Asụsụ Okojuwoi
Juwoi | ||
---|---|---|
Spoken in: | Andaman Islands; west central and southwest interior Middle Andaman Island. | |
Total speakers: | — | |
Language family: | (specify language family under 'fam1' or 'family') Juwoi | |
Language codes | ||
ISO 639-1: | none | |
ISO 639-2: | —
| |
ISO 639-3: | okj
| |
Note: This page may contain IPA phonetic symbols in Unicode. |
Asụsụ Juwoi, Oko-Juwoi (nakwa Junoi ), bụ asụsụ Great Andamanese, nke Central otu. A na-asụ ya na ọdịda anyanwụ Central na ndịda ọdịda anyanwụ ime Middle Andaman .
Akụkọ ihe mere eme
[dezie | dezie ebe o si]Ndị Juwoi bụ otu n'ime ụmụ amaala nke agwaetiti Andaman, otu n'ime ebo iri ukwu Andaman nke ndị ọchịchị Britain chọpụtara na 1860s. Asụsụ ha nwere njikọ chiri anya na asụsụ Andaman ukwu ndị ọzọ. E kpochapụrụ ha dị ka ndị pụrụ iche site na 1931.
Ụtọ asụsụ
[dezie | dezie ebe o si]Asụsụ Andaman ukwu bụ asụsụ agglutinative, nwere nnukwu prefix na sistemu suffix. Ha nwere usoro klaasị aha pụrụ iche dabere na akụkụ ahụ, nke aha na nkọwa ọ bụla nwere ike were prefix dịka akụkụ ahụ ya jikọtara ya na (na ndabere nke ọdịdị, ma ọ bụ njikọ ọrụ). Ya mere, dịka ọmụmaatụ, * aka- na mmalite nke aha asụsụ bụ prefix maka ihe ndị metụtara ire . [1] Enwere ike ịnye ihe atụ adjentival site n'ụdị yop dị iche iche, "Pliable, soft", na Aka-Bea: [1]
- Nkwụsị ma ọ bụ sponge bụ ot-yop "gburugburu-dị nro", site na nganiihu nke etinyere na okwu metụtara isi ma ọ bụ obi.
- Okpete bụ ôto-yop, "nwere ike ime", site na prefix maka ogologo ihe.
- Osisi ma ọ bụ pensụl bụ aka-yop, "atụnyere", site na nganiihu ire.
- Osisi dara ada bụ ar-yop, "ire ure", site na prefix maka akụkụ aka ma ọ bụ ihe ziri ezi.
N'otu aka ahụ, beri-nga "ezigbo" na-amịpụta:
- un-bēri-ŋa "ọmụma" (aka-mma).
- ig-bēri-ŋa "ịhụ nkọ" (anya-mma).
- aka-bēri-ŋa "mma n'asụsụ" (asụsụ-mma.)
- ot-bēri-ŋa "omume ọma" (isi/obi-mma)
M, nke m | d- | anyi, anyi | m- |
gi, gi | ŋ- | gi, gi | ŋ- |
ya, ya, ya, ya, ya, ya | a | ha, ha | l- |
N'ịtụle site na isi mmalite ndị dịnụ, asụsụ Andaman nwere nanị ọnụọgụ abụọ kadinal — otu na abụọ — na mkpokọta ọnụọgụgụ ha niile bụ otu, abụọ, otu ọzọ, ụfọdụ ndị ọzọ, na ihe niile.
Ihe atụ
[dezie | dezie ebe o si]Dịka ọmụmaatụ, anyị na-enye akụkụ nke akụkọ ifo okike na Oko-Juwoi, na-echetara Prometheus :
Ntụaka
[dezie | dezie ebe o si]nwere ike were prefix dịka akụkụ ahụ ya jikọtara ya na (na ndabere nke ọdịdị, ma ọ bụ njikọ