Murray nke Ikpeazụ

 

Murray nke Ikpeazụ

mmádu

ụdịekere	nwoke
ọrụ ọ na-arụ	historian, medical anthropologist

Murray Last bụ ọkọ akụkọ ihe mere eme na onye na-ahụ maka ahụike nke na-elekwasị anya na Northern-Nigeria. Ọ bụ Prọfesọ Emeritus ugbu a na Ngalaba Anthropology, Mahadum College London . nwetara PhD ya na Mahadum nke Ibadan na 1964, na-aghọ otu n'ime ndị mbụ natara PhD na mahadum Naijiria. Nnamdi Azikiwe, Onye isi ala Naijiria n'oge ahụ n'oge Republic Naịjirị nke Mbụ nyere ya nzere doctorate. A maara Prọfesọ Last nke ọma dị ka onye ọkà mmụta kachasị na Sokoto Caliphate. O bu ụzọ gaa Sokoto na 1961 iji mụọ ihe odide oge ochie n'ọbá akwụkwọ dị n'isi ụlọ ọrụ Caliphate nke Sheikh Usman Danfodio guzobere. Onye nduzi ma kụziere ya bụ onye isi nke iri nke Sokoto, Waziri Junaidu, onye bụ nnukwu ọkà mmụta na onye na-ede uri. 'okpuru Waziri, Murray Last ghọrọ onye ọcha mbụ nwetara ohere zuru oke maka ihe nketa agụmakwụkwọ ogologo oge nke oge ahụ na-adọrọ mmasị. bụ nnukwu ọkọ akụkọ ihe mere eme, H.F.C Smith, onye tụụrụ Last aro ka ọ mụọ ndị Viziers nke Sokoto. [2]

Unitl 1964, Caliphate nke Usman dan Fodio, steeti kachasị ukwuu n'Africa tupu ọchịchị ndị ọzọ, a maara dị ka Alaeze Ukwu Fulani n'ụwa ndị na-asụ Bekee na n'ụwa na-asụrụ French kpọrọ ya l'empire peul. Ndị Naijiria na-akọ akụkọ ihe mere eme, ndị ọkà mmụta na ndị ọzọ nwere ọgụgụ isi n'oge ahụ mere mkpebi ịmegharị steeti ahụ n'ihi na ha chere na ọ dị mkpa "okwu Alakụba kwesịrị ekwesị maka steeti Alakụba zuru oke". Otú ọ dị, akara ahụ abụghị nke gọọmentị kwadoro. bụ Murray Last họọrọ "The Sokoto Caliphate" dị ka aha akụkọ ihe mere eme ya nke steeti ahụ ma site n'oge ahụ gaa n'ihu, Sokoto Califate ghọrọ nke a na-eji eme ihe n'ụwa niile.