Roparz Hemon

Louis-Paul Némo (18 Nọvemba 1900 – 29 June 1978), onye eji pseudonym Roparz Hemon mara nke ọma, bụ onye edemede Breton na ọkà mmụta okwu Breton . Ọ bụ onye dere ọtụtụ akwụkwọ ọkọwa okwu, ụtọasụsụ, uri na akụkọ mkpirisi. Ọ tọrọ ntọala Gwalarn, akwụkwọ edemede na Breton ebe ọtụtụ ndị na-eto eto na-ede akwụkwọ na-ebipụta akwụkwọ mbụ ha n'oge afọ 1920s na afọ 1930s.

Ndụ na ọrụ

N' ụzọ ịtụnanya, Roparz Hemon, onye a mụrụ dị ka Louis Nemo na Brest, abụghị onye na-asụ asụsụ Breton .

A mụrụ nna ya bu Eugène Nemo n'ụzọ iwu na-akwadoghị, mana nna mụrụ ya ji ezi uche nye ya, wee bụrụ ma onye injinia na-arụ ọrụ na onye isi na ndị agha mmiri France . Nne ya Julie Foricher, bụ onye nkuzi ụlọ akwụkwọ nke ụmụ nwanyị. Ọ bụ ezie na nne na nna ya ochie Hemon bụ ndị na-asụ asụsụ Breton, ha abụọ ahọrọla ịsụ naanị French na ụmụ ha na ụmụ ụmụ ha. Ka ọ na-erule oge ọmụmụ Hemon na ụbọchị 18 ọnwa Nọvemba, afọ 1900, ezinụlọ ahụ bụ ndị klas nke dị elu.

N'agbanyeghị ihe mkpagbu okpukpe nke Affaire des Fiches, ezinụlọ Nemo nọgidere na-eme ndị Katọlik ma gaa Breton Pardons omenala, karịsịa ndị dị na Le Folgoët na Locronan . Nwanne nwanyị Hemon mechara cheta na nwanne ya nwoke nwere nnukwu obi ụtọ ịnụ okwuchukwu na ukwe Breton, nke ọ nọ na-agbalị ịgụgharị ma emechaa, n'agbanyeghị na ọ ghọtaghị ha.

Hemon jere ozi na nke ndị agha France na mbido Agha Ụwa nke Abụọ, bụ ebe e merụrụ ya ahụ ma jide ya n'aka ndị Germany.

Ilaa azụ na Brest n' ọnwa August afọ 1940, ọ laghachiri na-ebipụta Gwalarn . Na ọnwa Nọvemba afọ 1940 ya ka ọ bụrụ onye isi mmemme na Radio Roazhon-Breizh, mgbasa ozi asụsụ Breton kwa izu nke Propagandastaffel hibere. Site n' afọ 1941, ọ na-eduzi akwụkwọ Arvor kwa izu. N'October afọ 1942, Leo Weisgerber họpụtara Hemon ka ọ nyere aka chọta "Celtic Institute of Brittany". Hemon rụrụ ndị Germany ọrụ ndị ọzọ, dị ka inye aka n'ịchịkọta faịlụ megide préfet Ripert.

Na nwere onwe, Hemon gbagara na Nazi Germany, ebe a tụrụ ya n'ime mkpọrọ. Mgbe otu afọ mkpọrọ gasịrị, ndị French Republic nke anọ mara ya ikpe maka afọ iri nke ana akpo " Degradation nationale " maka mmejọ nke " Indignité nationale ". Ya mere, o kpebiri ịga biri n'ala ọzọ na Ireland . Ọ rụrụ ọrụ n'ebe ahụ maka Dublin Institute for Advanced Studies . Ọ gaghị alaghachi Brittany ma ọlị. N'agbanyeghị ihe a niile, ọ kwụsịghị ịrụ ọrụ maka ntụgharị asụsụ Breton, wee dee dịka ọmụmaatụ A Historical Morphology and Syntax of Breton n' afọ 1975. O kere akwụkwọ akụkọ Ar Bed Keltiek nke yiri Kannadig Gwalarn ma ọ bụ Arvor . Ọ nwụrụ n' afọ 1978 wee lie ya na Brest.

Mwakpo awakporo aha ya

Aha Hemon dị ka ọkà mmụta mere ka a kpọọ ụlọ ọrụ dị na Brittany aha ya. N'afọ 2000 esemokwu bilitere na nke a, dịka ọrụ Hemon dị ka onye na-emekọ ihe n'oge ọrụ a na-enyocha ma kwusaa ya. Ụfọdụ n'ime okwu ya ndị o kwuru n'oge ahụ agbaghaghịkwa, ọkachasị echiche ndị France na-emegide ndị e kwupụtara na Ni hon unan . N'ihi nke a, ụlọ akwụkwọ Breton-medium, ma ọ bụ Diwan di na Le Relecq-Kerhuon, na ndị etiti omenala nke Guingamp, bụ nke a na-akpọ aha Hemon, aghaghị ịgbanwe aha.