Asụsụ Kisi (Tanzania)
Ọdịdị
Kisi | |
---|---|
Kikisi | |
A mụrụ ya | Tanzania |
Agbụrụ | 15,000 Kisi (2012) [1] |
Ndị na-asụ asụsụ ala
|
11,000 (2012)[1] |
Niger-Congo?
| |
Koodu asụsụ | |
ISO 639-3 | kiz
|
Glottolog | kisi1243
|
G.67 [2]
| |
Asụsụ | 99-AUS-re
|
Kisi bụ Asụsụ Bantu nke Tanzania. Ọ bụ ezie na ọ bụ naanị ọkara ma ọ bụ karịa nke Ndị Kisi na-asụ asụsụ ahụ, iji ya eme ihe dị ike ebe a ka na-asụrụ ya.
Ọmụmụ ụdaolu
[dezie | dezie ebe o si]Akpụkpọ ahụ | Alveolar | Post-alveolar<br id="mwHw"> | Velar | Mkpịsị aka | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Ụgbọ imi | m | n | ɲ | ŋ | ||
Plosive | aspirated | ph | th | kh | ||
kwuru okwu | b | d | ɟ | ɡọ | ||
N'ihi ya, a na-eme ka ọ bụrụ ihe a na-akpọ Domen | mb | nd | ɲɟ | ŋɡ | ||
Ihe na-esiri ike | enweghị olu | f | s | h | ||
kwuru okwu | β | Ọdịdị | ɣ | |||
Ihe na-enye nsogbu | tʃ | |||||
Mmiri | l |
Bilabial | Ezé egbugbere ọnụ | Alveolar | Post alveolar/
ire ụtọ |
Velar | |
---|---|---|---|---|---|
A na-ekwughachi ya n'enweghị olu
plosives |
hm | hn mbụ | ŋkh | ||
A na-ekwughachi ya n'enweghị olu
fricatives |
Ọ bụ ya ka a na-akpọɱf | n | |||
Enweghị olu a na-eme tupu oge eruo
ndị Afrịka |
n | ||||
Mkpịsị imi | mh | nh | ɲh |
Phonemes ndị ọzọ:
- [ɾ] na [l] dị n'ụdị dị iche iche.
- [w] na [j] anaghị etinye na chaatị phoneme na Kisi n'ihi na ha na-apụta naanị dị ka ntinye glide n'etiti akụkọ ihe mere eme ma ọ bụ ọdịdị dị n'akụkụ ụdaume. [w] anaghị eme ma ọ bụghị ya. Maka ụfọdụ ndị na-asụ ya, [j] na-apụta dị ka ụdị nnwere onwe nke ndị na-ekwu okwu ndị ọzọ na-ewere na ọ bụghị eziokwu.
N'ihu | Central | Ịlaghachi azụ | |
---|---|---|---|
Ọkwa dị elu 1 | i
i: |
u
u: | |
Ọkwa dị elu 2 | ɪ
ɪ: |
Ọ bụ n'oge ahụ ka a na-akpọ
ʊ: | |
N'etiti | na
na: |
o
o: | |
Ala Dị Ala | a
a: |
A na-eji /:/ akara dị iche na nke iwu. Nke a anaghị egosipụta ọdịiche dị na ogologo mmepụta.
Ihe nnọchianya | Ihe Nlereanya Okwu | Ihe ọ pụtara |
---|---|---|
[e]-[i] [bei] | Swahili: bei | 'ọnụahịa' |
[a]-[o] [ŋɡao] | Swahili: ngao | 'ọta' |
Swahili: bei, na Swahili: ngao - A gbazitere okwu Swahili ndị a n'asụsụ Kisi ma jiri diphthong kpọọ ya na Kisi
Edensibia
[dezie | dezie ebe o si]dị iche na nke iwu. Nke a anaghị egosipụta ọdịiche dị na ogologo mmepụta.
- ↑ 1.0 1.1 Kisi at Ethnologue (25th ed., 2022)
- ↑ Jouni Filip Maho, 2009. New Updated Guthrie List Online
Akwụkwọ
[dezie | dezie ebe o si]- Gray (2018). Kisi Phonology and Morphology. SIL International. Archived from the original on 2018-12-19. Retrieved on 2018-12-18.
- Ngonyani, Deogratias S. "Aspects of Non-Concatenative Morphology in Kikisi." Arusha Working Papers in African Linguistics, 6 (1): 40-59.