Marie Madoé Sivomey
Marie Madoé Sivomey (na ọnwa July 3, 1923 ̊ September 15, na afọ 2008), a mụrụ Marie Madoe Gbikpi Tian Benissan, bụ onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Togo onye bụ nwanyị mbụ jere ozi dị ka onye isi obodo na Togo, na-elekọta isi obodo, Lomé, site na afọ 1967 ruo na afọ 1974.
Mbido ndụ na agụmakwụkwọ ya
[dezie | dezie ebe o si]A mụrụ ya na afọ 1923 n'ezinụlọ Ndị Kraịst na Aného, obodo dị na mpaghara Maritime nke ndịda ọwụwa anyanwụ Togo, ebe ime mmụọ nke ndị Guin-Mina. Nwanne ya nwoke, Jean Kuassi Gbikpi, ga-emesị bụrụ achịbishọp nke Lomé.
Mgbe ọ malitere agụmakwụkwọ praịmarị ya na Aného, ọ gụsịrị akwụkwọ na Porto-Novo, Benin. Ọ gara Cours Complémentaire na Lomé.[1]
Ọrụ dị ka onye ọrụ gọọmentị
[dezie | dezie ebe o si]Ọchịchị ndị France were Sivomey n'ọrụ dị ka onye ọrụ gọọmentị, na-arụ ọrụ na Ngalaba Ego site na 1940 ruo 1945. Ọ gara n'ihu na-arụ ọrụ na Ngalaba Ego a n'okpuru usoro nke French West Africa site na 1945 ruo 1953, gụnyere na Ngalaba Ụtụ Isi nke obodo Bobo-Dioulasso, n'ihe bụ Burkina Faso ugbu a.
Ọ laghachiri na Togo kpamkpam, nke nwetara nnwere onwe site na France na 1960, ma kwado idu ndú nke Ngalaba Ụtụ Isi kpọmkwem nke mba ahụ site na 1960 ruo 1962. Ọ rụrụ ọrụ dị ka onye isi odeakwụkwọ nchịkwa na onye nduzi nke mmekọrịta mmadụ na ibe ya malite na 1963.[1] N'otu oge ahụ, ọ nọchitere anya Togo na nnọkọ na mgbakọ dị iche iche, na 1961 ọ ghọrọ nwanyị Togolese mbụ sonyere na nnọkọ nke Nzukọ Ezumezu nke United Nations.[2]
Ọ bụ n'oge a ka o nyekwara aka hazie L'Union des Femmes du Togo (UFEMTO), Union of Togolese Women, n'akụkụ Marguerite Adjoavi Thompson-Trénou na ụmụ nwanyị ndị ọzọ na-eme ihe ike.[1]
Onye isi obodo Lomé
[dezie | dezie ebe o si]Mgbe nnupụisi ọchịchị nke Togo na Jenụwarị 1967 na ịrịgo n'ike nke Onye isi ala Gnassingbé Eyadéma, a gbasara ndị otu niile a họpụtara ahọpụta na mba ahụ, a machibidoro òtù ndọrọ ndọrọ ọchịchị iwu, na nchịkwa nke obodo Togo dara n'aka ndị nnọchi anya pụrụ iche, ma ọ bụ ndị nnọchianya pụrụ iche. N'ọnọdụ a, a họpụtara Marie Madoé Sivomey ka ọ bụrụ onye isi obodo Lomé na July 24, 1967, dabere na ahụmịhe ya dị ukwuu dị ka onye ọrụ gọọmentị.[1]
"N'etiti ndị nwere ike ịzọ ọkwa onye isi obodo, abụ m onye nwere ahụmịhe na ọrụ nke nchịkwa, ebe ọ bụ na ọ na-elekọta ọrụ ọha na eze, "ka o mechara kwuo.[2]
Ọ nọ n'ọkwa ahụ ruo na Mee 17, 1974.[3][4]
Afọ ndị sochirinụ
[dezie | dezie ebe o si]Mgbe ọ lara ezumike nká, Sivomey biri na Lom-Nava. Ọ na-etinye aka nke ukwuu na parish ya, dị ka nwanyị ji okpukpe kpọrọ ihe nke ndị ntorobịa mba ahụ katọrọ mgbe ụfọdụ maka nguzo omume ọma ya. Ọ gara n'ihu na-akwado ụmụ nwanyị Togolese, ọkachasị na nkwado maka agụmakwụkwọ ụmụ nwanyị.[1][2]
Ọ nwụrụ na Septemba 15, 2008, na Lomé.[3]
Ebesidee
[dezie | dezie ebe o si]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Satchivi (2005-03-09). Marie Madoé Sivomey : une femme exemplaire (fr). Le Togolais. Archived from the original on 2021-04-12. Retrieved on 2020-11-23.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Gilles. "Les années passent, l’aura de Mme Sivomey demeure intacte", Fofo, 2008-08-31. (in fr)
- ↑ 3.0 3.1 Kakaye (2013). Histoire politique et administrative du togo - regard sur un. (in fr). Paris: L'Harmattan. ISBN 978-2-296-24173-2. OCLC 1100866533.
- ↑ Élection d’une femme maire de la capitale : le Togo fait mieux que le Sénégal (fr-FR). L-FRII (2018-10-05). Archived from the original on 2021-04-11. Retrieved on 2020-11-23.