Gaa na ọdịnaya

Pól Ó Foighil

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Pól Ó Foighil
Ó Foighil in 1989
Senator
In office
1 November 1989 – 17 February 1993
ConstituencyLabour Panel
Galway County Councillor
In office
1999–2004
In office
1979–1985
ConstituencyConnemara
Personal details
Born(1928-06-01) 1 Juunu 1928
Died21 Maachị 2005(2005-03-21) (aged 76)
Galway, Ireland
NationalityIrish
Political partyFine Gael
SpouseChrissie Nic Eoin
Children7
Alma materUniversity College Galway

Pól Ó Foighil (1 June 1928 - 21 Maarchi 2005) bụ onye ike ike Irish na onye na-eme ihe maka ndị na-Asụsụ Irish, ndị dị n'elu mmiri na-ebu.  Onye nkuzi echiche onye njikwa na-arụkọ ọrụ ọnụ, ọ bụ onye otu Fine Gael, dịka onye kansụl na-eje ozi ogologo oge ọ bụ naanị onye anya pati ahụ na Connemara Gaeltacht ruo afọ iri abụọ.  Ọ rụkwara ọrụ dị ka onye omeiwu site na 1989 ruo 1993.

Ndụ mbụ na ezinụlọ

[dezie | dezie ebe o si]

A njikọ Ó Foighil na Thurles, County Tipperary, ndị Christian Brothers ike ya na Thurle na Mahadum College Galway (UCG).  mbụ mbụ bụ dị ka onye nkuzi na mpaghara Cois Fharraige nke ndị Connemara, ọ wee biri na Inverin.  Ọ fim Chrissie Nic Eoin, ha nwere ụmụ asaa.[1]

Otu n'ime ụmụ ha nwoke anọ, Éanna, nwa akwụkwọ ahụike na UCG, gburu onwe ya na 1982. Ó Foighil mechara kwuo na telivishọn RTÉ banyere mmetụta nke igbu onwe na ezinụlọ.[1]

Mgbalị

[dezie | dezie ebe o si]

Mgbalị mbụ Ó Foighil mere maka mmepe obodo bụ nguzobe atụmatụ otu maka inye mmiri, nke dugara na aha njirimara "egwu ihe". Ọ gara n'ihu guzobe kọleji oge okpomọkụ nke asụsụ Irish na Connemara, na ịzụlite mmekorita na Connemana, Aran Islands, na Inishbiggle.[2]

Dị ka onye njikwa nke ụlọ ọrụ na Inis Meáin, ọ le izi iwu ụlọ ọrụ desalination n' akwụkwọ etịti ahụ, [1] na nke ụlọ ọrụ ikuku na-ese okwu.  Onye na-ahụ maka gburugburu ebe obibi na onye edemede bụ Tim Robinson mgbochire turbines ifufe, Ó Foighil boro ya ebubo na ọ "na-enye ikuku maka nsogbu ihe nketa ahụhụ" na ịbụ "onye na-agbadata" na mbelata nke Inis Meáin.  "[2] O mekwarare maka ikike ala cable iji mgbaàmà Inishbiggle na County Mayo na Agwaetiti Achill dị nso.[3][4] Inishbiggle ngwaọrụ ọrụ mmiri, na obere ụzọ akwọ ụgbọ ahụ na- ihe a na-nna- agafe agafe n'ihi ihu igwe na- mma, nke mere na-Ga--ahapụ ahụ ka December ha wee gaa ụlọ akwụkwọ mana.  kwado ụgbọ mmiri ka mma.[3]

Ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị

[dezie | dezie ebe o si]

Asọmpi ndọrọ ndọrọ ọchịchị mbụ ya bụ onye nọọrọ onwe ya na ntuli aka ime obodo na 1975 na mpaghara Galway West, mgbe ọ meriri 7.5% nke votu.[1].  Na 1979, ọ sonyeere Fine Gael, wee guzoro dị ka onye ga-abụ Fine Gael na ntuli aka ime obodo 1979, na-emeri oche abụọ na Kansụl Galway County yana na Údarás na Gaeltachta.  Ọ kwụghachiri na enweghị ihe ịga nke ọma ọzọ maka Dáil Éireann na 1981, Nọvemba 1982 na 1992 ntuli aka izugbe..

N'afọ 1989, a ahụmahụ ya na 19th Seanad na Labor Panel, na-eje ozi ruo n'afọ 1993.[1]  Ọ rọ na Seanad site n'ịnọgide na-eyi jaket omenala Connemara 'binin', na site n'ịgbanwe aha ya ka ọ bụrụ Pól 'Báinín' Ó Foighil .  [2] Ọ lụkwara ogbe n'ihe ịga nke ọma iji mee ka iwu na akwụkwọ akwụkwọ ya n'Asụsụ Irish, nke n'okpuru Iwu nke Ireland bụ mbụ mbụ..[4]

[5] Dị ka onye kansụl, Ó Foighil nwere ihe ịga nke ọma n'inye aro na akara ngosi nke County Galway 2003-2009 na a ga-enye ikike ndị na-achọ Irish iji ọnụ ahịa mbelata ikike Irish ikike mpaghara na mpaghara Gaeltacht na ikike obodo ahụ.  An Taisce na Minista na-ahụ maka obodo, ime obodo na Gaeltacht, Eamon Ó Cuív akwụkwọ ahụ.  Otú ọ dị, ọ natara nzaghachi obi nri site n'aka ụfọdụ ndị ọha na eze na mgbasa ozi.

E wepụrụ atụmatụ Ó Foighil tupu a nabata atụmatụ mmepe ahụ. Atụmatụ ikpeazụ chọrọ "nkwupụta mmetụta asụsụ" naanị maka mmepe nke ihe karịrị otu ebe obibi. O kwuru na "A ga-enye ikike naanị ebe ndị isi nwere afọ ojuju na mmetụta nke mmepe ga-aba uru maka ojiji nke asụsụ na mpaghara ahụ, ma ọ bụrụ na enyere ikike. "[6]

Ndị na-ede akwụkwọ na Sunday Times bụ Liam Fay na Dara Flynn katọrọ ihe ndị a chọrọ. Fay jụrụ iwu asụsụ dị ka "omume nsọpụrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị". Flynn kwuru na onye mmepe nke kwuru na ihe achọrọ pụtara na 12 n'ime ụlọ 23 na mmepe ya na mpaghara Gaeltacht nke Bruach na hAbhann na An Spidéal ga-echekwa maka ndị na-asụ Irish na nke a pụtara na ọ ga-akwụ ụgwọ dị ala maka ụlọ ya. Flynn kwukwara banyere nwa nwoke nke onye kwagara mba ọzọ nke nwere nsogbu ịzụta ụlọ na mpaghara Gaeltacht n'ihi na ọ naghị asụ Irish.[7]

Ó Foighil akara ihe ịga nke ọma n'ịchọ nhọpụta ka ọ bụrụ onye na-azọ ọkwa Fine Gael na Ntuli aka nke afọ 2002. Onye isi pati Finbarr Fitzpatrick gwara ya na ọ kara nká, mana o weputara aha ya n'ihu na ebupụta.  Dị ka Pádraic McCormack TD si kwuo, Ó Foighil mara Fitzpatrick aka na 20 press ups, ma gwa anụ ahụ na ntutu isi ya bụ nke ya, ezé ya bụ nke onwe ya nakwa na ndị ọzọ nke ahụ ya na-arụ ọrụ nke ọma..[1]

Ọ nwụrụ na 21 Machị 2005, mgbe ọ dị afọ 76. Ọ gbara arụkwaghịm na Galway County Council na Údarás na Gaeltachta n'afọ 2004, mana ọ nọ na-ezube ịgba ọsọ dị ka onye na-azọ onwe ya na ntuli aka 2005 na Údarás.[8]

Ihe Nketa

[dezie | dezie ebe o si]

Ó Foighil bụ isiokwu nke 2011 TG4/Broadcasting Authority of Ireland kwadoro ihe nkiri, An Tarbh, nke Mac Dara Ó Cur养ín.

Ihe odide

[dezie | dezie ebe o si]
  1. 1.0 1.1 1.2 Strong activist for Irish language and west coast communities. The Irish Times (26 March 2005). Retrieved on 19 February 2008. Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name "itimes-obit" defined multiple times with different content
  2. Ó Cuív tribute to late Pól Ó Foighil. RTÉ News (21 March 2005). Retrieved on 19 February 2008.
  3. Lorna Siggins (10 December 2005). Inishbiggle residents lose their 30-year fight for cable-car link. The Irish Times. Retrieved on 19 February 2008.
  4. Government knows stakes are high on referendums. The Irish Times (7 April 2001). Retrieved on 19 February 2008. “Many remember the campaign of the former senator, Pól Ó Foighil, to have his constitutional rights as an Irish speaker vindicated in practice as well as in theory. Pól's point was that since Irish was the first official language, he was entitled to have legislation and official documents available to him in that language”
  5. Lorna Siggins. "Where only fluent Irish speakers need apply", The Irish Times, 21 December 2002. Retrieved on 4 January 2022. “Several years ago, attempts by residents of Carraroe in Co Galway to block local authority housing on grounds that the language would be threatened, received a negative reaction within Galway city. "Fascist" and "a bit Bosnian" is how some residents of the city area described the current proposal when canvassed for a reaction this week.”
  6. "Galway County Development Plan", Galway County Council, p. 81. Retrieved on 19 February 2008.
  7. Dara Flynn (20 February 2005). Ireland: The Market: Language barriers. The Sunday Times. Archived from the original on 16 July 2011. Retrieved on 19 February 2008.
  8. Lorna Siggins (22 March 2005). Tributes paid to former Fine Gael senator. The Irish Times. Retrieved on 19 February 2008.