Jump to content

Afewerk Tekle

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ


[1] Afewerk Tekle (Amharic: Afወርቅ Tekle; 22 October 1932 – 10 Eprel 2012) bụ onye omenkà Etiopia, nke a ma ama maka eserese ya na isiokwu ndị Africa na nke Ndị Kraịst yana enyo nwere ntụpọ.

Ndụ mmalite na ọrụ[dezie | dezie ebe o si]

Amụrụ na Ankober, na Shewa Province, onye ụdị Amhara [1] nne na nna Feleketch Yamatawork na Tekle Mamo, Afework tolitere n'okpuru ọrụ Italy n'oge Agha nke amaghị .  Mgbe agha ahụ eze na 1947, Afewerk ihe na ya inye aka wughachi Etiopia wee ịga England ka ọ Filipaịnya Ngwuputa .  Tupu ọ gawa, Afewerk ya na ụmụ akwụkwọ ndị ọzọ na-akwụkwọ ịga mba ofesi, Emperor Haile Selassie gwara ya okwu.  Afewerk na-echeta na a gwara ya "ị ga-agbasi mbọ ike, ma mgbe ị lụọ àgwà, agwala anyị ụlọ ndị toro ogologo nke ị ga-eji na Europe, ma ọ bụ okporo ụzọ ụzọ ha nwere, mana jide n'aka na ị ga  -eji nkà na echiche iji wughachi Ethiopia . [2]

Afewerk egosila nkà dị ka onye na-ese ihe mgbe ọ bụ nwata, na-achọ ọtụtụ àmà na obodo ya.  Mgbe ọ nọ n'akwụkwọ akwụkwọ Leighton Park, ụlọ akwụkwọ obibi na England, ndị nkuzi ya na agbamume talent a.  N’ihi ya, a manyere Afewerk ka ọ ori na injinia wee debanye aha na Central School of Arts and Crafts na London.  Ọ gakwara na Slade School of Art ebe ọ ike ihe osise, ihe ọkpụkpụ na ụlọ.

N'ịlaghachi na Etiopia dị ka onye gụsịrị akwụkwọ na mahadum, Afewerk nwere ike ịnakwere ọkwa ozi e kenyere ya, kama o kpebiri iwepụta oge na-eme njem na mpaghara Etiopia iji nwetakwuo ahụmahụ nke obodo na omenala ya, nke o gosipụtara na eserese ya.  N'afọ 1954, o mere ihe ngosi otu nwoke mbụ ya na Addis Ababa, na Ụlọ Nzukọ Ọchịchị, [1] nke nyere ya ego iji mee njem na Europe afọ abụọ ebe ọ mụtara ka e si emepụta ma wuo windo nwere ntụpọ.  O mekwara ọmụmụ ihe pụrụ iche banyere ihe odide ndị Etiopia e sere ese n’ọ́bá akwụkwọ Britain, Bibliothèque Nationale dị na Paris nakwa n’ọ́bá akwụkwọ Vatican.

Laa azụ na Etiopia, Afewerk mepere ụlọ ihe nkiri na National Library of Ethiopia .  Nkwenye ya na-eto eto na-eduga na kọmitii maka ihe ndị ọrụ na ihe egwu na St George's Cathedral, Addis Ababa, na ọtụtụ n'ime àjà ya ejiri mee ihe na stampụ mba.  E aka ya ọrụ amịpụta ihe ọkpụkpụ nke ndị Etiopia a ma ama, ọ bụ ebe na ọ bụ nnukwu ihe oyiyi nke Ras Makonnen na Harrar ka arụchara.  ịma, na 1958 ọ haziri Total Liberation of Africa, otu iko nwere ikike n'isi Africa nke United Nations Economic Commission for Africa na Addis Ababa.  Window atọ ahụ kpuchiri ebe dị square mita 150, ma na-ekiri anya iru uju nke Africa gara aga, mgba nke ugbu a, na-ekiri maka ihe nkiri Africa.

Na 1961, Afewerk mere nlegharị anya dị ukwuu na Addis Ababa, nke mere ka e gosi ihe osise Maskal Flower ya na ihe ngosi mba ụwa na Russia, United States na Senegal .  Mmụba ego nyere Afewerk ịga ịgagharị na kọntinent Africa.  Ebe ọtụtụ n'ime Africa ka na--ekwu site na ndị colonial, Afewerk were akwụkwọ onwe ojii na mgba maka akwụkwọ onwe.  Nke a na- mada na nda ya nke oge a, na utu aha dị ka Backbones of African Civilization and African Unity

N'afọ 1964, ọ ọrụ onye mmeri mbụ nke Haile Selassie I Prize for Fine Arts.  Ka aha ya na-agbasa na mba ofesi, a hụrụ Afewerk ka o mee ihe ngosi na Moscow mgbe nke ahụ ihuenyo ọ ga-egosi Soviet Union na-enye nkuzi.  Gọọmenti America zara òkù maka ihe ngosi otu nwoke na Washington, DC, na New York na njem mmụta yiri nke ahụ na mahadum America.  Ihe ngosi mba ụwa ndị ọzọ sochiri na Senegal, Turkey, Zaire, United Arab Republic, Bulgaria, Munich, Kenya na Algeria .

N'ime ọtụtụ n'ime 1970s, Afewerk na-arụ ọrụ n'imepụta ihe osise na ihe mkpuchi maka ọtụtụ ụlọ ọha na nke okpukpe gburugburu Etiopia, gụnyere akwụkwọ ikpe ikpeazụ na Adigrat Cathedral na Adigrat, Tigray.  N'afọ 1977, eserese ya Unity Triptych meriri ihe nrite ọla edo na Algiers International Festival.

Ọnụ ụzọ Villa Alfa No. 2, ebe obibi onye omenkà Etiopia bụ Afewerk Tekle dị n'Awassa.

Ná ngosi 1980s ngosi ihe ngosi nke abụọ na Moscow na ihe ngosi na Bonn .  Na 1981, ụzọ ya onwe ya bụ onye mbụ nke onye na-ese ihe n'Africa na-abanye na nchịkọta na-adịgide nke Uffizi Gallery, Florence, Italy.

.Na 1997, o ịhụnanya na Biennale nke Aquitaine, France, na-emeri ihe nrite mbụ na mbụ mba ụwa.  Ahọpụtakwara ya dị ka Laureate of the Biennale nke nyere ya onye otu French International Academy of Arts

Afewerk Tekle nwere onye otu na Russian Academy of Arts, ya mere ọ ajụjụ onye mbụ onye Africa na 1983. O biri na Addis Ababa mana o nwere ebe obibi nke abụọ na Hawassa na mpaghara Sidama dị nso na ɔdɔ mmirika Hawassa .

Ọnwụ[dezie | dezie ebe o si]

Afewerk Tekle nwụrụ na 10 mabụ 2012 site na nnukwu ọnya afụ mgbe ọ nwetara ọkụ n'abụ ọgwụ nkeonwe dị na Addis Ababa wee lie ya n'ili nke Holy Trinity Cathedral dị na Addis Ababa .  Ọnwụ Afewerk mgbasa ozi zuru oke na mba ahụ, ya na kọmitii mba haziri olili ozu.

Ọrụ ndị ama ama[dezie | dezie ebe o si]

  • Ihe ncheta Ras Mekonnen
  • Ebe ịchụàjà (1959) na Royal Chapel na Ụlọ Elu nke London, England
  • Ihe osise na eserese na St George's Cathedral (Addis Ababa)
  • Ifuru Maskal (1961)
  • Mkpokọta nnwere onwe nke Africa (1961) na Ụlọ Nzukọ Africa, Addis Ababa
  • Mkpebi ikpe ikpeazụ (1970) na Katidral Adigrat, Tigray
  • Mmeri nke Etiopia (1979) na Hero Center na Debre Zeyit
  • Ọmụmụ Chalice na Cross in the Life of the African People (1997) maka ugegbe nwere ntụpọ batara na Biennale nke Aquitaine.

Ntụaka[dezie | dezie ebe o si]

  1. Ethiopia mourns death of Maitre Artiste world laureate - Afewerk Tekle [501809162. TheAfricaReport.com. Retrieved on 2012-04-20.
  2. (2012) "Afewerk, Tekle", Oxford Reference (in en). Oxford University Press. ISBN 9780195382075. 

Njikọ mpụga[dezie | dezie ebe o si]

  • Pankhurst, Richard na Rita Pankhurst. Na memoriam Afäwärq Täkle (1932–2012). Aethiopica 15 (2012), 247–253.
  • Akụkọ ntanetị Tadias
  • Afewerk Tekle webụsaịtị na-egosi ọrụ ya na ụlọ ya na studio na Villa Alpha
  • Harlequin-mondial, onye na-ere ahịa French na-ahụ maka ọrụ Tekle
  • Obituary nke Richard na Rita Pankhurst, bipụtara na Aethiopica 15, 2012.