Embu language
Embu, nke a makwaara dị ka Kîembu, bụ asụsụ Bantu nke Kenya. Ọ bụ ndị Embu na-asụ ya, nke a makwaara dị ka Aembu (sg. [Ihe e dere n'ala ala peeji] A pụkwara ịchọta ndị na-asụ asụsụ Embu na mpaghara / mpaghara ndị gbara ya gburugburu na diaspora.
Asụsụ a nwere njikọ chiri anya na asụsụ Kikuyu na Kimeru.
Asụsụ[dezie | dezie ebe o si]
Embu nwere olumba abụọ amara; Mbeere (Mbere, Kimbeere) na Embu kwesịrị ekwesị. Ndị na-asụ asụsụ Embu nwekwara ike kewapụ onye na-ekwu okwu n’ebe dị nso n’Ugwu Kenya, n’ihi na ha na-eji obere olumba a na-akpọ Kiruguru (Kirũgũrũ) asụ n’ógbè ahụ.
Ntụgharị asụsụ nke okwu sitere na bekee gaa na Kiembu. Mara: Egosighị mkpụrụedemede ụda olu ma ọ bụ akara olu na tebụl abụọ ndị a.
| Bekee | Kiembu |
|---|---|
| ọnụ | kanyua |
| anya; anya | ritho; metho |
| isi; isi | kiongo; ciongo |
| ntutu isi | njuiri (enweghị ọtụtụ) |
| ezé; ezé | igego; magego |
| ire; ire | Ọpụpụ; irimi |
| imi; imi | N'ihi ya, ọ ga-esi n'ihu |
| ntị; ntị | Ọ bụ mgbe a ga-agbanyụ ya |
| olu; olu | N'ihi na ọ bụghị ọtụtụ |
| aka; aka | njara (enweghị ọtụtụ) |
| akpịrị; akpịrị | mumero; mimero |
| ara; ara | nyondo |
| ogwe aka; ogwe aka | kivi;ivi |
| mbọ; mbọ | ngunyu |
| mbọ; mbọ | ngunyu |
| ụkwụ; ụkwụ | kuguru; maguru |
| ụkwụ; ụkwụ | kuguru; maguru ma ọ bụ gitende; itende |
| ọkpụkpụ azụ; ọkpụkpụ ụkwụ | itina; matin |
| afọ, afọ | nda, ivu |
| ụgbọ mmiri | ikonye |
| eriri afọ | mara |
| ọbara | N'ihi ya, ọ bụ n'oge na-adịghị anya |
| mamịrị | mathugumo |
| ọkpụkpụ; ọkpụkpụ | Ivindi; Mavindi |
| akpụkpọ ahụ | ngothi |
| nku; nku | Ọ ga-egbu; gbuo ya |
| ábụ́bà; ábụ́bụ́bà | Iju; iju |
| ụlọ akwụkwọ | cukuru |
| chọọchị | kanitha |
| mpi; mpi | ruvia; ivia, mvia |
| ọdụ; ọdụ | Mukia; mikia |
| mmadụ bụ((s)/ndị mmadụ) | ụwa; gara ije |
| nwoke; ụmụ nwoke | ụwa nke akpịrị; na-esi ísì ụtọ |
| nwanyị; ụmụ nwanyị | mutumia; atumia ma ọ bụ mundu muka; andu aka |
| di; di | muthuri; athuri |
| nwa; ụmụaka | Nwa; nwa |
| aha; aha | riitwa; mariitwa |
| Eluigwe | matu/iguru |
| abalị | utuku |
| ọnwa | mweri |
| anyanwụ | riua |
| ifufe | ruvuvo |
| igwe ojii; igwe ojii | Ọdịdị; ọpụpụ |
| igirigi | ime |
| mmiri ozuzo | mbura |
| ala | nthi |
| ájá | muthanga |
| ụzọ/okporo ụzọ | Ọ bụ n'oge ochie ka a na-akpọ ya |
| mmiri | manji ma ọ bụ mai |
| iyi / osimiri | karunji/runji |
| Ọsụsọ | nthithina |
| ugwu | karima/kirima |
| ụlọ; ụlọ | nyomba |
| ọkụ | Ọ bụ n'ihi ya ka a na-akpọ ya |
| nkụ ọkụ | ruku (otu); nguu (ọtụtụ) |
| anwụrụ ọkụ | Ịnyịnya ibu |
| ntụ | muu |
| mma; mma | kaviu; nwee |
| eriri; eriri | Akwụkwọ; akwụkwọ |
| ube; ube | N'oge na-adịghị anya; matumu |
| agha | mbaara |
| anụmanụ; anụmanụ | nyamu |
| anụ | nyama |
| nkịta; nkịta | ngui |
| enyí; enyí | njogu |
| ewu; ewu | mburi |
| nnụnụ; nnụnụ | giconi; ihe oyiyi |
| mbe | nguru |
| agwọ | njoka |
| azụ | nthamaki |
| ihe na-acha uhie uhie | Mgbidi; Mgbidi |
| àkwá; àkwá | itumbi; matumbi |
| osisi; osisi | Ọrịa; miti |
| ụgbụgbọ osisi | ikoni |