Ilu 30

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ

 

Ilu 30 bụ isi nke 30 nke Akwụkwọ Ilu na Bible Hibru ma ọ bụ Agba Ochie nke Bible Ndị Kraịst. [1][1] Akwụkwọ ahụ bụ nchịkọta nke ọtụtụ akwụkwọ amamihe: isi nke Ilu 1:1 nwere ike ịbụ iji were Solomon dị ka onye dere akwụkwọ ahụ dum, mana ụbọchị nke nchịkọta nke ọ bụla siri ike ịchọpụta, ma eleghị anya akwụkwọ ahụ nwetara ọdịdị ikpeazụ n'oge ọpụpụ ya. [2] Isiokwu mbụ a na-ekwu "ihe ndị Agur", [4] nke a na-esote nchịkọta epigrams na aphorisms.

Ihe ederede[dezie | dezie ebe o si]

E dere ihe odide mbụ ahụ n'asụsụ Hibru. E kewara isiakwụkwọ a n'amaokwu 33.

Ndị akaebe ihe ederede[dezie | dezie ebe o si]

Ụfọdụ ihe odide ndị mbụ nwere ederede nke isi a n'asụsụ Hibru bụ nke Masoretic Text, nke gụnyere Aleppo Codex (narị afọ nke iri), na Codex Leningradensis (1008). [1]

E nwekwara nsụgharị n'asụsụ Koine Greek nke a maara dị ka Septuagint, nke e mere na narị afọ ole na ole gara aga BC. Ihe odide oge ochie dị ugbu a nke nsụgharị Septuagint gụnyere Codex Vaticanus (B; B; narị afọ nke anọ), Codex Sinaiticus (S; BHK: S; narị afọ ya nke anọ), na Codex Alexandrinus (A; A; narị afọ na nke ise [1]).

Ọdịdị ya[dezie | dezie ebe o si]

Michael Fox, onye America na-amụ banyere Bible, kewara isiakwụkwọ a n'akụkụ: [1]

  • Proverbs 30:1–9 = The Words of Agur
  • Proverbs 30:10–33 = Epigrams and Aphorisms
    • Proverbs 30:10 = Aphorism a – Denouncing a Slave
    • Proverbs 30:11–14 = Epigrams i – The Wicked Generation
    • Proverbs 30:15a = Aphorism b – The Epitome of Greed
    • Proverbs 30:15b–16 = Epigrams ii – Four Greedy Things
    • Proverbs 30:17 = Aphorism c – Contempt for Parents
    • Proverbs 30:18–20 = Epigrams iii – Four Wondrous Ways-and One More
    • Proverbs 30:21–23 = Epigrams iv – Four Things That Shake the Earth
    • Proverbs 30:24–28 = Epigrams v – Four Creatures Small but Wise
    • Proverbs 30:29–31 = Epigrams vi – Four Creatures with a Stately Gait
    • Proverbs 30:32–33 = Epigrams vii – Churning Up Quarrels

Okwu nke Agur (30:1-9)[dezie | dezie ebe o si]

A na-ekwu na ọ bụ onye amamihe a na-amaghị ama na-abụghị onye Israel (cf. kwa 31:1). [1] Fox na-atụ aro na enwere ike itinye ya na Ilu n'ihi okwu ịdọ aka ná ntị ya bara uru na ibuli Torah. [2] A na-akọwa ịdị nso 'n'okwu na mmụọ' na Abụ Ọma nke 73 dị ka Agur, dị ka onye na-ede abụ, na-ejikọta nkwupụta nke amaghị ihe na nkwupụta nke okwukwe na ọṅụ na nghọta nke sitere n'aka Chineke naanị ya, ka ọ na-agba ndị mmadụ ume ịgakwuru Chineke ozugbo dị ka nchebe megide ọnwụnwa.

Onye ọkà mmụta okpukpe Aberdeen Kenneth Aitken na-ekwu na okwu Agur nwere ike ọ gaghị agafe amaokwu 14, ebe amaokwu 14 mbụ dị iche na amaokwu 15 gaa n'ihu na Septuagint, mana ọ na-ekwukwa na "echiche kewara ma ha ga-agwụ tupu amaokwu 14" (nke nwere ike ịdị na amaokwu 4, 6, ma ọ bụ 9). [1] Ndị editọ nke New American Bible, Revised Edition, na-atụ aro na "otu edemede mbụ" nwere ike ịnwe amaokwu 1 ruo 6.[2]

Amaokwu 1[dezie | dezie ebe o si]

Okwu Agur nwa Jakeh, onye amụma.
Nwoke ahụ gwara Ithiel,
gaa Ithiel na Ukal:
  • "Onye amụma" na-asụgharị okwu Hibru massa, nke nwere ike ịkọwa okwu ndị ahụ dị ka ụdị amụma 'mkpughe' (cf.
  • "Nye Ithiel, na Ithiel na Ukal" (KJV: "n'ebe Ithiel nọ, ọbụnakwa Ithiel nakwa Ucal"; ESV: "Adị m ike gwụrụ, O Chineke; Ike gwụrụ m, O Chineke, ma gwụ"): aha ndị a nwere ike ịbụ ụmụ Agur ma ọ bụ ndị na-eso ụzọ ya.

Amaokwu nke 2[dezie | dezie ebe o si]

O doro anya na enwere m obi ọjọọ karịa nwoke ọ bụla, enweghịkwa nghọta nke nwoke.
  • "Brutish" (בַ֣עַר, ːa-'ar) a na-ejikwa okwu Hibru a mee ihe na Abụ Ọma 73:22 ma sụgharịa ya dị ka "onye nzuzu".

Amaokwu nke 4[dezie | dezie ebe o si]

Ònye rịgooro n'eluigwe, ma ọ bụ gbadatara?
Ònye gbakọtara ifufe n'aka ya?
Ònye kegidere mmiri n'uwe?
Ònye guzobere njedebe ụwa niile?
Gịnị bụ aha Ya, gịnị bụ aha nwa Ya,
ma ọ bụrụ na ị maara?

Dị ka ndị dị na Job 38-41, ajụjụ ndị a na-ekwusi ike na "enweghị nghọta nke ụzọ Chineke".

Amaokwu 5-6[dezie | dezie ebe o si]

  Okwu obula Nke si na onu onyenweanyi bu onwunwa O bu ota nye ndi na agbaba na ime ya Etinyekwala ihe obula na okwu a Oga enyere gi aka na echekwa gi na ebe ndi iro no

Ndị editọ nke New American Bible, Revised Edition, na-atụ aro na ederede Agur mbụ nwere ike iji amaokwu ndị a mechie, n'ihi na amaokwu isii mbụ na-egosipụta otu ọdịiche dị n'etiti adịghị ike mmadụ (na amaghị ihe) na ike Chineke (na ihe ọmụma).[2]

Epigrams na aphorisms (30:10-33)[dezie | dezie ebe o si]

Akụkụ a nwere epigrams dị iche iche na aphorisms atọ dị mkpirikpi n'etiti. Ọtụtụ n'ime epigrams (dị ka 6:1-19) na-ewere ụdị ndepụta. Epigrams i na vii nwere ndepụta ndị a na-enweghị nọmba nke a na-achịkọta ihe ndị ahụ site na isiokwu na anaphora (ahịrị ọ bụla na-amalite na otu okwu ahụ). Epigram v bụ ndepụta otu nọmba nwere ihe anọ. Epigrams ii, iii, iv, na vi bụ ilu ọnụọgụ, n'ụdị "Ihe atọ ... na anọ". [1] Ihe ikpeazụ na usoro ahụ na-abụkarị njedebe na ebe a na-elekwasị anya. [2]

Amaokwu 14[dezie | dezie ebe o si]

 

  • "Knives": site na Hibru: ma'akhelet, "ndị na-ehichapụ anụ", nke a na-ejikwa n'akụkọ nke Binding of Isaac, bụ 'ọ bụghị mma nkịtị kama ụdị a na-egbu anụ'.

Amaokwu nke 15[dezie | dezie ebe o si]

The leech has two daughters Crying give give E nwere ihe ato na anaghi eju afo N'ezie enwere ihe ano na anaghi asi Ozuole

  • "Nwoke nwere ụmụ nwanyị abụọ": na-egosi onye anyaukwu, ma ọ bụ ma eleghị anya 'nwaanyị anyaukwu', n'ihi na okwu Hibru maka "leech" bụ aha nwanyị.
  • "Ihe atọ... anọ": Jiri ya tụnyere Amos 1:3: "N'ihi mmebi iwu atọ nke Damaskọs, na maka anọ, agaghị m ewepụ ntaramahụhụ ya".
  • Enwere ike ịsụgharị amaokwu 15 dum n'ụzọ dị iche. Okwu Hibru maka leach bụ "Aluka", nwekwara ike ịbụ aha mmadụ, nke dere ma ọ dịkarịa ala amaokwu abụọ 15-16 na amaokwu 15 ga-asụgharị ya: "Aluka na-ekwu: Ụmụ nwanyị abụọ (na-ekwu) na-enye nke atọ na-enwetụbeghị afọ ojuju, nke anọ anaghị ekwu na ọ zuru ezu" Ọ bụrụ otú ahụ, amaokwu 16 ka akọwapụtara maka amaokwu 15 (nkọwapụtara banyere ụmụ nwanyị)

Amaokwu 16[dezie | dezie ebe o si]

 Ili afo anaghi nwa Uwa now na ejuputaghi na mmiri

Ma oku nke na anaghi asi Ozuole

  • "Ili": ma ọ bụ "Sheol" bụ 'ọ dịghị mgbe ọ nọdụrụ na ndị nwụrụ anwụ, na-achọkarị ihe ndị ọzọ' (cf. 1:12); a na-etinye ya n'otu ihe (n'ụzọ na-emegide onwe ya) na akpa nwa, nke 'na-enwetụbeghị afọ ojuju na ọnọdụ ya nke ime, agụụ na-agụ mgbe niile iji mepụta ndụ' [1] (cf.Jenesis 3:1) [1] dịkwa ka ọchịchọ nke ụwa maka mmiri, na ọkụ maka mmanụ (cf.

Amaokwu 31[dezie | dezie ebe o si]

 

  • "A greyhound": ma ọ bụ "nkịta na-agba ọsọ" (NKJV); bụ n'ụzọ nkịtị 'otu eriri nke úkwù' ma ọ bụ 'nke eriri nke úkpù', ya bụ 'onye na-agbagharị', a na-ejikarị LXX eme ihe dị ka ọ na-ezo aka na nkịta, ọ bụ ezie na a tụpụtara anụmanụ ndị ọzọ dị ka ịnyịnya agha.[3]
  • "Eze nke na-enweghị nnupụisi megide ya": dị ka ọdịnala ndị Juu si kwuo, ma ọ bụ "eze nke ndị agha ya na ya nọ" na NKJV.[4]

Hụkwa[dezie | dezie ebe o si]

  • ndanda
  • Igurube 
  • 6Akụkụ Bible ndị metụtara ya: Job 38, Job 39, Job 40, Job 41, Abụ Ọma 73, Amos 1

Ihe odide[dezie | dezie ebe o si]

  1. Holman Illustrated Bible Handbook. Holman Bible Publishers, Nashville, Tennessee. 2012.
  2. 2.0 2.1 Footnote a in the New American Bible, Revised Edition, at Proverbs 30:1
  3. Note [a] on Proverbs 30:31 in NKJV.
  4. Note [b] on Proverbs 30:31 in NKJV.

Ebe esiri nweta ihe ana ekwu Maka ya[dezie | dezie ebe o si]

Njikọ mpụga[dezie | dezie ebe o si]

  • Nsụgharị ndị Juu:
    • Mishlei - Ilu - Isi nke 30 (Judaica Press) nsụgharị [na nkọwa Rashi] na Chabad.org
  • Nsụgharị Ndị Kraịst:
    • Bible n'ịntanetị na GospelHall.org (ESV, KJV, Darby, American Standard Version, Bible in Basic English)
  • Akwụkwọ Ilu Isi nke 30 King James Version
  • Book of Proverbs public domain audiobook at LibriVox Various versions