Asụsụ Ogbi nke Uganda
| Ugandan Sign Language USL | ||
|---|---|---|
| Signed in: | Uganda | |
| Total signers: | — | |
| Language family: | unknown | |
| Language codes | ||
| ISO 639-1: | none | |
| ISO 639-2: | sgn
| |
| ISO 639-3: | ugn
| |
Asụsụ Ogbi Uganda (USL) bụ Asụsụ Ogbi nke Uganda.
Akụkọ ihe mere eme
[dezie | dezie ebe o si]Uganda enweela ụlọ akwụkwọ maka ụmụaka ntị chiri kemgbe afọ 1959. [2] N'afọ 1973, e guzobere Uganda National Association of the Deaf (UNAD). [1]
Ọgbọ mbụ nke ụmụ akwụkwọ nọ n'ụlọ akwụkwọ ndị ntị chiri na-eji akara ụlọ nke sitere na USL. N’afọ 1994, e bipụtara akwụkwọ ntuziaka izizi maka asụsụ ahụ, e bipụtakwala ọtụtụ akwụkwọ ọkọwa okwu kemgbe ahụ .[2][3]
Uganda bụ mba nke abụọ n'ụwa iji kweta asụsụ ndị ogbi na iwu ya na 1995. [citation needed]
A họpụtara onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị ntị chiri Alex Ndeezi ka ọ bụrụ onye omeiwu nke Uganda n'afọ 1996. Ọ bụ onye isi oche nke UNAD . [4]
Mmụta asụsụ
[dezie | dezie ebe o si]USL nwere mmetụta sitere na American Sign Language, British Sign Language, Kenyan Sign Language, abụọ mbụ sitere na asụsụ nke ntụziaka na klas mbụ, na nke ikpeazụ sitere na ndị Ugandan ntị chiri gara Kenya maka agụmakwụkwọ dị elu. Ndị ọrụ KSL nwere ike ịghọta ya.[2] Asụsụ ya, ịkpọpụta ya, na mkpụrụedemede aka ya sitere na Bekee, ebe ụfọdụ okwu sitere na LUganda na Swahili. Ọ bụghị ihe doro anya ma USL nwere njikọ na Asụsụ Ogbi nke Rwanda. [citation needed]
Mkpụrụ akwụkwọ aka yiri nke Asụsụ Ogbi nke French, ebe mkpụrụ akwụkwọ aka abụọ dabere na BSL anaghị eji ya eme ihe. Mkpịsị aka na akara mmalite na-eji mkpụrụedemede abụọ bụ ihe a na-ahụkarị n'etiti ndị mụtara USL n'ụzọ ziri ezi dịka ụmụaka. A na-ejikarị okwu mbiri nke bekee na Luganda na-asụkarị ọnụ.[citation needed]
Asụsụ ndị dị n'ógbè ahụ dị nso n'ókèala mba ahụ. [2] [2]
Ojiji
[dezie | dezie ebe o si]E nwere ihe dị ka ndị ọrụ USL 160,000 na 2008. Ndị ntị chiri mejupụtara 0.35% nke ndị bi na Uganda. (Nkọwa dịgasị iche n'etiti 160,000 na 840,000 ndị ntị chiri.) Ihe ọmụma nke USL bụ isi obodo, dịka ohere agụmakwụkwọ maka ndị ntị chiri nọ n'ime ime obodo ka dị njọ. Ọmụma USL bụ obodo mepere emepe, ebe ọ bụ na ohere inweta agụmakwụkwọ maka ndị ntị chiri n'ime ime obodo ka na-ada ogbenye. Ka o sina dị, USL bụ ihe eji amata otu n'etiti obodo ntị chiri .[citation needed]
Ka ọ na-erule n'afọ 2014, e nwere ụlọ akwụkwọ praịmarị iri na otu na ụlọ akwụkwọ sekọndrị abụọ maka ndị ntị chiri na Uganda, yana ihe dị ka nkeji iri anọ maka ụmụ akwụkwọ ntị chiri n'ụlọ akwụkwọ ndị a ma ama, mana nkeji ndị a dị na ihe na-erughị 40 n'ime 100 mpaghara nke Uganda. [2] Ihe na-erughị 2% nke ụmụaka ntị chiri na Uganda na-aga akwụkwọ.[2]
Ụlọ akwụkwọ maka ndị ntị chiri na-eji ngwakọta nke agụmakwụkwọ asụsụ abụọ na nkwurịta okwu zuru oke. Agụmakwụkwọ sitere na ụlọ akwụkwọ ọta akara ruo na mahadum na ụlọ akwụkwọ ọrụ aka, mana ọ bụghị ụmụaka niile ntị chiri, ụfọdụ ka na-anọkwa na usoro agụmakwụkwọ n'ozuzu.
Ọ bụ ezie na e nwere ma ọ dịkarịa ala asụsụ 44 a na-asụ na Uganda, ụmụaka nọ n'ụlọ akwụkwọ ndị ogbi niile na-amụta ide ihe na Bekee ma na-etinye aka na USL. Dị ka ọkà mmụta asụsụ Diane Brentari si kwuo, enwere ụfọdụ mgbochi na Bekee a bịanyere aka. [8] Ihe dị ka 40% nke ụmụaka ntị chiri na-amụta ide ihe na Bekee.
Uganda National Association of Sign Language Interpreters (UNASLI) na-anọchite anya ndị ntụgharị USL. Ọ na-eme atụmatụ na e nwere ihe karịrị 100 ndị ntụgharị, nke 77 n'ime ha nwere nzere.[2] Ọ bụ UNAD guzobere ya na Mahadum Kyambogo .
Ọ bụ ezie na ndị ogbi nwere agwa dị mma n'ebe USL nọ, ụfọdụ ndị na-anụ ihe anaghị eme ya. Ebipụtala ọkọwa okwu USL ọtụtụ. [2]
Edensibịa
[dezie | dezie ebe o si]- ↑ Empowering the Deaf Community's 50-Year Struggle for Linguistic Rights. Uganda Broadcasting Corporation (19 September 2023). Retrieved on 21 May 2024.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 Bwire. Republic of Uganda. African Sign Languages Resource Center. Retrieved on 21 May 2024.
- ↑ Wallin (2006). Uganda sign language dictionary, 1st, Kyambogo University. OCLC 489474587.
- ↑ Ndeezi, Alex. Gallaudet University Library Guide to Deaf Biographies and Index to Deaf Periodicals (22 March 2017).