Bonny, Naijiria

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Bonny, Naijiria
local government area of Nigeria
mba/obodoNaijiria Dezie
dị na ngalaba nhazi mpagharaȮra Rivers Dezie
nhazi ọnọdụ4°26′0″N 7°10′0″E, 4°26′23″N 7°13′58″E Dezie

Bonny (nke mbụ bụ Ubani) bụ obodo ọdịnala, nke dị n'ụsọ oké osimiri na mpaghara gọọmentị ime obodo na Rivers State na ndịda Naịjirịa, na Bight of Bonny .[1] Ọ bụkwa isi obodo nke Alaeze nke Bonny. Dị ka omenala si dị (karịsịa n'etiti narị afọ nke 15 na nke 19) ọ bụ nnukwu ụlọ ahịa nke ọwụwa anyanwụ Delta, karịsịa na-arụsi ọrụ ike na ire ndị ohu.[2] Bonny Island bụ isi ebe mbupụ mmanụ taa.[3] Asụsụ a na-asụ na Bonny bụ Ubani, asụsụ Ijaw. Ọ dị ka Ndoki, olumba nke asụsụ Igbo.

Mpaghara ahụ na-emepụta ụdị mmanụ crude nke a maara dị ka mmanụ Bonny Light.  Ọtụtụ n'ime mmanụ a na-amịpụta n'ikpere mmiri na steeti Rivers bụ ọkpọkọ na Bonny maka mbupụ.  O nwere nnukwu osisi LNG Gas na Nigeria nwere ụgbọ oloko isii (6).  Ka ọ dị ugbu a, Gọọmenti etiti Naịjirịa ewepụtala atụmatụ maka ịrụ ụgbọ oloko nke asaa nke NLNG iji kwalite mmepụta gas na-atụ anya ịchị ahịa n'Africa.

Bonny nwere àkwà mmiri a na-arụ site na Bodo na Gokana LGA iji mee ka ụgbọ njem ala.  A na-eme ọdụ ụgbọ mmiri miri emi dị ka ọrụ ọrụ mmekọrịta ọha na eze sitere na CCECC.

Ala Bonny[dezie | dezie ebe o si]

Alaeze nke Bonny bụ steeti nwere onwe ya na Niger Delta. Ọ bụ otu n'ime steeti ọdịnala nke Naịjirịa ugbu a.

Alaeze ahụ, nke nwere ala ndị na-amaghị nwoke na mpaghara ala, bụ nke Ndoli na ụmụnne ya tọrọ ntọala tupu ma ọ bụ n'ihe dị ka AD 1000. Site na ndị isi a na ọgbọ ntọala niile nke alaeze ahụ, usoro ọchịchị nke a na-eji eme ihe ugbu a iji jikwaa steeti ahụ. Onye eze, ma ọ bụ Amanyanabo (n'ụzọ nkịtị "onye nwe ala"), na-achịkwa usoro ndị isi nke Ase-Alapu (ma ọ bụ "ndị isi nke ọbara eze") na Amadapu (ma ọ bụkwa "ndị nwe mpaghara").

Alaeze nke Bonny dị ike malite na narị afọ nke 15 site na ọbịbịa nke ndị Portugal na ahia ohu Atlantic na-esote. Na narị afọ nke iri na itoolu, ọ bịara n'okpuru nrụgide na-arịwanye elu site n'aka ndị Britain iji kwụsị azụmahịa ahụ. Ọ dara n'agha obodo Bonny nke afọ 1869.[4] Otú ọ dị, ihe fọdụrụ na ya na-aga n'ihu dị ka akụkụ nke usoro aristocratic nke oge a nke Naịjirịa.

Hụkwa[dezie | dezie ebe o si]

  • Bonnie

Edensibia[dezie | dezie ebe o si]

  1. Dalby (1971). African Language Review. Routledge. ISBN 0-7146-2690-2. 
  2. Bonny. Britannica Online Encyclopedia. Retrieved on 2009-01-28.
  3. Frynas (2000). Oil in Nigeria: Community Rights and Corporate Dominance in Conflict. LIT Verlag Berlin-Hamburg-Münster. ISBN 3-8258-3921-4. 
  4. Alagoa (1971). Nineteenth Century Revolutions in the Eastern Delta states and Calabar. Journal of Historical Society of Nigeria 5(4), 565–570. 

Njikọ mpụga[dezie | dezie ebe o si]

Àtụ:LGAs of Rivers State