Abraham Adesanya
Chief Abraham Aderibigbe Adesanya // ⓘ</link> (24 Julaị 1922 – 27 isi 2008) bụ onye ndọrọ ndọrọ ndọrọ Naijiria, onye iwu, onye ndọrọndọrọ nhọrọ, onye na onye na-emesapụ aka
Ọ bụ nwa nwoke ama ama ama ama ama ama ama ama ama ama omenala, onye nwụrụ anwụ Oloye Ezekiel Adesanya (a na-akpọ Baba Obu'keagbo), onye ndụ ndụ n'agbata afụ nke 19 na 20, nne ya bụ Elizabeth Odiya Adesanya. Ọ ọmụmụ Rosannah Arinola Adesanya, née Onafalujo, onye nwụrụ afọ ka di ya nwụsịrị. Ha ụmụ anọ: Adebayo Adesanya, Oluwasegunfunmi Adesanya, Modupeola Adesanya Adelaja na Olufemi Adesanya. Ha nwere ụmụ iri.
Agụmakwụkwọ[dezie | dezie ebe o si]
Adesanya gara ụlọ akwụkwọ Ijebu Ode Grammar, mgbe nke ahụ mma, ọ na-arụ ọrụ dịka onye nkuzi tupu ọ gaa mba United Kingdom ịga iwu na ụlọ akwụkwọ iwu Holborn mgbe ahụ, Grays Inn.
Ndụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị mbụ[dezie | dezie ebe o si]
.N'afọ 1959, Adesanya la Emmanuel Naijiria ka ọ bụrụ ọkaiwu tozuru oke wee sonye na Action Group nke Obafemi Awolowo na-edu. N'otu afụ ahụ, apụta ya wee pụta ya ka ọ bụrụ ụlọ omeiwu ikpughe ka ọ nọchite anya mpaghara Ijebu Igbo na ụlọ aka ụlọ ndị nke 12 Disemba 1959.
N'ịbụ onye tozuru oke dị ka onye nlere anya nke isi echiche ọha mmadụ nke Action Group, ọpụta nhọpụta pụta n'aka Senate Republic nke abụọ. Ekwuru na ọ masịrị ya nhọpụta onye sinetọ ya na tiketi Gọvanọ nke otu Unity Party of Nigeria nyere ya na mbụ, onye nọchiri anya otu Action Group. A ga-eme ka ngwaọrụ ahụ mma n'ahụ ọ na-arụ na mbọ iji kọwapụta ndị-Sorị elu Naijiria na onye kwuo uche Naijiria.
Dị ka onye ndu na onye ọrụ[dezie | dezie ebe o si]
N'ime ka Obafemi Awolowo na Adekunle Ajasin nwụsịrị, Adesanya nwetara aha nsọpụrụ 'Asiwaju nke Yorubaland' wee bụrụ onye na-arụsi ọrụ ike na ndọrọ ndọrọ ọchịchị, soro Bola Ige, Ayo Adebanjo, Ganiyu Dawodu na Bola Tinubu na-alụ ọgụ maka mmeri na. Steeti isii nke mpaghara ụfọdụ dara ada na otu ndị agha ndị ha, Alliance for Democracy .
Ka e ịhụ, Chief Adesanya, n'okpuruokpuru Afenifere na ndị kansụl ndị okenye nke Yoruba, duru otu ndị okenye site na nzụkọ bilitere na- nchọpụta na a ga-akpụkọta iwu, bụ ebe a ga- map map. nkwa ọhụrụ maka obodo. dị mkpa maka maka ndị Naijiria.
Ọgba aghara na mmeri[dezie | dezie ebe o si]
N'elu ọnụ ọgụgụ kasị elu nke mkpagbu ndị agha, ọtụtụ n'ime ndị na-akwado onye kwuo uche ya, onye ndú ya na National Democratic Coalition (NADECO), Chief Anthony Enahoro, gbapụrụ na ahụ wee gaa n' ala ọzọ. Abraham Adesanya ihe n'iche, na-arụ ọrụ maka nsogbu ọha ndị Naijiria n'ụdị ndị dị ka Gani Fawehinmi, Femi Falana, Olisa Agbakoba na ọtụtụ ndị ọzọ. Mmeri ndị otu ndọrọndọrọ nhọrọ onye kwuo uche Naijiria dị ole na ole n'oge a - nke mbụ, ndị nta ozi nọọrọ onwe ha ha kpara nkata, mgbe ahụ, nwụchiri ọtụtụ ndị na-eme mekaa maka nrịarị ndị waya. Chief Adesanya ọrụ dị ka onye mmeri nke ndị Naijiria n'agbanyeghị ihe egwu dị n'onwe ya, na-akatọkarị General Ibrahim Babangida kagburu nhọpụta Louisala na June 12 nke onye isi MKO Abiola meri. Mgbe General Sanni Abacha, onye nọchiri Babangida, nwara igbanwe site na onye isi ala agha gaa na onye isi ala, Adesanya mere ka o doo anya na ya na NADECO bụrụ ọgwụ n'ụdị General. Mgbe e mechara weghachi onye kwuo uche ya n'afọ 1999, o sonyeere ndị Naijiria ndị ọzọ a ma ama na-ahụ maka izi site n'a gwara ndị agha. Ihe omume ndị a na-eme ma ya na ndị otu ya batara na mba ụwa, na-azịazị na-emekpa ahụ Naijiria.
N'ụbọchị 14 Jenụarị afọ 1997, ọchịchị Chief Adesanya siri kwụ ọtọ n'ihe gbasara ajọ ọchịchị ndị agha butere ịgbalị ibi ndụ ya n'ihi ikike nke onye isi ala steeti ahụ bụ General Sanni Abacha. Adesanya ka hapụrụ ụlọ iwu ya n'ụgbọ ala onye ọkwọ ụgbọ ala ya mgbe otu ndị na-achọ ịwakpo (e mechara kpughe na ọ bụ ndị agha General Abacha) tiri. Ka ọ na-erule oge ha gwụchara, enyo enyo nke ụgbọ ala ahụ mebiri emebi, mgbọ gbakwara oche ndị ahụ. Ma ya na onye ọkwọ ụgbọ ala ya emerụghị ahụ. [1] Ụgbọ ala ahụ, Mercedes-Benz, ka ebufere ya n'ụlọ ebe ngosi nka nke Lagos.
Ọrịa na ọnwụ[dezie | dezie ebe o si]
N'afọ ndị ọzọ ya, Adesanya nwere ezigbo ike n'ihi ọrịa. N'ikpeazụ, ọ naghị enwe ike, nke mere ka a kpọchie ya n'ụlọ obibi Apapa ya. Na-eso nke a, ọchịchị ya nke Afenifere nakweere àgwà ndụmọdụ iji nabata ọnọdụ ọhụrụ ya.
Ọ nwụrụ na 27 Eprel 2008, mgbe ọ na-eri nri ụtụtụ. Ọ dị afọ iri asatọ na ise. [2]
Ihe nketa[dezie | dezie ebe o si]
Kemgbe ọ nwụrụ, a na-anwụghị ya n'ọtụtụ ụzọ, ọkachasị steeti isii ndịda ọdịda anyanwụ Legọs, Oyo, Ogun, Ondo, Osun na Ekiti .
Otu nsogbu Ogun nwere High Institution nke a na-akpọbu The Polytechnic, Ijebu-Igbo bụ aha Chief Abraham Aderibigbe Adesanya dị ka Abraham Adesanya Polytechnic (AAPOLY) nke dị na Atikori, Ijebu-Igbo, Ogun State .
Ntụaka[dezie | dezie ebe o si]
- ↑ Aigbogun. "Anti-government activist attacked by gunmen", Associated Press Worldstream, January 14, 1997.
- ↑ Pa Abraham Adesanya, His life and times. nm.onlinenigeria.com (30 April 2008). Archived from the original on 2 December 2016. Retrieved on 2 December 2016.
1. Igbokue, Joe. Ndị dike nke Democracy: Clear Visions Limited, Nigeria. 1999.</br> 2. Akwụkwọ akụkọ ụbọchị a, Nigeria: Abraham Adesanya (1922 - 2008) Akwụkwọ akụkọ ụbọchị a. 8 Mee 2008. eweghachiri 13-11-2009.</br> 3. Magazin akụkọ akụkọ, Ọnwụ Adesanya: mgba maka ọchịchị ndị Yoruba. Ọnwa Ise 19, 2008. Ewetara akụkọ ahụ. 13-11-2009.