Asụsụ Kri

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Asụsụ Kri
asụsụ
obere ụdị nkeVietic Dezie
Ọkwa asụsụ UNESCO4 severely endangered Dezie

Kri (Krìì) bụ asụsụ Vietic nke Ndị Kri nke Laos na Vietnam na-asụ.

Aha[dezie | dezie ebe o si]

[1] ndị ọzọ maka Kri gụnyere Karii, K[a]ri-Phoong, Kha Phoong, Coi, na Salang.

Nbudata[dezie | dezie ebe o si]

Ndị na-asụ Kri bi na ndagwurugwu Upper Ñrong (Nam Noy) nke Khammouane Province, Laos, yana ebe ndị ọzọ dị na Nakai-Nam Theun Biodiversity Conservation Area. Ọ na-aghọta ọnụ na Pròòngq, nke a na-asụ n'ọtụtụ obodo nta site na Kri (Enfield & Diffloth 2009).

Background[dezie | dezie ebe o si]

Ndị Kri na-akpọ onwe ha mleeng Kri, na asụsụ ha meengq Kri. Ha bụ ndị ọrụ ugbo na-akwagharị kwa afọ 2-3 n'etiti ebe ndị dịbu adị (Chamberlain 1998). [2] A na-akwatu ụlọ mgbe onye ezinụlọ nwụsịrị, a na-ejikwa ihe ndị e ji ewu ụlọ rụọ ụlọ ọhụrụ n'ebe dị iche. Ewezuga asụsụ Kri, ọtụtụ ndị okenye, ọkachasị ụmụ nwoke, na-asụkwa Vietnamese, Saek, Bru, na Lao nke ọma.

  • Iskị - ibi ndụ
  • krnoq - ụlọ

Nke a na-eme ka -r- dị mkpirikpi mgbe ọ dị n'etiti ụdaume:

  • kadôôlq - iji mee ka isi gị dị n'elu ihe
  • krdôôlq - ohiri isi

Ọdịdị Okwu[dezie | dezie ebe o si]

Ebe nwere ụdị atọ nke ịgọnahụ: déêh, laa, na cóù. Enwere omume syntactic dị iche iche. Cùù na-apụta tupu isiokwu (dịka ahịrịokwu na mbido). ya Deeh na laa nwere ike ịpụta n'ihu ngwaa (mgbe isiokwu gasịrị). Deeh Dee iche na laa n'ihi na déêh nwere ike ịpụta na gburugburu ellipsis na-aza (ya bụ, dị ka okwu kwụ otu ebe mgbe ajụjụ gasịrị). [3]

[3] nwere ọtụtụ akara TAM (nke na-enye ozi gbasara oge, akụkụ, ma ọ bụ ọnọdụ) nke predicates.

Nchịkọta okwu[dezie | dezie ebe o si]

Usoro okwu bụ isi nke Kri bụ SVO, ọ bụ ezie na arụmụka ellipsis na ihu nke ndị mejupụtara ya bụ ihe a na-ahụkarị. [3], enweghi akara ikpe ma ọ bụ nkwekọrịta cross-referencing.

Akụkụ Okwu[dezie | dezie ebe o si]

Usoro ngwaa na-ewu nwere akara doro anya nke ịnọ n'okpuru (kùù). [3]

Ógbè A Na-akpọ Aha[dezie | dezie ebe o si]

Ndị nnọchiaha Kri na-egosipụta mmetụta maka ọnụọgụ atọ na Kri (otu, abụọ na ọtụtụ), yana ọdịiche gụnyere / naanị, na (maka otu) ọdịiche dị mma / na-enweghị ihe ọ bụla. A na-eme ọdịiche nwoke na nwanyị naanị n'ụdị onye nke atọ. A na-eji ụdị nkwanye ùgwù eme ihe mgbe enwere mmekọrịta kwesịrị ekwesị (dịka afọ ma ọ bụ ikwu).

Aha njirimara
otu abụọ ọtụtụ
gba ọtọ onye nwere nkwanye ùgwù
Onye nke mbụ pụrụ iche teeqpàànq
koon Abụọ Kaọ
gụnyere saa Kaị
Onye nke abụọ achịcha Nke a maar ekpere
Onye nke atọ nwanyị hanq mooq Ọchịchị ya
nwoke qôông

Ndị na-ekewa ihe[dezie | dezie ebe o si]

Enwere ike iji onye na-ahazi longq (ma ọ dịghị mkpa) iji gosipụta nnweta. E nwekwara ihe owuwu nke nhazi nọmba. Enwere ike ịh[3] ndị a Number-Classifier-Noun ma ọ bụ Noun-Number-Classification.

Edensibia[dezie | dezie ebe o si]

Chamberlain 1998). A na-akwatu ụlọ mgbe onye ezinụlọ nwụsịrị, a na-ejikwa ihe ndị e ji ewu ụlọ rụọ na-ahazi longq (ma ọ dịghị mkpa) iji gosipụta nnweta. E nwekwara ihe owuwu nke nhazi

  1. Babaev (2021). in Sidwell: A Grammar of May: An Austroasiatic Language of Vietnam. Brill, 12–13. ISBN 978-9-00446-108-6. 
  2. Chamberlain, J.R. 1998, "The origin of Sek: implications for Tai and Vietnamese history", in The International Conference on Tai Studies, ed. S. Burusphat, Bangkok, Thailand, pp. 97-128. Institute of Language and Culture for Rural Development, Mahidol University.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 Enfield, Nicholas J. and Diffloth, Gérard., 2009. Phonology and sketch grammar of Kri, a Vietic language of Laos. Cahiers de linguistique Asie orientale, 38(1), pp.v-69.

Ịgụ ihe ọzọ[dezie | dezie ebe o si]

Njikọ mpụga[dezie | dezie ebe o si]