Abdulkareem Adisa
Abdulkareem Adisa (Audio ; 22 Ọgọst 1948 – 25 Febrụwarị 2005) bụ onye isi ọchịagha Naịjirịa bụ gọvanọ ndịagha nke Oyo steeti (August 1990 – Jenụwarị 1992) n'oge ọchịchị ndịagha nke General Ibrahim Babangida. A mara ya ikpe maka itinye aka n'ịgba ọchịchị n'isi ndị agha General Sani Abacha n'afọ 1997, ma nọrọkwa n'ikpe ọnwụ mgbe Abacha nwụrụ na June 1998. E mesịa, a gbaghaara ya.
Afọ ndị mbụ na agụmakwụkwọ
[dezie | dezie ebe o si]A mụrụ Abdulkareem Adisa na Ilorin, ugbu a na Kwara State.
Ọ gara ụlọ akwụkwọ Quran na Ilorin n'etiti 1951-1953 wee gụ akwụkwọ elementrị na Catholic Primary School, Ibuso Gboro Ibadan site na 1953 ruo 1958. Ọ gụrụ akwụkwọ sekọndrị na Nigerian Military School, Zaria site na 1962 ruo 1965, ma malite oge ya na ụlọ akwụkwọ sekọndrị. Ndị agha Naijiria dịka onye isi na 1967 na Nigerian Defence Academy, Kaduna ebe ọ gụsịrị akwụkwọ na 1970.
Ọrụ agha
[dezie | dezie ebe o si]Dịka onye Lieutenant n'oge agha obodo Naijiria, ndị agha Biafra nwụchiri ya n'August 1967, ma kpọchie ya ruo Jenụwarị 1970.
A họpụtara Abdulkareem Adisa ka ọ bụrụ gọvanọ ndị agha na steeti Oyo n'August 1990 site n'aka onyeisi ndị agha bụ General Ibrahim Babangida, nọrọ n'ọkwa ruo Jenụwarị 1992. A na-echeta Gọvanọ Adisa maka okwu ya 'onye wuru gada' bụ nke ọtụtụ ndị ji were kpee ikpe gọvanọ. agụmagụ agụmagụ dị ka o kwesịrị ikwu na akwa kama gada. Ọ bụ gọvanọ 'enweghị nzuzu' na ụmụ amaala na-asọpụrụ ya nke ọma.
Ka Gọvanọ steeti Oyo, Adisa wuru ihe oyiyi onye agha amaghị n'ihu ụlọ gọọmentị, Ibadan. Ebibiri ihe oyiyi a ma jiri ihe oyiyi Obafemi Awolowo dochie anya Gọvanọ Lam Adesina. E kwatuola ihe oyiyi nke abụọ ka ụbọchị ole na ole ka Gọvanọ Adeshina hapụrụ ọrụ.
Minista na-ahụ maka ọrụ na ụlọ
[dezie | dezie ebe o si]General Sani Abacha, onye ghọrọ onye isi ala na Nọvemba 1993, họpụtara ya onye minista na-ahụ maka ọrụ na ụlọ. Ọ nyochara omume onye bu ya ụzọ na mịnịstrị ahụ bụ Alhaji Lateef Kayode Jakande, ma wepụ ya n'omume ọjọọ ọ bụla. Ọ gara n'ihu n'usoro iwu ụlọ obibi nke Lateef Jakande malitere, bụ nke zubere iwu ụlọ dị ọnụ ala n'ofe Naijiria, mana karịa okpukpu abụọ nke ọnụ ahịa ụlọ ọ bụla. N'oge ọrụ ya, a na-eji nkwụnye ego maka ụlọ ndị ahụ iji nye nkwekọrịta maka akụrụngwa na saịtị. N'ihi ya, ọtụtụ afọ ka e mesịrị, ọnụ ọgụgụ dị ukwuu nke ndị nkwụnye ego enwetabeghị ụlọ ma ọ bụ nkwụghachi nke nkwụnye ego ha.
Adisa nyere iwu ka ụlọ akwụkwọ nyocha nke gọọmentị etiti ga-ekepụta mgbanwe sitere na analog gaa na ụzọ dijitalụ.
Mgbalị iwe ọchịchị na ikpe
[dezie | dezie ebe o si]N'ọnwa Disemba 1997, a nwụchiri Abdulkareem Adisa maka ebubo isonye na mkpebi ọchịchị megide General Sani Abacha, ya na Lt-General Oladipo Diya, Major-General Tajudeen Olanrewaju na ndị ọzọ. A mara ya ikpe ma mara ya ikpe na 28 Eprel 1998. N'ọnwa Jun 1998, ọ nọ n'ikpe ọnwụ mgbe Abacha nwụrụ na mberede. Na Maachị 1999, ọchịchị ndị agha Naijiria na-apụ apụ nyere Adisa mgbaghara steeti na ndị ọzọ a mara ikpe maka ịnwa ịchị ọchịchị.
Ọ pụtara n'ihu Human Rights Violation Investigation Commission of Nigeria (nke a na-akpọkwa Oputa Panel) na-akwado na ọ nụrụ maka isi ihe anọ, nanị ụbọchị 9 tupu ejide ya maka itinye aka na mgbagha ọchịchị, site n'aka Gen Oladipo Diya ma gwa ya banyere mgbagha ahụ. ọ dịghị onye ọzọ ma e wezụga ya. O kwupụtakwara na ya rịọrọ maka ebere iji zọpụta ndụ ya n'aka Major Hamza al-Mustapha.
Ọrụ ya mgbe e mesịrị
[dezie | dezie ebe o si]Mgbe ọ laghachiri ọchịchị onye kwuo uche ya n'afọ 1999, Adisa ji akwụkwọ ntaakụkọ The People's Advocate nke dabeere na Ilorin bipụta ya. Akwụkwọ akụkọ ahụ bụ aka na-achị steeti Kwara steeti bụ Mohammed Lawal ji ebubo nkwutọ nde naira 250, bụ nke e mechara wepụrụ.
N'afọ 2003, Adisa kwuru na ya agaghị anabata mgbaghara n'aka Onye isi ala Olusegun Obasanjo, bụ onye n'onwe ya so na ndọrọ ndọrọ ọchịchị n'afọ 1995. N'April 2004, ọ na-arụ ọrụ na People's Democratic Party (PDP) na Kwara State. Otu PDP kwụsịtụrụ Mịnịsta na-ahụ maka ihe gbasara ụmụnwaanyị bụ Miss Funke Adedoyin mana otu ndị okenye PDP nke Adisa na-edu, mebiri nkwusioru Adedoyin. Adisa ghọkwara osote onye isi oche Kwara Progressive Movement (KPM).
N'afọ 2003, Adisa kwuru na ya agaghị anabata mgbaghara n'aka Onye isi ala Olusegun Obasanjo, bụ onye n'onwe ya so na ndọrọ ndọrọ ọchịchị n'afọ 1995. N'April 2004, ọ na-arụ ọrụ na People's Democratic Party (PDP) na Kwara State. Otu PDP kwụsịtụrụ Mịnịsta na-ahụ maka ihe gbasara ụmụnwaanyị bụ Miss Funke Adedoyin mana otu ndị okenye PDP nke Adisa na-edu, mebiri nkwusioru Adedoyin. Adisa ghọkwara osote onye isi oche Kwara Progressive Movement (KPM).
N'afọ 2003, Adisa kwuru na ya agaghị anabata mgbaghara n'aka Onye isi ala Olusegun Obasanjo, bụ onye n'onwe ya so na ndọrọ ndọrọ ọchịchị n'afọ 1995. N'April 2004, ọ na-arụ ọrụ na People's Democratic Party (PDP) na Kwara State. Otu PDP kwụsịtụrụ Mịnịsta na-ahụ maka ihe gbasara ụmụnwaanyị bụ Miss Funke Adedoyin mana otu ndị okenye PDP nke Adisa na-edu, mebiri nkwusioru Adedoyin. Adisa ghọkwara osote onye isi oche Kwara Progressive Movement (KPM).
Ihe odide
[dezie | dezie ebe o si]Templeeti:OyoStateGovernorsTempleeti:Nigeria Babangida Governors