Memorialization
| obere ụdị nke | ihe omume, cognition  |
|---|
Ncheta n'ozuzu na-ezo aka na ụzọ ichekwa ncheta nke ndị mmadụ ma ọ bụ ihe mmemmé. Ọ nwere ike ịbụ ụdị adreesị ma ọ bụ arịrịọ, ma ọ bụ ememe ncheta ma ọ bụ ncheta.
Ncheta dị ka ikike mmadụ[dezie | dezie ebe o si]
Ncheta bụ mkpa zuru ụwa nílé n'ihi ndị a na-echeta ma ndị na-eru uju. Ọ bụ ezie na akụkọ ihe mere eme, ọ bụ naanị ndị a ma ama ma na-eme ya naanị na klas kachasị elu, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ugbu a ka e were ya dị ka ikike mmadụ niile.[1]
Ncheta na ikpe ziri ezi mgbanwe[dezie | dezie ebe o si]
N'ihe gbasara ikpe ziri ezi nke mgbanwe, a na-eji ncheta eme ihe iji sọpụrụ ndị e metọrọ maka mmegbu ikike mmadụ. Ihe ncheta gá enyerenwu gọọmentị aka idozi esemokwu na ndị metụtara site n'igosi nkwanye ùgwù na ikweta oge gara aga. Ha nwekwara ike inye aka guzobe ndekọ nke akụkọ ihe mere eme, na igbochi mmeghachi omume nke mmetọ.[2]
Ihe ncheta nwekwara ike igunyere ihe mmekọrịta mmadụ na ibe ya na ndọrọ ndọrọ ọchịchị na mbọ ndị na-ewuli ọchịchị onye kwuo uche ya.
Ihe ncheta bụkwa ụdị nkwụghachi ụgwọ, ma ọ bụ mgbalị nkwụghachi ụgwọ nke na-achọ idozi mmebi ikike mmadụ n'oge gara aga.[3] Ebumnuche ha bụ inye nkwụghachi ụgwọ n'ihi mfu nke ndị e metọrọ, ma dozie mmejọ ndị e mere nà mgbe mbụ. Ha na-ahụkwa n'ihu ọha na ndị a metụtara nwere ikike idozi na nkwanye ùgwù. Ụkpụrụ Isi nke Mba Ndị Dị n'Otu banyere ikike ịhazigharị na nkwụghachi ụgwọ na-aghọta "ncheta na nkwanye ugwu nye ndị ahụ metụtara" dị ka ụdị nkwụghachi ụgwọ.
E nwere ọtụtụ ụdị ncheta eji eme ihe dị ka atụmatụ ikpe ziri ezi mgbanwe. Ndị a gụnyere ncheta ụlọ, ebe ngosi ihe mgbe ochie, na ihe omume ncheta ndị ọzọ. Dịka ọmụmaatụ, n'ebe ugwu Uganda, e mepụtara ihe ncheta, emume ekpere kwa afọ, na àlà ili ozu iji meghachi omume na agha nke ndị agha Lord's Resistance Army mere na megide ya n'ebe ahụ.
Ihe ịma aka nke ncheta[dezie | dezie ebe o si]
Ncheta nwere ike ịkpalite esemokwu ma buputa ụfọdụ ihe ize ndụ. N'ọnọdụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-adịghị mma, ncheta nwere ike ime ka ọchịchọ ịbọ ọbọ dịkwuo elu ma mee ka ime ihe ike ọzọ. Ha bụ usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke na-anọchite anya uche ndị nọ n'ọchịchị. Màkà ya, o siri ike ịmepụta ha, ndị ọrụ enyemaka mba ụwa, ndị na-ahụ maka udo, na ndị NGO nọ n'ihe ize ndụ ịbanye na esemokwu banyere ịmepụta ma ọ bụ mmezi nke ebe ncheta. N'agbanyeghị nke ahụ, ha nwekwara ike idozi mkpesa akụkọ ihe mere eme ma mee ka ọha mmadụ nwee ọganihu.
Leekwa[dezie | dezie ebe o si]
- Cenotaph
- Ịchọ Eziokwu
- Ikpe Ziri Ezi Mgbanwe
- Ụlọ ọrụ ikpe ziri ezi mgbanwe
- Nkwụghachi ụgwọ (ikpe ziri ezi mgbanwe)
- Yom HaShoah (Holocaust and Heroism Remembrance Day) Israel
- Ụbọchị Ncheta Mba (Ireland)
- Ncheta Husayn ibn Ali
- Ụbọchị Ncheta Ogbugbu Khojaly
- Ememe ncheta nke ogbugbu Mountain Meadows
- Ụbọchị Ncheta Oké Mgbukpọ
- Oge ịgbachi nkịtị
- Ụbọchị Ncheta Mba Nile Maka Ndị Nwụrụ Anwụ na Ndị merụrụ ahụ
- Gettysburg Rostrum (Ebe agha maka ncheta akụkọ ihe mere eme)
- Izu ikike ndị omekome kwa afọ ncheta United States nke na-akwalite ikike na ọrụ ndị metụtara.
- Ụbọchị Maaveerar ma ọ bụ Ụbọchị Ndị dike. Ncheta nke ndị Tamil mere iji cheta ọnwụ ndị agha.
- Izu Nchebe Dị Nsọ Ncheta kwa afọ nke Iran nke agha 1980-1988 Iran-Iraq.
- Bataan Memorial Death March Ememe ncheta kwa afọ nke Bataan Death March.
Ịgụgụ ọzọ[dezie | dezie ebe o si]
- Tobie S. Meyer-Fong. Ihe fọdụrụ: Na-abịa na agha obodo na narị afọ nke iri na itoolu China. (Stanford, CA: Stanford University Press, 2013). . Nnyocha nke nnupụisi Taiping n'etiti narị afọ nke iri na itoolu China: ndị ọ metụtara, ahụmịhe ha n'agha ahụ, na ncheta agha ahụ.
- Akụkọ nke onye na-ahụ maka ihe gbasara ikike ọdịbendị, usoro ncheta Farida Shaheed http://www.ohchr.org/Documents/Issues/CulturalRights/A-HRC-25-49_en.pdf
- Louis Bickford, “Memoryworks/memory works”, in Transitional Justice, Culture and Society: Beyond Outreach, Clara Ramírez-Barat, ed. (New York, Social Science Research Council, 2014): https://s3.amazonaws.com/ssrc-cdn1/crmuploads/new_publication_3/%7B222A3D3D-C177-E311-A360-001CC477EC84%7D.pdf
Edensibia[dezie | dezie ebe o si]
- ↑ Memorialized. Memorialized.com (2002).
- ↑ Truth and Memory. International Center for Transitional Justice (ICTJ) (25 February 2011).
- ↑ Buckley-Zistel, S. / Schäfer, S. (eds.) (2014). Memorials in Times of Transition. Antwerp: Intersentia. ISBN 9781780682112.