Gaa na ọdịnaya

Martynas Jankus

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Martynas Jankus na United States na 1926

(Martynas Jankus ma ọ bụ Martin Jankus (7 August 1858 na Bittehnen (Lit.: Bitėnai), nso Ragnit - 23 May 1946 na Flensburg, Germany, e liri ya ọzọ n'ebe ili ozu Bitėnai na 30 May 1993) bụ ibe onye Prussian-Lithu maka onye akwụkwọ na bụ ibe onye Prussian-Lithu maka akwụkwọ onye na-enye akwụkwọ.  na-akwụkwọ akwụkwọ na East Prussia, a na-akpọ Patriarch of Lithuania Minor .[1] Ọ bụ otu n'ime ndị- na- መሳ Aušra , akwụkwọ ozi mbụ na-asộn Lithuanian maka Lithuania Minor na Lithuania Major.  Jankus jiri aha edemede dị iche iche, play V. Giedris, Martyneitis, Bitė ... Merčius, na Gyvoleitis

Akụkọ ndụ

[dezie | dezie ebe o si]

Mgbe ọ gụsịrị akwụkwọ na ụlọ akwụkwọ praịmarị na Bitėnai, Jankus gara n'ihu na-agụ onwe ya. Site na afọ iri ikpeazụ nke narị afọ nke iri na itoolu, ọ bụ onye dị mkpa n'òtù na-akwado Lithuania, ọ dịkwa nso na Lithuanian National Revival movement [1] na Lithuania. Ọ bụ otu n'ime ndị guzobere ọtụtụ òtù ọdịnala, gụnyere Birutė Society, nke e guzobere na 1885 na Tilsit. Site na 1889 ruo 1892 Jankus bụ onyeisi oche ya. N'afọ 1890, ya na Dovas Zaunius na Jonas Smalakis, Jankus guzobere òtù ndọrọ ndọrọ ọchịchị Lithuania mbụ na East Prussia. Ọ nọgidere na-edegara ndị Lithuanian America na ndị na-eme ngagharị iwe nke Latvian, Polish na Belarusian mba.

N'ihi ọrụ nsogbu na eze ya, ndị isi Prussian nyere Jankus ihe dị ka ugboro iri a anọ - njide, Briten ego, na ihe ndị yiri ya.[1]  O jiri ego ọ na-enweta na akwụkwọ nke akwụkwọ Lithuanian na akwụkwọ ozi n'oge mmachi mgbasa ozi Lithuanian na Russia.  Jankus bụ otu n'ime ndị na-eweta maka knygnešiai, ndị na-ebubata akwụkwọ iwu na-akwadoghị na Russia.  Mgbe nne Ukwu Russia weghaara mpaghara Klaipėda na Disemba 1914, a ịchụgara Jankus na ebe ya na Samara Governorate na Siberia, ebe nna ya na nwa nwoke nke nta Andrius nwụrụ.[2]  N'afọ 1918, Jankus la ike n'ala nna ya, ebe ọ na- echiche nke echiche Lithuania Minor na Lithuania n'onwe ya.  Na Nọvemba 1918, Jankus bịanyere aka na Iwu nke Tilsit.  N'afọ 1920, a mgbaàmà ya na Council of Lithuania ma ọ bụrụ mmetụta oche nke Kọmitii Nzọ Kasị Elu nke Lithuania Minor.  N'afọ 1925, Jankus la akwado ibi na Bitėnai . [2]

Onye bipụtara ya

[dezie | dezie ebe o si]
Jankus na 1939

N'ime 1882 na 1883 Jankus bipụtara abụ Lithuania nke ọ chịkọtara n'onwe ya.  Na 1883 ọ bụ otu n'ime ndị malitere Aušra, akwụkwọ akụkọ mbụ nke asụsụ Lithuania.  Jankus ọ bụghị naanị na ọ kwadoro akwụkwọ ahụ n'ụzọ ego, kamakwa ọ rụrụ ọrụ dị ka onye nchịkọta akụkọ ya.  O bipụtakwara Aušros kalendorius (1884–1885) na akwụkwọ akụkọ Garsas (1886–1887).  Jankus nọkwa n'azụ akwụkwọ akụkọ satirical mbụ nke asụsụ Lithuania Tetutė.  Akwụkwọ akụkọ ndị ọzọ Jankus bipụtara gụnyere Naujoji Aušra (1892), Lietuviškas darbininkas (1894), Ūkininkų prietelius, Saulėteka (1900–1902), Dienos lapas (1909–1910, Jankus bụ onye nchịkọta akụkọ), Varpas na .Ūkinka.  Jankus n'onwe ya dere akwụkwọ na akwụkwọ nta iri anọ na ise.[3]

Ụlọ obibi akwụkwọ

[dezie | dezie ebe o si]

Na 1889 ọ rụpụtara ụlọ akwụkwọ na Ragnit, bụ nke e hụkwa na Tilsit ebe ọ na-arụ ọrụ ruo 1892. Mgbe ahụ, a kpọgara ụlọ obibi ahụ n'ahụ Jankus nke dị na Bitėnai, bụ ebe ọ na-arụ ọrụ ruo 1909. N'oge elu ya, ụlọ nwere nwe ụlọ obibi akwụkwọ atọ.   A na-eme akwụkwọ na ụlọ obibi akwụkwọ Jankus edi opekata mpe akwụkwọ 360 na akwụkwọ ozi iri abụọ na ise.[1]   N'oge mma iwu akwụkwọ Lithuania na Russia, Bitėnai jere ozi dị ka ụlọ nkwakọba ihe maka akwụkwọ Lithuania na-akwadoghị na ebe nchekwa Aušra.   Mgbe e wepụrụ iwu nke ndị na-akpata Lithuania na 1904, ụlọ obibi ahụ tụfuru uru ya wee daa na 1909. E rere ngwá ọrụ ahụ na 1912..

Jankus ọtụtụ ọrụ nke ndị edemede Lithuania na nke mbụ ya.  Ọrụ ndị dị otú ahụ akwụkwọ ozi mere eme Senutė nke Vydūnas, ihe akwụkwọ akwụkwọ iri ise nke Petras Vileišis, ihe isi nke mbụ nke Metai nke Kristijonas Donelaitis, na ọrụ ndị ọzọ nke ndị edemede Lithuania nke oge a, Jonas Biliūnas, Lazdynė Pelėda, Gabrielė Petkevičait,  Kriščiitis-Aišbė, na ndị ọzọ.[4]

  • 1928 - nyere Order of the Lithuanian Grand Duke Gediminas, ọkwa nke atọ
  • 1938 - nyere Order of Vytautas the Great, ọkwa nke abụọ
  • 1928 - e nyere ya Crown Order site na Ịtali, ọkwa nke atọ
  • 1939 - e wuru bust na Kaunas
  • 1981 - E guzobere ebe ngosi nka Martynas Jankus na Bitėnai. N'afọ 1999, a kwagara ya n'ụlọ obibi akwụkwọ Jankus e wughachiri.

Ihe odide

[dezie | dezie ebe o si]
  1. Martynas Jankus. Acquaintance with Lithuania. Book of the Millennium. I 68–74. Kraštotvarka (1999). Retrieved on 2008-07-22.
  2. Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named EL
  3. Martynas Jankus (lt). Martynas Jankus Memorial Museum. Retrieved on 2008-07-24.
  4. "Martynas Jankus". Retrieved on 2008-07-24. (in lt)