Ebumnuche nke osimiri Naịl

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ

The Nile Basin Initiative (NBI) bụ mmekọrịta dị n'etiti steeti ndị dị n'akụkụ osimiri Naịl nke na-achọ ịzụlite osimiri ahụ n'ụzọ mmekorita, ịkekọrịta uru mmekọrịta ọha na eze, ma kwalite udo na nchekwa mpaghara gburugburu.[1] NBI malitere site na mkparịta ụka n'etiti steeti ndị dị n'akụkụ osimiri nke mere ka e nwee ebumnuche ọhụụ iji nweta mmepe mmekọrịta ọha na eze na akụ na ụba na-adịgide adịgide site na iji ya eme ihe n'ụzọ ziri ezi, ma rite uru site na, ihe ndị dị na mmiri Naịl. "[1][2] Ọ bidoro n'ọnwa Febụwarị n'afọ 1999 site n'aka ndị minista mmiri nkè mba itoolu na-ekerịta osimiri ahụ: Egypt, Sudan, Ethiopia, Uganda, Kenya, Tanzania, Burundi, Rwanda, Democratic Republic of Congo (DRC), yana Eritrea dị ka ónyé na-ekiri.[2] Site na mmalite ya, World Bank na ndị mmekọ ndị ọzọ na-akwado Nile Basin Initiative. Ụlọ akụ ụwa nwèrè ikike ịkwado ọrụ NBI, dị ka ónyé isi mmepe na dịka ónyé nchịkwa nke ọtụtụ ndị na-enye onyinye Nile Basin Trust Fund.[3] Otu n'ime ndị mmekọ bụ "Nile Basin Discourse", nke na-akọwa onwe ya dị ka "netwọk ọha na eze nke òtù ndị na-achọ inweta mmetụta dị mma na mmepe nke ọrụ na mmemme n'okpuru Nile Basin Initiative".[4]

Usoro ụlọ ọrụ[dezie | dezie ebe o si]

Usoro ụlọ ọrụ NBI nwèrè ụlọ ọrụ atọ dị mkpa:[5]

  • Kansụl Naịl nke Ndị Minista Na-ahụ Màkà Mmiri na-enye nduzi iwu ma na-eme mkpebi. Ónyé isi oche ya na-agbanwe agbanwe otu afọ. A na-ahọpụta onye na-elekọta nzukọ kansụl mgbe niile dị ka ónyé isi oche màkà afọ na-abịanụ. Kemgbe June 2010 ónyé isi óche bụ Asfaw Dingamo, Minista na-ahụ màkà mmiri nke Ethiopia, nke a họpụtara na nzukọ nke iri na asatọ na Addis Ababa n'ọnwa June afọ 2010. Minista na-ahụ màkà mmiri na ịgba mmiri n'Ijipt, Mohamed Nasr el Din Allam (200910), onye a họpụtara na nzukọ nke iri na asaa na Alexandria n'ọnwa Julaị afo 2009, yana Jose Endundu, Minista na gburugburu ebe obibi nke Democratic Republic of Congo (200810), na Minista na Mmiri na gbụrụ-gbúrụ ebe dị na Uganda, Maria Mutagamba (2007208). Kansụl ahụ na-enwe nzukọ kwa afọ yana nzukọ pụrụ iche. E mere nzukọ pụrụ iche n'ọnwa Mee afọ 2009 na Kinshasa na n'April 2010 na Sharm el-Sheikh.
  • Kọmitii ndụmọdụ teknụzụ NBI, nke e guzobere n'afọ 1998. Ọ bụ ndị isi ọrụ gọọmentị mejupụtara ma na-enye ndụmọdụ na enyemaka na Council of Ministers. Kọmitii ahụ nwèrè otu ónyé nnọchi anya si mba ọ bụla dị n'akụkụ osimiri na otu ónyé ọzọ. Ọ na-ezukọ ugboro abụọ ma ọ bụ atọ n'afọ.
  • NBI Secretariat, nke e guzobere n'afọ 1999 na-enye nkwado nchịkwa na Council of Ministers na Technical Advisory Committee. Ọ dị na Entebbe, Uganda, nke ónyé isi nchịkwa na-eduzi. Ọnọdụ ahụ na-agbanwe agbanwe maka afọ abụọ. Onye isi nchịkwa ugbu a, Teferra Beyene Asfaw si Etiopia, malitere ọrụ n'ọnwa Septemba afọ 2012.[6]

Ihe Omume Nkwekọrịta[dezie | dezie ebe o si]

The Shared Vision Program (SVP), mmemme zuru oke nke na-elekwasị anya n'iwu ụlọ ọrụ, ịkekọrịta data na ozi, inye ọzụzụ na ịmepụta ụzọ màkà mkparịta ụka na netwọk mpaghara niile dị mkpa maka idozi nsogbụ, mmepe mmekorita, na ịzụlite mmemme ọtụtụ ngalaba na ọtụtụ mba nke itinye ego iji mepụta ihe onwunwe mmiri n'ụzọ na-adịgide adịgide.[1] A na-enye ya ego site na enyemaka ma na-ezube ịkwalite ntụkwasị obi iji wuo gbụrụ-gbúrụ ebe obibi màkà itinye ego. N'afọ 2010 ọ gụnyere ọrụ asatọ na-esonụ na-elekwasị anya na ọzụzụ mpaghara:

Ihe Omume nke Eastern Nile[dezie | dezie ebe o si]

The Eastern Nile Subsidiary Action Program (ENSAP) "na-achọ ịzụlite ihe onwunwe mmiri nke Eastern Nile Basin n'ụzọ na-adịgide adịgide na nké ziri ezi iji hụ na ọganihu, nchekwa na udo màkà ndị ya niile". Ọ bụ Eastern Nile Technical Regional Office (ENTRO) nké dị na Addis Ababa, Ethiopia na-elekọta ya. A na-achịkọta ya n'ime itinye ego ngwa ngwa na itinye ego dị mgbagwoju anya, ogologo ógè na-etinye ego n'ọtụtụ ebumnuche.

Ntinye ego ngwa ngwa[dezie | dezie ebe o si]

Egwú a gụnyere ọrụ anọ na mmalite afọ 2008:[7]

Ọrụ nchịkwa mmiri mpaghara na-ezube iguzobe njikwa na-adịgide adịgide nke mmiri na Tekeze, Atbara, Mareb, Abbay / Blue Nile na osimiri Baro / Akobo / Sobat na Ethiopia na Sudan. Ébé ọrụ mbụ a chọpụtara gụnyere Lake Nasser / Nubia na Egypt; Jamma, Reb, na Gumara sub-basins, yana njikwa mmiri na Tana-Beles dị ka akụkụ nke Tana-Bels Integrated Water Resources Development Project na Ethiopia; na ala Atbara, Ingessena Mountains na mpaghara ndị gbara Dinder National Park gbụrụ-gbúrụ na Sudan.

Ụzọ nwere ọtụtụ ebumnuche[dezie | dezie ebe o si]

Ụzọ nwéré ọtụtụ ebumnuche gụnyere usoro ọmụmụ iji mepụta ngwá ọrụ nyocha nkịtị, yana atụmatụ nnwale màkà itinye ego a na-akpọ Joint Multipurpose Program.[7]

Mmepe nke ngwaọrụ nyocha nkịtị[dezie | dezie ebe o si]

A ga-emepụta ngwá ọrụ nyocha ọtụtụ màkà ngalaba ọkụ, njikwa mmiri na ịgba mmiri / drainage, jikọtara ya na usoro atụmatụ zuru oke.

The Nile Equatorial Lakes Subsidiary Action Program[dezie | dezie ebe o si]

The Nile Equatorial Lakes Subsidiary Action Program (NELSAP) bụ mmemme itinye ego n'okpuru Nile Basin Initiative (NBI). Ebumnuche ya bụ inyere aka belata ịda ogbenye, kwalite uto akụ na ụba, na iweghachi mmebi gbụrụ-gbúrụ ébé obibi. Ihe omume NELSAP na-ada n'okpuru mpaghara mmemme abụọ sara mbara: Natural Resources Management and Development, na Power Development and Trade.[8]

Inye ego[dezie | dezie ebe o si]

A na-akwado atụmatụ Naịl Basin site na onyinye sitere na mba NBI n'onwe ha na site na nkwado nke ụlọ ọrụ ego mba ụwa dị ka World Bank, Global Environmental Facility na African Development Bank na ndị ọzọ na-enye ònyìnyé. N'afọ 2003, e mepụtara ego ntụkwasị obi nke ụlọ akụ ụwa na-achịkwa, nke nwéré ọtụtụ ndị na-enye onyinye iji kwekọọ na ònyìnyé ndị na-inye ònyìnyé. Ndị nyere ònyìnyé nyere site na Nile Basin Trust Fund ruo na mmalite afọ 2008 gụnyere Canada, Denmark, Netherlands, Norway, Sweden na United Kingdom. Ndị ọzọ na-enye ònyìnyé na NBI gụnyere Finland, France, Germany, Italy, Latvia, Estonia, EU na ụlọ ọrụ UN dị iche iche dị ka UNDP na FAO.[9]

Hụkwa[dezie | dezie ebe o si]

  • ndọrọ ndọrọ ọchịchị mmiri na Naịl Basin
  • Nkwekọrịta Mba Ndị Dị n'Otu na Iwu nke Ojiji Na-abụghị Njem Mmiri nke Mmiri Mba Nile

Edensibia[dezie | dezie ebe o si]