Jump to content

Ebe Ngosi Ihe Mgbe Ochie nke Uganda

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Ebe Ngosi Ihe Mgbe Ochie nke Uganda
museum
Oge/afọ mmalite1908 Dezie
aha gọọmentiUganda Museum Dezie
onye hiwereUganda Protectorate Dezie
mba/obodoUganda Dezie
dị na ngalaba nhazi mpagharaKampala Dezie
nhazi ọnọdụ0°20′9″N 32°34′57″E Dezie
ọdịdị isi ụlọ ọrụKampala Dezie
akitekitiErnst May Dezie
open daysall days of the week Dezie
heritage designationNational Cultural Site of Uganda Dezie
street addressafter Mulago Referral Hospital, Plot 5 Old Kira Road, Kitante Cl, Kampala, Uganda Dezie
webụsaịtịhttp://www.ugandatourism.org/Uganda%20Museum.php, https://www.ugandamuseums.or.ug/ Dezie
directions4km north of city centre, to the west of Kololo hill behind the golf course Dezie
Map

 

Ụlọ ihe ngosi nka nke Uganda dị na Kampala, Uganda . Ọ na-egosiputa ma gosipụta mkpokọta ndụ ọdịnala, akụkọ ihe mere eme okike na ọdịnala nke ihe nketa omenala Uganda. E hiwere ya na 1908, mgbe Gọvanọ George Wilson kpọchara oku ka a zụta "akwụkwọ niile nke mmasị" na Uganda. [1] [2] N'ime mkpokọta ndị dị na Uganda Museum bụ ngwa egwu a na-akpọ, ngwa ịchụ nta, ngwa agha, nkà mmụta ihe ochie na nkà mmụta ihe ọmụmụ . [1] [3]

Akụkọ ihe mere eme[dezie | dezie ebe o si]

Ụlọ ihe ngosi nka nke Uganda bụ ụlọ ihe ngosi nka kacha ochie na East Africa; [4] </link>Ọ bụ gọọmentị nchekwa Britain guzobere ya na 1908 site na ihe Akụkọ ya laghachiri na 1902 mgbe osote Gọvanọ George Wilson kpọrọ oku maka nchịkọta ihe ndị na-amasị mmasị na mba ahụ niile iji guzobe ebe ngosi nka. Ụlọ ihe ngosi nka malitere n'obere ụlọ nsọ Sikh dị na Fort Lugard na Old Kampala Hill. N'agbata afọ 1920 na 1940, nkà mmụta ihe ochie na nchọpụta ihe omimi na ihe ndị e gwupụtara n'ala bụ Church Hill, EJ Wayland, Bishop J. Wilson, PL Shinnie, E. Lanning na ọtụtụ ndị ọzọ, bụ ndị chịkọtara ọnụ ọgụgụ dị ịrịba ama nke arịa iji kwalite ụlọ ngosi ihe mgbe ochie. Ụlọ ihe ngosi nka dị na Fort Lugard dị obere iji jide ụdị ihe atụ ahụ, a kpọgara ụlọ ngosi ihe ngosi ahụ na Margret Trowel School of Fine Art na Mahadum Makerere na 1941. Ka oge na-aga, ewepụtara ego maka ebe obibi na-adịgide adịgide na ebe ngosi nka bugara ebe ọ dị ugbu a na Kitante Hill na 1954. Na 2008, ihe ngosi nka tụgharịrị 100 afọ. [5]

Ụlọ ihe ngosi nka[dezie | dezie ebe o si]

Ụlọ ihe ngosi nka nwere ọtụtụ veranda: Ethnography, Natural History, Music Traditional, Science and Industry, and Early History. [6]

Ụlọ ihe ngosi nka[dezie | dezie ebe o si]

Ngalaba ethnography na-ejide ihe karịrị 100,000 ihe bara uru akụkọ ihe mere eme na omenala. Ọnụ ụzọ okporo ahịhịa amị ọdịnala na-eduga na ngosi ahụike, usoro ihe ọmụma, ihe agha, ejiji ọdịnala na mmemme emume ndị ọzọ dị iche iche na Uganda.

A na-ahazi ebe a na-ahụ ihe nkiri agbụrụ, nke a na-akpọbu “Ụlọ Nzukọ Aghụghọ” gburugburu “window ụlọ ahịa” osisi, nke nke ọ bụla n'ime ha nwere ihe ndị sitere n'omenala ndị Uganda.

Ụlọ ihe nkiri egwu[dezie | dezie ebe o si]

Ụlọ ihe nkiri egwu na-egosiputa mkpokọta ngwa egwu sitere na East Africa, bụ nke sitere na nchịkọta Dr Klaus Wachsmann hibere na 1948. [7] A na-ahazi ngwa ndị ahụ dị ka nnukwu otu egwu egwu si dị: ịgbà, ukwe, ikuku na ngwa eriri.

Paleontology[dezie | dezie ebe o si]

 

Fossil hominidae dị n'agbata afọ 19-20 gara aga site na Napak-Uganda

Ụlọ ihe ngosi nka nke Uganda na-eme nyocha n'ofe mba ahụ, na-eme nchọpụta kpụ ọkụ n'ọnụ na mpaghara Karamoja ( Napak, Moroto na Kadam), Eastern Uganda na ugwu ugwu Elgon ( Bukwo ) na akụkụ ọdịda anyanwụ dum ruo Dellu, nke dị nso na Uganda ókè. South Sudan . Ngalaba nyocha nke Paleontological ewepụtala fossils ndị metụtara evolushọn mmadụ. Dịka ọmụmaatụ, Uganda Pithecus (okpokoro ọkpụkpụ nke otu nwa nwanne Hominidae dịpụrụ adịpụ) bụ enwe fossil, nke dị n'agbata afọ 19 na 20, nke a chọtara na Napak. Nnyocha gburugburu Paleo gburugburu ebe ihe nketa emeela na ọwụwa anyanwụ na ọdịda anyanwụ Uganda.

Ụlọ ihe ngosi nka nke Uganda na-arụkọ ọrụ na Mahadum Mbarara, Mahadum Makerere, College de Franca, Natural History Museum na Paris na Mahadum Michigan .

Nchịkọta[dezie | dezie ebe o si]

Ụdị nchịkọta dị iche iche dị site na 1960 ruo ugbu a. A na-egosiputa ihe atụ na Natural History/Palaeontology Gallery nke ghere oghe maka ọha. Nchịkọta na nchekwa dị maka ndị nyocha na ụmụ akwụkwọ na-arịọ arịrịọ. [8]

Mbipụta[dezie | dezie ebe o si]

Enwere ike ịchọta mbipụta nke nchoputa n'akwụkwọ akụkọ dị iche iche gụnyere Geo-Pal, akwụkwọ akụkọ Uganda Scientific online. [9]

Ọrụ agụmakwụkwọ[dezie | dezie ebe o si]

Ewezuga ihe ngosi na-adịgide adịgide na veranda, Uganda Museum na-enye ọrụ nkuzi n'ụdị nkuzi ngosi, mmemme mgbasa ozi, ụlọ ọrụ na ọrụ ekele. Iji ụdịdị dịnụ, ụlọ ihe ngosi nka na-ahazi nkuzi isiokwu dị iche iche metụtara usoro ọmụmụ ụlọ akwụkwọ. A na-eme njem nlegharị anya nke ụmụ akwụkwọ na gburugburu ebe ngosi nka, yana inye nkuzi mmeghe nke nwere ihe nkiri slide, ihe nkiri, na ihe enyemaka ndị ọzọ. Ndị ọrụ ụlọ ihe ngosi nka sitere na ngalaba agụmakwụkwọ na-abanye n'ime ime obodo dịpụrụ adịpụ iji kụziere ihe n'ime obodo ndị ụlọ akwụkwọ ha na-enweghị ike ịga na ebe ngosi nka. A na-agbazinye ihe ụfọdụ n'ụlọ akwụkwọ ka ejiri mee ihe dị ka ihe na-ahụ anya. Ụlọ ihe ngosi nka na-anabata nkuzi, okwu ọha na nkuzi gbasara isiokwu ndị dị mkpa nye ọha na eze n'ụlọ mgbakọ. Ụlọ ihe ngosi nka nwere akụrụngwa nke ọma, dị ka ụlọ oriri na ọṅụṅụ na ịntanetị, nke na-enye nri ọdịnala dị iche iche nke Uganda, na ụlọ ahịa onyinye ndị na-egosi ọrụ aka Uganda. [10]

Omenala obodo[dezie | dezie ebe o si]

Obodo Cultural dị na Uganda Museum nke na-egosi ụdị ndụ dị iche iche na usoro obibi ọdịnala na Uganda

N'azụ ụlọ ihe ngosi ihe mgbe ochie nke Uganda bụ obodo ọdịnala nwere ọnụ ụlọ na-egosi ụdị ndụ ndị mmadụ na Uganda. Maka ndị ọbịa chọrọ ịhụ ụzọ ụmụ amaala Ugandan, ọtụtụ ihe ọdịnala, dị ka ite mmiri ara nke sitere na osisi ( ebyanzi ), arịa gourd, nkata, ọrụ bead, ọrụ mpi, ceramics, cutlery, ọrụ akpụkpọ anụ, ngwa agha., na ngwá egwú, na-egosipụta. Ụlọ ndị a gụnyere Ụlọ Bamba, Ụlọ Batooro, Ụlọ Bunyoro, Ụlọ Hima, Ụlọ Ankole na Ụlọ Kigezi, niile na-anọchite anya mpaghara ọdịda anyanwụ. Ụfọdụ ihe na-adọrọ mmasị na ụlọ Tooro, bụ akwa akwa, karịsịa akwa akwa osisi, akwa akwa azụ, na ịgbà eze. N'ụlọ Ankole nke Banyankole, e nwere arịa e ji esi nri dị ka ite, efere e ji ụrọ mee na okwute agwakọta, gosiri otú Banyankole si esi achịcha millet (Kalo) tupu e mepụta igwe igwe. N'ụlọ Hima nke dị na Bahima, e nwere mmiri ara ehi mmiri ara ehi a na-eji na-edebe mmiri ara ehi na ogologo mpi na-anọchi anya ụdị anụ ụlọ ndị na-achịkwa Hima kraal. E nwekwara ude mmiri e ji mmiri ara ehi mee nke e ji te onye chọrọ ịlụ nwaanyị. [11]

Site n'ebe ọwụwa anyanwụ Uganda enwere Ụlọ Busoga, Ụlọ Jopadhola, Ụlọ Bugisu, Ụlọ Teso na Ụlọ Karamojong . Ụlọ Bugisu nwere ngwá ọrụ ibi úgwù jupụtara na ya, gụnyere mma na ihe mkpuchi isi, n'etiti ihe ndị ọzọ. N'ime Ụlọ Teso, e nwere ọtụtụ calabashes a na-eji eme mmanya na ịṅụ mmanya Malwa, ebe a na-esi nri na mpaghara ọwụwa anyanwụ Uganda. Enwekwara okwute na ite a na-agwakọta kalo, nke bụ otu n'ime nri ha na-eri. Ụlọ ndị ọzọ gụnyere Acholi House, Lango House, Alur House na Madi House niile sitere na ugwu Uganda. Ụfọdụ n'ime ụlọ ndị a nwere akụ na ụta nke a na-ejikarị eme ihe nchebe na ịchụ nta. Ụlọ Baganda na-anọchite anya ndị si mpaghara etiti. N'ime ụlọ ahụ e nwere akwa azụ, ịgbà, nkata maka Luwombo, ụgbụ ịchụ nta, akpụkpọ ụkwụ osisi (emikalabanda), na egwuregwu Omweso na-ewu ewu n'etiti Baganda. [11]

Hụkwa[dezie | dezie ebe o si]

Ntụaka[dezie | dezie ebe o si]

  1. 1.0 1.1 Jackson. The Uganda Museum – Reviewed by Chris Jackson. The Eye Magazine. The Eye Uganda. Archived from the original on 19 April 2013. Retrieved on 30 December 2013.
  2. Lewis. History of museums. Encyclopædia Britannica. Retrieved on 30 December 2013.
  3. The Uganda Museum. Uganda Tourism Board. Retrieved on 30 December 2013.
  4. Briggs (2020). Uganda: The Bradt Travel Guide, 9th (in en), Bradt Travel Guides Ltd, 157. ISBN 9781784776428. 
  5. "Participatory Architecture: Web 2.0 Education in the Uganda National Museum", poemhunter.com (2014). Retrieved 3 October 2014
  6. The Uganda Museum: Priorities for improvement. UNESCO. Retrieved on 2024-05-19.
  7. Oldfield, Sybil. The Black Book: The Britons on the Nazi Hit List (2020), p.233-4
  8. The Uganda Museum facts – Azas Safaris (en-US). Retrieved on 2024-05-19.
  9. Publications/Research (en). Uganda Museums. Retrieved on 2024-05-19.
  10. "Museum Education Services " ugandamuseums.ug. Retrieved 3 October 2014
  11. 11.0 11.1 "Cultural Village turns fortunes for Uganda Museum" busiweek.com,5 December 2011. Retrieved 3 October 2014.