Ndị Jentaịl Budrioli
.jpg)
Gentile Budrioli ( nwụrụ na 14 Julaị 1498), makwaara dị ka Gentile Cimieri, [1] bụ onye Italy na-agụ kpakpando na onye na-agwọ ahịhịa na-arụ ọrụ na Bologna na njedebe narị afọ nke 15. Ọ gụrụ akwụkwọ na Mahadum Bologna ma nwetakwa nkuzi n'aka ndị Faịkọntị Francis. Budrioli dọtara uche site n'aka ndị ha na ya dịkọrọ ndụ maka nkà ya dị ukwuu n'ịgwọ ọrịa na ọ ghọrọ ezigbo enyi Ginevra Sforza, nwunye nke onye ọchịchị Bologna Giovanni II Bentivoglio. N'ihi nke a, Budrioli gbagoro ngwa ngwa n'ọkwa n'obodo ahụ wee jee ozi dị mkpirikpi dị ka onye ndụmọdụ n'ụlọikpe Bolognese.
Mmụba nke Budrioli ịbụ onye a ma ama mere ka ndị ọzọ nwee anyaụfụ na na 1498 e boro ya ebubo ịgba afa mgbe ọ gbanarị otu n'ime ụmụ Bentivoglio n'ọrịa ọ na-amaghị. Ọ bụ ndị Njụta Okwukwe na-ahụ maka okwu Budrioli, bụ́ ndị chepụtara ihe àmà ma taa ya ahụhụ. N'oge a na-ekpe ya ikpe, ọtụtụ ndị bịara ịkwado nzọrọ na ọ bụ onye amoosu, gụnyere di ya Alessandro, bụ́ onye megidere nnọọ mmasị sayensị ya. A kwụgburu Budrioli n'otu oge wee gbaa ọkụ ndụ n'ihu igwe mmadụ na-ekiri na Piazza San Domenico [ya] na Bologna.
Oge ọ malitere
[dezie | dezie ebe o si]Gentile Budrioli bụ nwanyị a ma ama nke a mụrụ n'ezinụlọ bara ọgaranya na Bologna . [1][3] Ọ bụ onye na-ekwenyeghị na sayensị site na nwata.[5]
Budrioli lụrụ onye notary notary Alessandro Cimieri,[1][2] [3] onye nwere ụlọ na Torresoto di Porta Nuova, chere Basilica nke Saint Francis na Bologna.[1] Nna ya haziri alụmdi na nwunye a n'ihi na Cimieri si n'ezinaụlọ ọzọ nwere ezigbo ego ma kwuo na ọ nwere àgwà dị nro; Ọ ga-abụ na nna Budrioli kwenyere na nwoke ahụ nwere ike ime ka nwa ya nwanyị ghara ime ihe na-agụ ya.[4] Budrioli na Cimieri nwere ụmụ asaa ọnụ: ụmụ nwanyị atọ na ụmụ nwoke anọ (otu n'ime ha aha ya bụ Carlo). [6]
Agụmakwụkwọ na ịrị elu
[dezie | dezie ebe o si]N'ịbụ onye sitere na isi mmalite ndị dị ndụ dị ka nwanyị bara ọgaranya, gụrụ akwụkwọ ma mara mma, [1] Budrioli hụrụ na ndụ alụmdi na nwunye ya na Cimieri bụ ihe na-agwụ ike. [5] Ọ nọgidere na-enwe mmasị miri emi na sayensị, nke na-ewute di ya nke ukwuu.[1][5] Budrioli gara nkuzi na nkuzi na Mahadum nke Bologna, [1] ọkachasị nkuzi ịgụ kpakpando nke prọfesọ Scipione Manfredi. [5] Mgbe di ya chọpụtara banyere nkuzi ịgụ kpakpando, ọ gbochiri ya ịga ha ọzọ.[4] Na mgbakwunye na ọmụmụ mahadum, Budrioli chọkwara onye Franciscan friar Silvestro na ebe obibi Franciscan dị nso n'ụlọ ya, ebe ọ mụtara nkà ọgwụgwọ ahịhịa.[1] Ruo oge ụfọdụ, a kọrọ na Budrioli zutere Silvestro kwa ụbọchị iji mụta ihe.[5]
Ka oge na-aga, Budrioli nwetara nnukwu nka ahụike, ọtụtụ ndị na-ewere ya dị ka onye ka mma karịa ndị dọkịta ọkachamara na Bologna.[5] O mere ka ndị ọzọ bi n'obodo ahụ nwee nka ya, na-enyere ha aka na nsogbu anụ ahụ na nke uche.[1] Otu n'ime ndị ọrịa ya a ma ama bụ Ginevra Sforza, nwunye Giovanni II Bentivoglio, onye na-achị Bologna. Sforza bu ụzọ gakwuru Budrioli n'ihi ihe mgbu metụtara ịmụ nwa. Ha abụọ ghọrọ ezigbo ndị enyi n'oge na-adịghị anya, [5] na-ejikọta onwe ha n'ihi mmasị ha nwere na Esotericism. [3] Budrioli na Sforza na-anọkarị n'ehihie na mgbede niile na-ekwu okwu ma na-agụkọ ihe ọnụ.[5] Nkà Budrioli na ọbụbụenyi ya na Sforza nyere ya ohere ịrị elu ngwa ngwa n'ọkwá dị n'obodo ahụ ma n'oge na-adịghị anya e mere ya onye ndụmọdụ n'ụlọ ikpe Bentivoglio.[1]
Ebubo nke amoosu
[dezie | dezie ebe o si]Dị ka nwanyị maara ihe nke na-ejighi mmetụta ya na nka sayensị ya, ụfọdụ n'ime ndị a ma ama na Bologna lere Budrioli anya na-enyo enyo.[5] Uto ngwa ngwa ya n'ọchịchị mekwara ka ọ bụrụ onye anyaụfụ na nkwutọ site n'aka ndị ọzọ nwere mmetụta n'obodo ahụ.[1] Mgbe Budrioli na-azọpụtaghị otu n'ime ụmụ nwoke Bentivoglio na-arịa ọrịa a na-amaghị ama n'agbanyeghị na ọ gbalịrị ike ya ruo ọtụtụ ụbọchị, [5] [1] ezinụlọ Malvezzi, ezinụlọ na-asọ mpi na Bentivoglios, jiri ohere ahụ mee ihe ma kwuo na Budrioli kpatara ọrịa nwata ahụ site na amoosu.[4] A na-ebo ya ebubo na ọ bụ ya kpatara ọtụtụ ihe ọjọọ ndị ọzọ na obodo ahụ.[1] O kwere omume na ebubo ndị a na-ebo Budrioli bụ mwakpo zoro ezo megide Sforza, onye dị ike nke ukwuu ka a ghara ịwakpo ya n'onwe ya.[6] Ebubo nke amoosu bụ ihe a na-ahụkarị n'oge a ọ bụghị naanị n'ihi nkwenkwe ụgha na ọchịchọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị, kamakwa n'ihi mkpali akụ na ụba; ọ bụrụ na e gbuo mmadụ maka aghụghọ, a na-anapụ ihe onwunwe ha ma kewaa ha n'etiti ụka na gọọmentị ime obodo.[5]
Ikpe na mmekpa ahụ
[dezie | dezie ebe o si]
A kọrọ na ebubo ndị ahụ kwenyesiri ike na Bentivoglio [1] ma jide Budrioli ozugbo. [5] Ịchụpụ Budrioli dị ka onye amoosu bụ ma eleghị anya atụmatụ nke Bentivoglio iji melite mmekọrịta ya na Popu Alexander VI, onye n'oge ahụ yiri egwu itinye Bologna n'okpuru nchịkwa popu.[4] Sforza emeghị ihe ọ bụla iji gbachitere ya, ikekwe na-atụ egwu na ya onwe ya ga-eche ntaramahụhụ ihu ma ọ bụrụ na o mee ya.[5]
Ikpe Budrioli bụ nke Inquisition, [1] nke na-emekarị ihe ike karịsịa megide ụmụ nwanyị a na-ebo ebubo amoosu. [5] A kọrọ na ndị Inquition nọ n'ógbè ahụ nọgidere na-ele ọrụ ya anya ruo oge ụfọdụ, na-echere ihe na-ezighị ezi.[4] N'oge na-adịghị anya mgbe a tụrụ Budrioli mkpọrọ, ndị ọkàikpe nke Inquisition wakporo ụlọ ya ma "chọta ihe akaebe" nke amoosu, dị ka akara ọbara, ụdị uwe elu dị iche iche, ampules nwere mmiri dị iche iche na ebe ịchụàjà.[5]
Mgbe mwakpo ahụ gasịrị, e kpere Budrioli ikpe. Ọtụtụ ndị akaebe bịara ịkwado na Budrioli bụ onye amoosu.[5] N'ihi mmasị Budrioli nwere maka ịgụ kpakpando na ọgwụgwọ ahịhịa, ọ bụghị ihe siri ike ime ka ndị obodo ahụ kwenye na ikpe mara ya.[7] Otu n'ime ndị na-ejere Budrioli ozi kwuru na ọ kụziiri ya ọgwụ ịhụnanya. Cimieri, di Budrioli n'onwe ya, bokwara ya ebubo amoosu, na-azọrọ na ọ tụbara ya ọgwụ nke gbochiri ọgụgụ isi ya.[5] E nwekwara nkwupụta e mere na ọ na-eme ọgwụ n'ahụ nwanne ya nwoke Ercole.[3] Ụfọdụ n'ime ndị akaebe kwuru na Budrioli nwere ike ịkọ ọdịnihu site n'ile kpakpando anya.[5]
Mgbe ikpe ahụ gasịrị, ndị na-ekpe ikpe mere nyocha nke abụọ n'ebe obibi ya wee chọta ihe akaebe ọzọ na ha hapụrụ oge mbụ, gụnyere akara nsọ a rụrụ arụ, ebe ịchụàjà ọzọ nwere ihe oyiyi nke Lusifa, akpa iri na abụọ nwere akụkụ mmadụ, na ọkpụkpụ e zuuru n'ebe ili ozu.[5] Mgbe ọtụtụ ụbọchị nke mmekpa ahụ jọgburu onwe ya gasịrị [5] [1] na obere oge tupu ndị na-agba ya ajụjụ ọnụ amalite iwepụ aka ya, [3] Budrioli kwupụtara na ya emeela anwansi ruo afọ iri abụọ, mpụ ọ na-enweghị ikpe.[6] Dị ka ọkọ akụkọ ihe mere eme nke Ịtali Giovanni Battista Sezanne si kwuo, nkwupụta Budrioli dị ka ndị a: [6]
Ogbugbu
[dezie | dezie ebe o si]N'ụtụtụ nke 14 Julaị 1498, [1] [5] a kpọgara Budrioli na Piazza San Domenico , [1] n'ihu ụlọ ya.[6][it][4] N'ebe ahụ, a na-awụsa ya pitch ma kee eriri n'olu ya; a kwụgburu Budrioli ma kpọọ ya ọkụ n'otu oge.[5] Ndị ọrụ na-ahụ maka ọkụ ahụ tụbara ntụ ọkụ n'ọkụ ahụ iji mee ndị na-ekiri ihe na-emenụ obi ụtọ.[1] Ọtụtụ n'ime ndị na-ekiri ihe na-emenụ kwenyesiri ike na ọ bụ ekwensu kpatara ọkụ ahụ, onye ha kwenyere na ọ bịara iji weghachite mkpụrụ obi Budrioli. [5][8] E liri Budrioli mgbe ọkụ ahụ gasịrị, a na-agbasa ntụ ya n'ikuku.[5]
Sforza abịaghị ọkụ ahụ, a kọrọ na ọ nọ n'ụlọ Budrioli n'oge ahụ ma na-ebe ákwá.[3][5] Mgbe ọkụ ahụ gasịrị, Sforza lekọtara ụmụ nwanyị Budrioli, na-ahazi alụmdi na nwunye dị mma maka ụfọdụ ma na-etinye ndị ọzọ n'ebe obibi ndị nọn.[7]
Ihe Nketa
[dezie | dezie ebe o si]Onye Itali na-akọ akụkọ ihe mere eme Leandro Alberti (1479-1552) wepụtara peeji abụọ nke akụkọ ihe mere anya ya nke Bologna (Istoria di Bologna, wdg, bipụtara na mpịakọta abụọ na 1514 na 1543) maka akụkọ Budrioli na ogbugbu ya.[4] A ka na-echeta Budrioli ruo taa dị ka strega enormissima di Bologna, "nnukwu amoosu nke Bologna".[1][2][3] Budrioli bụ na 2018 nke onye edemede Ịtali bụ Barbara Baraldi kwuru dị ka otu n'ime ọtụtụ ụmụ nwanyị n'akụkọ ihe mere eme niile nke ga-akwụ ụgwọ dị elu maka ịnọ n'ihu oge ha.[6] Accademia Culturale dei Castelli mepụtara egwu egwu na Aria na 2011 dabere na ọbụbụenyi nke Budrioli na Sforza, nke akpọrọ Ginevra e Gentile ("Ginevra na Gentile"). [9]
Hụkwa
[dezie | dezie ebe o si]- Ndepụta nke ndị e gburu maka amoosu
Edemsibia
[dezie | dezie ebe o si]- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.16 1.17 Gentile Budrioli, "strega enormissima" di Bologna (it-IT). Genus Bononiae (2018-07-11). Retrieved on 2022-05-24. Kpọpụta njehie: Invalid
<ref>tag; name ":0" defined multiple times with different content - ↑ 2.0 2.1 Reali (2017-01-14). Gentile, la strega enormissima (it-IT). Viaggiatori Ignoranti. Retrieved on 2022-05-24. Kpọpụta njehie: Invalid
<ref>tag; name ":3" defined multiple times with different content - ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 Meroe (6 January 2017). Gentile Budrioli – Strega Enormissima di Bologna (it-IT). Strega Viaggiatrice. Retrieved on 2022-05-24. Kpọpụta njehie: Invalid
<ref>tag; name ":2" defined multiple times with different content - ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 Gentile e Ginevra: l'incrocio di due vite vissute pericolosamente (it-IT). Sentieri Sterrati A.P.S. (2018-04-14). Retrieved on 2022-05-25. Kpọpụta njehie: Invalid
<ref>tag; name ":42" defined multiple times with different content - ↑ 5.00 5.01 5.02 5.03 5.04 5.05 5.06 5.07 5.08 5.09 5.10 5.11 5.12 5.13 5.14 5.15 5.16 5.17 5.18 5.19 5.20 5.21 5.22 5.23 5.24 Casalini (2018). "Gentile Budrioli, la "Strega Enormissima"", È una Storia da Non Raccontare (in Italian). Rome: Gruppo Albatros. ISBN 978-88-567-9403-8.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 Baraldi (2018). "Perché il torresotto di Porto Nova è stregato?", 101 perché sulla storia di Bologna che non puoi non sapere (in Italian). Rome: Newton Compton Editori. ISBN 978-88-227-2628-5.
- ↑ 7.0 7.1 Bersani (2015). "24. Gentile Budrioli, la fine di una strega", 101 donne che hanno fatto grande Bologna (in Italian). Rome: Newton Compton Editori. ISBN 978-88-541-8260-8.
- ↑ Servadio (2005). Renaissance woman. London; New York : I.B. Tauris; New York : Distributed by Palgrave Macmillan in the United States and Canada. ISBN 978-1-85043-421-4.
- ↑ Ginevra e Gentile. Accademia Culturale dei Castelli in Aria. Archived from the original on 2012-05-30. Retrieved on 2022-05-25.