Ọdịdị ala nke Sierra Leone

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ

Sierra Leone bụ mba dị na midday Afrika nke nwere ụsọ oké osimiri ugwu Atlantic n'ebe ọdịda anyanwụ. Ọ dị na Plate Afrịka. Ihe ndị bụ isi n'àgwà etiti ahụ gụnyere ala ugwu osisi, ala dị elu, na ugwu dị n'ebe ọwụwa anyanwụ. Ugwu kachasị elu bụ Ugwu Bintumani, nke dị mita ọnụ Ọgụgụ ndia1,948 (6,391 ) n'elu oke osimiri. Akụkụ osimiri ahụ nwere nke a na akpọ belt nke mangrove marshes. Freetown, isi obodo mba ahụ, nwere otu n'ime ọdụ ụgbọ mmiri kachasị ukwuu n'ụwa.[1] Osimiri Rokel bụ osimiri kachasị ukwuu na obodo Sierra Leone. Ọ dị kilomita narị anọ (250 ) n'ogologo ma nwee ọdọ mmiri nwere ngụkọta nke ọnụ Ọgụgụ nke a 10,622 uare kilomita (4,101 sq mi).

Sierra Leone dị na ihe dị ka / 8.5°N 12.1°W / 8.5; -12.1Coordinates: / 8.5°N 12.1°W / 8.5; -12.1, n'etiti 7th na 10th parallels n'ebe ugwu nke equator. Ọ nwere ókèala Guinea n'ebe ugwu na n'ebe ọwụwa anyanwụ, na obodo Liberia n'ebe ndịda na ndịda ọwụwa Anyanwụ. [1] Mba ahụ nwere ngụkọta mpaghara nke 71,740 km2 (27,699 sq mi), kewara n'ime ala nke 71,620 km2 (27,000 ) na mri nke 120 km2 ( mi).

Ọdịdị ala[dezie | dezie ebe o si]

Ala Sierra Leone

Sierra Leone dị n'ụsọ oké osimiri ọdịda anyanwụ nke Afrịka, n'etiti nke akpọrọ 7th na 10th parallels n'ebe ugwu nke equator. Sierra Leone nwere ókèala Guinea n'ebe ugwu na n'ebe ọwụwa anyanwụ, Liberia n'ebe ndịda na ndịda ọwụwa mmiri, na Oké Osimiri Atlantic n'ebe ọdịda anyanwụ. [1] Mba ahụ nwere ngụkọta mpaghara nke ọnụ Ọgụgụ ndịa :71,740 km2 (27,699 sq ), kewara n'ime ala nke 71,620 km2 (28,653 mi) na mmiri nke 120 km2 ( mi).

Sierra Leone nwere mpaghara anọ dị iche iche: mangroves nke Guinea dị n'ụsọ oké osimiri, ala ugwu, ala dị larịị, na ugwu ndị dị n'ebe ọwụwa anyanwụ. Ebe Ọwụwa Anyanwụ Sierra Leone bụ mpaghara dị n'ime nnukwu ala dị larịị nke nwere ugwu dị elu, ebe Ugwu Bintumani ruru mita ndị a 1,948 (6,391 ). [1]  

Ọdịdị ala[dezie | dezie ebe o si]

Enwere ike kewaa Sierra Leone n'ime mpaghara atọ, n'ebe ọwụwa anyanwụ bụ akụkụ nke craton ndịda Afrịka mpaghara ọdịda anyanwụ nwere Rokelides, belt orogenic, na mpaghara 20 ruo iri atọ kilomita nke ala dị n'ụsọ oké osimiri. [1]

Ihe ndị dị oke mkpa[dezie | dezie ebe o si]

Nke a bụ ndepụta nke ebe ndị dị oke egwu nke Sierra Leone, ebe ndị dị n'ebe ugwu, ndịda, ọwụwa anyanwụ ma ọ bụ ọdịda anyanwụ karịa ebe ọ bụla ọzọ.

  • Ebe kachasị n'ebe ugwu bụ akụkụ ugwu nke ókèala ya na Guinea, Northern Province*
  • Ebe ọwụwa anyanwụ nke ebe atọ na Guinea na Liberia, Eastern Province
  • Ebe ndịda kacha elu bụ ala a na-akpọghị aha n'ebe ndịda nke obodo Mano Salija n'ọnụ Osimiri Mano, Southern Province
  • Ebe kachasị n'ebe ọdịda anyanwụ bụ ebe ókèala Guinea na-abanye n'Oké Osimiri Atlantic, North West Province
  • *Rịba ama: Sierra Leone enweghị ebe kachasị n'ebe ugwu, a na-emepụta ókèala ebe a site na 10th parallel north

ihu igwe[dezie | dezie ebe o si]

Map Sierra Leone nke mpaghara nke Köppen

[2]

Ihu igwe ahụ dị okpomọkụ : mana e nwere ike ị gụnyere ya na di ka nke akpọrọ okpomọkụ monsoon ihu igwe, e nwekwara ike ịgụ nyere ya okpomọkụ na agagharị agagharị na oge mmiri, okpomọkụ, oké ọhịa, ihu igwe, na savanna ihu igwe.

E nwere oge abụọ; oge ọkọchị bụ (Nove)na oge mmiri ozuzo (Jun, Oktoba ).

Site na ọnwa Disemba ruo Jenụwarị bụ ọnwa kachasị jụụ n'afọ, ọ bụ ezie na okpomọkụ nwere ike ịgafe 40 °C, mmiri dị ala na nke dị nro na-eme ka okpomọkụ dị n'oge a n'afọ dịkwuo mma. N'adịghị ka ọnwa Machị na Eprel, ọnwa ọ na-ekpo ọkụ ma na-ekpuchi na okpomọkụ dị gburugburu 33°C 36°C na 50% mmiri ozuzo siri ike, na-eme ka akara okpomọkụ karịa okpomọkụ n'ezie. Nkezi okpomọkụ nke oké osimiri bụ 30 °C.

C (6)s 27 (80.6 °F) 25 (77.0 ) ruo 29 °C (84.2 ) afọ. [1] [2]

Nkezi mmiri ozuzo kachasị elu n'ụsọ oké osimiri, ọnụ ọgụgụ ndịa 30005 mm kwa afọ; ịkwaga n'ime ime obodo nke a na-ebelata na n'ókè ọwụwa anyanwụ nke mba ahụ, nkezi mmiri ozu bụ 20002500 mm.

Climate data for Freetown, Sierra Leone (1961-1990, extremes 1947-1990)
Month Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Year
Record high °C (°F) 36.0
(96.8)
38.0
(100.4)
38.0
(100.4)
38.5
(101.3)
35.0
(95.0)
35.0
(95.0)
33.0
(91.4)
32.0
(89.6)
31.0
(87.8)
35.0
(95.0)
36.5
(97.7)
33.5
(92.3)
38.5
(101.3)
Average high °C (°F) 29.9
(85.8)
30.3
(86.5)
30.9
(87.6)
31.2
(88.2)
30.9
(87.6)
30.1
(86.2)
28.7
(83.7)
28.4
(83.1)
29.0
(84.2)
29.9
(85.8)
30.1
(86.2)
29.7
(85.5)
29.9
(85.9)
Daily mean °C (°F) 27.3
(81.1)
27.6
(81.7)
28.1
(82.6)
28.5
(83.3)
28.3
(82.9)
27.4
(81.3)
26.3
(79.3)
25.9
(78.6)
26.4
(79.5)
27.1
(80.8)
27.7
(81.9)
27.5
(81.5)
27.3
(81.2)
Average low °C (°F) 23.8
(74.8)
24.0
(75.2)
24.4
(75.9)
24.8
(76.6)
24.4
(75.9)
23.6
(74.5)
23.1
(73.6)
23.0
(73.4)
23.1
(73.6)
23.4
(74.1)
24.0
(75.2)
24.1
(75.4)
23.8
(74.9)
Record low °C (°F) 15.0
(59.0)
17.8
(64.0)
19.4
(66.9)
20.0
(68.0)
20.6
(69.1)
20.0
(68.0)
19.4
(66.9)
19.4
(66.9)
20.0
(68.0)
19.4
(66.9)
20.0
(68.0)
15.6
(60.1)
15.0
(59.0)
Average rainfall mm (inches) 8.0
(0.31)
6.0
(0.24)
28.0
(1.10)
68.0
(2.68)
214.0
(8.43)
522.0
(20.55)
1,190
(46.85)
1,078
(42.44)
800.0
(31.50)
333.0
(13.11)
148.0
(5.83)
38.0
(1.50)
4,433
(174.54)
Average rainy days 0 0 1 4 15 22 27 27 24 21 9 2 152
Average relative humidity (%) 66 67 67 68 73 76 81 82 80 78 76 69 74
Mean monthly sunshine hours 226.3 215.6 232.5 207.0 189.1 153.0 102.3 86.8 126.0 186.0 198.0 161.2 2,083.8
Source 1: NOAA,[3][4] Deutscher Wetterdienst (extremes),[5]
Source 2: Worldwide Bioclimatic Classification System[6]

Nsogbu gburugburu ebe obibi[dezie | dezie ebe o si]

Hippopotami na Ogige Ntụrụndụ Outamba-Kilimi na ugwu ọdịda anyanwụ Sierra Leone.

Uto, nke ngwa ngwa nke ọnụ ọgụgụ mmadụ na Sierra Leone etinyela nrụgide na gburugburu ebe obibi. Nsogbu gburugburu ebe obibi gụnyere oke owuwe ihe ubi nke osisi, mmụba nke ịta ahịhịa ehi na ịkpụcha na ịgba ọkụ ọrụ ugbo emeela ka e gbuo ọhịa na ike ọgwụgwụ ala, na igbubiga azụ ókè.

Sierra Leone so n'ọtụtụ nkwekọrịta gburugburu ebe obibi:

  • Biodiversity (Nkwekọrịta na Biological Diversity)
  • Mgbanwe ihu igwe (United Nations Framework Convention on Climate Change)
  • Ọzara (Nkwekọrịta Mba Ndị Dị n'Otu iji lụso Ọzara ọgụ)
  • Ụdị Ndị nọ n'Ebe Ọdịdị (CITES)
  • Iwu nke Oké Osimiri (UNCLOS ma ọ bụ LOS)
  • Nchekwa Ndụ Mmiri (Nkwekọrịta maka Ịkụ Azụmaahịa na Nchekwa Ihe Ndị Dị Ndụ nke Oké Osimiri)
  • Mmachibido Iwu Nnyocha Nuklia (CTBT)
  • Nzukọ Ramsar(Wetlands)

A bịanyere aka, mana a kwadoghị ya:

  • Mgbanwe gburugburu ebe obibi (ENMOD)

ozi izugbe[dezie | dezie ebe o si]

Ebe Sierra Leone dị

Nhazi ala: / 8.500°N 11.500°W / 8. 500; -11.500 Ókèala ala: ngụkọta: 1,0938 km ógbè ókèala: Guinea 794 km, Liberia 299 km

Ụsọ oké osimiri: narị anọ na abụọ kilomita

Nkwupụta mmiri: oke osimiri: 200 n (370.4 km; 230.2 mi). mpaghara dị n'akụkụ: 24 (44.4 km; 27.6 mi). mpaghara akụ na ụba pụrụ iche: 200 nami (370. 4 km; 230.0002 mi). steepụ kọntinent: 200 m omimi ma ọ bụ omimi nke mmepụta.

Ọnọdụ ihu igwe: okpomọkụ; okpomọkụ, mmiri ozuzo; oge mmiri ozuzo n'oge ọkọchị (Mee ruo Disemba ); oge ọkọchị n'oge oyi (December ruo April)

Ala: mpaghara osimiri nke mangrove marshlands, ala ugwu osisi, ala dị elu, ugwu dị n'ebe ọwụwa anyanwụ

Elu dị oke elu: ebe kachasị ala: Oké Osimiri Atlantic 0 m ebe kachasị elu: Loma Mansa (Bintimani) 1,948 m

Ihe ndị sitere n'okike: bụ ihe ndịa; diamond, titanium ore, bauxite, iron ore, gold, chromite

Ojiji ala: ala a na-akọ ugbo: 24.4% ihe ọkụkụ na-adịgide adịgide: 2.3% ahịhịa na-adịkarị: 30.5% ọhịa: 37.5% ndị ọzọ: 6.3% (2011)

Ala a na-agba mmiri: 300 km2; (2012)

Ngụkọta mmiri a na-agbanwe agbanwe: 160 km3; (2011)

Ihe ize ndụ sitere n'okike: ifufe harmattan kpọrọ nkụ, nke jupụtara n'ájá na-esi na Sahara (Disemba ruo Febr) oké ifufe ájá, oké ifufe uzuzu

Hụkwa[dezie | dezie ebe o si]

  • Ebe ndị a na-echebe na Sierra Leone
  • Nkewa nchịkwa nke Sierra Leone

Ndemsibia[dezie | dezie ebe o si]

  1. Sierra Leone. Britannia. Retrieved on 14 November 2021.
  2. Gabler et al. 2008, p. 238.
  3. Freetown Climate Normals 1961–1990. National Oceanic and Atmospheric Administration.
  4. Climatological Information for Freetown, Sierra Leone. Hong Kong Observatory.
  5. Klimatafel von Freetown-Lunghi (Flugh.) / Sierra Leone (de). Baseline climate means (1961–1990) from stations all over the world. Deutscher Wetterdienst.
  6. Sierra Leone - Freetown. Worldwide Bioclimatic Classification System. Archived from the original on October 16, 2021. Retrieved on July 24, 2021.

Ebe e si nweta ya[dezie | dezie ebe o si]

Àtụ:Sierra Leone topicsÀtụ:Geography of Africa