Asụsụ Naʼvi

 

Asụsụ Naʼvi (Naʼvi: Lìʼfya leNaʼvi ) bụ asụsụ e wuru n'akụkọ ifo emebere maka ihe nkiri 2009 . N'ime aha ihe nkiri ahụ, ndị Naʼvi na-asụ asụsụ ahụ, agbụrụ nke sapient humanoids ụmụ amaala nke ọnwa Pandora. Ọ bụ Paul Frommer bụ onye prọfesọ na USC Marshall School of Business mebere asụsụ a nke nwere akara mmụta doctorate na linguistics . E mere Naʼvi ka o kwekọọ n'echiche James Cameron onye na-ese ihe nkiri banyere otú asụsụ ahụ kwesịrị ịdị ka na fim ahụ. Ọ ga-abụ ihe a ga-amụta n'ezie site n'akụkọ ifo ndị mmadụ na-eme ihe nkiri a na ndị na-eme ihe nkiri na-akpọpụta ya, ma ọ bụghịkwa nke yiri otu asụsụ mmadụ.

Mgbe e wepụtara ihe nkiri ahụ n’afọ 2009, Naʼvi nwere okwu ndị na-eto eto nke dị ihe dị ka otu puku okwu, ma nghọta nke ụtọ asụsụ ya bụ nanị onye kere asụsụ ahụ. Agbanyeghị, nke a agbanweela ka Frommer agbasala akwụkwọ ọkọwa okwu ruo ihe karịrị mkpụrụokwu 2600 wee bipụta ụtọ asụsụ, si otú a mee Naʼvi ka ọ bụrụ asụsụ zuru oke, nke a na-amụta na nke nwere ike ịrụ ọrụ.

Mgbọrọgwụ

Asụsụ Naʼvi sitere na ọrụ mbụ James Cameron na Avatar . N'afọ 2005, mgbe ihe nkiri ahụ ka dị n'ụdị edemede, Cameron chere na ọ chọrọ asụsụ zuru oke, na-agbanwe agbanwe maka ndị ọbịa na-asụ. Odeela ihe dị ka okwu iri atọ maka asụsụ mba ọzọ a mana ọ chọrọ ka onye na-asụ asụsụ mepụta asụsụ ahụ n'uju. Ụlọ ọrụ mmepụta ya, Lightstorm Entertainment, kpọtụrụ ngalaba mmụta asụsụ na Mahadum Southern California (USC) na-achọ onye ga-enwe mmasị ịmepụta asụsụ dị otú ahụ. Edward Finegan, onye prọfesọ nke mmụta asụsụ na USC, chere na ọrụ a ga-amasị Paul Frommer, onye ya na ya dekọrọ akwụkwọ mmụta asụsụ, wee ziga ya ajụjụ Lightstorm. Frommer na Cameron zutere iji kwurịta echiche onye nduzi maka asụsụ ahụ na otú o si eji ya eme ihe na fim ahụ; na njedebe nke nzukọ ahụ, Cameron kwara Frommer aka wee sị "Nnọọ n'ụgbọ."

Dabere na ndepụta okwu mbụ Cameron nwere, nke nwere “ ekpomeekpo Polynesian ” dị ka Frommer si kwuo, ọkà mmụta asụsụ mepụtara ụdị okwu na nkebiokwu atọ dị iche iche nke na-enye echiche nke asụsụ mba ọzọ nwere ike ịdị ka: nke na-eji ụda dị iche iche, nke na-eji ụda ụda dị iche iche, na nke na-eji consonants na-apụ apụ . N'ime atọ ahụ, Cameron masịrị ụda nke ejectives nke ukwuu. Nhọrọ ya guzobere phonology nke Frommer ga-eji n'ịzụlite asụsụ Naʼvi ndị ọzọ - morphology, syntax, na okwu mmalite - ọrụ were ọnwa isii.

Mmepe

Frommer mepụtara okwu Naʼvi dịka achọrọ maka edemede ihe nkiri ahụ. Ka ọ na-erule oge nkedo maka Avatar malitere, asụsụ a zụlitere nke ọma na a chọrọ ka ndị na-eme ihe nkiri na-agụ na ịkpọ okwu Naʼvi n'oge a na-ekiri ya. N'oge agbapụ Frommer na-arụ ọrụ na nkedo, na-enyere ha aka ịghọta mkparịta ụka Naʼvi ha ma na-adụ ha ọdụ na ịkpọ okwu Naʼvi ha, nrụgide, na ụda olu . Ndị na-eme ihe nkiri na-emehiekarị n'asụsụ Naʼvi. N'ọnọdụ ụfọdụ, a kọwara ihie ụzọ ndị ahụ n'ụzọ ezi uche dị na ya dị ka ndị àgwà mmadụ ha ga-eme mgbe ha na-amụ asụsụ n'eluigwe na ala; n'ọnọdụ ndị ọzọ, etinyere mmejọ ndị ahụ n'asụsụ ahụ.

Frommer gbasaa okwu n'ihu na May 2009 mgbe ọ na-arụ ọrụ na egwuregwu vidiyo <i id="mwRA">Avatar</i>, nke chọrọ okwu Naʼvi nke na-adịghị mkpa maka edemede ihe nkiri ahụ ma si otú a na-emepụtabeghị ya. Frommer sụgharịkwara na Naʼvi usoro abụ anọ nke Cameron dere na bekee, ma nyere ndị na-akụ ụda aka n'ịkpọ okwu ha n'oge ndekọ nke akara James Horner 's <i id="mwSA">Avatar</i> . N'oge e wepụtara ihe nkiri ahụ na Disemba 18, 2009, okwu Naʼvi nwere ihe dị ka okwu 1000.

A ka na-arụ ọrụ n’asụsụ Naʼvi ọbụna mgbe e wepụtara fim ahụ. Frommer na-arụ ọrụ na compendium nke ọ na-ezube ibuga Fox n'ọdịnihu dị nso. Ọ na-atụ anya na asụsụ ahụ "ga-enwe ndụ nke ya," ma na-eche na ọ ga-abụ "ihe magburu onwe ya" ma ọ bụrụ na asụsụ ahụ zụlitere ndị na-esonụ. Kemgbe ahụ, ọ zụlitere ihe ndị na-esonụ, dị ka ọ na-apụta ìhè site n'ọnụ ọgụgụ ndị na-amụ asụsụ ahụ. Ọrụ Mgbasawanye Lexical nke obodo, yana Frommer, agbasala akwụkwọ ọkọwa okwu karịa pasenti 50.

Frommer na-edobe blọọgụ, Na'viteri, ebe ọ na-etinyekarị mgbakwunye na lexicon na nkọwa na ụtọ ụtọ asụsụ. Naʼviteri bụ isi mmalite nke ọnụ ọgụgụ ka ukwuu nke uto Naʼvi n'adabereghị na nkwekọrịta Frommer na 20th Century Fox.

Ọdịdị na ojiji

E mepụtara asụsụ Naʼvi n'okpuru mmachi atọ pụtara ìhè. Nke mbụ, Cameron chọrọ ka asụsụ ahụ dị ka ihe na-adịghị mma ma na-atọ ndị na-ege ntị ụtọ. Nke abụọ, ebe ọ bụ na akụkọ ahụ gụnyere ụmụ mmadụ bụ́ ndị mụtara ịsụ asụsụ ahụ, ọ ghaghị ịbụ asụsụ ụmụ mmadụ pụrụ ịmụta n’ụzọ ezi uche dị na ya. N'ikpeazụ, ndị na-eme ihe nkiri ga-enwe ike ịkpọ mkparịta ụka Naʼvi ha n'enweghị ihe isi ike na-enweghị isi. Asụsụ n'ụdị ikpeazụ ya nwere ọtụtụ ihe na-adịghị ahụkebe n'asụsụ mmadụ, dị ka njikọta ọnụ site na iji infixes . A na-ahụ ihe niile gbasara asụsụ Naʼvi n'asụsụ mmadụ, mana njikọta a pụrụ iche.

phonology na orthography

Naʼvi enweghị plosive akpọpụtara dị ka [ b ] [ d ] [ ɡ ], mana o nwere consonants ejective [ pʼ ] [ tʼ ] [ kʼ ], nke a na-asụpe px, tx, kx. O nwekwara consonants syllabic ll na rr . E nwere ụdaume asaa, a ä ei ì o u. N'agbanyeghị na e mere ụda niile ka ndị na-eme ihe nkiri ahụ nwere ike ịkpọpụta, enwere ụyọkọ consonant pụrụ iche, dị ka ọ dị na fngap art-US "igwe".

Mpịakọta naʼvi nwere ike ịdị mfe dị ka otu ụdaume, ma ọ bụ gbagwojuru anya dị ka skxawng "Moron" ma ọ bụ fngap n'elu (ma C C V C).

Edebeghị asụsụ akụkọ ifo Naʼvi nke Pandora. Otú ọ dị, a na-ede ezigbo asụsụ (studio) n'asụsụ Latịn maka ndị na-eme ihe nkiri Avatar . Ụfọdụ okwu gụnyere: zìsìt "afọ", fpeio "ihe ịma aka emume", ’awve "mbụ" ( 'aw "otu"), muiä "dị mma", tireaioang "anụ mmụọ", tskxe "oke nkume", kllpxìltu "territory", uniltìrantokx "avatar" (nrọ-ije-ahụ).

Enwere ụdaume monophthong asaa:

Naʼvi enweghị ụdaume ogologo ma ọ bụ ụda, mana ọ na-enwe nrụgide dị iche iche: túte "mmadụ", tuté "nwoke nwanyị". Ọ bụ ezie na nrụgide nwere ike ịkwaga na ntinye, dị ka ebe a, ọ dịghị emetụta ya site na inflection (ikpe na aha, ike na ngwaa, wdg). Ya mere, dịka ọmụmaatụ, ngwaa lu ("to be") nwere nrụgide na naanị ụdaume ya, bụ u, na n'agbanyeghị ihe ọ bụla ọzọ na-eme ya, nrụgide na-anọ na ụdaume ahụ: lolú "bụ" ( l ⟨ ol ⟩ u ), lolängú "was (ugh!)" ( l ⟨ ol ⟩ ⟨ äng ⟩ ), wdg.

		Labial	Alveolar	Palatal	Velar	Glottal
Nasal		Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme		Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme
Plosive	plain	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme		Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme
	ejective	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme		Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme
Affricate			Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme
Fricative	voiceless	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme			Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme
	voiced	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme
Approximant	central	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme	Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme
	lateral		Templeeti:IPA link Templeeti:Grapheme

The fricatives na africate, fv ts szh, na-amachibidoro na mmalite nke syllable; ndị ọzọ nwere ike ime na mmalite ma ọ bụ na njedebe (ọ bụ ezie na wy na ikpeazụ ọnọdụ a na-ewere akụkụ nke diphthongs, dị ka ha na-eme naanị dị ka ay ey aw ew na ike na-esote ikpeazụ consonant ọzọ, dị ka na skxawng "Moron"). Otú ọ dị, na mgbakwunye na ịpụta n'ihu ụdaume, f ts nwere ike ịmepụta ụyọkọ consonant na nke ọ bụla n'ime consonants na-enweghị njedebe ( plosives na liquids/glides ) ewezuga ', na-eme maka ụyọkọ 39. Usoro ndị ọzọ na-eme n'ofe oke mkpụrụedemede, dị ka Naʼvi [naʔ.vi] na ikran [ik.ɾan] "banshee".   Naʼvi nwere usoro okwu efu . Dị ka ihe atụ, e nwere ike dee Bekee “Ahụrụ m gị” (nke a na-akpọkarị na Naʼvi) n’asụsụ Naʼvi:

Ka ahịrịokwu na-adịwanye mgbagwoju anya, ụfọdụ okwu, dị ka adjectives na ndị na-adịghị mma, ga-anọrịrị n'ọnọdụ karịa ma ọ bụ na-adịchaghị mma n'ahịrịokwu ahụ, dabere n'ihe adjective ma ọ bụ adịghị mma na-akọwa.

N'okwu a, adjective sìltsan(a) (ezigbo) ga-adị mkpa ịnọrọ na aha trr (ụbọchị), yabụ na-amachi ahịrịokwu ahụ na njikọta ole na ole maka iwu nke ahịrịokwu, mana ọ bụrụhaala na ọ na-eso ma ọ bụ buru aha aha ahụ, ahịrịokwu ahụ dị mma. Site n'itinye njirimara a n'ihu adjective, enwere ike itinye adjective ahụ ka ọ bụrụ aha:

Aha aha

Nouns na Naʼvi na-egosi ọnụ ọgụgụ dị ukwuu karịa ndị dị n'ọtụtụ asụsụ mmadụ na-eme: ma e wezụga otu na plural, ọ bụghị nanị na ha nwere ụdị abụọ pụrụ iche maka ihe abụọ (anya, aka, ndị hụrụ n'anya, wdg), bụ ndị a na-ahụkarị n'asụsụ mmadụ (English nwere ihe fọdụrụ na "ma"), kamakwa ụdị ikpe maka ihe atọ nke ihe, nke dị n'ụwa na-ahụ naanị na pronouns. A na-akara okike naanị mgbe ụfọdụ (na nhọrọ) akara.

Ihe nrịbama nke otutu bu ay+, nke abuo bu m+. Ha abụọ na-akpalite lenition (gosiri site na akara "+" kama akara nkedo na-egosikarị oke nganiihu). N'aha nke na-anata lenition, enwere ike ịdaba prefix nke otutu, ya mere otutu nke tokx "Ahu" bu ma aysokx ma ọ bụ naanị sokx .

Enwere ike ịmata aha nwoke na nwanyị site na suffix. Enweghị akụkọ (okwu maka "a" ma ọ bụ "nke").

Ajụjụ aha aha n'ime usoro nke atọ, nke dị ụkọ n'etiti asụsụ mmadụ. Na usoro nke atọ, e nwere ụdị dị iche iche maka ihe nkebiokwu, dị ka "ọ na-agba bọl "; onye nnọchi anya nkebi okwu transitive nke nwere ihe dị otú ahụ, dị ka na " ọ na-agba bọọlụ"; na isiokwu nke okwu intransitive, nke na-enweghị ihe ọ bụla, dị ka " ọ na-agba ọsọ". Edebere ihe na suffix ebubo ebubo -ti, yana onye nnọchite nwere suffix ergative -l, ebe isiokwu intransitive enweghị suffix ikpe. Iji ụdị ikpe dị otú ahụ na-ahapụ usoro okwu nke Naʼvi n'efu.

Enwere ikpe abụọ ọzọ - genitive in -yä, dative in -ru - yana akara isiokwu -ri . A na-eji nke ikpeazụ ewebata isiokwu nke nkebiokwu ahụ, ma ọ dịtụ ka Japanese wa na bekee na-adịkarịghị adịkarị "dị ka maka". Ọ na-ebute ụzọ n'okwu nke aha: ya bụ, mgbe a na-eme aha aha n'elu, na-emekarị na mmalite nke nkebiokwu ahụ, ọ na-ewe suffix -ri karịa okwu suffix nke mmadụ ga-atụ anya site n'ọrụ ụtọ asụsụ ya. Dịka ọmụmaatụ, na,  

ebe ọ bụ na isiokwu bụ "M", isiokwu "imi" jikọtara ya na "m": Ya bụ, a ghọtara na ọ bụ "imi m". "Imi" n'onwe ya enweghị akara maka ikpe, dịka ọ bụ isiokwu nke ngwaa intransitive "ịbụ". Otú ọ dị, n'ọtụtụ ọnọdụ, a na-eji genitive marker -yä maka nke a.

E wezụga nke ahụ, ọrụ nke aha na nkebiokwu nwere ike iji nkwenye gosi . Nkwenye ọ bụla nwere ike ime dị ka ma ọ bụ preposition n'ihu aha, ma ọ bụ dị ka enclitic mgbe aha, nnwere onwe ka ukwuu karịa Bekee na-enye ohere. Dịka ọmụmaatụ, "na gị" nwere ike ịbụ hu nga ma ọ bụ ngahu . Mgbe ejiri ya dị ka enclitics, ha dị ka ọtụtụ ikpe a na-ahụ na Hungarian na Finnish . Mgbe ejiri ya dị ka prepositions, karịa n'ahịrị nke ihe English na-eme, ụfọdụ n'ime ha na-akpali lenition. Otu n'ime okwu amụma leniting bụ m "in", dị ka mì sokx "n'ime ahu". Nke a nwere ike bute mgbaghara ụfọdụ na mkpirisi plural: mì sokx nwekwara ike ịbụ mkpụmkpụ maka mì aysokx "n'ime ahu".

Mkpọaha Naʼvi na-eme ka njikọta ọnụ . Ya bụ, e nwere okwu dị iche iche maka "anyị" dabere ma onye na-ekwu okwu na-agụnye onye adreesị ya ma ọ bụ na ọ bụghị. E nwekwara ụdị pụrụ iche maka "anyị abụọ" (ya na ma ọ bụ na-enweghị onye adreesị), "anyị atọ", wdg. Ha adịghị emetụta maka okike; ọ bụ ezie na ọ ga-ekwe omume ịmata ọdịiche dị na "ọ" na "nwanyị", ihe dị iche bụ nhọrọ.

Ụdị nkwado nke "M" na "gị" bụ ohe na ngenga . Ụdị nwere ikike gụnyere ngeyä "nke gị" na peyä "her/his". Enwere ike ịwapụta "He" na "she" dị ka poan na poé .

A na-emekwa ihe dị iche iche nke ụtọ asụsụ site na aha aha.

Adjectives

Naʼvi adjectives enweghị mgbanwe — ya bụ, ha ekwenyeghị na aha ha na-agbanwe — ma nwee ike ime tupu ma ọ bụ mgbe aha ya gasịrị. A na-eji syllable akara ha akara , nke etinyere n'akụkụ kacha nso na aha. Dịka ọmụmaatụ, "osimiri dị ogologo" nwere ike ịkọwa ma ọ bụ:    Usoro n'efu na-ejide njirimara niile: Genitives (nwere) na nkebiokwu nwere ike buru ụzọ ma ọ bụ soro aha ha na-agbanwe. Nke ikpeazụ na-enye ohere maka nnwere onwe ikwu okwu dị ukwuu.

Mgbakwunye njirimara a- ka a na-eji naanị mgbe adjective na-agbanwe aha. Okwu amụma kama were “be” ngwaa lu :  

Ngwaa

A na-ejikọta ngwaa maka ike na akụkụ, mana ọ bụghị maka mmadụ . Ya bụ, ha na-edekọ ihe dị iche iche dị ka "A bụ m, abụ m, m ga-eme", ma ọ bụghị dị ka "Abụ m, anyị bụ, ọ bụ". Njikọta na-adabere naanị na infixes, nke dị ka suffixes mana banye n'ime ngwaa ahụ. "Ịchụ nta", dịka ọmụmaatụ, bụ taron, mana "ịchụ nta" bụ t ⟨ ol ⟩ aron, ya na infix ⟨ ol ⟩ .

Enwere ọnọdụ abụọ maka infixes: mgbe mmalite (nhọrọ consonant(s)) nke penultimate syllable, na mgbe mmalite nke ikpeazụ syllable. N'ihi na ọtụtụ ngwaa Na'vi nwere mkpụrụokwu abụọ, ndị a na-emekarị na syllable nke mbụ na nke ikpeazụ. N'okwu monosyllabic dị ka lu "be", ha abụọ na-apụta mgbe mmalite mmalite, na-edebe usoro ikwu ha.

A na-ewere ọnọdụ infix nke mbụ site na infixes maka ike, akụkụ, ọnọdụ, ma ọ bụ ngwakọta ya; na-apụtakwa n'ọnọdụ a bụ akụkụ, mgbanwe, na ụdị ihe kpatara ya, nke abụọ n'ime ha nwere ike imekọ ihe na-eme ihe na-adịghị mma / akụkụ / ọnọdụ infix site n'ibu ya ụzọ. Oge gara aga, na-adịbeghị anya gara aga, ugbu a (enweghị akara), ọdịnihu, na ọdịnihu ozugbo; akụkụ zuru oke (mechara ma ọ bụ nwere) yana ezughị okè (na-aga n'ihu ma ọ bụ enweghị). Ụdị nlegharị anya ahụ adịghị n'asụsụ bekee mana ha dị ka ihe dị iche n'etiti 'ịmere' na 'na-eme'.

taron [hunt] "hunta"

t ⟨ ìm ⟩ aron [ichu nta ⟨ REC ⟩ ] "dị nnọọ ịchụ nta"

t ⟨ ay ⟩ aron [ichu nta ⟨ FUT ⟩ ] "ga-achụ nta"

t ⟨ er ⟩ aron [ichu nta ⟨ IMPV ⟩ ] "ịchu nta"

t ⟨ ol ⟩ aron [ichu nta ⟨ PFV ⟩ ] "ahụrụ"

t ⟨ ì ⟨ r ⟩ m ⟩ aron [ịchu nta ⟨ REC ⟨ IMPV ⟩ ⟩ ] "bụ nnọọ ịchụ nta"

Ọ dịghị mkpa ka a kara aka na akụkụ ahụ mgbe enwere ike ịghọta ya site na gburugburu ma ọ bụ ebe ọzọ na ahịrịokwu ahụ.

A na-ewere ọnọdụ infix nke abụọ site na infixes maka mmetụta (àgwà onye na-ekwu okwu, ma ọ bụ nke ọma ma ọ bụ nke na-adịghị mma) na maka ihe akaebe (ejighị n'aka ma ọ bụ ihe ọmụma na-apụtaghị ìhè). Dịka ọmụmaatụ, na ekele dị na ngalaba nke aha, Oel ngati kameie "Ahụrụ m gị", ngwaa kame "ịhụ" na-egosipụta nke ọma dị ka kam ⟨ ei ⟩ e iji gosi obi ụtọ ọkà okwu nwere n'izute gị. N'ahịrịokwu na-esote, Oeri ontu teya längu "Imi juru m (nke na-esi ísì ya)", Otú ọ dị, nkebi ahịrịokwu teya lu "zuru ezu" na-egosipụta pejoratively dị ka teya l ⟨ äng ⟩ u iji gosi enweghị mmasị nke ọkà okwu na ahụmahụ ahụ. Ihe atụ nwere ọnọdụ infix abụọ jupụtara:

Lexicon

Asụsụ Naʼvi nwere ihe karịrị okwu 2,600 ugbu a. Ndị a gụnyere okwu mbinye ego Bekee ole na ole dị ka kunsìp "egbe". Akwụkwọ ọkọwa okwu zuru oke, gụnyere ụdị inflectional, dị na ntanetị na https://reykunyu.lu, http://dict-navi.com ma ọ bụ https://fwew.app . Na mgbakwunye, obodo ndị na-asụ asụsụ na-arụkọ ọrụ na Dr. Frommer iji kwalite asụsụ ahụ. Naʼvi bụ asụsụ modular nke ukwuu na ọnụọgụ mkpụrụokwu enwere ike karịa karịa mkpụrụ okwu ọkọwa okwu 2,600. Dịka ọmụmaatụ: rol "ịbụ abụ" → tìrusol "omume nke ịbụ abụ" ma ọ bụ ngop "iji mepụta" → ngopyu "onye okike". Usoro iji okwu ndị dị adị na-abakwa ụba na Naʼvi corpus, dị ka eltu lefngap "ụbụrụ dara" maka "kọmputa" na palulukantsyìp "obere thanator " maka "cat".

Hụkwa

 

• Asụsụ Kiliki
• Asụsụ akụkọ ifo
• Ndepụta asụsụ arụrụ arụ

Ọgụgụ ọzọ

• Frommer (December 19, 2009). Some highlights of Naʼvi. Language Log. Retrieved on January 9, 2010.
• Milani (November 24, 2009). An interview with Paul Frommer, Alien Language Creator for Avatar. Unidentified Sound Object. Retrieved on January 9, 2010.
• Sancton (December 1, 2009). "Brushing up on Naʼvi, the Language of Avatar". Vanity Fair. Retrieved on January 9, 2010. 
• Wilhelm (2009). James Cameron's Avatar: A Confidential Report on the Biological and Social History of Pandora. New York City: !t (HarperCollins). ISBN 978-0-06-189675-0. 
• Zimmer. "Skxawng!", The New York Times, December 4, 2009. Retrieved on January 9, 2010. This includes a sound recording of Frommer saying several phrases in Naʼvi.

Njikọ mpụga

• Naviteri.org - blọgụ Paul Frommer gbasara asụsụ Naʼvi
• LearnNavi.org - Nzukọ obodo, akụrụngwa mmụta asụsụ Naʼvi, akwụkwọ ọkọwa okwu (ọtụtụ asụsụ), ntuziaka ụtọ asụsụ, na ndị ọzọ.
• Kelutral.org - akụrụngwa ọgbara ọhụrụ, nkuzi, na obodo maka ịmụ Asụsụ Na'vi.
• Reykunyu - Reykunyu bụ akwụkwọ ọkọwa okwu Na'vi dị n'ịntanetị na-eme enyi, na-akwado ntụgharị asụsụ gaa na site na Bekee, German, French na asụsụ ndị ọzọ.
• Dict-Naʼvi.com - Akwụkwọ ọkọwa okwu dị n'ịntanetị Naʼvi/Bekee (ọtụtụ asụsụ)
• fwew.app - Akwụkwọ ọkọwa okwu dị n'ịntanetị Naʼvi/Bekee (ọtụtụ asụsụ)
• Ajụjụ ọnụ BBC sitere na Disemba 2009 nke Frommer na-agụ akụkụ nke Hunt Song (mgbasa ozi 0818: 3'30)
• TheFatRat & Maisy Kay - Oké Ifufe (Vidiyo Egwu Official) - Abụ nwere akụkụ egwu ya na Naʼvi