Alesoun Balfour

Allison Balfour biri na Scotland, mpaghara Stenness na Orkney.

Ikpe 1594 nke ebubo amoosu Allison Balfour ma ọ bụ Margaret Balfour[a] bụ otu n'ime ikpe amoosu ndị Scotland nke a na-akpọkarị. Balfour bi na Orkney Islands nke Scotland na mpaghara Stenness. N'oge ahụ na Scotland, Scottish Witchcraft Act 1563 mere ikpe maka amoosu ntaramahụhụ ọnwụ.

Patrick Stewart, 2nd Earl nke Orkney, nke a maara dị ka Black Patie, nwere ikike nke Orkney na 1594 n'oge ikpe Balfour. Patie kwenyesiri ike na ụmụnne ya ndị ọ tọrọ, karịsịa John Stewart, Earl nke Carrick, na-akpa nkata igbu ya. Patie choputara nsi n'aka otu onye odibo John, Thomas Paplay, onye mgbe a tachara ya ahuhu ruo ubochi iri na otu kwuputara ma tinye Balfour n'etiti ndi otu ya.

Ọ bụ ezie na Paplay weghaara nkwupụta ya obere oge tupu e gbuo ya, e bugara Balfour na ezinụlọ ya na Kirkwall, bụ ebe a tara ha ahụhụ ruo mgbe ewepụtara nkwupụta. A gbara Balfour ikpe, mara ya ikpe amoosu, ma maa ya ikpe ọnwụ. Dịka Paplay mere, Balfour weghaara nkwupụta ya ozugbo tupu e gbuo ya na 16 Disemba 1594, na-ekwupụta n'ihu ọha na aka ya dị ọcha ma na-akọwapụta mmekpa ahụ e mere ya na ndị ezinụlọ ya. Egburu ya na Gallow Ha' na Kirkwall na 16 Disemba 1594.  

Ihe ndị mere n'oge gara aga

Ndị bi n'àgwàetiti Orkney nwere ọdịnala ogologo oge nke ikwere n'ụdị amoosu, amoosu na ihe karịrị nke mmadụ. [1] A nabatara ike anwansi dị ka akụkụ nke ndụ ma a jụghị ya ajụjụ.[2] Ịchụ nta ndị amoosu na Scotland malitere n'ihe dị ka afọ 1550; ndị omeiwu nke Mary, Queen of Scots wepụtara Iwu Amụma nke Scotland na 1563 (ọ bụ ezie na Mary n'okpuru nrụgide siri ike sitere n'aka ndị Protestant egbuola okwu ahụ ogologo oge o kwere mee), [2] na-eme ka ikpe amoosu bụrụ nke a ga-enye ntaramahụhụ ọnwụ. [3][4] Ọ bụ ezie na Orkney Archipelago nọ n'okpuru iwu Norwegian ruo 1611, ọ bụ Scotland nwere ya site na 1468 n'okpuru ọchịchị nke ndị Scottish earls.[5][7] Patrick Stewart, 2nd Earl of Orkney, nke a maara dị ka Black Patie, nwere ikike nke agwaetiti ahụ na 1594 n'oge ikpe mbụ nke ndị amoosu. } Ezinụlọ Stewart nwere ọtụtụ obi ọjọọ n'ebe ibe ha nọ: Patie na nna ya nwere mmekọrịta ọjọọ ma gosipụta obi ọjọọ n"ebe ụmụnne ya ndị obere nọ, ọkachasị John Stewart, Earl of Carrick, onye Patie kwenyesiri ike na ọ bu n'obi igbu ya. [9] Ọ chọtara Thomas Paplay, onye na-ejere John ozi, na nsí.[10] A tara Paplay ahụhụ ruo ụbọchị iri na otu ruo mgbe ọ kwupụtara, na-akpọ Allison Balfour n'etiti ndị na-agba izu. [11][12] Ọ tụgharịrị nkwupụta ya obere oge tupu e gbuo ya.[13]

Naanị ihe ọmụma dị mkpirikpi dị na ikpe ndị amoosu na Orkney tupu 1612, mana Julian Goodare akọwaala nkọwa nke ikpe Balfour dị ka "otu n'ime ikpe amoosu a na-ekwukarị na Scotland. Balfour biri n'ógbè Stenness a maara dị ka Ireland, [5] ya na di ya meworo agadi Taillifeir na ụmụ ya.}[15][16][b][17] Onye na-agwọ ọrịa nke a ma ama, ụmụnne ya na ndị enyi ha, ndị na-akpa nkata igbu ya, rịọrọ ya maka ndụmọdụ gbasara otu esi eme Black Patie. [17][18] Nke mbụ n'ime ọtụtụ mkparịta ụka a na-ebo ebubo mere n'ọnwa Ọktoba afọ 1593, nke a na-amaghị ihe si na ya pụta mana Black Patie enweghị mmetụta ọjọọ. [17][18] Ka o sina dị, e jidere Balfour ma kpọga ya Kirkwall ka e kpee ya ikpe na Disemba 1594.[18][19]

Okwu ahụ bụ ihe a na-adịghị ahụkebe n'ihi na ọ bụ naanị Patie malitere ya, ebe ọtụtụ ọnwụnwa ndị amoosu Scotland chọrọ ka e nye ha ọrụ ikpe.[15] A na-ekpe ọtụtụ ikpe ndị amoosu na St Magnus Cathedral, [20] ebe ọ nwekwara ike ịbụ na a tụrụ ndị mkpọrọ n'ụlọ mkpọrọ, mana ejidere Balfour na Kirkwall Castle.[16]. Ọkọ akụkọ ihe mere eme nke Orcadia bụ Ernest Marwick na-ekwu na ọ ga-abụ na a tara ahụhụ na katidral.[18] Henry Colville nke Orphir, onye ozi na ezigbo enyi Patie gbara Balfour ajụjụ ụbọchị abụọ.[21]

Ịta ahụhụ

Henry Colville gbalịrị inweta ihe akaebe zuru ezu site na Balfour iji mee ka Patie mee ihe megide nwanne ya nwoke, John Stewart.[18] A tara ya ahụhụ obi ọjọọ ruo awa iri anọ na asatọ na Colville na-arụ ọrụ nke "onye na-agba ajụjụ ọnụ na onye nkasi obi ime mmụọ".[22] A na-ekpuchi ụkwụ ya n'ime ihe a na-akpọ caschielawes, ngwaọrụ e ji ígwè mee nke ọkụ nwere ike iji ọkụ mee ka ọ dị ọkụ ruo mgbe anụ ahụ malitere ire ọkụ.[16][23] Mgbe ọ tụbọrọ, dị ka o mere ọtụtụ ugboro, e wepụrụ ngwaọrụ ahụ ruo mgbe a ga-akpọlite ya ma maliteghachi mmekpa ahụ.[16] Ka Balfour nọgidere na-eme mkpesa na aka ya dị ọcha, Colville tụgharịrị uche ya n'ebe di ya, nwa ya nwoke, na nwa ya nwanyị dị afọ asaa nọ.[23] Taillifeir, di ya, tara ahụhụ n'ihu ya site n'iji ígwè lang ọ bụ ezie na ọ bụghị kpọmkwem ụdị ngwaọrụ a.[23] Marwick na-akọwa ha dị ka ndị na-ejide ha mana ọkọ akụkọ ihe mere eme Sigurd Towrie na-akọwakọta ha dị ka usoro ịpị site na itinye 700 pound (320 nke nkume n'ahụ onye ahụ.[16]} Mgbe Balfour ka na-ekwupụta na a manyere ya ile nwa ya nwoke anya ka a na-etinye ụkwụ ya n'ime buutu ígwè.[26] Ngwaọrụ ahụ, nke sitere na ikpere ya ruo n'ikpere ụkwụ ya, ejirila nnukwu hama kụọ ya ugboro iri ise na asaa.[16] Akpụkpọ ụkwụ ahụ na-eme ka anụ ahụ na ọkpụkpụ sie ike.[16]

Balfour ruru n'ókè ya mgbe Colville tara nwa ya nwanyị ahụhụ.[26] O tinyere aka nwa agbọghọ ahụ n'ime mkpịsị aka ukwu, nke a na-akpọkwa piniewinkles, na-afụ mkpịsị ụkwụ nwatakịrị ahụ. [26]Colville mesiri Balfour obi ike na a gaghị egbu ya ma ọ bụrụ na ọ kwupụtara.[18] Ọ kwetara ma n'ikpeazụ Colville nwetara nkwenye nke ikpe mara ya maka ụlọ ikpe iji nwee ike ịma ya ikpe.[18]

Ogbugbu na ihe ndị si na ya pụta

N'agbanyeghị nkwa Colville kwere, a mara Balfour ikpe maka ịkpa nkata igbu ọchụ site n'iji amoosu mee ihe ma maa ya ikpe ka a kwụgbuo ya ma kpọọ ya ọkụ.[18][27] Na 16 Disemba 1594[c] A kpọgara Balfour na Gallow Ha'[d] na Kirkwall ka e gbuo ya.[28] Tupu nkụchi ahụ, a chọrọ ka o mee nkwupụta n'ihu ìgwè mmadụ ahụ gbakọtara na ndị minista ise, gụnyere Colville, maka ndị notary ọha; kama ọ kwupụtara na aka ya dị ọcha ma kọwaa mmekpa ahụ e mere megide ya na ezinụlọ ya.[18] Ozugbo a mara Balfour ikpe, e mere mgbalị iji tinye ya na Laird nke Stenhouse, Patrick Bellenden, na nkata aghụghọ ahụ site n'ịjụ ya ajụjụ banyere otu wax o nyere ya.[29] E wepụtara ya n'akpa ya mgbe e jidere ya na ndị na-ekpe ya ikpe chere na ọ bụ iji mee onyinyo.[29] Ọ gọnahụrụ ihe ha kwuru, na-ekwu na ọ bụ iji mepụta ọgwụgwọ maka ọrịa Lady Bellenden.[29]

Esemokwu dị ogologo n'etiti Patie na ụmụnne ya gara n'ihu n'akwụsịghị akwụsị; na 24 June 1596 e boro John Stewart, Earl of Carrick ebubo n'ụlọ ikpe ziri ezi na Edinburgh na ya na Balfour na-akpa nkata iji tinye nwanne ya nwoke, Patie, nsí. [9][29][30] John Stewart gbachitere onwe ya site n'ikwu na a ga-eleghara nkwupụta ahụ anya, ebe ọ bụ na e wepụrụ ya ma nweta ya naanị n'okpuru mmekpa ahụ.[30] A chọpụtara na ikpe amaghị ya.[28]

Colville gara n'ihu na-akwado Patie, na n'oge 1595 a họpụtara onye nnọchi anya Patie.[29] Izu atọ ka a tọhapụrụ John Stewart, Colville na-aga azụmaahịa n'aha Patie na Nesting na Shetland.[18] Stewart, ya na otu ndị enyi ya bụ ndị n'ihi ọtụtụ ihe kpatara na-eledakwara Colville anya, jiri ụgbọ mmiri si Montrose gaa Shetland, na-ejuputa ngwa ahịa n'ụzọ na Orkney.[31] Ha rutere na Shetland na Tingwall wee gafere n'ala ebe Colville nọ.[31][32] Ọ bụ ihe a na-ejighị n'aka onye so n'òtù ahụ "maist schamefullie, crewallie na unmercifullie gburu ya"[31] na Julaị 1596, ma na 14 Ọktoba n'afọ ahụ, a nwara Stewart maka igbu ọchụ ma tọhapụkwa ya ọzọ.[32] William Stewart na Gilbert Pacock,[e] otu n'ime ndị ọrụ John Stewart, ka ebipụrụ isi maka mpụ ahụ.

Hụkwa

• Isobel Gowdie
• Elspeth Reoch
• Ime amoosu na Orkney