Gaa na ọdịnaya

Hosea

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Hosea
Russian icon of the prophet Hosea
Ihe oyiyi Russia nke narị afọ nke 18 nke onye amụma Hosea (Iconostasis of Transfiguration Church, Kizhi monastery, Karelia, Russia)
A na-asọpụrụ ya  Okpukpe ndị Juu
Iso Ụzọ Kraịst
Alakụba
Nnukwu ụlọ nsọ A Safed, Israel
Ememe Ọktoba 17 (Otu Ọtọdọks)
Àgwà na-eweli aka ya na ngọzi, na-ejide akwụkwọ mpịakọta nke nwere okwu Ex Egypt vocavi filium meum
Ọrụ ndị dị mkpa Akwụkwọ Hosea
Hosea
Russian icon of the prophet Hosea
Ihe oyiyi Russia nke narị afọ nke 18 nke onye amụma Hosea (Iconostasis of Transfiguration Church, Kizhi monastery, Karelia, Russia)
A na-asọpụrụ ya  Okpukpe ndị Juu
Iso Ụzọ Kraịst
Alakụba
Nnukwu ụlọ nsọ A Safed, Israel
Ememe Ọktoba 17 (Otu Ọtọdọks)
Àgwà na-eweli aka ya na ngọzi, na-ejide akwụkwọ mpịakọta nke nwere okwu Ex Egypt vocavi filium meum
Ọrụ ndị dị mkpa Akwụkwọ Hosea
Ihe eserese nke Hosea na Gomer sitere na Bible Historiale, 1372
Onye Amụma Hosea, nke Duccio di Buoninsegna, na Katidral Siena (ihe dị ka 1309-1311)

N'ime Baible nke ndi Hebrew , Hosea (Templeeti:IPAc-en Templeeti:Respell maọbu Templeeti:IPAc-en Templeeti:Respell; Templeeti:Langx), Osee (Templeeti:Langx), Nwa nwoke Beeri, bụ onye amụma narị afọ asatọ na obodo Israel ma burukwa onye dere akwụkwọ nke Hosea. Ọbụ onye mbụ n'ime ndị amụma ndị obere,, onye ihe ederede ya nile, ejikọtara ya ọnụ ma hazikwa ya nime Ofú akwụkwọ nkè á nà akpọ Jewish Tanakh n'oge Second Temple period (nke mepụtara akwụkwọ nkè ikpeazụ á nà akpọ Nevi'im) mànà á nà ewekwa ya dịka akwụkwọ pụrụ iche ná Christianity. Ndị mmadụ na ewekari Hosea dika "onye amụma ihere", mànà n'okpuru ozi nghasa ya bú ekwem nkwa ndozi. Ndị Talmud na-ekwu na ọbụ bụ onye amụma kachasị nú n'oge ya. Oge nzisa ozi Hosea nọrọ rụọ afọ isii , ọbụkwa sọsọ ya bụ onye amụma Israel nke oge ya were amụma nke edere ede.

Ọtụtụ ndị ọkà mmụta kemgbe narị afọ nke iri na itoolu na nke iri abụọ ekwekọrịtala na oge nke Hosea na Akwụkwọ Hosea ruo n'oge Jeroboam nke Abụọ, [1] ọ bụ ezie na ụfọdụ nyocha nyocha nke Hosea kemgbe afọ 1980 ekwuola na ndị editọ mepụtara ịdị n'otu nkà mmụta okpukpe na nke edemede, ndị ọkà mmụta dị iche iche na nkọwa ha banyere usoro nhazi, nzọụkwụ, na oke nke onyinye mbụ nke onye amụma nke narị afọ nke asatọ. [2] Ka o sina dị, ụfọdụ akụkụ nke akụkọ ihe mere eme nke narị afọ nke asatọ na-egosipụta na ihe ederede .[3]

Ihe aha pụtara

[dezie | dezie ebe o si]

Aha Hosea dika aha ana ahụkarị oge ọbụla, ewepụtara ya nime ngwaa yiri ya nke pụtara 'nzọpụta'. Nọmba 13:16 na-ekwu na Hosea bụ ezigbo aha nke Jọshụa, nwa Nọn ruo mgbe Mozis nyere ya aha ogologo, nke theophoric Yehoshua (Hibru: , Yēhō__hau____hau____hau__) na-etinye ụdị mkpirisi nke Tetragrammaton. Rashi na-akọwa na Sotah 34b na Jọshụa bụ aha ngwakọta nke יה (Yah) na הושע (hōšēaʿ), "Chineke nwere ike ịzọpụta".[4]

Ọ bụ ezie na ekwughị ya n'ụzọ doro anya n'Akwụkwọ Hosea, o doro anya site na ụdị nkọwa na ihe ọmụma lekwasịrị anya n'ebe ugwu ọwụwa anyanwụ, na Hosea rụrụ ọrụ amụma ya n'ebe ndịda alaeze Izrel, nke ọ bụ nwa amaala ya. Na Hosea 5:8 ff., o dị ka e nwere ihe na-eweje aka na Agha Siria na Efrayim nke dugara na ndị Asiria jidere obodo ahụ wee mere nke ha (ihe dị ka 734-732 BCE). Ojiji ogologo oge Hoshea, site n'oge ọchịchị Jeroboam nke Abụọ (787-747) ruo n'oge Hosea (731-722), dị ka ọ gwụrụ tupu ọdịda Sameria na 722/721 . [5]

Ezinụlọ

[dezie | dezie ebe o si]

Obere ihe ka a maara banyere ndụ ma ọ bụ ọnọdụ ya na ndi mmadụ nke Hosea. Dị ka Akwụkwọ Hosea si kwuo, ọ lụrụ Gomer, nwa nwanyị Diblaim, mana o pụtara na ọ ọbụrụ onye aga atụkwasị obi. Hosea maara na ọ ga-ekwesịghị ntụkwasị obi, dịka Chineke gwara ya nke dị na mmalite okwu nke akwụkwọ ahụ. A haziri alụmdi na nwunye a iji jeere onye amụma ahụ ozi dị ka ihe nnọchianya nke ekwesịghị ntụkwasị obi nke Izrel n'ebe Onyenwe anyị nọ. Alụmdi na nwunye ya ga-eme ka mmekọrịta dị n'etiti Chineke na ndị Ya Israel pụta ìhè.[6] Ndụ ezinụlọ Hosea gosipụtara mmekọrịta "ịkwa iko" nke Israel na chi ndị ọzọ wuru.

N'otu aka ahụ, aha ụmụ ya na-anọchite anya nkewa Chineke na Israel.[6] Ha bụ amụma nke ọdịda nke usoro ndị eze na-achị achị na ọgbụgba ndụ ha na Chineke ji nke ha kwụsịrị- dị ka onye amụma Aịsaịa otu ọgbọ ka e mesịrị. A họọrọ aha nwa nwanyị Hosea, Lo-ruhamah, nke a pụtara dị ka 'onye a naghi emere ebere', dị ka ihe ịrịba ama nke enweghị obi ụtọ n'ebe ndị Izrel nọ maka ịgbaso chi ụgha. A họọrọ aha nwa Hosea, Lo-ammi, nke a pụtara dị ka 'ọ bụghị ndị nkem', dị ka ihe ịrịba ama nke enweghị obi ụtọ Onyenwe anyị n'ebe ndị Izrel nọ maka ịgbaso chi ụgha ndị ahụ.

Echiche Ndị nke Kraịst

[dezie | dezie ebe o si]

Otu n'ime ndị amụma mbụ na-ede ihe, Hosea jiri ahụmahụ nke ya mee ihe dị ka ihe nnọchianya nke Chineke na Izrel. Mmekọrịta dị n'etiti Hosea na Gomer yiri mmekọrịta dị n'agbata Chineke na Izrel. Ọ bụ ezie na Gomer gbapụrụ Hosea ma soro nwoke ọzọ dinara, ọ hụrụ ya n'anya ma na-gbagharakwa ya. N'otu aka ahụ, ọ bụ ezie na ndị Izrel na-efe chi ụgha, Chineke nọgidere na-ahụ ha n'anya na aghapụghi ọgbụgba ndụ ya na ha.[5]

Akwụkwọ Hosea bụ ịdọ aka ná ntị siri ike nye alaeze ugwu megide ikpere arụsị na-eme n'ebe ahụ; akwụkwọ ahụ bụ oku dị egwu maka nchegharị. Ndị Kraịst na-agbasa ihe atụ nke Hosea na Kraịst na chọọchị: Kraịst di ya, chọọchị ya bụrụ nwunye ya. Ndị Kraịst na-ahụ n'akwụkwọ a oku yiri nke ahụ na chọọchị ka ọ ghara ịhapụ Onyenwe anyị Jizọs Kraịst. Ndị Kraịst na-eweghachikwara ịzụta Gomer dị ka àgwà mgbapụta nke àjà Jizọs Kraịst chụrụ n'elu obe.

Ndị nkwusa ozi ndị ọzọ, dị ka Charles Spurgeon, hụrụ Hosea dị ka ngosipụta dị ịrịba ama nke ebere Chineke na okwuchukwu ya na Hosea 1:7: "Ma m ga-emere ụlọ Juda ebere, ma zọpụta ha site n'aka Onyenwe anyị bụ Chineke ha, ma agaghị azọpụta ha site na ụta, ma ọ bụ site na mma agha, ma ọ bụghị site na ịnyịnya, ma ọ bụrụ ndị na-agba ịnyịnya. " - Bible, Hosea 1:7

Akwụkwọ ndị Alakụba

[dezie | dezie ebe o si]

Koran kpọtụrụ naanị ụfọdụ ndị amụma aha mana o mere ka o doo anya na e zigara ọtụtụ ndị a na-akpọghị aha. Ya mere, ọtụtụ ndị ọkà mmụta Alakụba, dị ka Ibn Ishaq, na-ekwu maka Hosea dị ka otu n'ime ezigbo ndị amụma Hibru nke Israel. E jikwa Akwụkwọ Hosea mee ihe na nkọwa kor'an site n'aka Abdullah Yusuf Ali, ọkachasị na-ezo aka n'amaokwu kor'an nke na-ekwu maka ịlaghachi azụ nke Israel.

A na-echeta ya na ndị amụma ndị ọzọ dị obere na Kalenda nke ndị senti nke Chọọchị Ndịozi Armenia na July 31. A na-echeta ya na Kalenda liturgical nke Ọtọdọks nke Ọwụwa Anyanwụ, na ụbọchị oriri na Ọktoba 17 (maka ụka ndị na-eso Kalenda Julian, Ọktoba 17 ugbu a na-ada na Ọktọba 30 nke Kalenda Gregorian nke oge a). A na-echetakwa ya na Sunday nke Ndị Nna Dị Nsọ (Sunday tupu Ọmụmụ nke Onyenwe anyị).

A na-ewere ọtụtụ haftarot eweta na Hosea, gụnyere ndị nke Vayetze, Vayishlach, Bamidbar, Naso, Shabbat Shuvah, na (Sephardic naanị) Tisha B'Av.

Ihe owuwu dị n'ebe ili ozu dị na Safed nke a maara dị ka Ili Hosea

Omenala ndị Juu na-ekwu na ili Hosea bụ ihe owuwu dị na ili ozu ndị Juu nke Safed; [7] Otú ọ dị, Emil G. Hirsch na Victor Ryssel, na-ede na The Jewish Encyclopedia, na-ekwu ete omenala a "abaghị uru n'akụkọ ihe mere eme".

N'omenala a ma ama

[dezie | dezie ebe o si]

A na-akpọ onye Hosea Matthews na egwuregwu vidio Red Dead Redemption 2 aha onye amụma ahụ.

Egwuregwu Norman Nicholson bụ A Match for the Devil, nke mbụ e mere na 1953, bụ maka akụkọ Hosea.

A kọọrọ akụkọ HOSEA n'oge a na film HOSEA (2020), nke Ryan Daniel Dobson duziri.[8]

Ọ bụ Elijah Alexander mèrè kà Hosea na ihe nkiri Amazing Love: The Story of Hosea (2012). [9]

Akwụkwọ akụkọ Redeeming Love (1991) bụ maka akwụkwọ nkè Hosea .

Ihe odide

[dezie | dezie ebe o si]
  1. Gruber (2017). Hosea: A Textual Commentary. Bloomsbury Publishing. ISBN 978-0-567-67175-2. “... most scholars in the nineteenth-twenty-first centuries have more or less taken it for granted that virtually all of the book of Hosea is to be dated to the reign of Jeroboam II” 
  2. Irvine (February 10, 2021). "Hosea", in O'Brien: The Oxford Handbook of the Minor Prophets. Oxford University Press, 398–410. DOI:10.1093/oxfordhb/9780190673208.013.29. Retrieved on January 5, 2025. 
  3. Irvine (2021). "Hosea", in O'Brien: The Oxford Handbook of the Minor Prophets. Oxford University Press, 398–410. DOI:10.1093/oxfordhb/9780190673208.013.29. “Much of Hosea appears to reflect the circumstances and events of the eighth century (Na'aman 2015)” 
  4. Rosenbaum. Pentateuch with Rashi's commentary: Rashi on Numbers 13:16. Sefaria. Retrieved on 6 August 2020.
  5. 5.0 5.1 Hosea – Introduction. www.usccb.org. Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name "Intro" defined multiple times with different content
  6. 6.0 6.1 Hosea & Amos: Prophets to the North.
  7. Woodall (2018). Minor Prophets in a Major Key. Eugene, OR: Wipf & Stock Publishers, 5. ISBN 9781532642180. 
  8. S8 E01: Hosea: A Modern Adaptation with Ryan Dobson & Michael Gungor (en-US). Makers & Mystics (2020-09-23). Retrieved on 2023-07-15.
  9. Adames (2013-07-20). Amazing Love - Review (en-US). Sonoma Christian Home. Retrieved on 2023-07-15.