Jump to content

Ihe osise Kuba

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Kuba art
Iko mmanya nkwụ Kuba (Mbwoongntey), sitere na nchịkọta ihe ngosi nka nke Brooklyn

Art Kuba nwere usoro mgbasa ozi dị iche iche, nke emebere ọtụtụ n'ime ya maka ụlọ ikpe nke ndị isi na ndị eze nke alaeze Kuba . Ọrụ dị otú ahụ na-egosipụtakarị ihe ịchọ mma, na-agụnye mgbọ cowrie na akpụkpọ anụ (karịsịa agụ owuru) dị ka akara nke akụ na ụba, ugwu na ike. Masks dịkwa ndị Kuba mkpa. A na-eji ha eme ihe ma n'ememe nke ụlọikpe ma n'ịmalite ụmụ nwoke ịghọ okenye, nakwa n'oge olili ozu. Ndị Kuba na-emepụta akwa raffia a kpara akpa bụ nke a na-eme n'oge gara aga maka ịchọ mma, ego a kpara akpa, ma ọ bụ dị ka ngwaahịa ụtụ maka olili ozu na oge ọmụmụ ọmụmụ ndị ọzọ. [1] Akụ na ụba na ike nke usoro ụlọikpe nyere ndị Kuba ohere ịmepụta otu ndị ọkachamara ọkachamara na-arụ ọrụ maka ụlọ ikpe ma na-emepụtakwa ihe ndị dị elu maka ndị ọzọ nwere ọkwa dị elu. [2]

Omenala na akụkọ ihe mere eme[dezie | dezie ebe o si]

Kuba bụ alaeze ọdịnala dị iche iche na Central Africa, nke tolitere na mmalite narị afọ nke iri na asaa wee ruo na ọkara nke abụọ nke iri na itoolu. [3] Ọkọ akụkọ ihe mere eme Jan Vansina kewara Kuba akụkọ ihe mere eme n'usoro isii gbara okirikiri oge nke ndị isi na ihe omume seminarị. [4] Agbụrụ iri na itoolu dị iche iche so na omenala, bụ́ ndị ka na-amata nyim, ma ọ bụ eze. [5]

Nkà ịchọ mma na nhazi elu[dezie | dezie ebe o si]

Kuba clyster, sitere na nchịkọta ihe ngosi nka nke Brooklyn
Kuba textile, site na nchịkọta nke Brooklyn Museum

A na-ahụ nka Kuba maka nka ịchọ mma na nhazi elu ya. A na-egosipụta nka nke onwe na nke ịchọ mma n'ụdị dị larịị - akwa a kpara akpa ma ọ bụ ihe a na-eme na akwa na akwa akwa - yana ihe akụkụ atọ - ọkwá na igbe mkpuchi, iko, clyster, ngwa egwu, mma nwere aka a chọrọ mma, na nkata. [6] Mputa na ime n'ime ụlọ ndị raffia nwere mgbidi nke ndị isi Kuba ka e jikwa ụkpụrụ geometric gbagwojuru anya machie. Nlebara anya maka imewe elu bụ njirimara a na-ahụkarị nke ọtụtụ mgbasa ozi Kuba, gụnyere akwa na ịcha ahụ. [6]

Kuba textiles[dezie | dezie ebe o si]

Kuba headdress[dezie | dezie ebe o si]

Uwe isi bụ isi akara nke ike na obodo Kuba ọdịnala. Ha bụ akara nke ọrụ mmadụ na usoro ndu dị mgbagwoju anya na njide aha, a na-elikwa onye nwe ya n'oge ọnwụ ha. A haziri akwa isi iji dọba uche gaa na isi dị ka isi iyi nke ike Chineke, a na-eyikwa ya n'agba egwu, olili ozu, na emume ndị ọzọ bụ isi obodo. A na-ejikarị akwa akwa, shei cowrie, eriri raffia, osisi, na bead ugegbe eme ihe n'ichepụta isi isi dị iche iche. Mpan bụ otu ihe atụ nke uwe isi Kuba, nke ndị nwere aha ụmụ nwanyị na-eyi naanị. [7]

Kuba ndop[dezie | dezie ebe o si]

Ndop nke eze Mishe miShyaang maMbul; 1760-1780; osisi; 49.5 x 19.4 x 21.9 cm (19  7  8  . ); Ụlọ ihe ngosi nka nke Brooklyn (New York City). Kuba ndop bụ ihe atụ ncheta eze nke na-egosipụta mmụọ eze.

Mgbe ụfọdụ, a na-eji ihe osise a pịrị apị, nke na-egosi ụkpụrụ ọchịchị, na-echeta ndị eze Kuba. Otú ọ dị, n'adịghị ka eserese na nkà ndị Europe, ihe osise ndị a, nke a na-akpọ ndop, adịghị anọchi anya otú eze ahụ nwụrụ anwụ si ele anya, ma na-anọchi anya mmụọ ya na ọnọdụ ya. N'ihe dị ka 48-55 centimeters n'ịdị elu, ndops bụ osisi siri ike, bụ nke a na-adịghị ahụkebe na nkà Africa, na ha nọ n'ọnọdụ nke na-adịghị ahụkebe na ihe ọkpụkpụ Africa. Nke ọ bụla n'ime ha na-anọdụ ala n'akụkụ ebe a na-eji obere osisi arụ ọrụ. Enwere ike ikpebi njirimara ọnụ ọgụgụ ndị a dịka ihe akara ngosi ndị a si dị. [8]

Ụgbọ mmiri Kuba[dezie | dezie ebe o si]

Ndị Kuba na-edowe arịa osisi ndị a kpụrụ akpụ a kpụrụ akpụ iji chekwaa ngwa ejiji na ihe ndị e ji elekọta onwe ha. Ihe ndị a gụnyere agụba, beads, na ntụ ntụ camwood nke a na-eji na-ekpuchi ma chọọ akpụkpọ ahụ́ mma. Ihe ịchọ mma dị n'elu nke na-ekpuchi arịa na igbe ndị a bụ nnaam, okwu Kuba na-ezo aka n'osisi vine gbagọrọ agbagọ na ndị na-akpụ akpụ na-eto n'ime ọhịa na-eme nri nke mpaghara a. Ntugharị nke ihe nkata nkata a kpara n'osisi a pịrị apị bụ njirimara nke ihe egwuregwu nke Kuba mepụtara. [9]

N'ụlọ ikpe, a na-eji arịa ihe ọṅụṅụ na-aṅụ ma na-enye mmanya nkwụ, nke ndị nwe Kuba ga-ekesa ndị enyi ha na ndị enyi ha dị ka ihe ngosi nke akụ na ụba ha na mmesapụ aka. [10] [11]

Edensibia[dezie | dezie ebe o si]

  1. Cornet (1982). Art Royal Kuba. 
  2. Seigmann (2009). African art a century at the Brooklyn Museum. Brooklyn, NY: Brooklyn Museum. ISBN 9780872731639. 
  3. ya Kama (2018-01-10). The Kuba kingdom (en-US). Lisapo ya Kama. Archived from the original on 2019-09-15. Retrieved on 2019-11-14.
  4. Vansina (1960). "Recording the Oral History of the Bakuba – II. Results". The Journal of African History 1 (2). DOI:10.1017/s0021853700001833. 
  5. Taylor (2018-07-04). Kuba: The most artistic kingdom in East Africa that flourished under a paralyzed king (en). Face2Face Africa. Retrieved on 2019-11-15.
  6. 6.0 6.1 Binkley (2009). Kuba. Milan: 5 Continents Edition. 
  7. Kreamer, Arnoldin (1995). Crowning Achievements: African Arts of Dressing the Head. University of California Los Angeles, Fowler. ISBN 0930741439. 
  8. Adams (May 1988). "18th-Century Kuba King Figures". African Arts 21 (3): 32–38+88. DOI:10.2307/3336440. 
  9. Vessel: Lidded. Collections. The Metropolitan Museum of Art. Retrieved on 10 June 2013.
  10. Vessel: Head. Collections. The Metropolitan Museum of Art. Retrieved on 10 June 2013.
  11. Kuba wood cups (part 2) (Zaire). The Philip Gould Collection (2016-05-28). Retrieved on 2016-06-03.