Jump to content

Ikara

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ

Ikara bụ obodo dị na ugwu ọchịchị ime obodo dị na Kaduna Steeti, ugwu Naijiria, nke dị na gburugburu iri asatọ na ise km n'ebe ugwu egwuregwu site n'obodo Zaria . Ọchịchị ime obodo gọọmenti Ikara nwere obodo ndị a dị n'etiti iri°2¹ ruo iri na otu°5¹ ugwu na obodo nta: Ikara, Malikachi, Furana, Danlawan, Kurmin Kogi, Janfalan, Auchan, Paki, na Pala. [1]

Onye isi oche ọchịchị ime obodo a bụ Sadiq Ibrahim Salihu. [2] [3]

Agbụrụ

[dezie | dezie ebe o si]

Ndị isi ndị obodo ahụ bụ ndị Hausa na Fulani .  [4] Okpukpe ha bụ Alakuba na ndị otu Kraịst.  Isi ọrụ ha bụ ọrụ ugbo.  Ha na-amịpụta ọka, ọka Guinea, agwa, agwa soya, osikapa, akpu, tomato, okpete, na ọtụtụ ihe kpatara ndị ọzọ. [4]

Akụkọ ihe mere eme

[dezie | dezie ebe o si]

Mgbanwe nke amụma na Ikara nwere ike dị ukwuu na gburugburu ebe obibi, akụ na umu na-enyere mmadụ ibe ya.   Evolushon ahụ egwu n'afọ 1808 mgbe ndị Jukun bi n'obodo Ikara.   Ha bụ ndị mbịarambịa gbapụrụ ikike nke ndị ọkà na-abia si Kano maka ọ jụrụ jụrụ ahụkwere Islam.   Ha biri n'okpuru ugwu Ikara (Dutse Lungu) obere oge, ha mechara biri n'ime ala dị nso n'ugwu ahụ.   [5] A ọrịa na ndị Jukun bụ ndị egwu obodo Ikara wee nweta ya "Ikara" nke "ahụ pụtara zoo ebe a" ma ọ bụ "ebe ị" n'asụsụ Jukun.. [5]

Ndị Maguzawa bụ ndị bụbu ndị nta akụkọ ma ọ bụ ndị nwere ike sere egwuregwu ndị ma emechaa na tupu afọ 20. Ndị maguzawa bụ ndị na-asụ Hausa na mbụ na mpaghara katsina, kano na ugwu zaria.

Ndị Hausa na ndị Fulani Muslim gosiri ha "maguzawa" mgbe jihad nchebe n'ihi na ha anabataghị ụmụazụ kama na-ejigide ofufe ndị ụbọ akwara.  Otú ọ dị, ọtụtụ n'ime ndị a na-akpọ maguzawa aghọọla Ndị ተማሪ, a pụghịkwa ihe ndị dị otú ahụ maguzawa n'ezi okwu nke Islam;  n'agbanyeghị nke a, aha ahụ ihe

Ekwuru na ndị fulani bịara biri na mpaghara ahụ n'ihi ihe gbasara gburugburu ebe obibi.  Ndị Fulani bụ ndị bu Bororuji(ndị na-awaịgharị awagharị) bịara ikara n'ihi na obodo ahụ dabara adaba maka ịta anụ ma anụ anya na-achọ ịgbanarị echiche Jangali (tụtụ) nye ndị mpaghara ha dị iche iche, nwere nnukwu nnukwu  .  Otú ọ dị, dị ka omenala ọnụ si kwuo, n'agbanyeghị obodo ndị a nile, a pụghị ịgụ ikara ka obodo n'ihi na ọ dịghị onye na-achị obodo ahụ ruo 1879, mgbe Magaji Abubakar, bụ nwoke si kura, obodo  dị na kano steeti.  .  Ọ haziri ebe obibi ka ọ bụrụ obodo wee onye isi obodo mbụ na 1897. Shehu kwasau, eze zazzau (Emir of Zazzau) turu ya isi ka onye isi obodo nwere aha “Dagachin ikara”

Ọdịdị nchịkwa

[dezie | dezie ebe o si]

Ọchịchị ime obodo a nwere mpaghara abụọ bụ:

  • Ikara district
  • Paki district

O nwere ngalaba isii (6), nke bụ ndị a:

  • Ngalaba Ndị Ọrụ
  • Ngalaba na-enye ego na ntinye
  • Ngalaba na-arụ ọrụ
  • Ngalaba Agricultural
  • Ngalaba ahụike
  • Ngalaba agụmakwụkwọ

Ọrụ ugbo

[dezie | dezie ebe o si]

Nri ime a na-adabere na ọrụ ugbo obodo na ịgụ ehi.  Ikara nwere oke ọrụ siri ike dabere na awụ na agụụ.  Ọtụtụ ndị nwoke nwere ikike dịka ndị ọrụ ugbo na ndị ọrụ.  Ụmụ mmadụ Ikare na-enweta ego site na nhazi nri na ire ihe oriri n'iche ma ọ bụ n'ahịa. [6] [7]

Ihu igwe

[dezie | dezie ebe o si]

Oge udu mmiri bụ mmegbu na oke mmiri, na okpomọkụ sitere na 53°F ruo 97°F. Ọnọdụ okpomọkụ na-adịgasị iche n'afọ niile, n'agbanyeghị na ọ na-abụkarị n'oge ọkọchị. [8] [9] [10]

Nkezi okpomọkụ

[dezie | dezie ebe o si]

Nkezi mmalite kwa ụbọchị n'oge oge ọkụ nke ọnwa 1.9, nke na-amalite na Machị 7 ruo Mee 4, dị n'elu 94°F.  akpụkpọ bụ ụnwa kacha ekpo ọkụ n'afọ na Ikara, na-enwekarị Ụdị dị elu nke 96°F na obere obere nke 71°F.  Okpomọkụ dị elu kwa ụbọchị n'oge oyi dị ọnwa 2.8, nke na-amalite na Julaị 6 ruo September 29, dị n'okpuru 85°F.  Disemba bụ ụnwanyị kacha oyi n'afọ na Ikara, na-enwekarị ihe dị elu nke 84°F na obere 55°F [8]

Azụmahịa

[dezie | dezie ebe o si]

Ihe omume mgbasa ozi n'ime Gọọmenti ime obodo bụ ngwaahịa ugbo. N'okpuru ebe a bụ ndepụta nke isi ahịa ha.

  • Ikara Central market/ụlọ ahịa ahịa
  • Tomato Ikara
  • Ahịa nke Paki.
  • Ahịa Auchan.

Agụmakwụkwọ

[dezie | dezie ebe o si]

Enwere ụlọ akwụkwọ sekọndrị iri na atọ na ọchịchị ime obodo a bụ: [11] -

  • Ụlọ akwụkwọ sayensị gọọmentị, Ikara
  • Government Girls Secondary School Ikara
  • Ụlọ akwụkwọ sekọndrị gọọmentị, Ikara
  • Ụlọ akwụkwọ Ọzụzụ Akaụntụ Gọọmenti, Ikara
  • Ụlọ akwụkwọ sekọndrị gọọmentị, Pala
  • Ụlọ akwụkwọ sekọndrị gọọmentị, Auchan
  • Ụlọ akwụkwọ sekọndrị gọọmentị, Paki
  • Ụlọ akwụkwọ sekọndrị gọọmentị Jamfalan
  • Ụlọ akwụkwọ sekọndrị gọọmentị, Malikanchi
  • Ụlọ akwụkwọ sekọndrị gọọmentị, Danlawal
  • Ụlọ akwụkwọ sekọndrị gọọmentị, Rumi
  • Ikara Comprehensive Academy (nkeonwe)
  • Raising Star Academy Ikara

(nkeonwe)

  • Emmanuel Nursery, Primary and Secondary School, Gidan Tanko Jamfalan (onwe).

Gọọmenti Secondary School Ikara bụ ụlọ akwụkwọ sekọndrị na-ewu ewu na-arụ ọrụ n'obodo Ikara, ụlọ akwụkwọ ahụ nwere ọkwa dị elu n'ihe gbasara inye agụmakwụkwọ dị elu.

Ụlọ ọrụ ego

[dezie | dezie ebe o si]

Enwere ụlọ akụ na Ikara na Lead way Assurance bụ ụlọ ọrụ ego ọzọ dị na Ikara LGA Financial Resources

  • Unity Bank Ikara Alaka
  • Bank of Agriculture (BOA)
  • National Bank of Nigeria
  • Okenye iwu Federal nke a na-enweta kwa ọnwa.
  • Ego a na-enweta n'ime si n'ahịa, ndị okenye na-atụ ụtụ isi na ogige ntụrụndụ.

Ụlọ ọrụ gọọmentị

[dezie | dezie ebe o si]
  • Kọmitii Electrification nke ime obodo (REB)
  • NIPOST
  • NPC
  • NITEL
  • Mmiri mmiri

Njirimara mpaghara

[dezie | dezie ebe o si]

Ọnweghị ọdịdị ala dị iche iche na LGA LGA nwere oke na okpuru ọchịchị Makarfi na ọdịda anyanwụ, Soba na ndịda, Tudun Wada na Kano State na North. Kubau nke ndịda

Isi ụlọ ọrụ

[dezie | dezie ebe o si]

Ikara, nke bụ isi obodo bụ isi ụlọ ọrụ

Ụlọ ọrụ ahụike

[dezie | dezie ebe o si]

Enwere ụlọ ọrụ ahụike ise zuru oke yana ụlọ ọgwụ iri anọ na asaa dị na mpaghara a.

  • General Hospital, Ikara
  • Comprehensive Health Center, Paki
  • Comprehensive Health Center Auchan

Enwere ụlọ ọgwụ ahụike n'okpuru Ikara LGs nwere ụlọ ọrụ ahụike anọ dị na Ikara n'onwe ya.

Ụlọ ọrụ

[dezie | dezie ebe o si]

Ụlọ ọrụ na-edozi nri nke Ikara (tomato)

Ụlọikpe

[dezie | dezie ebe o si]

Ọchịchị ime obodo nwere ụlọ ikpe atọ n'isi ụlọ ọrụ, Ikara, bụ:

Mineral Resources

[dezie | dezie ebe o si]
  • Nkume dị oké ọnụ ahịa
  • Nkwụnye nkume nzu.

Ndị mmadụ

[dezie | dezie ebe o si]

Ndị Hausa/Fulani

Islam bụ okpukpe na-achị.

Netwọk okporo ụzọ

[dezie | dezie ebe o si]

Nlebara anya n'iwu okporo ụzọ n'oge Gọvanọ Ahmed Mohammed Makarfi.

Edepụtara ụzọ n'okpuru:

Ebe ndị njem nlegharị anya

[dezie | dezie ebe o si]

Ufodu okwute na mmiri mmiri Kogi juputara na ọchịchị ime obodo gọọmenti a.

Obodo na obodo nta

[dezie | dezie ebe o si]

Ikara, Malikachi, Furana, Danlawan, Kurmin Kogi, Janfalan, Auchan, Paki, Pala, Saulawa, Rumi, Saya-saya, Kuya

Mmiri mmiri Ikara

Ntụaka

[dezie | dezie ebe o si]
  1. “Ikara Local Government Council”. Accessed 5 Mar 2023.
  2. Kaduna LG Polls: APC humbles PDP, wins 15 chairmanship seats (en-GB) (2021-09-07). Retrieved on 2022-03-14.
  3. Michael (2013). The chronicles of Ikara English and Hausa (in Both English and Hausa). Kaduna Nigeria: Wemscorp publisher, P 11. 
  4. Micheal (2013). the chronicles of Ikara (English and Hausa). Kaduna: (Wemscorp Publichser), 4,6,9. 
  5. Daboh (1996). the pre -colonial Era of IkaraLand. 
  6. Shehu (2011). Assessment of the UBA programme: A case study of Ikara Local Government. 
  7. Smith (1981). The Baba of Karo: A woman of the Muslim Hause. Conn: Yale university Press. 
  8. 8.0 8.1 Ikara Climate, Weather By Month, Average Temperature (Nigeria) - Weather Spark (en). weatherspark.com. Retrieved on 2023-09-10. Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content
  9. Ikara, Kaduna, NG Climate Zone, Monthly Averages, Historical Weather Data. tcktcktck.org. Retrieved on 2023-09-10.
  10. Atlas. Yearly & Monthly weather - Ikara, Nigeria (en). Weather Atlas. Retrieved on 2023-09-10.
  11. Shehu (2011). Assessment of the UBE programme: A case study of Ikara Local Government.