Asụsụ Kagayanen
A na-asụ asụsụ Kagayanen na mpaghara Palawan na Philippines . Ọ bụ nke otu obere Manobo nke ezinụlọ asụsụ Austronesian ma bụrụ naanị onye otu n'ime obere otu a na-asụghị n'agwaetiti Mindanao ma ọ bụ nso.
Nkesa
[dezie | dezie ebe o si]A na-asụ Kagayanen na mpaghara ndị a:
- Mpaghara Palawan : Cagayancillo Island n'etiti Negros na Palawan
- Ogbe ndị dị n'ụsọ osimiri Palawan
- Ndịda Palawan: Balabac Island
- North Palawan: Busuanga na Coron
- mpaghara ndị ọzọ gburugburu Philippines: Mpaghara Iloilo; Silay, Negros; Manila; Mpaghara Quezon na Rizal
fonology
[dezie | dezie ebe o si]Labial | Coronal | Palatal | Velar | Glottal | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ihu imi | m | n | ŋ | |||||||
Kwụsị | p | b | t | d | k | g | ʔ | |||
Nke na-ese okwu | s | ( h ) | ||||||||
Odika ( N'akụkụ ) |
ð̞ | j | w | |||||||
l | ||||||||||
Rhotic | r |
[h] na-apụta naanị na okwu mbinye ego, aha kwesịrị ekwesị, ma ọ bụ n'okwu ndị nwere [h] n'asụsụ ndị agbata obi.[1] Na-abụghị okwu mbinye ego, /d/ na-aghọ [r] n'etiti ụdaume.[2]
Ntụnyere aka na akụkọ ihe mere eme na-egosi na /ð̞/ na /l/ nọ na nkesa nkwado tupu nkewa emee eleghị anya na nrụgide sitere na kọntaktị na Bekee, Spanish, na Tagalog .
N'ihu | Central | Azu | |
---|---|---|---|
Mechie | i | ə | u |
Mepee | a |
/i/ dị n'etiti [i] na [e], ma e wezụga n'ime mkpụrụokwu na-edochaghị anya (yana n'ihu ụyọkọ consonant) ebe ọ na-agbada ruo [ɪ] ma ọ bụ [ɛ].[1] N'otu aka ahụ, /u/ na-agbada ruo [ʊ] n'ime mkpụrụokwu na-edochaghị anya, tupu consona
Ụtọ asụsụ
[dezie | dezie ebe o si]Ọtụtụ mgbọrọgwụ na Kagayanen enweghị akụkụ akọwapụtara nke okwu mana ha nwere ike ịrụ ọrụ na amụma (dị ka ngwaa), na-ezo aka (dị ka aha), ma ọ bụ gbanwee (dị ka adjectives na adverbs). Dịka ọmụmaatụ, kaan bụ mgbọrọgwụ a na-ejikarị na-ezo aka na "osikapa esiere", ma mgbe a na-atụgharị ya dị ka ngwaa, otu mgbọrọgwụ ahụ nwere ike ịpụta "rie". [1] A na-emegharị ngwaa maka ọnọdụ, volition, olu (transitive / intransitive in the terminology Pebley), na ma arụmụka zuru oke bụ onye ọrịa na-emetụtakarị (akara ngwa ). [2] Dịka ọ dị n'asụsụ Austronesia ndị ọzọ, otu arụmụka nke ngwaa ka a na-emeso ya nke ọma site na syntax. Pabley na-ezo aka na nkebi ahịrịokwu a na-enweghị akara (nke na-abụkarị ma ọ bụghị mgbe niile na ọrụ ndidi mgbe arụmụka ọzọ dị) dị ka arụmụka "absolutive". (Van Valin 2005) na-ezo aka na nke a dị ka PSA, "arụmụka syntactic nwere ohere", [3] mana ndị ọkà mmụta asụsụ na-eji okwu dịgasị iche iche na-ezo aka n'ụdị arụmụka a.
Ihe ndetu
[dezie | dezie ebe o si]Ndị Kraịst na animists; ọtụtụ ndị abanyela Islam, nke ka a ibe
- ↑ Pebley (2024). A Grammar of Kagayanen. Language Science Press. Retrieved on 23 July 2024.
- ↑ Pebley (2024). A Grammar of Kagayanen. Language Science Press. Retrieved on 23 July 2024.
- ↑ Reisberg (2021). Predicting voice choice in symmetrical voice languages. All the things that do not work in Totoli. Studies in Language. DOI:10.1075/sl.20061.rie. Retrieved on 23 July 2024.