Akwụkwọ ndị e dere n'ọnụ

Edemede ọnụ, orature, ma ọ bụ akwụkwọ ọdịnala bụ ụdị akwụkwọ a na-ekwu ma ọ bụ bụrụ abụ dị iche na nke e dere, ọ bụ ezie na edepụtala ọtụtụ akwụkwọ ọnụ.[1] Enweghị nkọwa ọkọlọtọ, dịka ndị ọkà mmụta gbasara mmadụ ejirila nkọwa dị iche iche maka akwụkwọ ọnụ ma ọ bụ akwụkwọ ndị mmadụ. Echiche sara mbara na-ezo aka na ya dị ka akwụkwọ e ji na-ebufe ọnụ na enweghị ụdị ọ bụla edoziri. Ọ na-agụnye akụkọ, akụkọ ifo, na akụkọ ihe mere eme gafere n'ọgbọ n'ụdị a na-ekwu okwu..^[1]

Ihe ndị mere n'oge gara aga

Obodo ndị na-agụbeghị akwụkwọ, site na nkọwa, enweghị akwụkwọ e dere ede, mana ha nwere ike ịnwe ọdịnala dị iche iche dị iche iche dị ka akụkọ ọdịnala, akụkọ ọdịnala (gụnyere akụkọ ifo na akụkọ ifo), ihe nkiri ọdịnala, ilu na egwu ọdịnala—nke mebere akwụkwọ ọnụ n'ụzọ dị irè. Ọbụlagodi mgbe ndị ọkà mmụta dị ka ndị na-agụ akụkọ ọdịnala na ndị na-agụ akwụkwọ na-achịkọta ma bipụta ha, a ka na-akpọkarị nsonaazụ ya dị ka “akwụkwọ ọnụ”. Ụdị agụmagụ ọnụ dị iche iche na-ebute ndị ọkà mmụta ihe ịma aka nkewa n'ihi mgbanwe omenala n'oge dijitalụ ọgbara ọhụrụ.

Ndị na-agụ akwụkwọ nwere ike ịga n'ihu na omenala a na-ekwu okwu - ọkachasị n'ime ezinụlọ (dịka akụkọ n'oge àkwà) ma ọ bụ usoro mmekọrịta mmadụ na ibe ya. Enwere ike iwere ịkọ akụkọ ọdịbendị obodo dị iche iche dị ka ihe atụ nke akwụkwọ a na-ekwu n'ọnụ, dị ka ihe ọchị na abụ a na-ede n'ọnụ gụnyere abụ slam nke bụ ihe a na-egosi na telivishọn na Russell Simmons' Def Poetry; abụ arụmọrụ bụ ụdị abụ nke na-eji akọ na-ezere ụdị ederede. ^[2]

Edemede ọnụ na-abụkarị akụkụ kachasị mkpa nke ọdịbendị, mana ọ na-arụ ọrụ n'ọtụtụ ụzọ dịka mmadụ nwere ike ịtụ anya ka akwụkwọ eme. Ọkammụta onye Uganda bụ Pio Zirimu webatara okwu ahụ orature iji gbanarị oxymoron, mana akwụkwọ ọnụ ka ka na-ahụkarị ma n'agụmakwụkwọ na ide ihe ama ama.[1] The Encyclopaedia of African Literature, nke Simon Gikandi (Routledge, 2003) deziri, na-enye nkọwa a: "Orature pụtara ihe a na-esi n'okwu ọnụ agafe, na n'ihi na ọ dabeere n'asụsụ a na-asụ, ọ na-abịa ndụ nanị n'ime obodo dị ndụ. Ebe ndụ obodo na-apụ n'anya, okwu ọnụ na-efunahụ ọrụ ya wee nwụọ. Ọ chọrọ ndị mmadụ na ọnọdụ ọha mmadụ dị ndụ."

Na Songs and Politics in Eastern Africa, nke Kimani Njogu na Hervé Ma papel (2007), edepụtara, a na-ekwu (peeji 204) na Zirimu, onye chepụtara okwu ahụ, na-akọwa orature dị ka "iji okwu eme ihe dị ka ụzọ mara mma nke ikwu okwu" (dị ka Ngũgĩ wa Thiong'o, 1988) hotara. Dị ka akwụkwọ Defining New Idioms and Alternative Forms of Expression, nke Eckhard Breitinger dezigharịrị (Rodopi, 1996, peeji nke 78) si kwuo: "Nke a pụtara na 'òtù ọnụ' ọ bụla ga-azụlite ụzọ iji mee ka okwu a na-ekwu okwu ikpeazụ, ma ọ dịkarịa ala ruo nwa oge. Anyị na-elekarị ụdị orature niile anya dị ka nke otu ihe dị mgbagwoju anya nke akụkọ ọdịnala".

N'ịdabere n'echiche okwu Zirimu, Mbube Nwi-Akeeri kọwara na echiche ọdịda anyanwụ enweghị ike ijide ma kọwaa akwụkwọ a na-ekwu n'ọnụ, ọkachasị ndị sitere na mpaghara dịka Africa. Ihe kpatara ya bụ na e nwere ihe ndị dị n'omenala a na-ekwu n'ebe ndị a nke a na-apụghị ijide naanị okwu, dị ka ịdị adị nke mmegharị ahụ, ịgba egwu, na mmekọrịta dị n'etiti onye na-akọ akụkọ na ndị na-ege ntị.^[3] Dị ka Nwi-Akeeri si kwuo, akwụkwọ a na-ede n'ọnụ abụghị naanị akụkọ, kamakwa ọ bụ arụmọrụ.

Akụkọ ihe mere eme nke akwụkwọ a na-ekwu n'ọnụ

A na-ahụ ọdịnala ọnụ n'etiti ndị nwere omume mbufe ọnụ siri ike ka ọ bụrụ okwu n'ozuzu gụnyere ma akwụkwọ ọnụ na akwụkwọ ọ bụla edere ede, gụnyere, yana, ma eleghị anya, dị ka ihe ngosi nka arụmọrụ nke nwere ike imekọrịta na ụdị ndị a, gbasaa okwu ha, ma ọ bụ nye mgbasa ozi ndị ọzọ. Ya mere, ọbụlagodi na ọ dịghị ahịrịokwu n'asụsụ obodo nke a na-asụgharị "akwụkwọ ọnụ" kpọmkwem, ihe mejupụtara "akwụkwọ ọnụ " dị ka a ghọtara taa ka ọ bụrụ akụkụ ma ọ bụ ihe niile gbasara mgbasa ozi nke ọha mmadụ na-eme ihe dị omimi na nke a na ya na-ahụkarị n'etiti ndị otu ya, site n'ọnụ. N'echiche a, akụkọ ọdịnala bụ omume oge ochie na echiche sitere na nkwukọrịta na nnyefe nke ihe ọmụma na ọdịbendị n'ụdị okwu site na mmalite nke ọha mmadụ dabeere na asụsụ, na 'akwụkwọ okwu' a ghọtara dị otú a ka a ghọtara n'oge tupu ndekọ akụkọ ihe mere eme na mgbasa ozi na-abụghị okwu, gụnyere eserese na ederede.

Akwụkwọ a na-ekwu n'ọnụ dị ka echiche, mgbe narị afọ nke iri na itoolu gachara, Hector Munro Chadwick na Nora Kershaw Chadwick kesara ya n'ọtụtụ ebe n'ọrụ ha na "ọganihu nke akwụkwọ" (1932-40). N'afọ 1960, Albert B. Lord bipụtara The Singer of Tales, nke nyochara n'ụzọ dị egwu na ederede oge ochie na nke ikpeazụ na ụkpụrụ "okwu-okwu" eji eme ihe n'oge ederede-na-eme ihe, ọkachasị site na ndị South Slavic bards nke oge a na-akọ akụkọ ọdịnala ogologo.

Site na 1970s gaa n'ihu, okwu ahụ bụ "Oral literature" pụtara n'ọrụ nke ndị ọkà mmụta na ndị ọkà mmụta ọdịdị mmadụ: Finnegan (1970, 1977), Görög-Karady (1976), ^[4] Bauman (1986), na World Oral Literature Project na n'isiokwu nke akwụkwọ akụkọ Cahiers de Littérature Orale.

Omenala ndị ogbi

Ọ bụ ezie na Ndị ntị chiri na-ekwurịta okwu n'aka kama n'ọnụ, a na-ewere ọdịbendị na ọdịnala ha n'otu ụdị dị ka akwụkwọ a na-ekwu n'ọnụ. Akụkọ, njakịrị na uri na-agafe site n'otu onye gaa n'otu n'enweghị ihe edere ede. ^{[citation needed]}

Hụkwa

Ihe ndekọ nke Akụkọ Akụkọ Akụrụngwa nke Turkey
Ethnopoetics
Guslar
Obi ọjọọ
Improvisation
Ihe Nketa Ọdịbendị Na-apụghị Ịhụ Anya
Kamishibai
Ihe osise Korea
Ihe Nketa nke Ihe Omume Na-adịghị Ahụ anya
Akụkọ ifo mba
Abụ ndị a na-ekwu n'ọnụ
Akụkọ ihe mere eme
Ihe Omume Nkwupụta na Nnyocha
Omenala a na-ekwu n'ọnụ
Ihe ndị e ji ekwu okwu
Okwu Mkpa
Njem ndị Palestine
Pantun
Patha
Seanachai
Yukar
Akụkọ
Ọrụ Akwụkwọ Ọmụma Ụwa

Akwụkwọ

Finnegan, Ruth (2012), Oral Literature in Africa. Cambridge: Ndị na-ebipụta akwụkwọ. CC BY mbipụta :
Ong, Walter (1982), Orality na Literacy: teknụzụ nke okwu ahụ. New York: Methuen Press.
Tsaaior, James Tar (2010), "Okwu Webbed, ihe ọ pụtara: Ilu na usoro akụkọ / okwu" na D. T. Niane's Sundiata: epic nke Mali ochie. Ilu 27: 319-338.
Vansina, Jan (1978), "Oral Tradition, Oral History: Achievements and Perspectives", na B. Bernardi, C. Poni na A. Triulzi (ed), Fonti Orali, Oral Sources, Sources Oral. Milan: Franco Angeli, peeji nke 59-74.
[Ihe e dere n'ala ala peeji] Omenala A Na-ekwu Okwu. A Study in Historical Methodology. Chicago na London: Aldine na Routledge & Kegan Paul.

Edemsibia

↑ Eugenio (2007). Philippine Folk Literature: An Anthology. Quezon City: The University of the Philippines Press, xxiii. ISBN 9789715425360.
↑ Parker. "Three-minute poetry? It's all the rage", The Times, 16 December 2009.
↑ Nwi-Akeeri (2017). "Oral Literature in Nigeria: A Search for Critical Theory". Research Journal of Humanities and Cultural Studies 3. ISSN 2579-0528.
↑ Samarin (1980). "Noirs et blancs: leur image dans la litérature orale africaine: étude, anthologie. By Görög-Karady . Paris: Société d'Etudes Linguistiques et Anthropologiques de France, 1976. 427 pp. n.p." (in en). Africa 50 (1): 106–107. DOI:10.2307/1158658. ISSN 1750-0184.

[1] Eugenio (2007). Philippine Folk Literature: An Anthology. Quezon City: The University of the Philippines Press, xxiii. ISBN 9789715425360.

[2] Parker. "Three-minute poetry? It's all the rage", The Times, 16 December 2009.

[3] Nwi-Akeeri (2017). "Oral Literature in Nigeria: A Search for Critical Theory". Research Journal of Humanities and Cultural Studies 3. ISSN 2579-0528.

[4] Samarin (1980). "Noirs et blancs: leur image dans la litérature orale africaine: étude, anthologie. By Görög-Karady . Paris: Société d'Etudes Linguistiques et Anthropologiques de France, 1976. 427 pp. n.p." (in en). Africa 50 (1): 106–107. DOI:10.2307/1158658. ISSN 1750-0184.

[1]

[2]

[3]

[4]