Kofo Abayomi

Sir Kòfó Àbáyòmí
Born	10 July 1896 Lagos, Nigeria

Oloye Sir Kofoworola Adekunle "Kofo" Abayomi Kt M.D. (10 Julaị, na afọ 1896 1 Jenụwarị, na afọ 1979) bụ onye Naijiria na-ahụ maka anya na onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị. Ọ bụ otu n'ime ndị guzobere Nationalist Lagos Youth Movement na afọ 1934 ma gaa n'ihu na-arụ ọrụ ọha na eze pụrụ iche. Ọrụ ikpeazụ ya dị mkpa n'ihu ọha bụ dịka onyeisi oche nke Lagos Executive Development Board site na afọ 1958 ruo afọ 1966.

Afọ ndị mbụ

A mụrụ Abayomi na 10 Julaị, na afọ 1896 na Lagos . [1]

Ọ bụ onye Egbe-Yoruba. [1] Site na afọ 1904 ruo na afọ 1909, ọ gara UNA School, Lagos wee gaa Wesleyan College nke a maara ugbu a dị ka Methodist Boys High School Lagos. Ọ bụ onye nkuzi ụmụ akwụkwọ na Wesley College ma mesịa Eko Boys High School site na afọ 1912 ruo na afọ 1914. Ọ hapụrụ nkuzi na mbido afọ 1914 iji sonye na ndị ọrụ nke Ụlọ Ọgwụ Africa, Lagos dị ka onye na-enyefe ihe. N'oge Agha Ụwa Mbụ, o wepụtara onwe ya ịrụ ọrụ dị ka onye na-emepụta ejiji n'ụlọ ọgwụ dị na Cameroon. Ọ gụkwara ọgwụ na Yaba Higher College, wee gaa ụlọ akwụkwọ ahụike nke Mahadum Edinburgh, gụsịrị akwụkwọ na afọ 1928. E jidere ya dị ka onye na-eme ngagharị iwe ruo oge ụfọdụ tupu ọ laghachi Naịjirịa ịrụ ọrụ n'okpuru Dr. Oguntola Sapara. Ọ laghachiri na United Kingdom n'afọ 1930 iji mụọ ọgwụ na ịdị ọcha nke ebe okpomọkụ, na ọzọ n'afọ 1939 maka ọmụmụ postgraduate na ịwa ahụ anya na ọgwụ. [1] Dị ka dọkịta Africa nwere ọzụzụ Britain, Abayomi sonyeere British Colonial Medical Service iji nweta ihe ọ ga-eri, ọ ga-esokwa ndị dọkịta Britain na-eche na ndị Afrịka dị ala. [2]

Òtù Ndị Ntorobịa Naijiria

Abayomi bụ onye guzobere Nigerian Youth Movement (NYM) na afọ 1933. [1] Ndị otu Lagos intelligentsia guzobere NYM bụ ndị na-eme ngagharị iwe maka atụmatụ maka Yaba College, nke ha chere na ọ ga-enye ndị Afrịka agụmakwụkwọ dị ala. [2] A na-akpọ nzukọ ahụ Lagos Youth Movement na mbụ mana a gbanwere aha ya na 1936 iji gosipụta oke ya. Abayomi ghọrọ Onye isi oche nke NYM mgbe ọnwụ Dr. James Churchill Vaughan na 1937. [1] A họpụtara Abayomi ka ọ bụrụ onye otu Kansụl Iwu na afọ 1938. Mgbe ọ gbara arụkwaghịm n'ọkwa abụọ ahụ ka o wee nwee ike ịga mba ọzọ maka ọmụmụ ihe ọzọ, ọ kpatara nsogbu. Ndị na-asọ mpi bụ Ernest Ikoli, onye Ijo, na Samuel Akisanya, onye Ijebu nke Nnamdi Azikiwe kwadoro. Mgbe ndị isi họọrọ Ikoli dị ka onye ha na-azọ ọkwa, Akisanya na Azikiwe hapụrụ pati ahụ, na-akpọrọ ọtụtụ n'ime ndị na-eso ụzọ ha.

Ọrụ ya mgbe e mesịrị

Abayomi laghachiri Naịjirịa na afọ 1941 iji gaa n'ihu na ọrụ ezinụlọ ya na-aga nke ọma. O mechara bụrụ onye dọkịta onwe onye mbụ a họpụtara dịka onye isi oche nke Nigerian Medical Association . [1] Egbe Omo Oduduwa, otu ndị Yoruba na-ahụ maka ọdịmma ọha na eze nke e guzobere na London na 1945, ka emere ya na Ile Ife na June 1948. A họpụtara Sir Adeyemo Alakija dịka onye isi ala. A họpụtara Abayomi ka ọ bụrụ onye na-ahụ maka akụ na ụba. [1] Ọ bụ onye otu Gọvanọ Executive council site na afọ 1949 ruo afọ 1951. N'afọ 1950, Alaafin nke Oyo, Adeyemi nke Abụọ, nyere Oloye Abayomi utu aha nke One-Isokun nke Oyo. [1] Afọ abụọ ka e mesịrị, n'ọnwa Eprel, na afọ 1952, Oba Adele nke Abụọ nke Lagos nyere ya utu aha Baba Isale. [2]

Abayomi bụ otu n'ime ndị guzobere Action Group mgbe emere alaka Lagos nke pati ahụ na 5 Mee, na afọ 1951. [1] Na ọkara mbụ nke afọ 1954, e nwere ọtụtụ ọgba aghara ụtụ isi n'obodo ndị dị n'ebe ugwu Oyo. N'ọnwa Ọgọstụ nke afọ ahụ, ọtụtụ ndị isi Yoruba zigara ya ịhụ Alaafin nke Oyo ma gbalịa ime ka ọ kwụsị nkwado maka Nationalist Council of Nigeria na Cameroons.

Sir Kofo nọchitere anya ndị omeiwu Naijiria na Kansụl Na-achịkwa Mahadum College, Ibadan site na ntọala ya na afọ 1948 ruo na afọ 1961. A họpụtara ya ka ọ bụrụ osote onye isi oche nke Board of Management nke University College Hospital, Ibadan mgbe emere ya na 1951. [1] N'afọ 1958, a họpụtara ya dịka onye isi oche of the Lagos Executive Development Board, nke nwere ikike ịkwatu ụlọ na-adịghị mma ma mee atụmatụ atụmatụ obodo. [2] Ụlọ ọrụ ahụ tinyekwara aka na atụmatụ ụlọ na ụlọ na Surulere, North East na South West Ikoyi reclamation na ihe ruru otu puku acres na mpaghara Victoria Island.

Abayomi ghọrọ onye isi oche Naijiria mbụ nke Board nke University College Hospital, Ibadan na afọ 1958, ọkwá ọ nọ na ya ruo na afọ 1965. [1] N'afọ 1959, ọ bụ onye isi oche nke Board of Management nke Lagos University Teaching Hospital na Lagos. [2] Ọ rụrụ ọrụ na bọọdụ ma ọ bụ dịka onyeisi oche nke ọtụtụ ụlọ ọrụ maka ndụ ya fọdụrụ. Sir Kofo nwụrụ n'udo n'ụlọ na 1 Jenụwarị, na afọ 1979 mgbe ọ dị afọ 82, na-ahapụ nwanyị di ya nwụrụ, Oyinkan, Lady Abayomi, onye bụ onye ama ama n'akụkọ ihe mere eme nke Naijiria. [1]

Ebenside

Ebe e si nweta ya