Asụsụ Montfortian
Montfortian | |
---|---|
Ndị na-eme ihe nkiri | |
(Ndị Moferta) | |
Nkwupụta | [][][ˈmoːfərs], [ˌmoːfərˈtaːns] |
A mụrụ ya | Netherlands |
Ógbè | Montfort, Maria-Hoop, Echterbosch, Aan nke Berg, Reutje, Putbroek |
Ndị na-asụ asụsụ ala
|
(ọnụ ọgụgụ a na-edeghị aha nke 3,000) |
Mkpụrụ akwụkwọ Latịn (ụdị ọzọ) | |
Ọnọdụ gọọmentị | |
Asụsụ gọọmentị na
|
enweghị ọnọdụ gọọmentị |
Na-achịkwa site na | Stichting Mofers Waordebook |
Koodu asụsụ | |
ISO 639-3 | - |
Glottolog | Enweghị |
Montfort (nke dị na Mofers ma ọ bụ Mofertaans) bụ asụsụ Central Limburgish nke a na-asụ n'obodo Dutch nke Montfort . Ọ nwere njikọ chiri anya na olumba ndị a na-asụ na Echt, Sint Joost, Hingen, Peij, Slek (Echt-Susteren, Limburg) na Koningsbosch.
E nwere ụdị atọ dị iche iche nwere naanị obere ọdịiche:
- Mofertaans (asụ na Aan nke Berg na Montfort)
- Pötbrooks (asụ na Echterbosch, Maria-Hoop na Putbroek)
- Räötjes (asụ na Reutje, a na-ejikarị ya na olumba Sint Odiliënberg)
Ọmụmụ ụdaolu
[dezie | dezie ebe o si]
Mkpụrụ okwu
[dezie | dezie ebe o si]
Akpụkpọ ahụ | Alveolar | Palatal | Velar | Mkpịsị aka | |
---|---|---|---|---|---|
Ụgbọ imi | m | n | ɲ | ŋ | |
Kwụsị | b="#mwt21" class="IPA nowrap" data-mw='{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"IPA","href":"./Template:IPA"},"params":{"1":{"wt":"p"}},"i":0}}]}' data-ve-no-generated-contents="true" id="mwTw" lang="und-Latn-fonipa" title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" typeof="mw:Transclusion">p | d-mw='{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"IPA","href":"./Template:IPA"},"params":{"1":{"wt":"t"}},"i":0}}]}' data-ve-no-generated-contents="true" id="mwVA" lang="und-Latn-fonipa" title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" typeof="mw:Transclusion">t d | c ɟ | ɡk ɡ | (ʔ) |
Africate | tʃ dʒ | ||||
Ihe na-esiri ike | v-no-generated-contents="true" id="mwdQ" lang="und-Latn-fonipa" title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)" typeof="mw:Transclusion">f v | s z | ʃ ʒ | x ɣ | h |
Rhotic | r | ||||
Ihe atụ | w | ð (nke a na-akpọ) | j | ||
Ihe atụ dị n'akụkụ | l | ʎ |
Labiovelar /w/ nwekwara ike ịghọta dị ka bilabial.
[ʝ]'ime ụdaume dị n'ihu, /x/ na /ɣ/ dị n'azụ [ç] na [X].
[ɦ] bụ allophone nke /h/.
Ezi mmezu nke /r/ dabere na ọkà okwu. Ndị na-ekwu okwu ndị okenye na-ejikarị [r] a kpara atọ n'efu na [ɾ], ebe ndị na-ekwu ihe na-eto eto na-ejikwa uvular [ʁ].
Tupu ụdaume gbara gburugburu, ụdaume niile na-egosipụta ụfọdụ ọkwa nke egbugbere ọnụ.
Mkpụrụedemede
[dezie | dezie ebe o si]Monophthongs
[dezie | dezie ebe o si]N'ihu | Central | Ịlaghachi azụ | |
---|---|---|---|
N'akụkụ | i iː na yː | u uː | |
N'etiti etiti | øna eː øː | ə | o oː |
N'etiti oghere | eeɛː œː | Ọ bụ n'afọ ka a na-akpọ ɔː | |
Ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na ọ na-emeghe | æ æː | ||
Emeghe | aː | Ọ bụ n'ihi na ọ bụ n'oge ahụ ka a na-eme ka a ghara inwe ihe ọ bụlaỌ bụ mgbe ahụ ka a na-ekwu na ọ bụ mgbe a na-akọwa ya |
- /ə/ na-apụta naanị na mkpụrụedemede na-enweghị nrụgide.
- /ɑː/ na-apụta naanị na okwu ndị a gbazitere site na Bekee.
Ihe nnọchianya | Ihe Nlereanya | ||
---|---|---|---|
IPA | IPA | orthography | Nsụgharị Bekee |
iː | ˈiː˦zəʁ | I.E.E. | 'Iron' |
i | ˈniks | Nieks | 'ihe ọ bụla' |
yː | ˈyːl | Uul | 'ikwuurufu' |
y | ˈbyt | buut | 'ihe mgbaru ọsọ' |
ø | ˈøməʁ | onye na-ahụ maka ihe ọmụma | 'mgbe niile' |
uː | ˈuːʁ | Oyer | 'awa' |
u | ˈtut | Ọmụmụ | 'ruo' |
e | ˈen˦ | n'ime | 'n'ime' |
eː | ˈneː˦stə | neeste/neêste | 'ịkụ ụfụ' |
øː | ˈmøːç˦ | Nzọụkwụ/mgba | 'ike ọgwụgwụ' |
o | ˈmot˦ə | mótte | 'ịkwado/kwesịrị/kwesị' |
oː | ˈdoːn | Ọ bụ n'oge gara aga | 'ime' |
ə | ˈdom˦ə | Udo | 'ịghọ onye nzuzu' |
ɔ | ˈɔk˦ | ok | 'okay' |
ɛ | ˈhɛɡ˦ | hègk | 'oghere' |
ɛː | ˈklɛːn | soliden | 'obere' |
œ | ˈdœk˦ | Ọ bụ ihe siri ike | 'ọtụtụ mgbe' |
œː | ˈœːʁkə | äörke | 'obere akwara' |
ɔː | ˈɔːʁ | aor | 'Anya' |
æ | ˈæn(ð)˦ | na | 'na' |
æː | ˈmæːʁ˦ | Maer | 'Ọdọ Mmiri' |
aː | ˈvaːn˦ | Ọ bụ n'oge a na-adịghị anya | 'flag' (iji ya tụnyere Dutch Vaandel) |
ɑ | ˈɑl˦ | al | 'ihe niile' |
ɑː | ˈɑːbəʁ | abber/abber | 'ma' (ihe mgbe ochie, jiri German aber tụnyere) |
Asụsụ
[dezie | dezie ebe o si]Dị ka ọtụtụ olumba Limburgish, ụtọ asụsụ nke Montfortian bụ nke na-adịghị mma ma dị obere karịa Dutch.
Isiokwu
[dezie | dezie ebe o si]E nwere ìgwè isiokwu abụọ: isiokwu doro anya na isiokwu na-enweghị njedebe. Mgbe a na-ezo aka n'otu onye ma ọ bụ ihe, a na-eji isiokwu a kapịrị ọnụ (Bekee the) N'ọtụtụ, dịka na Bekee, enweghị isiokwu a kapịtara ọnụ na ụdị ndị a kapịrị aka nwere aha ndị na-enweghị isiokwu ọ bụla. A na-ejikọta isiokwu site na okike, bdht-vowel-rule, okwu ụtọ asụsụ na ọnụọgụ. A pụkwara ikpebi ụdị isiokwu ahụ site na ma a na-eji okwu mbido.
Njikọ nke Abụọ
[dezie | dezie ebe o si]Nke a bụ obere ìgwè. Mgbọrọgwụ ngwaa niile siri ike nke nwere umlaut na-agwụ na -aeV.
- braeke, iji gbasaa
SV dị Ugbu a | SV gara aga | VS Ugbu a | VS gara aga | Okwu mkpirisi SV[1] | Okwu mkpirisi VS[1] | |
---|---|---|---|---|---|---|
Onye mbụ | ich braek | ich braak[2] | braek ich | braak ich | ich braeke | braeke-n ich |
Onye nke abụọ | oghere nke nne | Enwe aka | brèks na | braaks se | nne nne | braeker-doe |
Onye nke atọ | Dae brèk | Dae Braak | Bekee t'r | braak t'r | Dae Braeke | braeker-dae |
Onye mbụ n'ọtụtụ | Ọ bụ mgbe a na-eme ya | brek nke ọnwa | bröktj v'r | brek v'r | Ọ bụ mgbe a na-eme ya | braeke v'r |
Onye nke abụọ n'ọtụtụ | geer brèk (tj) | geer braak | brèk (tj) g'r | braak g'r | geer braeke | braeketj g'r |
Onye nke atọ n'ọtụtụ | nwụrụ n'ụra | brek nwụrụ anwụ | Braeke nwụrụ | brek nwụrụ | nwụrụ n'ụra | onye na-eme mgbanyụ ọkụ |
Ndị ọzọ: | Enweghị ngwụcha | Gerund | Akụkụ dị ugbu a | Akụkụ gara aga | Adjective | Adverb |
Mmekọrịta nwoke na nwanyị: | (tö) braeke | 't braeke n | braekendj | Gebraoke | gebraoke (-n/r/s) | gebraoke (lik) |
Ndị ọzọ: | Aha | Onye na-adịghị mma | Onye na-akwanyere ùgwù | Ihe abụọ dị mkpa | Ọtụtụ ndị dị mkpa | Enkelzief |
Mmekọrịta nwoke na nwanyị: | 't gebraek n | Braek! | brèktj! | Braektj! | brèktj! | brèkkem |
Njikọ nke Atọ
[dezie | dezie ebe o si]Nke a bụ obere ìgwè. Mgbọrọgwụ ngwaa niile na-adịghị ike nke nwere mgbọrọgwụ na-agwụ na -eiV.
- zweite, ka ọ na-esi ísì
SV dị Ugbu a | SV gara aga | VS Ugbu a | VS gara aga | Okwu mkpirisi SV[1] | Okwu mkpirisi VS[1] | |
---|---|---|---|---|---|---|
Onye mbụ | ich zweit | ich zweitdje | zweit ich | zweitdje-n ich | ich zweite | zweite-n ich |
Onye nke abụọ | nne nne | Nwaada na-eme ihe nkiri | zwèts se | zweitdjes na | Nwaada | zwètter-doe |
Onye nke atọ | dae zwèt (j) | zwe daeitdje | zwèt t'r, zwètj'r | zweitdje nke r | zwe daeite | zwètter-dae |
Onye mbụ n'ọtụtụ | Ween Ween | weer zweitdje | zwètj v'r | zweitdje v'r | Ween Ween | zweite v'r |
Onye nke abụọ n'ọtụtụ | geer zwèt (j) | geer zweitdje | zwèt (j) g'r | zweitdje g'r | geer zweite | zwè getj g'r |
Onye nke atọ n'ọtụtụ | Ọnwụ zweite | di na-eyi | zweite nwụrụ | zweitdje nwụrụ | Ọnwụ zweite | zweiter-anwụ |
Ndị ọzọ: | Enweghị ngwụcha | Gerund | Akụkụ dị ugbu a | Akụkụ gara aga | Adjective | Adverb |
Mmekọrịta nwoke na nwanyị: | (tö) zweite | 't zweite n | zweitendj | gezweite | gezwètj (e/e-n/er/es) | gezwètj (elik) |
Ndị ọzọ: | Aha | Onye na-adịghị mma | Onye na-akwanyere ùgwù | Ihe abụọ dị mkpa | Ọtụtụ ndị dị mkpa | Enkelzief |
Mmekọrịta nwoke na nwanyị: | 't gezweit n | Ọ bụ ezie na ọ bụ ihe a na-akpọ zweit! | zwètj! | zweitj! | zwètj! | Ihe ndị a na-akpọ zweit |
Njikọ nke anọ
[dezie | dezie ebe o si]Nke a bụ ìgwè kachasị ukwuu. Mgbọrọgwụ ngwaa na-adịghị ike na-adịghị agwụ agwụ na b, ch, d, f, g, k, p, na s (na t-deletion) (nke e wepụrụ t)
- kaoke, isi nri
SV dị Ugbu a | SV gara aga | VS Ugbu a | VS gara aga | Okwu mkpirisi SV[1] | Okwu mkpirisi VS[1] | |
---|---|---|---|---|---|---|
Onye mbụ | ich kaok | ich kaokdje | kaok ich | kaokdje-n ich | ich kaoke | kaoke-n ich |
Onye nke abụọ | nwamba kaoks | nne kaokdjes | kaoks se | kaokdjes na- | nne kaoke | kaoker-doe |
Onye nke atọ | dae kaok | dae kaokdje | kaok t'r | kaokdje nke r | dae kaoke | kaoker-dae |
Onye mbụ n'ọtụtụ | weer kaoke | weer kaokdje | kaoktj v'r | kaokdje v'r | weer kaoke | kaoke v'r |
Onye nke abụọ n'ọtụtụ | geer kaok (tj) | geer kaokdje | kaok (tj) g'r | kaokdje g'r | geer kaoke | kaoketj g'r |
Onye nke atọ n'ọtụtụ | nwụọ kaoke | nwụọ kaokdje | kaoke nwụrụ | kaokdje nwụrụ | nwụọ kaoke | kaoker-nwụrụ |
Ndị ọzọ: | Enweghị ngwụcha | Gerund | Akụkụ dị ugbu a | Akụkụ gara aga | Adjective | Adverb |
Mmekọrịta nwoke na nwanyị: | (tö) kaoke | 't kaoke n | kaokendj | gekaok (dj) | gekaok (dje/dje-n/djer/djes) | gekaok (djelik) |
Ndị ọzọ: | Aha | Onye na-adịghị mma | Onye na-akwanyere ùgwù | Ihe abụọ dị mkpa | Ọtụtụ ndị dị mkpa | Enkelzief |
Mmekọrịta nwoke na nwanyị: | 't gekaok n | kaok! | kaok (tj)! | kaoketj! | kaoktj! | kaokem |
Njikọ nke ise
[dezie | dezie ebe o si]Nke a bụ nke atọ kachasị ukwuu. Mgbọrọgwụ ngwaa niile -ouV-adịghị ike nke nwere mgbọrọgwụ na-agwụ na -ouV.
- doupe, [3] iji mee baptizim
SV dị Ugbu a | SV gara aga | VS Ugbu a | VS gara aga | Okwu mkpirisi SV[1] | Okwu mkpirisi VS[1] | |
---|---|---|---|---|---|---|
Onye mbụ | ich anụ ọhịa wolf | ich doupdje | anụ ọhịa wolf ich | doupe-n ich | ich doupe | doupe-n ich |
Onye nke abụọ | ụmụ nnụnụ[4] | ụmụ nnụnụ | ọ na-ada | doupdjes na- | Nwa ehi | douper-doe |
Onye nke atọ | Daepụ | Dae doupdje | döp t'r | doupdje nke r | doupe | douper-dae |
Onye mbụ n'ọtụtụ | mmiri ara ehi | weer doupdje | döptj v'r | doupdje v'r | mmiri ara ehi | doupe v'r |
Onye nke abụọ n'ọtụtụ | geer döp (tj) | geer doupdje | döp (tj) g'r | doupdje g'r | mmiri na-esi ísì ụtọ | doupetj g'r |
Onye nke atọ n'ọtụtụ | nwụọ | nwụọ | doupe nwụrụ | Doupdje nwụrụ | nwụọ | nwụọ |
Ndị ọzọ: | Enweghị ngwụcha | Gerund | Akụkụ dị ugbu a | Akụkụ gara aga | Adjective | Adverb |
Mmekọrịta nwoke na nwanyị: | (tö) doupe | 't doupe n | doupendj | gedoup | gedoup (dje/dje-n/djer/djes) | gedoup (djelik) |
Ndị ọzọ: | Aha | Onye na-adịghị mma | Onye na-akwanyere ùgwù | Ihe abụọ dị mkpa | Ọtụtụ ndị dị mkpa | Enkelzief |
Mmekọrịta nwoke na nwanyị: | 't gedoup n | Ọrịa ọhịa! | anụ ọhịa wolf (tj)! | doupetj! | douptj! | doupem |
Njikọ nke isii
[dezie | dezie ebe o si]Nke a bụ nke anọ kachasị ukwuu. Mgbọrọgwụ ngwaa niile na-adịghị ike nke nwere mgbọrọgwụ na-agwụ na -aV. Mgbọrọgwụ ngwaa niile na-adịghị ike nke na-ejedebe na -aaV na-eji -aeV kama -eV.
SV dị Ugbu a | SV gara aga | VS Ugbu a | VS gara aga | Okwu mkpirisi SV[1] | Okwu mkpirisi VS[1] | |
---|---|---|---|---|---|---|
Onye mbụ | ich beval | ich bevaldje | ich beval | bevaldje-n ich | ich bevalle | bevalle-n ich |
Onye nke abụọ | Nnụnụ abụọ[7] | nwa ehi | Okpokoro | bevaldjes se | nwa ehi | bevaller-doe |
Onye nke atọ | dae beveltj | Dae bevaldje | beveltj'r | bevaldje nke r | Dae bevalle | bevaller-dae |
Onye mbụ n'ọtụtụ | ọnwa ole na ole | weer bevaldje | beveltj v'r | bevaldje v'r | ọnwa ole na ole | bevalle v'r |
Onye nke abụọ n'ọtụtụ | geer bevaltj | geer bevaldje | bevaltj g'r | bevaldje g'r | geer bevalle | bevalletj g'r |
Onye nke atọ n'ọtụtụ | nwụọ n'oge na-adịghị anya | nwụọ bevaldje | Bevalle nwụrụ | Bevaldje nwụrụ | nwụọ n'oge na-adịghị anya | bevaller-nwụrụ |
Ndị ọzọ: | Enweghị ngwụcha | Gerund | Akụkụ dị ugbu a | Akụkụ gara aga | Adjective | Adverb |
Mmekọrịta nwoke na nwanyị: | (tö) bevalle | 't bevalle n | bevallendj | bevalle[[8]] | bevalledj (e/e-n/er/es) | bevallendj (elik) |
Ndị ọzọ: | Aha | Onye na-adịghị mma | Onye na-akwanyere ùgwù | Ihe abụọ dị mkpa | Ọtụtụ ndị dị mkpa | Enkelzief |
Mmekọrịta nwoke na nwanyị: | 't beval n | beval! | beval (tj)! | bevelletj![9] | bevaltj! | bevallem |
Njikọ nke asaa
[dezie | dezie ebe o si]A maghị oke nke otu a. A na-ahụkarị ya dị ka akụkụ nke njikọ mbụ. Mgbọrọgwụ ngwaa na-adịghị ike na-enweghị ntụpọ na-agwụ na -m.
SV dị Ugbu a | SV gara aga | VS Ugbu a | VS gara aga | Okwu mkpirisi SV[1] | Okwu mkpirisi VS[1] | |
---|---|---|---|---|---|---|
Onye mbụ | ich keim | ich keimdje[[10]] | keim ich | keimdje-n ich | ich keime | keime-n ich |
Onye nke abụọ | nne nne[11] | nne nne nne | Keims | keimdjes na- | nne nne nne | keimer-doe |
Onye nke atọ | ke daeimp | ke daeimdje | keimp t'r | keimdje nke r | ke daeime | keimer-dae |
Onye mbụ n'ọtụtụ | Ọ bụ mgbe a na-eme ya | weer keimdje | keimp v'r | keimdje v'r | Ọ bụ mgbe a na-eme ya | keime v'r |
Onye nke abụọ n'ọtụtụ | geer keimp | geer keimdje | keimp g'r | keimdje g'r | geer keime | keimetj g'r |
Onye nke atọ n'ọtụtụ | nwụọ | nwụọ keimdje | Keime nwụrụ | Keimdje nwụrụ | nwụọ | Keimer-nwụrụ |
Ndị ọzọ: | Enweghị ngwụcha | Gerund | Akụkụ dị ugbu a | Akụkụ gara aga | Adjective | Adverb |
Mmekọrịta nwoke na nwanyị: | (tö) keime | 't keime n | keimendj | gekeimp | gekeimp (dje/dje-n/djer/djes) | gekeimp (djelik) |
Ndị ọzọ: | Aha | Onye na-adịghị mma | Onye na-akwanyere ùgwù | Ihe abụọ dị mkpa | Ọtụtụ ndị dị mkpa | Enkelzief |
Mmekọrịta nwoke na nwanyị: | 't gekeim n | Keim! | keim (p)! | keimetj![12] | Keimp! | keimpem[[13]] |
Edensibia
[dezie | dezie ebe o si]dịka na Bekee, enweghị isiokwu a kapịtara ọnụ na ụdị ndị a kapịrị aka nwere aha ndị na-enweghị isiokwu ọ bụla. A na-ejikọta isiokwu site na okike, bdht-vowel-rule, okwu ụtọ asụsụ na
- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 Archaic
- ↑ braak could also be brook
- ↑ Some people might use duipe.
- ↑ doups and duips are also possible.
- ↑ compound word from be- + valle (to fall)
- ↑ the strong verb bevalle means to bear a child (bevalle - bevool - bevalle)
- ↑ Some people might say bevèls.
- ↑ for other verbs using this conjugation, the ge- prefix is still there, like for valle → gevalle.
- ↑ Irregularity of the verb valle. The verb vakke (to order something in boxes) has vakketj!.
- ↑ Could also be kèèm or keimpdje.
- ↑ Some people might say kèms, kèmps or keimps.
- ↑ In De Vastelaoves Gezèt 1905 kèèmetj is used, possibly an older form.
- ↑ or keimem