Akwụkwọ nke Mika

Akwụkwọ Mikiya bụ nke isii n'ime ndị amụma iri na abụọ dị na Bible Hibru. [a] Akwụkwọ ahụ nwere isi asaa.^[1] O doro anya na ọ na-edekọ okwu nke Mika, onye aha ya bụ Mikayahu (Hibru: מִיכָיָ10הוּ), nke pụtara "Ònye dị ka Yahweh?", onye amụma nke narị afọ nke asatọ BCE si n'obodo Moreshet na Juda (aha Hibru site n'amaokwu mmeghe: המר).

Akwụkwọ ahụ nwere nkewa atọ bụ isi, isi nke 1–2, 3–5 na 6–7, nke ọ bụla ewepụtara site n'okwu a bụ "Nụrụ", na usoro nke mgbasa ozi na-agbanwe agbanwe nke mbibi na ngosipụta nke olileanya n'ime nkebi ọ bụla.[1]. Maịka na-akọcha ndị ndú na-ezighị ezi, na-agbachitere ikike nke ndị ogbenye megide ndị ọgaranya na ndị dị ike;[2] ka ọ na-atụ anya ụwa nke udo nke gbadoro ụkwụ na Zaịọn n'okpuru nduzi nke eze ọhụrụ sitere na Devid.

Ọ bụ ezie na akwụkwọ ahụ dị mkpụmkpụ, ọ gụnyere ịkwa ákwá (1:8-16; 7:8-10), theophany (1.3-4), ekpere ukwe nke arịrịọ na obi ike (7:14-20), na "ikpe ọgbụgba ndụ" (6:1-8), ụdị dị iche nke Yahweh (Chineke) gbara Izrel akwụkwọ maka imebi nkwekọrịta nke ọgbụgbọ Moses.

A na-arụrịta ụka banyere nguzobe nke Akwụkwọ Maịka, na nkwekọrịtara na ogbo ikpeazụ ya mere n'oge ndị Peshia ma ọ bụ n'oge ndị Gris, ma a na-ejighị n'aka ma ọ̀ bụ n'oge ahụ ka e mechara ya.

Ịtọ ntọala

Faịlụ:Sennacherib sling.jpg

Ndị agha Asiria ji égbè si n'obí Sennacherib, narị afọ nke asaa BCE

Amaokwu mmeghe na-akọwa onye amụma ahụ dị ka “Maịka nke Moreshet” (obodo dị na ndịda Juda), na-ekwukwa na o biri ndụ n’oge ọchịchị nke Jotam, Ehaz na Hezekaịa, [1] n’ihe dị ka 750–700 BC.

Nke a kwekọrọ n’oge ahụ, mgbe ogologo oge udo gasịrị, Israel, Juda, na mba ndị ọzọ nke mpaghara ahụ nwetara nrụgide na-abawanye ụba site n’aka alaeze ukwu Neo-Asiria na-agbasawanye ngwa ngwa. N’agbata 734 na 727 Tiglat-Pilesa nke Atọ nke Asiria mere ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mkpọsa kwa afọ na Levant, na-ebelata Alaeze Izrel, alaeze Juda na obodo ndị Filistia ịbụ ndị a ga-ebibi ebibi, na-anata ụtụ n’aka Amọn, Moab na Edọm, na iwebata Damaskọs (Alaeze Aram) n’Alaeze Ukwu.[1] Na ọnwụ Tiglat-Pilesa, Izrel nupụrụ isi, butere mwakpo nke Asiria na ibibi isi obodo, [arịlịka gbajiri agbaji] Sameria, na 721 mgbe nnọchibido ya afọ atọ gasịrị.[2] Maịka 1:2–7 kwuru n’ihe omume a: Onye amụma ahụ kwuru, sị: “Chineke ebibiwo Sameria n’ihi mmebi iwu nke ikpere arụsị ya, mmegbu nke ndị ogbenye, na iji ike eme ihe n’ụzọ na-ezighị ezi.[2] Mwakpo ndị Asiria na-ebuso Israel (alaeze ugwu) mere ka ọtụtụ ndị gbara ọsọ ndụ banye na Juda, nke gaara eme ka ndị mmadụ nwekwuo nchekasị, ebe n'otu oge ahụ ndị ọchịchị nọ na Jerusalem ga-etinye ego buru ibu na ụtụ na nchekwa.

Mgbe ndị Asiria wakporo Juda na 701, ha si n'ụsọ oké osimiri ndị Filistia na Shefila, nke gụnyere obodo nta Maịka, bụ́ Moreshet, nakwa Lekish, obodo nke abụọ kasị ukwuu na Juda. Nke a n’aka nke ya mebere ndabere n’amaokwu 1:8–16, bụ́ nke Maịka dọrọ obodo ndị ahụ aka ná ntị banyere ọdachi na-abịanụ (a kpọpụtara Lekish aha pụrụ iche, ebubo na omume rụrụ arụ nke Sameria na Jeruselem). N’amaokwu 2:1–5 ọ katọrọ oke ala na ụlọ, nke nwere ike ịbụ naanị anyaukwu nke ndị ọgaranya na ndị dị ike, ma ọ bụ ikekwe ihe sitere n’ịlụ agha nke mpaghara ahụ na nkwadebe maka mbuso agha ndị Asiria.

Ihe mejupụtara

a. ↑ Ihe odide Masoret nwere ihe odide dị n'akụkụ ya na Maịka 3:12 na-ekwu na amaokwu a bụ amaokwu etiti nke “akwụkwọ ahụ,” ya bụ, akwụkwọ nke ndị amụma iri na abụọ ahụ. [2] Mmalite nke Akwụkwọ nke Mika bụ isiokwu nke arụmụka ndị ọkà mmụta. Akwụkwọ ntuziaka Oxford nke 2021 nke Obere Ndị Amụma chịkọtara:

Enwere nkwenye na akwụkwọ ahụ nwere ogologo akụkọ ihe mere eme nke nhazi ya na oge Persian (ma ọ bụ ọbụna ndị Hellenistic) dịka ọkwa ikpeazụ ya. Otú ọ dị, a na-arụrịta ụka ma e guzobere ya n'ụbọchị ndị a ma ọ bụ na emechara ya mgbe ogologo akụkọ ihe mere eme nke ọdịnala gasịrị

Ụfọdụ, ma ọ bụghị ha nile, ndị ọkà mmụta na-ekweta na nanị isi 1–3 nwere ihe ndị sitere n’ọnụ Maịka onye amụma nke narị afọ nke asatọ TOA.[1] Dị ka ndị ọkà mmụta si kwuo, ihe ndị kasị ọhụrụ sitere n’oge ndị ọchịchị gachara ka e wughachisịrị Ụlọ Nsọ ahụ na 515 BC, nke mere na mmalite narị afọ nke ise TOA yiri ka ọ bụ oge e dechara akwụkwọ ahụ.[2] Nkebi nke mbụ bụ nchịkọta na nhazi nke ụfọdụ okwu ekwuru nke Maịka mere eme (ihe dị n’isi nke 1–3), bụ́ nke onye amụma ahụ wakporo ndị na-ewu ala site na mmegbu ma gosi mwakpo nke Asiria wakporo Juda dị ka ntaram ahụhụ nke Jehova megide ndị ọchịchị rụrụ arụ nke alaeze ahụ, gụnyere amụma na a ga-ebibi Ụlọ Nsọ ahụ.

Amụma ahụ emezughị n’oge Maịka, ma otu narị afọ ka e mesịrị, mgbe Juda chere nsogbu yiri nke ahụ ihu na Alaeze Ukwu Neo-Babilọn, e megharịrị amụma Maịka ma gbasaa iji gosipụta ọnọdụ ọhụrụ ahụ.[1] N’agbanyeghị nke ahụ ka e mesịrị, mgbe Jerusalem dasịrị n’aka Alaeze Ukwu Neo-Babilọn, e degharịrị akwụkwọ ahụ ma gbasaa n’ihu n’ihu iji gosipụta ọnọdụ nke obodo ndị biri ndụ n’oge gara aga na ndị biri n’ala ọzọ gasịrị.

Ihe odide ndị e dere n'oge ochie

Emere ihe odide kacha ochie dị ndụ ọtụtụ narị afọ ka oge ma ọ bụ oge edere. Ụdị ederede Masoretic ndị mbụ dị ndụ gụnyere Codex Cairensis (895), Petersburg Codex of the Prophets (916), na Codex Leningradensis (1008).[22] Kemgbe 1947, ihe odide nke Aleppo Codex dị ugbu a na-efunahụ Maịka 1:1 ruo 5:1.

A hụrụ iberibe akwụkwọ ndị nwere akụkụ nke akwụkwọ a n’asụsụ Hibru mbụ e ji dee Akwụkwọ Nsọ n’ime Akwụkwọ Mpịakọta Osimiri Nwụrụ Anwụ, gụnyere 4Q82 (25 TOA);[24][1][26] na Wadi Murabba’at Minor Prophets (75–100 OA).

E nwekwara nsụgharị n’asụsụ Grik Koine nke a maara dị ka Septuagint, nke e mere na narị afọ ole na ole gara aga TOA. Ihe odide ochie nke ụdị Septuagint gụnyere Codex Vaticanus (narị afọ nke anọ), Codex Alexandrinus (narị afọ nke ise) na Codex Marchalianus (narị afọ nke isii).[28] Akwụkwọ Maịka adịghị na Codex Sinaiticus.[1] Ẹma ẹkụt n̄kpri n̄kpri n̄kpri n̄wed emi ẹwetde ke usem Greek ke otu mme ikpan̄wed ikpan̄wed Inyan̄ Inụn̄, oro edi, Nahal Ḥever 8Ḥev1 (n̄kpọ nte isua ikie 1 mbemiso eyo Christ).

Ihe ndị dị na ya

Nhazi

N'ọkwa kasị obosara, e nwere ike kewaa Maịka ụzọ atọ hà nhata

Ikpe megide mba dị iche iche na ndị isi ha
Mweghachi nke Zaịọn (isi 4–5, nke jikọrọ ọnụ n’agbanyeghị njikọ ha na-edoghị anya,[1] eleghị anya ndị a chụpụrụ n’ala ọzọ na mgbe a chụpụrụ n’agha gasịrị);[2]
Okwu ikpe nke Chineke megide Israel na ngosipụta nke olile-anya (Isi nke 6–7, ma eleghị anya ọ nọ n’ala ọzọ na mgbe a chụpụrụ ya n’agha)

James Limburg na-ahụ okwu ahụ bụ́ “Nụrụ” na Maịka 1:2, 3:1 na 6:1 dị ka akara nke akụkụ atọ dị iche iche, na-arịba ama na Emọs 3:1, 4:1, 5:1 na 8:4 na-egosi nkewa yiri nke ahụ n’ime Akwụkwọ Emọs, bụ́ nke ọzọ n’ime ndị amụma nta.

N'ime nnukwu akụkụ atọ a, e nwere usoro okwu ikpe na nkwa mweghachi na-atụgharị:

1.1 Nkọwa
1.2–2.11 Okwu ikpe
2.12–13 Okwu nke mweghachi
3.1–12 Okwu ikpe
4.1–5.15 Okwu nke mweghachi
6.1–7.6 Okwu ikpe
7.7–20 Okwu nke mweghachi

Ọnụ ọgụgụ amaokwu

E nwere ọdịiche dị n’amaokwu n’ịgụ nọmba n’etiti Akwụkwọ Nsọ Bekee na ihe odide Hibru, ebe Maịka 4:14 dị n’ihe odide Hibru bụ Maịka 5:1 n’ime Akwụkwọ Nsọ Bekee, na Hibru 5:1 wdg bụ 5:2 wdg na Akwụkwọ Nsọ Bekee.[1] Akụkọ a na-agbasokarị ọnụ ọgụgụ a na-edekarị na nsụgharị Bekee nke Ndị Kraịst.

Akụkụ dị iche iche

Isiokwu ahụ: Dị ka ọ dị n’akwụkwọ amụma, onye na-edezi ma ọ bụ odeakwụkwọ a na-amaghị aha enyewo aha onye amụma ahụ, ihe na-egosi oge ọrụ ya, na ihe e ji amata okwu ya dị ka “okwu Jehova,” bụ́ okwu a na-ekwukarị n’okwu nke na-egosi izi ezi na ikike nke amụma.[27] E mere Sameria na Jeruselem ịbụ onye a ma ama dị ka ihe mbụ lekwasịrị anya onye amụma.[28] N’adịghị ka ndị amụma dị ka Aịsaịa na Hosia, ọ dịghị ihe ndekọ aha nna ya ka e debere
Ikpe megide Sameria (1:2-7): N'ịdabere n'omenala ochie maka ịkọwa usoro ọgwụgwọ, onye amụma ahụ kọwara ọbịbịa Jehova ga-eji taa obodo ahụ ahụhụ, bụ́ nke mmehie ya bụ ikpere arụsị na mmegbu a na-emegbu ndị ogbenye.
Ịdọ aka ná ntị nye obodo ndị dị na Juda (1:8-16): Sameria adawo, Juda na-esote ya. Maịka kọwara mbibi e bibiri obodo nta ndị dị na Juda (na-ezo aka ná mwakpo Senakerib wakporo Juda, 701 TOA). Maka akụkụ ndị a nke mbibi na obodo dị iche iche, a na-eji paronomasia eme ihe. Paronomasia bụ ngwaọrụ agụmagụ nke 'na-egwu' na ụda okwu ọ bụla maka mmetụta edemede. Dị ka ihe atụ, a gwara ndị bi na Bet-le-afra (“ụlọ uzuzu” ka ha “kpọgharịa onwe unu n’ájá” (1:14). N'agbanyeghị na ọtụtụ n'ime paronomasia na-efunahụ na ntụgharị asụsụ, ọ bụ otu 'Ashdod ga-abụ naanị ntụ, ebe ọdịnihu obodo ahụ dabara aha ya.
A katọrọ iji ike eme ihe n'ụzọ na-ezighị ezi (2:1-5): Na-akatọ ndị na-adabara ala na ụlọ ndị ọzọ. Ihe gbara ya gburugburu nwere ike ịbụ naanị ịkpakọba akụ na ụba maka onwe ya, ma ọ bụ nwee ike jikọta ya na mbuso agha nke mpaghara ahụ maka mwakpo ndị Asiria tụrụ anya ya
Ihe iyi egwu megide onye amụma (2:6-11): A dọrọ onye amụma aka ná ntị ka ọ ghara ibu amụma. Ọ zara na ndị ọchịchị na-emerụ ndị Chineke ahụ́, na-achọkwa ige naanị ndị na-akwado àgwà ọma mmanya. [15] Nkwa e mesịrị (2:12-13): Amaokwu ndị a na-eche na ikpe adaworị na Izrel agbasasịworị ná mba ọzọ.
Ikpe na Zaịọn ajọ omume (3:1-4): Eboro ndị ọchịchị Izrel ebubo na ha na-enwetakwu akụ̀ na ụba n’ihi ndị ogbenye, n’ụzọ ọ bụla. Ihe atụ nke anụ ahụ ndị mmadụ na-adọkapụ na-egosi ogologo oge ndị ọchịchị na ndị na-elekọta mmadụ ga-agaru n'ihu n'ịbawanye akụ na ụba ha. Ndị amụma rụrụ arụ, na-achọ uru onwe onye. Ndị ọchịchị Jeruselem kweere na Chineke ga-anọnyere ha mgbe niile, ma Chineke ga-anọnyere ndị ya, a ga-ebibikwa Jeruselem.
Ndị Amụma Maka Uru (3:5-8): A na-akpọ ndị Maịka ikpe n’ụzọ doro anya “ndị amụma,” ebe o yiri ka ọ na-ekewapụ onwe ya n’onwe ya n’onwe ya ịkpọghị onye amụma [31]: 595,597
Ikpe mmechi (3:9-12) na-agbakọta isi nke 2-3 . [31] 597
Olileanya nke Zaịọn n’ọdịnihu (4:1-5): Nke a bụ akụkụ Akwụkwọ Nsọ na-esote, nke fọrọ nke nta ka ọ bụrụ Aịsaịa 2:2-4. Na "ụbọchị ikpeazụ", "ụbọchị ikpeazụ", ma ọ bụ "ụbọchị ndị na-abịa", [24] Zaịọn (nke pụtara Ụlọ Nsọ) ka a ga-ewughachi, ma site na Chineke, na-adabere na ọ bụghị n'ime ihe ike na nrụrụ aka kama na ọchịchọ ịmụta iwu Chineke, tie mma agha iji kọọ nkọcha na ibi n'udo. [32]

Nkwa ọzọ e kwere Zaịọn (4:6–7): Nke a bụ akụkụ Akwụkwọ Nsọ ọzọ e mesịrị, na-ekwe Zaịọn nkwa na ọ ga-enwetakwa nnwere onwe na ikike mbụ ya.[32]
Nnapụta site n’ahụhụ na Babilọn (4:9–5:1, 4:9-14 n’ọnụ ọgụgụ Bible Hibru) Myirịta nke Aịsaịa 41:15–16 na ebe e zoro aka na Babilọn na-atụ aro oge ọzọ maka ihe omume a, ọ bụ ezie na o doghị anya ma ọ̀ bụ n’oge ma ọ bụ mgbe nnọchibido nke 586 nọchiri anya ya. N'agbanyeghị ọnwụnwa ha, Chineke agaghị agbahapụ ndị ya.[32]
Onye ọchịchị ahụ e kwere ná nkwa sitere na Betlehem (5:1[2]–14): A na-edekarị akụkụ Akwụkwọ Nsọ a n’oge e mere ka ha jee biri n’ala ọzọ.[33] Ọ bụ ezie na Maịka 4:9 ajụwo “ọ́ dịghị eze” na Zayọn,[34] isiakwụkwọ a na-ebu amụma na Mesaịa ahụ na-abịanụ ga-esi na Betlehem pụta, bụ́ ebe obibi ọdịnala nke ọchịchị eze Devid, iji weghachi Israel. Assyria ga-awakpo (ụfọdụ nsụgharị na-ahọrọ "ọ bụrụ na ndị Asiria wakporo"), [35] ma a ga-eti ya ihe, ntaramahụhụ Israel ga-edugakwa ntaramahụhụ nke mba dị iche iche.[36] Williamson na-emeso Maịka 4:8-5:6 dị ka otu nkeji, nke nwere “ihe owuwu doro anya na guzozie eguzozi”.

Ikpe ọgbụgba ndụ (6:1-5): Jehova na-ebo Izrel (ndị Juda) ebubo na ha mebiri ọgbụgba ndụ ahụ site na enweghị ikpe ziri ezi na ịkwụwa aka ọtọ ha, dịka ụkpụrụ nke ndị eze Izrel (alaeze ugwu).[37]
Torah Liturgy (6:6-8): Maịka na-ekwuchitere ndị obodo na-arịọ ihe ha kwesịrị ime ka ha nwee ike ịlaghachi n’akụkụ dị mma nke Chineke. Maịka zaghachiri site n’ikwu na nanị ihe Chineke chọrọ bụ “ime ihe n’ikpe ziri ezi, na ịhụ ebere n’anya, na iji obi umeala soro Chineke gị na-eje ije,” si otú ahụ na-ekwupụta na àjà nsure ọkụ nke ma anụmanụ ma ụmụ mmadụ (nke e nwere ike ịbụ na Juda n’oge Eze Ehaz na Manase) adịghị mkpa n’ebe Chineke nọ. [38]
Obodo ahụ dị ka aghụghọ (6:9-16): A baara obodo ahụ mba maka omume azụmahịa akwụwaghị aka ọtọ ya.
Ákwá (7:1-7): Akụkụ nke mbụ n’akwụkwọ ahụ n’ime mmadụ mbụ: a na-arụrịta ụka ma o sitere na Maịka n’onwe ya. Site na onye [nke onye? Ime ihe n'eziokwu na ezi omume alawo n'iyi, ezinụlọ jupụtara n'esemokwu. [39] The Jerusalem Bible na-atụ aro na amaokwu nke 7, N'aka nke m, m na-elegara Jehova anya... eleghị anya ọ bụ nkwubi nke akwụkwọ mbụ ahụ, tupu e tinyekwuo uri ndị ọzọ banyere mweghachi nke Israel [40]
Abụ Jeruselem dara ada (7:8-10): Onye mbụ olu na-aga n’ihu, ma ugbu a ọ bụ obodo ahụ na-ekwu okwu. Ọ ma na mbibi ya kwesịrị ntaramahụhụ sitere n'aka Chineke. Nkwenye ahụ na-enye ihe ndabere maka olileanya na Chineke ka nọnyeere ya.
Abụ nke Jerusalem dara ada (7:8-10): Onye mbụ olu na-aga n'ihu, ma ugbu a ọ bụ obodo na-ekwu okwu. Ọ ma na mbibi ya kwesịrị ntaramahụhụ sitere n'aka Chineke. Nkwenye ahụ na-enye ihe ndabere maka olileanya na Chineke ka nọnyeere ya. [39]
Amụma nke mweghachi (7:11-13): Jerusalem nke dara ada ekwere nkwa na a ga-ewughachi ya nakwa na ike ya ga-adị ukwuu karịa mgbe ọ bụla (ihe dị iche n’ọhụụ nke udo na 4:1–5). [39]
Ekpere maka ọganihu n'ọdịnihu (7:14-17): Ọnọdụ ahụ na-agbanwe site na arịrịọ maka ike gaa n'ịtụ n'anya maka ebere Chineke, [39] Hermann Gunkel na Bo Reicke na-akọwapụta isi nke ikpeazụ dị ka ederede ememe nke nwere ike jikọọ na ememe dịka Afọ Ọhụrụ nke Israel [41]
Abụ otuto maka Chineke nke na-enweghị atụ (7:18-20): a Confraternity of Christian Doctrine na United States na-ekwu na amaokwu ikpeazụ ndị a "nwere abụ otuto maka Chineke na-enweghị atụ, onye na-agbaghara mmehie ma na-enwe obi ebere

Isiokwu

Maịka na-ekwu banyere ọdịnihu Juda/Izrel mgbe ndọrọ n’agha Babilọn gasịrị. Dị ka Aịsaịa, akwụkwọ ahụ nwere ọhụụ nke ntaramahụhụ nke Israel na okike nke "ndị fọdụrụ", sochiri udo ụwa gbadoro ụkwụ na Zaịọn n'okpuru nduzi nke eze ọhụrụ nke Devid; ndị mmadụ kwesịrị ime ezi omume, chigharịkwuru Jehova, chere ọgwụgwụ nke ntaramahụhụ ha. Otú ọ dị, ebe Aịsaịa hụrụ ka Jekọb/Izrel na-esonyere “mba nile” n’okpuru ọchịchị Jehova, Maịka na-atụ anya ka Izrel na-achị mba dị iche iche. Ruo n'ókè ọ dị ka Maịka ọ̀ na-adọta ma degharịa akụkụ ụfọdụ nke Aịsaịa, o yiri ka e mere ya ma ọ́ dịghị ihe ọzọ n'otu akụkụ ka o nye nkọwa megide akwụkwọ ahụ.

Ihe Ndị E Si Nweta Na Agba Ọhụrụ

E nwere ọtụtụ ihe na-ezo aka n'Akwụkwọ Mika na Agba Ọhụrụ:

Oziọma Matiu hotara n'Akwụkwọ Mikiya n'ihe gbasara amụrụ Jizọs na Betlehem:Ha we si ya, Na Betlehem nke Judia: n'ihi na otú a ka edeworo ya n'akwukwọ nsọ site n'ọnu onye-amuma, si, Ma gi Betlehem, nke di n'ala Juda, i bughi onye kacha nta n'etiti ndi-isi Juda: n'ihi na n'etiti gi ka otù onye-isi gāputa, bú onye gāchi ndim, bú Israel.

—Matiu 2:5-6

Ma gi onwe-gi, Betlehem Efrata, ọ bu ezie na i di ntà n'etiti usu nile nke nnù ndikom abua na ọgu iri nke Juda, ma ọ bu nime gi ka ọ gēsi putakutem, bú onye gaje ibu onye-ndú n'Israel; nke ọpupu-ya sitere na mb͕e ochie, site na mb͕e ebighi-ebi.

—Maịka 5:2Templeeti:S-start Templeeti:S-hou Templeeti:S-bef Templeeti:S-ttl Templeeti:S-aft Templeeti:S-ttl Templeeti:S-end

Okwu Jizọs na Matiu 10:36 gosipụtara ịdọ aka ná ntị Mika na ezinụlọ ga-ekewa:

Templeeti:Book of MicahNdị iro mmadụ ga-abụ ndị ezinụlọ ya.

—Matiu 10:36Templeeti:S-start Templeeti:S-hou Templeeti:S-bef Templeeti:S-ttl Templeeti:S-aft Templeeti:S-ttl Templeeti:S-endN'ihi na nwa-nwoke nēlelì nna-ya, nwa-nwayi nēbili imegide nne-ya, nwunye nwa imegide nne di-ya; ndi-iro madu bu ndikom ulo-ya.

—Maịka 7:6

Ọ bụ ezie na okwu ahụ dị iche, Jerome na-ekwu na "anyị kwesịrị idebe mgbe niile mgbe e depụtara akụkụ nke Agba Ochie, ma ọ bụ naanị ihe ọ pụtara, ma ọ bụghị okwu ndị ahụ ka e nyere".^[2]

Oziọma Jọn nwere ike izo aka na njirimara nke "ya" dị omimi nke Chineke na-eme ka ọ hụ ihe ịtụnanya ma ọ bụ ihe ịtụnanya:

N'ihi na Nnam nāhu Ọkpara-Ya n'anya, nēgosi kwa Ya ihe nile nke Ya onwe-ya nēme: ọ gēgosi kwa Ya ọlu kariri ndia, ka o we ju unu anya.

-- Jọn 5:20Templeeti:Book of MicahDika ubọchi mb͕e i siri n'ala Ijipt siri di ka M'gēme ka ọ hu ihe-ebube di iche iche.Templeeti:S-start Templeeti:S-hou Templeeti:S-bef Templeeti:S-ttl Templeeti:S-aft Templeeti:S-ttl Templeeti:S-end

Hụkwa

Zaịọn

Ihe ndetu

Templeeti:Book of Micaha. ↑ Ihe odide Masoret nwere ihe odide dị n'akụkụ ya na Maịka 3:12 na-ekwu na amaokwu a bụ amaokwu etiti nke “akwụkwọ ahụ,” ya bụ, akwụkwọ nke ndị amụma iri na abụọ ahụ.

Ntụaka

1. 1 Ben Zvi (2000), p. 4 2.1 "Akwụkwọ Nsọ (online)".

3.1 Mee (1976), p. 1

4. 1 Limburg (1988), p. 160

5. 1 5.0 5.1 Limburg (1988), p. 159

6. 1 Eze (1988), p. 27-28

7.1 7.0 7.1 Sweeney (2000), p. 341-42

8. 1 Coogan (2009), p. 284

9. 1 Coogan (2009), p. 265

10.1 Kessler, Rainer (February 10, 2021).

11. 1 Maịka 1:1

12.1 12.0 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 Rogerson (2003), p. 703

13.1 Eze (1988), p. 31-33

14. 1 14.0 14.1 Eze (1988), p. 27

15. 1 15.0 15.1 15.2 15.3 15.4 Rogerson (2003), p. 704

16.1 Kessler, Rainer (February 10, 2021).

17.1 Mee (1976), p. 21

18. ↑ Mee (1976), p. 23

19.1 Mee (1976), p. 24-25

20.1 Mee (1976), p. 30

21. 1 P. W. Skehan (2003), "BIBLE (AKWỤKWỌ)", New Catholic Encyclopedia, vol.

22.1 22.0 22.1 22.2 Akwụkwọ mpịakọta oké osimiri nwụrụ anwụ - Maịka

23. ↑ Onye Ọzụzụ Atụrụ, Michael (2018).

24. 1 24.0 24.1 Cheyne, T. K. (1882), Cambridge Bible for Schools and Colleges na Maịka 4, enwetara na 7 Septemba 2024

25. ↑ Coogan (2009)

26. 1 Ihe e dere n’ala ala peeji a na Maịka 5:1 na New English Translation (NET Bible), e nwetara na 4 Septemba 2024

27. 1 Ben Zvi (2000), p. 13

28. 1 Sweeney (2000), p. 343

29. ↑ Taylor, John, “Ozi nke Maịka”, Ụwa nke Akwụkwọ Nsọ, vol.

30.1 Rogerson (2003), p. 704-05

31.1 31.0 31.1 31.2 Williamson, H. G. M., 32.

32. 1 32.0 32.1 32.2 Rogerson (2003), p. 705

33. ↑ Rogerson (2003), p. 705-06

34. ↑ Maịka 4:9: Baịbụl Nsọ Nhazi Katọlik

35. ↑ Dị ka ihe atụ, New Revised Standard Version na Maịka 5:5

36. ↑ Sweeney (2000), p. 387

37. ↑ Sweeney (2000), p. 395

38. ↑ Eze (2006), p. 1246-47

39. ↑ 39.0 39.1 39.2 39.3 Rogerson (2003), r.

707

40. ↑ Jerusalem Bible (1966), ihe odide ala ala peeji h na Maịka 7:7

41. ↑ Kapelrud, Arvid S., "Eschatology n'ime Akwụkwọ nke Maịka", Vetus Testamentum, vol.

42. ↑ Confraternity of Christian Doctrine, Inc., Ihe ndekọ ala ala f na Maịka 7:18 na mbipụta New American Bible Revised, enwetara na 13 Septemba 2024

43. ↑ Thomas Aquinas, ed.

Allen, Leslie C (1976). Akwụkwọ nke Joel, Obadaia, Jona na Maịka. Eardman. ISBN 978-0802825315. "Maịka"
Ben Zvi, Ihud (2000). Maịka. Eardman. ISBN 978-0802845993. Coogan, Michael (2009). Okwu mmalite nke agba ochie. Mahadum Oxford Press.
Fitzmyer, Joseph A. (2008). Ntuziaka maka Akwụkwọ Mpịakọta Osimiri Nwụrụ Anwụ na akwụkwọ ndị metụtara ya, Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Ụlọ ọrụ na-ebipụta akwụkwọ. ISBN 9780802862419.
Grigg, Donald L (2006). Akwụkwọ Nsọ sitere na Scratch: Agba Ochie maka ndị mbido. Eardman. ISBN 978-0664225773.
Eze, Phillip J (2006). HarperCollins Ọmụmụ Bible: Maịka. Ndị mbipụta Harper Collins.
Eze, Philip J (1988). Amos, Hosia, Maịka, nkọwa ihe ochie. Westminster John Knox Press. ISBN 978-0664240776.
Limburg, James (1988). Hosea-Maịka, Westminster John Knox Press. ISBN 978-0664237578.
Mays, James L (1976). Maịkat. Westminster John Knox Press. ISBN 978-0664208172.
Rogerson, John W. (2003). "Maịka". Na James D. G. Dunn, John William Rogerson (ed.). Eardmans nkọwa Bible. Eardman. ISBN 978-0802837110.
Sweeney, Marvin A (2000). Ndị amụma iri na abụọ ahụ. Liturgical Press. ISBN 978-0814650912.
Ulrich, Eugene, ed. (2010). Akwụkwọ Mpịakọta Qumran nke Akwụkwọ Nsọ: Nsụgharị na ụdị ederede. Brill. ISBN 9789004181830. eweghachiri May 15, 2017.
Würthwein, Ernst (1995). Ederede nke Testament Ochie. Rhodes tụgharịrị ya, Erroll F. Grand Rapids, MI: Wm. B. Eerdman. ISBN 0-8028-0788-7. eweghachite Jenụwarị 26, 2019.

Ịgụ ihe ọzọ

Akwụkwọ nke Maịka." Akwụkwọ ọkọwa okwu Anchor Bible. Vol. 4, Onye isi nchịkọta akụkọ: Freedman, David N. Doubleday, New York. 1992.
"Akwụkwọ nke Maịka." International Standard Bible Encyclopedia. Onye nchịkọta akụkọ izugbe: Bromley, G.W. William B. Eerdmans Publishing Co.; Grand Rapids, MI. 1986.
Akwụkwọ nke Maịka" echekwara 2015-09-06 na Wayback Machine Forward Movement Publications, Cincinnati, OH, 2007
Akwụkwọ Nsọ: Akwụkwọ Nsọ Ọhụrụ Oxford Annotated. Kọlọn; Mahadum Oxford, 2007.
LaSor, William Sanford et al. Nnyocha nke Testament Ochie: Ozi, Ụdị, na ndabere nke Agba Ochie. Grand Rapids: William B. Eerdmans, 1996.
Hailey, Homer. (1973). Nkọwa nke Obere Ndị Amụma. Grand Rapids: Ụlọ Akwụkwọ Baker. ISBN? [ISBN na-efu]
Maxey, Al. Ndị Amụma Nta: Maịka. (n.d.). Paragraf nke 20. Ewepụtara October 4, 2005, site na Maịka
McKeating, Henry Engel. (1971). Akwụkwọ Emọs, Hosia na Maịka. New York: Syndics nke Cambridge University Press. ISBN? [ISBN na-efu]
Pusey, E.B. (1963). Obere Ndị Amụma: Nkọwapụta (Mpịakọta nke Abụọ). Grand Rapids: Ụlọ Akwụkwọ Baker. ISBN? [ISBN na-efu
Wood, Joyce Rilett. (2000). "Okwu na omume n'amụma Maịka". Akwụkwọ Nsọ Katọlik nke Quarterly, mba. 4 (62), paragraf 49. Ewetara Septemba 30, 2005, site na OCLC (FirstSearch) nchekwa data FirstSearch Ihuenyo nbanye

Njikọ mpụga

Ntụgharị asụsụ ndị Juu:↵ Ntụgharị Micha - Micah (Judaica Press) [ya na nkọwa Rashi] na Chabad.org
Ntụgharị asụsụ nke Ndị Kraịst:↵ Akwụkwọ Nsọ dị n'ịntanetị na GospelHall.org (ESV, KJV, Darby, American Standard Version, Bible in Basic English) BibleGateway.com (New International Version) Maịka na The Great Books (New Revised Standard Version)
Akwụkwọ ọdịyo ngalaba ọha Micah na LibriVox Ụdị dị iche iche

↑ The Bible (online).
↑ Thomas Aquinas:Catena aurea: commentary on the four Gospels, collected out of the works of the Fathers: Volume 1, St. Matthew, Oxford: Parker (1874).

[1] The Bible (online).

[2] Thomas Aquinas:Catena aurea: commentary on the four Gospels, collected out of the works of the Fathers: Volume 1, St. Matthew, Oxford: Parker (1874).

[1]

[2]