Bertha Mkhize

 

Bertha Mkhize (6 June 1889 – 3 Ọktoba 1981) bụ onye nkuzi South Africa, onye nwetara ntọhapụ nke iwu dịka onye na-azụ ahịa n'onwe ya. Ka gọọmentị bidoro mejuputa Apartheid na ngwụcha afọ 1940 na mmalite afọ 1950, o sonyeere otu ndị ọrụ na otu ụmụ nwanyị, na-eduga ngosipụta megide atumatu gọọmentị. E jidere ya ugboro abụọ maka ihe omume ndị a ma bo ya ebubo na nke abụọ maka ịgba ọchịchị mgba okpuru, mana achọpụtaghị ya na ebubo ahụ. Mgbe a manyere ya ịkwụsị azụmahịa ya, ọ ghọrọ ọsụ ụzọ na Okwukwe Baháʼí, nakweere ozizi ya nke ịha nhata maka mmadụ nile. Ọ rụrụ ọrụ hiwe ógbè Baháʼí iri abụọ na asatọ na KwaZulu-Natal .

Ndụ mbido

A mụrụ Nhlumba Bertha Mkhize na 6 June 1889 na Embo, na nso Umkomaas na Colony nke Natal nye Mashobane Mkhize, onye ọkwọ ụgbọ ala. [ 1 ] [ 2 ] N'ihe dị ka afọ anọ, nna Mkhize nwụrụ na ezinụlọ ahụ kwagara Inanda, ebe ọ debanyere aha na Ụlọ Akwụkwọ Seminary Inanda . Ọ bụ otu n'ime ụmụ akwụkwọ mbụ nke ụlọ akwụkwọ ụmụ agbọghọ niile. Mgbe ọ gụsịrị akwụkwọ na seminarị, ọ gara n'ihu gụchaa na Ohlange High School . [ 2 ] [ 3 ]

Ọrụ

Na 1907, Mkhize malitere nkuzi na Seminary Inanda ma nọrọ ebe ahụ afọ anọ na-esote. Mgbe ọ nọ na-ezi ihe, ọ na-ewere klaasị ịkwa akwa iji mụta nka. [ 3 ] Na 1909, a tọhapụrụ ya n'ụzọ iwu kwadoro. Usoro a chọrọ ka ọ bịa n'ihu onye ọka ikpe nwere akwụkwọ ndị aka ya binyere aka n'akwụkwọ n'aka ndị nlekọta ya nyere ya ikike ime ihe omume ya na-enwetaghị ikike nke ndị ezinaụlọ ya nwoke. Nke a bụ usoro a na-adịghị ahụkebe nye ụmụ nwanyị Zulu n'oge ahụ wee nye ya ikike ịbị ụlọ ma ọ bụ mepee azụmahịa nke ya. [ 1 ] Na 1911, ọ hapụrụ ọrụ nkuzi [ 3 ] wee kwaga Durban ebe ya na nwanne ya nwoke batara n'ịkwa akwa. [ 2 ] Ọ gara n'ihu na mmasị ya na mmuta, na-arụ ọrụ n'ebe a na-elekọta ụmụaka ruo afọ iri abụọ na ise. O kwukwara okwu megide usoro mmegbu ndị e ji emebi ikike ndị mmadụ, dị ka ịchịkọta ehi ha ma ọ bụ ịmanye ha na ndị nwe ha ka a tụba ha n'ime ọgwụ ahụhụ n'okpuru mkpuchi nke ịchịkwa ọrịa typhus . [ 1 ]

Na nzukọ ya, Mkhize sonyeere African National Congress Women's League (ANCWL) wee tinye aka na ihe gbasara ikike ụmụ nwanyị, sonye na ngagharị na 1931 na 1936 megidere ihe achọrọ maka ụmụ nwanyị inwe akwụkwọ ikike njem. Ọ sonyekwara otu ụlọ ọrụ mmepụta ihe na ndị na-azụ ahịa, na-ebuso iwu mgbochi, obere ụgwọ ọnwa, na mgbochi ọrụ ndị ọzọ. [ 2 ] Na mbido 1950s, ndị omebe iwu Apartheid wepụrụ usoro iwu mgbochi nke chọrọ ka ụmụ nwanyị pụọ n'obodo mepere emepe n'ime awa 72 ma ọ bụ soro nwoke nwere ikike obibi na-adịgide adịgide biri. N'ihe dị ka n'afọ 1950, a na-eme ngagharị iwe nke iwu ọhụrụ nke gbochiri ijegharị n'efu n'obodo mepere emepe na mba ahụ dum. Mkhize duuru ihe ngosi na Durban na Maachị 1950. [ 4 ] Na 1952, o sonyeere ihe dị ka ụmụ nwanyị 500 ndị ọzọ ka ha mee njem na Durban City Council. A maara dị ka Mgbasa Ozi Defiance, na mbipụta bụ iwu nke chọrọ ka ụmụ nwanyị nweta ikike ịga njem. Mkhize kwuru nkwado maka iweghachi mmachi ahụ, [ 2 ] [ Ihe edeturu 1 ] na n'ihi nnupụisi ya nọrọ ọtụtụ ọnwa n'ụlọ mkpọrọ. [ 1 ] [ 3 ]

N'ihi na ụmụ nwanyị ahụ nwere ihe ịga nke ọma n'ịrụgide gọọmentị, Mkhize na ndị ọzọ ghọtara na nhazi ọzọ ga-aga n'ihu na ebumnuche ha. Iji mezuo nke ahụ, ha kere Federation of South Africa Women (FEDSAW). Ọ bụ otu n'ime ụmụ nwanyị ndị gara ogbako ntọala na 1954 wee họrọ ya dịka otu n'ime ndị isi oche mba [ 2 ] yana Florence Matomela, Lillian Ngoyi, na Gladys Smith. Ha debere akwụkwọ ikike ụmụ nwanyị, nke kpọrọ oku ka e nweta ikike zuru ụwa ọnụ n'agbanyeghị agbụrụ, na ohere nha anya n'akụkụ nke nnwere onwe obodo, ikike ụlọ, ọrụ na ụgwọ ọrụ. [ 4 ] Afọ abụọ ka e mesịrị, Mkhize abụrụla onye isi oche nke ANCWL, [ 2 ] nke mere ngagharị iwe n'August 1956 iji gosi ike nke mmegide ụmụ nwanyị na mmejuputa ọhụrụ nke iwu ngafe ụmụ nwanyị. Tinyere ndị isi ndị ọzọ nke otu ụmụ nwanyị, e jidere Mkhize maka ịgba ọchịchị mgba okpuru n'etiti abalị na Disemba 1956. Ndị inyom, nke gụnyere ndị ọzọ na-eme ihe ike dị ka Frances Baard, Helen Joseph, Lillian Ngoyi, na Annie Silinga boro ebubo na ha na-akpa nkata ịkwatu gọọmenti. Ikpe a were afọ anọ na ọkara, nke mere na enweghị ikpe ikpe maka ụmụ nwanyị 156 niile e jidere na mwakpo abalị ahụ. [ 4 ]

Na 1958, ewebata Mkhize na Okwukwe Baháʼí wee sonye na nzukọ ahụ na 1 Jenụarị 1959. Ozi nke ịdị n’otu maka mmadụ nile kwekọrọ n’ihe ndị o kweere, ọ malitekwara ịrụsi ọrụ ike na chọọchị. [ 1 ] Ọ gara n'ihu na-azụ ahịa ya na Durban, ma na 1965, Durban City Council manyere mmechi nke azụmahịa niile dị n'Africa ma wepụ ndị nwe ha n'ógbè ahụ. [ 2 ] Ọ rụsiri ọrụ ike na Natal na Zululand ruo afọ ise n'aha okpukpe Baháʼí wee gaa biri na Gezinsila dị n'Eshowe dị ka onye ọsụ ụzọ . Ya na ndị nkụzi Bahá'í ndị ọzọ, Mkhize bụ ọrụ hiwe ọgbakọ iri abụọ na asatọ n'ógbè ahụ. Na 1968, a họpụtara ya ije ozi dị ka onye nnọchiteanya na National Spiritual Assembly nke South na West Africa ma jee ozi otu afọ. Ọ a sụgharịkwara ọtụtụ akụkụ Akwụkwọ Nsọ n’asụsụ Zulu . Mgbe afọ itoolu gachara, ahụ́ ike ya malitere ịka njọ n’afọ 1975, ma ọ nọgidere n’ọkwá ya ruo n’afọ 1978, bụ́ mgbe o nyefere ụlọ ya nye okwukwe ma laghachi Inanda. [ 7 ] [ 3 ]

Ọnwụ na ihe nketa

Mkhize nwụrụ na 3 Ọktoba 1981 na Inanda ma echetara ya maka ọrụ ọsụ ụzọ ya na ikike ụmụ nwanyị. Otu okporo ámá dị na Durban ka a kpọgharịrị aha maka nsọpụrụ ya na 2010. [ 3 ] E tinyere ihe oyiyi Mkhize nke ndụ nke Cristina Salvoldi mere na National Heritage Monument na Tshwane dị nso na Johannesburg na 2017. [ 8 ]

Hụkwa

• Okwukwe Baháʼí na South Africa

Ihe ndetu

.

Akwụkwọ akụkọ

chọrọ ka ọ bịa n'ihu onye ọka ikpe nwere akwụkwọ ndị aka ya binyere aka n'akwụkwọ n'aka ndị nlekọta ya nyere ya ikike ime ihe omume ya na-enwetaghị ikike nke ndị ezinaụlọ ya nwoke. Nke a bụ usoro a na-adịghị ahụkebe nye ụmụ nwanyị Zulu n'oge ahụ wee nye ya ikike ịbị ụlọ ma ọ bụ mepee azụmahịa nke ya. [ 1 ] Na 1911, ọ hapụrụ ọrụ nkuzi [ 3 ] wee kwaga Durban ebe ya