Jump to content

Gisèle Rabesahala

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Gisèle Rabesahala
mmádu
ụdịekerenwanyị Dezie
mba o sịMadagascar Dezie
aha enyereGisèle Dezie
aha ezinụlọ yaRabesahala Dezie
ụbọchị ọmụmụ ya7 Mee 1929 Dezie
Ebe ọmụmụAntananarivo Dezie
Ụbọchị ọnwụ ya27 Jụn 2011 Dezie
asụsụ ọ na-asụ, na-ede ma ọ bụ were na-ebinye akaFrench language Dezie
ọrụ ọ na-arụOnye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Dezie
onye otu ndọrọ ndọrọ ọchịchịCongress Party for the Independence of Madagascar Dezie
Ihe nriteOrder of Friendship, Order of Friendship of Peoples Dezie

Marie Gisèle Aimée Rabesahala (61 Mee 1929 – 27 Juun 2011) bụ onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị na onye ndọrọndọrọ ọchịchị Malagasy bụ nwanyị mbụ nwere ọkwa minista na gọọmentị Madagascar . Ọ banyere na ndọrọ ndọrọ ọchịchị mgbe ọ dị afọ 17, na-eme mkpọsa n'aha ndị mkpọrọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị, wee ghọọ nwanyị mbụ na-ahụ maka ime obodo Madagascar, tupu ọ ghọọ nwanyị Malagasy mbụ hiwere na duru otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị. [1] [2] Ọ bụ onye Marxist na-agba mbọ ma guzobe otu Communist Congress Party maka Independence nke Madagascar, nke weghaara ọchịchị na 1975. N'afọ 1977, ọ ghọrọ onye ozi nwanyị mbụ nke Madagascar, onye na-ahụ maka ịkwalite nka na omenala mgbanwe, mana a chụrụ ya n'ọrụ na 1991 mgbe a kagburu ozi ya na nlọghachi Madagascar na ọchịchị onye kwuo uche ọtụtụ ndị. Ọ nọgidere bụrụ onye mgbasa ozi ndọrọ ndọrọ ọchịchị na onye nta akụkọ ruo mgbe ọ nwụrụ na 2011.

Ndụ mmalite na mmalite nke ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị

[dezie | dezie ebe o si]

A mụrụ ya n'ezinụlọ na-eme ndọrọndọrọ ọchịchị n'obodo Antananarivo dị n'etiti ugwu ugwu. Nna ya bụ onye na-abụghị onye ọrụ na ndị agha France, ya mere ọ bụ nwata hụrụ ezinụlọ na-agagharị n'etiti akwụkwọ ozi ya na France, Tunisia na Mali . Ha laghachiri Madagascar na 1942 mgbe ọ nwụrụ. Ọ chọsiwo ike ịghọ onye nọn n’oge ọ bụ nwata, ma o ji ohere ahụ, bụ́ nke ụmụ nwanyị Malagasy ole na ole nwere n’oge ahụ, nweta agụmakwụkwọ zuru ezu. A na-ewere ya dị ka onye ọsụ ụzọ na ndọrọ ndọrọ ọchịchị Malagasy wee nweta ọrụ dị ka onye na-ede akwụkwọ mkpụmkpụ ma tinye aka na 1950 na ndị òtù mba Malagasy, mgbe ọ dị afọ 17. [3]

Rabesahala ghọrọ odeakwụkwọ ukwu nke Comité de Solidarité Malgache (Malagasy Solidity Committee), bụ ọgbakọ e mere n'echi ya nke ihe ndị mere n'iwụfu ọbara Madagascar, ka nọ n'okpuru ọchịchị colonial. N'oge ahụ, ebumnobi nke otu ahụ bụ ịmepụta nnukwu mmegharị nke ịdị n'otu nke na-arụ ọrụ iji chebe ndị France na-akpagbu ndị ọchịchị na-esochi ọgba aghara Malagasy 1947. Ihe ịga nke ọma bụ njedebe nke afọ itoolu nke mgba na-enweghị nkwụsị maka ikpe ziri ezi, nnwere onwe na ugwu mba, nke ndị obi na-achị na France na ụwa dum sonyeere. N'afọ 1960, mgbe nnwere onwe nwetaghachiri, otu ahụ gbanwere nlebara anya ya na ọrụ mmepe, na-ebute ụzọ n'ihe gbasara agụmakwụkwọ na ahụike, na mgbakwunye na inyere ndị ogbenye aka na ndị ọdachi na-emere onwe ha aka. [4] Ọ rụrụ ọrụ iji nweta nnwere onwe nke ọtụtụ puku ndị mkpọrọ, na-ede akụkọ maka ndị nta akụkọ na-adọta uche mba ụwa na ọnọdụ ha. Ya na ndị òtù aka ekpe nke French National Assembly jikọrọ aka iji hazie arịrịọ Onye isi ala France, Vincent Auriol, mgbe Kọmitii Ịdị n'Otu ya na-arụ ọrụ iji nyere ezinụlọ nke ndị mkpọrọ aka iji nyere ha aka ịnagide ihe isi ike ndị ha na-enwe. [5]

Rabesahala ghọrọ nwanyị Malagasy mbụ a họpụtara dị ka onye ndụmọdụ ime obodo na 1956 ma bụrụkwa nwanyị mbụ ghọrọ onye isi otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị Malagasy, Union of the Malagasy People, nke o hiwere na 1956. Ọ na-ejekwa ozi na Executive nke Malagasy Labour union FISEMA, onye mmekọ nke French Communist General Confederation of Labour, na-eje ozi na nchịkọta akụkọ nke Imongo Vaovao, akwụkwọ akụkọ mba nke weere nkwụsi ike nke mmegide megide ọchịchị colonial French na Madagascar; [3] o jigidere ọnọdụ a ruo n'afọ 2011. [6] Echiche ya doro anya na Marxist nakwa nke mba. N'afọ 1958, ọ bụ onye nchoputa nke Congress Party for the Independence of Madagascar (AKFM), na-ejikọta otu mba ise. [3]

Ọrụ n'ọfịs

[dezie | dezie ebe o si]

N'afọ 1975, afọ iri na ise ka Madagascar nwechara nnwere onwe na France, AKFM weghaara ọchịchị ma guzobe Socialist-Marxist Democratic Republic of Madagascar (DRM). Rabesahala nọchitere anya AKFM na National Front for Defence of the Revolution, njikọ nke otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke Marxist isii. Ọ nọchikwara anya obodo ya bụ Antananarivo dị ka osote osote na National Assembly . N'afọ 1977, ọ ghọrọ onye ozi nwanyị mbụ nke Madagascar ma jee ozi dị ka onye ozi maka nka na omenala mgbanwe ruo 1989, yana minista omenala site na 1989 ruo 1991. [3]

Ọ hapụrụ ọrụ n'August 1991 mgbe ọchịchị na-abata nke Guy Razanamasy kagburu ozi ya dịka akụkụ nke mgbanwe na ọchịchị onye kwuo uche ọtụtụ ndị. N'oge ahụ AKFM kewara n'etiti ndị ọchịchị Kọmunist na ndị na-eme mgbanwe, ndị nke ikpeazụ na-akwado mgbanwe ọchịchị onye kwuo uche ya. Rabesahala nọgidere na mkpọm nke AKFM, nke sonyeere ndị agha DRM onye bụbu onye isi ala Didier Ratsiraka n'okpuru nche anwụ nke Militant Movement for Malagasy Socialism na 1990. Mkpebi Ratsiraka ka ọ bụrụ onye isi ala na ntuli aka 1993 dara ma ndị AKFM enwetaghị otu oche ndị omebe iwu. [3]

Rabesahala megidere ọchịchị ọhụrụ nke Albert Zafy site na nta akụkọ na akwụkwọ nta akụkọ, na mgbe Ratsiraka laghachiri n'ọchịchị na ntuli aka 1997 ọ laghachiri ọzọ na ndọrọ ndọrọ ọchịchị. Ọ dụrụ Prime Minister Pascal Rakotomavo ọdụ mana ọ gbara arụkwaghịm na 1998 mgbe AKFM ọzọ enwetaghị oche ọ bụla na nchịkwa ahụ ewerela atụmatụ mgbanwe mgbanwe ahịa na-emesapụ aka. Ọ na-arụ ọrụ n'azụ ihe nkiri iji wuo otu ndị otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị iji kwado President Ratsiraka ma họpụtara ya dịka onye nnọchiteanya na otu n'ime ndị isi oche isii. Mgbe Marc Ravalomanana weghaara ọchịchị na 2002, ọ ghọrọ olu mmegide na-agbanwe agbanwe megide ihe ọ hụrụ dị ka ntinye aka nke mba ọzọ na neoliberalism na amụma ya. [3]

Ọ dịghị mgbe ọ lụrụ di ma ọ bụ na ọ mụtaghị nwa, na-ekwu na ọ masịrị ya "ijere obodo m ozi, karịa otu onye". Ọ nwụrụ na 27 June 2011. [6]

N'okwu ọ gwara ndị omeiwu Madagascar, odeakwụkwọ ukwu UN Ban Ki-Moon toro ya:  

Ntụaka

[dezie | dezie ebe o si]
  1. ↑ Gisèle Rabesahala. UNESCO. Archived from the original on 4 November 2016. Retrieved on 3 November 2016.
  2. ↑ Gisele Rabesahala: Walk To The Royal Hill of Ambohimanga. UNESCO. Archived from the original on 21 October 2016. Retrieved on 8 November 2016.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Allen (2005). Historical Dictionary of Madagascar. Scarecrow Press, 220–1. ISBN 978-0-8108-4636-4.  Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name "AllenCovell2005" defined multiple times with different content
  4. ↑ Le Comité de solidarité (28 June 2011). Archived from the original on 10 January 2021. Retrieved on 8 January 2021.
  5. ↑ Sylvia (2015). African women, Pan-Africanism and African renaissance. UNESCO Publishing. ISBN 978-92-3-100130-7. 
  6. ↑ 6.0 6.1 "Portrait – Gisèle Rabesahala : La liberté et les droits humains, son combat de toute une vie", Midi-Madagasikara, 9 May 2014. Retrieved on 27 October 2016."Portrait – Gisèle Rabesahala : La liberté et les droits humains, son combat de toute une vie". Midi-Madagasikara. 9 May 2014. Archived from the original on 28 October 2016. Retrieved 27 October 2016. Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name "Midi-Madagasikara" defined multiple times with different content
Ewepụtara na https://ig.wikipedia.org/w/index.php?title=Gisèle_Rabesahala&oldid=193328