Fay Chung
Fay Chung | |
---|---|
Minister of National Affairs, Employment Generation and Cooperatives | |
[[ Ambassador to Templeeti:CountryPrefixThe]] | |
In office Templeeti:En dash range | |
President | Robert Mugabe |
Preceded by | New post |
Constituency | Non-constituency Member of Parliament |
Personal details | |
Political party | Mavambo/Kusile/Dawn |
Fay King Chung (amuru Maachị 1941) bu onye nkuzi nke Zimbabwe ma burukwa onye ndoro-ndoro ochichi nke nwere onwe ya maka nhoputa ndi omebe iwu Zimbabwe 2008. Chung arụwo ọrụ ịgbatị ohere agụmakwụkwọ na iweta ụkpụrụ mmụta na-emepụta n'ime usoro ọmụmụ ụlọ akwụkwọ na Zimbabwe na mba ndị ọzọ na-emepe emepe.
Mbido ndụ na agụmakwụkwọ
[dezie | dezie ebe o si]A mụrụ Chung na mpaghara Britain na-achị onwe ya nke Southern Rhodesia, ọgbọ nke atọ nke ezinụlọ ndị China kwagara mba ọzọ. Nna nna ya, Yee Wo Lee, nwa nwoke nke ise nke nnukwu ezinụlọ ndị China, kwagara Rhodesia na 1904 mgbe ọ dị afọ iri na asaa wee ghọọ onye nwe ụlọ oriri na ọṅụṅụ na-aga nke ọma. Nna ya bụ onye ọchụnta ego na-aga nke ọma aha ya bụ Chu Yao Chung. Nne ya, Nguk Sim Lee, bụ onye nọọsụ a zụrụ azụ na China nke kwagara Rhodesia ịlụ di. Ọ nwụrụ mgbe ọ na-amụ nwa mgbe Fay Chung dị naanị afọ atọ. Mgbe nne ya nwụsịrị, Fay Chung na ụmụnne ya nwanyị abụọ bụ ndị nna nna ya na nne nne ya zụlitere, nke onye na-elekọta nwa Shona aha ya bụ Elina nyeere aka.
Chung tolitere na ezinụlọ Roman Katọlik Chinese na Rhodesia (nke bụ Zimbabwe ugbu a) na 1950 wee zụọ ya dị ka onye nkuzi na Mahadum Rhodesia (Mahadum nke Zimbabwe ugbu a) na 1968 wee nweta akara ugo mmụta postgraduate ya na agụmakwụkwọ yana nna ukwu na nkà ihe ọmụma na akwụkwọ Bekee na Mahadum Leeds. N'oge na-adịbeghị anya, Chung nwetara BA na akụnụba site na Mahadum London's School of Oriental and African Studies. Chung gara ụlọ akwụkwọ praịmarị India na Eshia a na-akpọ Louis Mountbatten, nke aha ya bụ British Viceroy nke India. Onye isi ụlọ akwụkwọ ahụ bụ onye South Africa India sitere na Durban a na-akpọ V. S. Naidoo, bụ onye nyere aka n'ịkwanye nna Fay Chung, onye na-ahụ maka nchekwa na omenala, ka ọ hapụ ya ka ọ gaa dị ka onye na-abanye na Ụlọ Akwụkwọ High School Founders, nke meghere na nso nso a dị ka ụlọ akwụkwọ sekọndrị mbụ maka ndị Asia na "Coloureds".".
Ọrụ
[dezie | dezie ebe o si]Chung bụ osote odeakwụkwọ maka nchịkwa na Ministrị Mmụta site na 1980 ruo 1988 na Minista Mmụta na kansụl Onye isi ala Robert Mugabe site na 1988 ruo 1993. N'afọ 1980, 5% nke ndị isi ojii bi na Zimbabwe nwere ohere maka agụmakwụkwọ bụ isi n'efu dị ka ụlọ akwụkwọ gọọmentị nyere (n'oge ahụ ụlọ akwụkwọ ozi ala ọzọ nyere ọtụtụ agụmakwụkwọ dị mkpa); ka ọ na-erule 1993, Zimbabwe enwetala agụmakwụkwọ praịmarị 95.[1]
Ọrụ mmalite
[dezie | dezie ebe o si]N'ime afọ 1960, Chung kụziiri ụmụ akwụkwọ na-enweghị ihe ịga nke ọma n'otu n'ime obodo Rhodesia kachasị ukwuu na Gwelo na mmalite afọ 1970 ghọrọ onye nkuzi na Ngalaba Mmụta na Mahadum Zambia. Na Zambia, ọ ghọrọ onye na-akwado ndị na-ahụ maka mba n'Africa. Site na ịrị elu nke agha ndị agha okpuru n'ime Rhodesia, na 1973 Chung sonyeere Zimbabwe African National Union (ZANU). Mmekọrịta ya na otu òtù ndọrọ ndọrọ ọchịchị a machibidoro iwu mere ka ọ gaa mba ọzọ na Tanzania, ma mesịa na Mozambique n'etiti na ngwụcha afọ 1970 ebe ọ mụtara ikwu okwu Shona nke ọma. Ọrụ mbụ ya n'ime ZANU bụ na Ngalaba Ozi na Mgbasa Ozi; o mechara bụrụ onye isi ọrụ na-ahụ maka itinye ọzụzụ ndị nkuzi na mmepe usoro mmụta na ogige ndị gbara ọsọ ndụ.
Mgbe nnwere onwe gasịrị
[dezie | dezie ebe o si]Chung jikọtara aka guzobe Zimbabwe Foundation for Education with Production, otu na-abụghị nke gọọmentị nke jikọtara agụmakwụkwọ na usoro mmepụta ọrụ ugbo iji nyere ndị agha agha na ezinụlọ ha aka ma mesịa bụrụ osote minista na-ahụ maka nchịkwa nke Ministry of Education na nnwere onwe Zimbabwe na 1980. Mugabe họpụtara Chung ka ọ bụrụ Minista nke Mmụta n'afọ 1988. N'oge ọ nọ na Ministri nke Mmụta, Chung mepụtara ma tinye usoro agụmakwụkwọ praịmarị na sekọndrị nke mba niile. Ọ gbara arụkwaghịm na Ministri nke Mmụta mgbe ya na gọọmentị ekwenyeghị.
Mgbe ọ gbara arụkwaghịm na Ministri nke Mmụta, Chung rụrụ ọrụ iji mepụta usoro agụmakwụkwọ Zimbabwe na mba ndị na-emepe emepe gburugburu ụwa dị ka Onye isi nke Education Cluster na UNICEF na New York. N'afọ 1998, ọ laghachiri Africa, ebe ọ bụ onye guzobere na onye nduzi mbụ nke UNESCO's International Institute for Capacity Building na Africa nke dị na Ethiopia.
Ịlaghachi Zimbabwe
[dezie | dezie ebe o si]Chung laghachiri n'ụlọ Zimbabwe n'afọ 2003 n'ụzọ doro anya na ọ ga-ala ezumike nká, ọ bụ ezie na ọ nọgidere na-ekwu okwu n'ezoghị ọnụ na ndọrọ ndọrọ ọchịchị Zimbabwe. N'afọ 2006, o dere Re-Living the Second Chimurenga: Memories of the Liberation Struggle for Zimbabwe, akwụkwọ ncheta ya. Na mgbakwunye, ọ nọgidere na-arụsi ọrụ ike n'òtù dị iche iche, gụnyere ịkwado agụmakwụkwọ ụmụ nwanyị dị iche iche. Ọ bụ onye guzobere Forum for African Women Educationalists, Association for Strengthening Higher Education for Women in Africa ma bụrụkwa onye isi oche nke ndị nlekọta nke Mahadum ụmụ nwanyị na Africa nke o nyere aka mepụta na 2003.[2]
Ntuli aka nke Zimbabwe na 2008
[dezie | dezie ebe o si]Chung bụ otu n'ime ndị na-akwado ọha na eze mbụ nke onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị nọọrọ onwe ya, Simba Makoni, onye kwuputara ọkwa onye isi ala ya na mbido February 2008. Na ntuli aka ndị omeiwu Zimbabwe nke 2008, Chung laghachiri n'ọgba ndọrọ ndọrọ ọchịchị wee guzoro dị ka onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị nọọrọ onwe ya n'ime nhazi Mavambo nke Makoni maka mpaghara senatorial Mvurachena. O nwetara vootu 2,238, mgbe Cephas Makuyana nke Movement for Democratic Change meriri - Tsvangirai..[3]
Edemsibia
[dezie | dezie ebe o si]- ↑ Fay Chung Re-Joins Zanu PF. ZimEye (2021-07-15). Retrieved on 2021-10-23.
- ↑ About us. wua-ac.org. Women's University in Africa. Archived from the original on 30 January 2008. Retrieved on 21 March 2008.
- ↑ House of Assembly Election Results 2008. Kubatana. Archived from the original on 17 March 2023. Retrieved on 17 March 2023.