ha ihe dị egwu. Dị ka ọ na-adịkarị, ndị na-apụnara mmadụ ihe gaara ewepụ onye ọrụ ụgbọ mmiri isi iji lie ya na akụ ahụ, ka o wee bụrụ onye na-elekọta ya. N'aka nke ọzọ, ọ nwere ike ịbụ na e rarala akụ ahụ nye ekwensu, onye ga-eche ya nche. Enwere ike igwupụta akụ naanị n'etiti abalị n'ekwughị okwu, ma ọ bụ na ọ ga-apụ n'anya ma ọ bụ gbanwee ebe. Onye nlekọta enweghị ike imerụ ndị na-achụ nta akụ mana ọ nwere ike ịmepụta onyonyo na-atụ egwu, ụda olu, mkpu, ma ọ bụ isi na-enweghị ike idi. Ọtụtụ akụkọ ifo na-ejedebe na ndị dinta akụ na-agba ọsọ.

Ụgbọ mmiri mmụọ (Vaisseau Fantôme)

Ụgbọ mmiri ndị mmụọ bụ akụkọ akụkọ Acadian kachasị. A na-ekwu na nnukwu ụgbọ mmiri a na-apụtakarị n'ọkụ, ndị na-akwọ ụgbọ mmiri na-agba n'elu oche ma na-arịgo n'ụgbọ mmiri. Ọtụtụ nsụgharị na-akọwa ihe dị ka "ụgbọ mmiri ndị ohi nke a tara ahụhụ maka mpụ ya ma mara ya ikpe ịpụtaghachi n'ọkụ dị ka ihe akaebe nke ntaramahụhụ kwesịrị nṅomi." A na-ahụkarị ya n'akụkụ Northumberland Strait na Bay of Chaleurs, ebe a na-akpọ ya "ọkụ nke ihu igwe ọjọọ." N'ọnụ mmiri a, a na-ekwu na ọdịdị ya na-ebu amụma banyere oké ifufe.

Hụkwa

• Akụkọ nke Acadians
• Acadian Renaissance
• Ọkụ nke Baie des Chaleurs
• Acadian diaspora
• Okpukpe dị na Acadia
• Ihe osise Acadian

Akwụkwọ akụkọ

• Chiasson (1993). "Le folklore acadien", in Daigle: L'Acadie des Maritimes. Moncton: Centre d'études acadiennes, Université de Moncton, 649–706. ISBN 2921166062.