Agatha Barbara
Agatha Barbara, KUOM (11 Maachị 1923 - 4 Febrụwarị 2002) [1] bụ onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Malta, bụrụkwa onye ọrụ dịka onye otu nzuko omeiwu na onye minista. Ọ bụ nwanyị mbụ jere ozi dị ka onye isi ala Malta, ma bụrụkwa nwanyị kacha nọrọ ogologo ndụ onye otu nzuko omeiwu na akụkọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị Malta.
Oge ọ malitere
[dezie | dezie ebe o si]
A mụrụ Barbara na Żabbar, Malta, na 1923. Nna ya rụrụ ọrụ dị ka onye nkuzi tug (onye ọkwọ ụgbọ elu nwere nkà) maka Royal Navy, a na-akwụkwa ya nke ukwuu. Nne ya gbalịsiri ike inye ụmụ itoolu ahụ nri n’ụgwọ ọrụ di ya. Agatha bụ nwa nke abụọ na ada.
Ọ rịọrọ ndị mụrụ ya ka ha ziga ya n'ụlọ akwụkwọ wee gaa akwụkwọ ụtọ asụsụ na Valletta, mana Agha Ụwa nke Abụọ gbochiri ya ịga n'ihu na mahadum. Ọ ghaghị ịrụ ọrụ dị ka onye nlekọta ụgbọ elu ma na-elekọta otu n'ime kichin ndị agha Britain hibere iji nye ndị mmadụ nri.
Mgbe agha ahụ gasịrị, ọ ghọrọ onye nkụzi ụlọ akwụkwọ ma tinye aka na ndọrọ ndọrọ ọchịchị. Ọ ghọrọ onye otu Malta Labour Party (MLP), na-arụsi ọrụ ike na ihe omume pati, bụrụ onye so na kọmitii ndị isi nke MLP, onye isi ngalaba ụmụ nwanyị pati ma guzobe otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị Women's na Malta.
Ndụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị
[dezie | dezie ebe o si]Site na 1947, Malta nwere oke ọchịchị onwe ya. Ndị otu Women of Malta Association na Malta Labour Party welitere ikike ịtụ vootu maka ụmụ nwanyị megide oke ngagharị iwe sitere na Ụka. Ọtụtụ ndị dị warara nabatara atụmatụ a. Esemokwu ahụ kpalitere Barbara igosi ihe ụmụ nwanyị nwere ike ime, ya mere, mgbe ndị mmadụ gbara ya ume, o mere ntuli aka na 1947. Ọ ghọrọ nwanyị mbụ na naanị ya n'ime ndị omeiwu 40 ahụ, ọ bụkwa naanị ya bụ nwanyị na-eme ntuli aka nke ọma na ntuli aka iri n'usoro. , ruo n'afọ 1982, mgbe ọ gbara arụkwaghịm ịbụ onyeisi oche.[1]
Agatha Barbara ghọrọ onye a ma ama dị ka onye na-agbachitere mgbanwe akụ na ụba na mmekọrịta mmadụ na ibe ya. Ọ bụ onye mbụ na Malta na ruo na ngwụcha afọ 1990 naanị nwanyị minista. Mgbe MLP bịara n'ọchịchị na nke mbụ ya na 1955, Dom Mintoff họpụtara ya dị ka minista agụmakwụkwọ site na 1955 ruo 1958. O mere mgbanwe zuru oke: guzobere agụmakwụkwọ bụ isi oge niile maka ụmụaka niile, guzobe kọleji ọzụzụ ndị nkuzi na ụlọ akwụkwọ pụrụ iche maka ndị nwere nkwarụ, mee ka ụlọ akwụkwọ sekọndrị bụrụ n'efu ma nye ụmụ agbọghọ na ụmụ nwoke klas sayensị. N'afọ 1958, mmekọrịta dị n'etiti ndị Britain na ndị Malta mebiri. Ngagharị iwe malitere n'okporo ámá ma Mintoff gbara arụkwaghịm. Barbara sonyere na ngagharị iwe ahụ ma maa ya ikpe ụbọchị 43 "na ịrụsi ọrụ ike".[2]
Mgbe Mintoff batara n'ọchịchị ọzọ na 1971, a họpụtara Agatha Barbara ka ọ bụrụ minista agụmakwụkwọ ọzọ. Ugbu a, a gbatịkwuru agụmakwụkwọ bụ isi site na afọ 14 ruo 16, e guzobere ụlọ akwụkwọ azụmahịa na teknụzụ ma wepụ ụgwọ mahadum. N'afọ 1974, ọ ghọrọ minista na-ahụ maka ọrụ, ọdịbendị na ọdịmma. Ọ rụrụ ọrụ iji belata enweghị ọrụ ma melite ụgwọ ọrụ na ọnọdụ ndị ọrụ na mmekọrịta ụlọ ọrụ. O webatara iwu maka ịkwụ ụgwọ nhata maka ụmụ nwanyị na ụmụ nwoke, ịkwụ ụgwọ ezumike ịmụ nwa, ọrụ awa 40 n'izu na ịla ezumike nká na uru enweghị ọrụ. O guzobekwara ọtụtụ ebe ngosi nka mba. N'afọ 1976, Agatha Barbara ghọrọ osote onyeisi oche nke otu ndị omeiwu nke MLP, mana ọ bụghị nke pati ahụ, na osote praịm minista. N'oge dị mkpirikpi ọ rụrụ ọrụ dị ka osote Mintoff.[3]
Barbara rụkwara ọrụ dị mkpa n'ichebe ihe nketa Maltese, na-arụ ọrụ dị mkpa na mweghachi nke ụlọ akụkọ ihe mere eme na Mdina na Valletta, na ịkwalite ojiji ha dị ka ebe ngosi ihe mgbe ochie.[4]
Onye isi ala
[dezie | dezie ebe o si]
Na 1981 ntuli aka dugara na nsogbu iwu n'ihi na Nationalist Party (PN) meriri ọtụtụ vootu, mana naanị ha nwetara ndị ka nta na ndị omeiwu: oche 31 na 34 maka MLP. PN kwụsịrị ndị omeiwu ma hazie ngagharị iwe. Ka o sina dị, Mintoff weghaara ọchịchị, mana kama ịghọ onye ozi, a họpụtara Barbara dị ka nwanyị mbụ bụ onye isi ala, dị afọ 59, na 15 Febụwarị 1982. Ọ bụ onye isi ala nke atọ nke mba ahụ.[5]
Ọ na-abụkarị nke ememe, mana ọrụ ya ugbu a bụ idozi nsogbu iwu. Na ngwụcha oge ya n'afọ 1987, Barbara duziri ngosi na nnabata nke mgbanwe iwu nke afọ 1987, site na ijikọta nnwere onwe Malta site na ike mba ọzọ, ruo n'inye oche ndị omeiwu ndị ọzọ ma ọ bụrụ na otu pati enweta ọnụ ọgụgụ ka ukwuu nke votu na ntuli aka n'ozuzu n'enwetaghị ọnụ ọgụgụ ka ọtụtụ ndị omeiwu. [6] N'afọ 1987, oge ya gwụrụ ma ọ hapụrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị.[7]
Barbara pụtara n'usoro akwụkwọ ego Maltese nke e wepụtara na 1986. Ọ lara ezumike nká na Żabbar, ebe amụrụ ya, ma nwụọ na 2002. Onye isi ala Malta nke oge ahụ, Dr. Edward Fenech Adami kpughere ihe ncheta iji sọpụrụ ya na Żabbar na 23 Eprel 2006.
Ndụ onwe onye
[dezie | dezie ebe o si]Barbara alụghị di ma ọlị. Onye edemede Maltese-Australia Joseph Chetcuti kwuru na Barbara ụmụ nwanyị na-edina nwoke n'akwụkwọ ya nke afọ 2009 banyere akụkọ ihe mere eme LGBT nke Malta, dabere na ajụjụ ọnụ ya na ndị ọgbọ ya.[8]
N'afọ 2014, nwanne nwanyị Barnes mere ka "akwụkwọ ozi ịhụnanya" nke Barbara degaara Derek Barnes, onye Royal Navy signalman nọ na Malta n'oge Agha Ụwa nke Abụọ.[9]
Nsọpụrụ
[dezie | dezie ebe o si]Mba
[dezie | dezie ebe o si]- : Onye ibe nke nsọpụrụ nke National Order of Merit (1990) site n'aka nri dị ka onye bụbu praịm minista nke Malta Malta Self-Government Re-introduction Seventy-fiifth Anniversary Medal (1996) Malta Independence Fiftieth Anniversary medal (2014) post-mortumous
Companion of Honour of the National Order of Merit (1990) site n'aka dị ka onye bụbu praịm minista nke Maltasite n'aka nri dị ka onye bụbu praịm minista nke Malta
Malta Self-Government Re-introduction Seventy-fifteen Anniversary Medal (1996)
Malta Independence Fiftieth Anniversary Medal (2014) Mgbe ọ nwụsịrị
Nsọpụrụ mba ọzọ
[dezie | dezie ebe o si]- :
Usoro nke Ugwu Balkan 1st Class
- : Order of the National Flag 1st Class (1985)
Usoro nke ọkọlọtọ mba 1st Class (1985)
- :
Nishan-e-Pakistan
Ịgụ ihe ọzọ
[dezie | dezie ebe o si]- Rudolf (2010). Historical Dictionary of Malta. Scarecrow Press, 37–38. ISBN 9780810873902.
Ebem si dee
[dezie | dezie ebe o si]- ↑ Biography: Agatha Barbara (en-gb). Times of Malta (2024-03-11). Retrieved on 2024-07-21.
- ↑ ‘She broke the glass ceiling’: Six women on the trailblazers who paved their way (en-gb). Times of Malta (2024-03-08). Retrieved on 2024-07-21.
- ↑ Torild Skard (2014) 'Agatha Barbara'
- ↑ Commonwealth: Volumes 23-24. Royal Commonwealth Society, 1979 (1979). Retrieved on 16 June 2016.
- ↑ Newsroom (2023-03-11). 'Agatha Barbara showed that women are capable of pursuing typical male positions' (en-GB). TVMnews.mt. Retrieved on 2024-07-21.
- ↑ 1987 Constitutional amendment. www.justiceservices.gov.mt. Retrieved on 18 January 2020.
- ↑ Torild Skard (2014) 'Agatha Barbara
- ↑ Chetcuti (2009). Queer Mediterranean Memories: Penetrating the secret history and silence of gay and lesbian disguise in the Maltese Archipelago. Carlton North, VIC, Australia: Lygon Street Legal Services. ISBN 9780646512792.
- ↑ Calleja (3 August 2014). Agatha Barbara and romantic Navy letters. Times of Malta. Retrieved on 11 March 2016.