Nana Konadu Agyeman Rawlings

Nana Konadu Agyeman-Rawlings (amụrụ 17 Nọvemba 1948) [1] [2] bụ onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Ghana na nwunye nke onye isi ala mbụ Jerry Rawlings. Ọ bụ nwunye mbụ nke Ghana site na 4 June 1979 ruo 24 Septemba 1979 yana site na 31 Disemba 1981 ruo 7 Jenụwarị 2001.[2][3] N'afọ 2016, ọ ghọrọ nwanyị mbụ ga-azọ ọkwa onyeisiala Ghana. Na 2018, o wepụtara akwụkwọ ya akpọrọ Ọ Na-ewe Nwanyị.. [1]
Mbido ndụ na agụmakwụkwọ
[dezie | dezie ebe o si]A mụrụ Nana Konadu Agyeman na Cape Coast, Central Region nke Ghana, na 17 Nọvemba 1948, nye J. O. T. Agyeman na nwunye ya.[1] Ọ gara ụlọ akwụkwọ mba ụwa nke Ghana.[2] Mgbe e mesịrị, ọ kwagara Achimota School ebe ọ zutere di n'ọdịnihu, Jerry John Rawlings. Ọ gara n'ihu mụọ Art na textiles na Mahadum Sayensị na Nkà na ụzụ. Ọ bụ onye ndu ụmụ akwụkwọ nke ụlọ nzukọ ya, Africa Hall. N'afọ 1975, ọ nwetara diplọma ime ụlọ na London College of Arts [2]
Ọ gara n'ihu gụchaa akwụkwọ ya n'ime iri afọ ole na ole sochirinụ, na-enweta diplọma na njikwa ndị ọrụ dị elu site na Ghana's Management Development and Productivity Institute na 1979 yana asambodo mmepe sitere na Institutelọ Ọrụ Njikwa na Nchịkwa Ọha na Ghana na 1991.[1] Ọ gụkwara akwụkwọ na Mahadum Johns Hopkins, Institute for Policy Studies na Baltimore, USA, wee nata asambodo maka mmemme ibe ya na ndị ọrụ enyemaka na ndị na-anaghị akwụ ụgwọ.. [2][3]
Oge mbụ Agyeman-Rawlings dị ka Nwanyị mbụ bịara mgbe di ya jere ozi dị ka Onye isi ala n'oge na-adịghị anya na 1979. Ọ laghachiri n'ọchịchị n'ọgba aghara ndị agha na 1981 wee chịa ruo 1992 mgbe a họpụtara ya dị ka onye isi ala. Ọ rụrụ ọrụ afọ anọ ugboro abụọ, ọ hapụrụ ọrụ n'afọ 2001. Ọ bụ onye isi oche nke 31st December Women's Movement [4] na 1982.[5] A họpụtara ya ka ọ bụrụ osote onye isi oche nke NDC n'afọ 2009 ma mesịa n'afọ 2011, ọ gbara onye isi ala John Atta Mills aka n'enweghị ihe ịga nke ọma maka ọkwa onye isi ala maka ntuli aka afọ 2012.[6]
Ọrụ ndụ
[dezie | dezie ebe o si]N'ime nkwupụta nke Embassy nke Ghana wepụtara, onye bụbu First Lady Nana Konadu Agyeman Rawlings kwuru, sị: "Ọchịchọ m bụ ịhụ nnwere onwe nke ụmụ nwanyị na ọkwa ọ bụla nke mmepe iji mee ka ha nwee ike inye aka ma rite uru na ọganihu mmekọrịta na akụ na ụba na ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke mba ahụ.... Ọrụ dị mkpa nke ụmụ nwanyị n'ịkwalite udo n'ezinụlọ, mba ahụ na ụwa n'ozuzu ya ga-ekweta. Iji mee nke a, a ga-enye ha ike na ndọrọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị iji kwado ha nke ọma maka ihe ịma aka nke ọma maka ịma aka nke ịchọpụta na ịtụle ihe ngwọta nke ọma maka ime ka ọha mmadụ dị mma. "[5]
Nke a bụ ebumnuche nke 31 Disemba Women's Movement nke Nana Konadu Agyeman Rawlings bụ onye isi oche ya. Ọ kọwara ya dị ka "nhlangano na-abụghị nke gọọmentị na-ahụ maka mmepe nke na-achọ iru ebumnuche ndị a site na ịhazi ụmụ nwanyị n'ụzọ dị irè. " Na mgbakwunye, òtù ya - nde abụọ dị ike - eguzobewo ihe karịrị ụlọ akwụkwọ ọta akara 870 na Ghana ma rụọ ọrụ iji kpalie mmasị maka mmezu nke mmepe ụmụaka na atụmatụ ezinụlọ. [5]
Onye bụbu nwanyị mbụ nke Ghana ekwuola na ọ ga-anọgide na-arụ ọrụ n'òtù ụmụ nwanyị ọbụlagodi na di ya abụghịzi onye isi ala. Di ya duziri nnupụisi ndị agha nke weghaara ọchịchị na 1981, [7] ọ bụ ezie na e guzobeghị ya dị ka onye isi ala ruo n'afọ sochirinụ. Mba ahụ laghachiri n'ọchịchị ndị nkịtị n'afọ 1992 ma mee ntuli aka n'efu. N'ịkpọ nwanyị mbụ ahụ "akụkụ dị mkpa nke mgbanwe na akụ na ụba Ghana", Baltimore Afro-American kọrọ na ụmụ nwanyị bụ ndị ọrụ kachasị ukwuu na Ghana, ha chọkwara ịbụ akụkụ dị mkpa nke mmepe mba ahụ. "Tupu Disemba 31, 1981, ha enweghị ikike mmetụta na iwu ma ọ bụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị - ọbụlagodi iwu ndị metụtara ha. "Ọ bụ òtù ndị nkịtị, na ụmụ nwanyị na-ere ala ha, uwe, na ọla iji nweta ego.
Ikike ụmụ nwanyị
[dezie | dezie ebe o si]Na mbido afọ 1980, ụmụ nwanyị ole na ole gakwuuru ya na-achọ ịmepụta nzukọ ụmụ nwanyị mana mgbe nzukọ ole na ole gasịrị, obere ihe mere. O kwuru na mgbe ọ jụrụ ụmụ nwanyị ihe ha chọrọ ime dị ka nzukọ, "O doro anya na anyị ga-amalite na ihe ndị ga-enweta ego iji zụlite obodo ha na ngalaba mmekọrịta mmadụ na ibe ya. " Ihe ka ọtụtụ n'ime ụmụ nwanyị chọrọ ihe dịka mmiri. " [1] Ọganihu ahụ kụziiri ụmụ nwanyị Ghana otu esi enweta ego ma chekwaa ego maka ọrụ obodo. Ọ gbara ha ume ka ha bụrụ akụkụ nke usoro mkpebi n'ime obodo ha, ma kọwaa ụkpụrụ ahụike na agụmakwụkwọ. O nyere mmemme ịgụ na ide nke ndị okenye iji kụziere ha ịgụ na ide - ọtụtụ ụmụ nwanyị enweghị ike ime ya. A na-akụda mmụọ ịlụ di na nwunye n'oge n'etiti ụmụ nwanyị ma na-enye mmemme gbasara nri na-edozi ahụ na ọgwụ mgbochi. N'afọ 1991, site na mgbalị nke Nana Konadu, Ghana bụ mba mbụ kwadoro Nkwekọrịta Mba Ndị Dị n'Otu na Ikike nke Nwatakịrị.
Site na mmegharị ahụ, Oriakụ Rawlings rụkwara ọrụ dị mkpa n'ịnakwere "Iwu Nchịkọta nke Eze," nke na-emetụta ndị lanarịrị onye ọ bụla nwụrụ n'enweghị akwụkwọ testament. Dị ka omenala si dị, ụmụ nwanyị Ghana nwere obere ma ọ bụ enweghị ikike nke ihe nketa mgbe ọnwụ nke di ha. Iwu ọhụrụ ahụ nyere ụkpụrụ nke ihe nketa.
Mrs. Rawlings movement akụzikwara ụmụ nwanyị obodo itinye aka na usoro ntuli aka. "Anyị na-akụ ya n'ime ha ruo mgbe ha ghọtara, hey, anyị achọghị ka onye ọ bụla n'ime ndị a bi n'èzí mpaghara anyị bịa ma guzoro n'ógbè anyị ka a họpụta ya, "ka o kwuru na Africa Report. "Ọtụtụ ụmụ nwanyị nọ ugbu a na kọmitii n'ime obodo na mpaghara ha, ụfọdụ na-eduzi kọmitii ahụ... Enwere m ike ikwu naanị na anyị enweela mmetụta dị ukwuu, enwere m ike ịhụ site na ùgwù onwe onye na mpako nke ụmụ nwanyị, na ugbu a anyị enweela ike ịgafe mgbidi a siri ike. " N'afọ 1992, a họpụtara ụmụ nwanyị iri na itoolu na ntuli aka ndị omeiwu.
N'ikwu na mpaghara ego dị ka otu n'ime nsogbu ha, Oriakụ Rawlings gwara Africa Report: "Ihe ka ọtụtụ n'ime ndị nnọchi anya mba ọdịda anyanwụ kwuru na anyị bụ naanị otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị ma ha ewepụghị oge ige ntị. O were oge dị ukwuu iji mee ka ndị mmadụ ghọta... Ka ọtụtụ ụmụ nwanyị na-abanye na ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ka ụwa ga-aka mma, n'ihi na anyị agaghị eche banyere agha na onye ga-emepụta ngwá agha na onye na-aga igbu onye ọzọ. Anyị chọrọ ịmepụta njikọ, netwọk, ma mee ka ụwa bụrụ ebe ka mma ibi. "
1995 Njem US
[dezie | dezie ebe o si]N'afọ 1995, nwanyị mbụ nke Ghana so di ya gaa obodo ukwu, gụnyere New York, Chicago, Atlanta, Washington, D.C., Houston, Detroit, Lincoln, Pennsylvania, na Los Angeles, na-anwa ịgba ume itinye ego na azụmahịa na Ghana. Di ya bụ onye isi ala Ghana mbụ gara njem mba niile na United States.[2]
Nwanyị mbụ nke Ghana nọ na United States maka izu ise na-ekere òkè na mmemme fellows na ọrụ ebere na òtù ndị na-enweghị uru na Institute for Policy Studies na Mahadum Johns Hopkins na Baltimore, ebe ọ natara asambodo mgbe ọ gụsịrị akwụkwọ, nke gụnyere usoro nchịkọta ego, iwu ụtụ isi, na usoro nhazi obodo. Nke a bụ na 1994.[3] N'afọ 1995, ya na di ya nwetara nzere doctorate na Mahadum Lincoln dị na Lincoln, Pennsylvania . [8]
Ihe mgbaru ọsọ nke onye isi ala
[dezie | dezie ebe o si]N'afọ 2016, ọ ghọrọ nwanyị mbụ ga-azọ ọkwa onyeisiala Ghana. Akpọrọ ya ụgwọ dị ka "The Hillary Clinton" nke Africa.[1] Ọ gaara abụ onye isi ala nwanyị mbụ nke Ghana ma ọ bụrụ na ya na pati ya e hibere ọhụrụ meriri na 2016.[2] O meriri 0.16% nke ntuli aka emere. O nyefere fọm nhọpụta ya ka ọ duru otu pati ya bụ National Democratic Party (NDP) na ntuliaka izugbe nke afọ 2020 n'ọnwa Ọktoba otu afọ ahụ..[9]
Ndụ onwe onye
[dezie | dezie ebe o si]Nana Konadu lụrụ Rawlings na 1977. Ha mụrụ nwa mbụ ha, Zanetor, na 1978. Rawlings bụ onye ọrụ ụgbọ elu n'oge ahụ. Ụmụ nwanyị abụọ ndị ọzọ na otu nwoke sochiri: Yaa Asantewaa, Amina na Kimati.[1] Di ya nwụrụ na Nọvemba 2020, mgbe ntuli aka ahụ erughị otu ọnwa. Ọ bịara nwee obere ọrụ na mkpọsa ya mana ọ kwụsịrị ịzọ ọkwa ya.[2] O nwere nwanne nwanyị a na-akpọ Nana Yaa Agyeman bụ nwunye Harruna Attah . [10]
Edemsibia
[dezie | dezie ebe o si]- ↑ Nana Konadu out with first book "It takes a woman". Graphic Online (27 November 2017). Retrieved on 18 November 2023.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Osman (29 September 2015). Nana Konadu Agyeman Rawlings (en-US). Pulse Ghana. Retrieved on 2020-05-05.
- ↑ 3.0 3.1 Nana Konadu Agyeman Rawlings, Mrs.. GhanaWeb. Retrieved on 2019-04-13.
- ↑ Sangaparee (8 March 2010). 31st December Women's Movement Is Not A Political Wing Of. GhanaWeb. Retrieved on 5 May 2020.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 Hardi. "Let's Use This Year 31st December Occasion To Invite Madam Konadu!", Modern Ghana, 27 December 2014. Retrieved on 11 December 2017. (in en-gb)
- ↑ Nana Konadu Opens Up. Peace Fm Online (22 February 2016). Archived from the original on 4 August 2019. Retrieved on 4 August 2019.
- ↑ Freeman. "'Ghana's Hillary Clinton': Nana Rawlings is first woman to run for president in West African country, as election gets under way", The Telegraph, 2016-12-07. Retrieved on 2017-12-11. (in en-GB)
- ↑ Agyeman-Rawlings, Nana Konadu 1948– | Encyclopedia.com. Encyclopedia. Retrieved on 2020-01-25.
- ↑ Election 2020: Nana Konadu presents nomination forms (en-US). Citinewsroom - Comprehensive News in Ghana (2020-10-08). Retrieved on 2020-11-02.
- ↑ Today in History: Nana Konadu Agyeman-Rawlings loses sister (en). GhanaWeb (2023-08-17). Retrieved on 2023-11-15.