Nambaryn Enkhbayar

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Nambaryn Enkhbayar n'afọ 2004
Nambaryn Enkhbayar na Onye isi ala US George W. Bush na-abịanye aka na Nkwekọrịta MCC n'ọnwa Ọktoba afọ 2007.

Nambaryn Enkhbayar (Mongolian: Наmbaryn Эnhbayar; amuru 1 June 1958) bu onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Mongolian. Ọ jere ozi dị ka Prime Minister nke Mongolia site na 2000 ruo 2004, dị ka onyeisi oche nke State Great Khural site n'afọ 2004 ruo 2005, na dị ka President nke Mongolia site 2005 ruo 2009. Ọ bụ onye mbụ jisiri ike niile nke atọ kacha elu n'ọkwa na ọchịchị Mongolian. Ọ bụ onye isi oche Mongolian People's Party site na 1997 ruo 2005 na onye isi Mongolian People's Revolutionary Party site na 2010 ruo 2021. Ọkpara ya, Batshugar Enkhbayar bụ onye otu State Great Khural sitere na Mongolian People's Party. N'ihi nrụrụ aka nrụrụ aka ya a na-ewere ya dị ka nna nna nke nrụrụ aka na ndọrọ ndọrọ ọchịchị Mongolian site na mgbasa ozi ọha na eze..[1][2]

Mbido ndụ na agụmakwụkwọ[dezie | dezie ebe o si]

A mụrụ Nambaryn Enkhbayar na 1 June 1958 na Ulaanbaatar, Mongolia. Ọ gụsịrị akwụkwọ sekọndrị n'afọ 1975, wee nweta akara ugo mmụta na akwụkwọ na asụsụ site na Maxim Gorky Literature Institute na Moscow, Russia n'afọ 1980. Ọ gụrụ akwụkwọ na asụsụ Bekee na Mahadum Leeds na United Kingdom na 1985-1986.[3][4] Dị ka nwa okorobịa, ọ sụgharịrị ọrụ nke onye Mongolian na-ede uri Mend-Ooyo Gombojav n'asụsụ Bekee.[5] Enkhbayar ghọrọ onyeisi oche nke Association of Mongolian Writers na 1990. Ọ lụrụ Onongiin Tsolmon kemgbe 1987 ma ha nwere ụmụ anọ.[6]

Ọrụ iwu[dezie | dezie ebe o si]

N'afọ 1992, dịka onye otu Mongolian People's Revolutionary Party (MPRP) a họpụtara Enkhbayar ka ọ bụrụ onye otu State Great Khural (Mongolian Parliament). Mongolia vootu iji chekwaa onye bụbu MPRP nke ndị Kọmunist n'oge mbụ ọ banyere na ntuli aka ọchịchị onye kwuo uche ya, a họpụtakwara Enkhbayar ka ọ bụrụ Minista Ọdịbendị nke mba ahụ. Ọ nọ n'ọkwa ahụ ruo n'afọ 1996, mgbe ndị Democratic Party chụpụrụ MPRP na ntuli aka ndị omeiwu n'afọ ahụ. N'afọ 1996, Enkhbayar ghọrọ odeakwụkwọ ukwu nke MPRP ma duzie otu ndị mmegide MPRP na Nzukọ Ndị Omeiwu. N'afọ 1997, a họpụtara ya dịka onye isi oche nke MPRP.[7]

Praịm Minista[dezie | dezie ebe o si]

N'afọ 1999, otu n'ime ihe ọjọọ zud ya dakwasịrị mba ahụ, mgbe ụkọ mmiri ozuzo n'oge okpomọkụ na ihu igwe oyi kpatara oke ụkọ nri na ọnwụ nke ọtụtụ puku anụ ụlọ. Gọọmentị meghachiri omume nke ọma na ọdachi ahụ ma MPRP nwetara nkwado a na-atụghị anya ya site na ọdachi ihu igwe.[8] N'afọ 2000, MPRP meriri 72 n'ime oche 76 na ntuli aka ndị omeiwu. [9] Site na MPRP na-achịkwa ndị omeiwu, Enkhbayar ghọrọ praịm minista mba ahụ. Ọ malitere nnukwu ọrụ Millennium Road iji jikọta ókèala Mongolia site n'ebe ọwụwa anyanwụ ruo n'ebe ọdịda anyanwụ.[6] N'oge Enkhbayar dị ka praịm minista, o nwere ihe ịga nke ọma n'iwepụ ụgwọ Mongolia ji onye bụbu Soviet Union; nke a bụ oge mbụ kemgbe afọ 1920 na Mongolia akwụghị ụgwọ onye agbata obi ya dị n'ebe ugwu.[10] Ụgwọ ahụ bụ arụmụka n'ihi na Mongolia bụ onye na-eweta ihe onwunwe na Soviet Union na-eme ka ihe onwunwa ahụ bụrụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ n'efu maka USSR mbụ.[11] Ikpughe mba ụwa nke nnukwu akụ na ụba nke Mongolia mere ka akụ na ụba nwee 10% ezigbo uto GDP na 2004. [12]

Onye isi oche nke ụlọ omebe iwu[dezie | dezie ebe o si]

N'afọ 2004, MPRP meriri Motherland Democratic Coalition - njikọ nke Democratic Party na Motherland Party. N'ihi nsonaazụ ntuli aka ebe ọ dịghị onye ọ bụla n'ime njikọ aka na MPRP ghọrọ ihe ka ukwuu iji jide gọọmentị, e guzobere nnukwu njikọ aka gọọmentị ma Enkhbayar ghọrọ Onye isi oche nke Nzukọ Ndị Omeiwu ma jee ozi na ọkwa a na 2004-2005.[6]

O meriri na Ntuli aka onye isi ala nke afọ 2005 wee bụrụ onye isi ala Mongolia. Ọ nabatara Onye isi ala US George W. Bush bụ onye gara nleta na Mongolia. Ọ bụ nleta mbụ nke onye isi ala US na mba ahụ.[13] Mongolia natara enyemaka US $ 285 nde site na United States 'Millennium Challenge Compact (MCC) nke Onye isi ala United States George W. Bush bịanyere aka na Enkhbayar na 2007. [14]

Na ntuli aka onye isi ala nke Mongolia nke afọ 2009, Tsakhiagiin Elbegdorj nke Democratic Party meriri onye isi ala Enkhbayar. Elbegdorj meriri 51.21% nke ngụkọta vootu ebe Enkhbayar nwetara 47.41% . [15][16] N'ụzọ dị otú a, Enkhbayar ghọrọ onye isi ala Mongolia mbụ a na-emeri ọzọ.[17]

Ntọala ọhụrụ nke òtù ndọrọ ndọrọ ọchịchị[dezie | dezie ebe o si]

N'afọ 2010, Enkhbayar guzobere otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị ma kpọọ ya Mongolian People's Revolutionary Party. Òtù ahụ natara nkwado iji aha mbụ nke Mongolian People's Party site n'Ụlọikpe Kasị Elu nke Mongolia na 26 June 2011. [18] Enkhbayar ghọrọ onyeisi oche nke pati ya. [19]

A mara ya ikpe maka nrụrụ aka[dezie | dezie ebe o si]

Ndị Independent Authority Against Corruption (IAAC) jidere Enkhbayar n'isi ụtụtụ nke 13 Eprel 2012. IAAC kwuru na ha jidere Enkhbayar maka ịjụ ajụjụ n'okwu gbasara iri ngo nke metụtara nnwere onwe iwu na-akwadoghị nke ụlọ nkwari akụ gọọmentị n'ihi na ọ bịaghị maka ajụjụ.[20]

Ihe karịrị otu puku ndị otu Mongolian People's Revolutionary Party na ndị na-akwado Enkhbayar sonyere na ngagharị iwe a haziri nke Mongolian People-s Revolutionary party na-achọ ka a tọhapụ Enkhbayir n'otu ụbọchị e jidere ya.[21] N'ụbọchị nke anọ n'ọnwa Mee n'afọ 2012, Enkhbayar kwupụtara ọgbaghara agụụ na-achọ ka a tọhapụ ya.[22] Ọ belatara ihe dị ka kilogram 12 n'ime ụbọchị 16.[23] Amnesty International wepụtara nkwupụta na-achọ ka ndị ọchịchị Mongolia kwanyere ikike mmadụ nke Enkhbayar ùgwù kwekọrọ na ụkpụrụ mba ụwa.[24] Odeakwụkwọ ukwu nke United Nations Ban Ki-moon kpọrọ Onye isi ala Tsakhiagiin Elbegdorj na ekwentị na-ekwupụta nchegbu maka ahụike Enkhbayar.[2] A tọhapụrụ Enkhbayar na mgbapụta na 14 Mee 2012. United States Senator Dianne Feinstein kwupụtara US Senate obi ụtọ ya maka ntọhapụ Enkhbayar na mgbapụta ma kwuo "N'ihi ọchịchị onye kwuo uche ya ọ bụla, usoro kwesịrị ekwesị na ọchịchị iwu dị mkpa. "[25]

Na 8 June 2012, General Elections Committee (GEC) jụrụ idebanye aha Enkhbayar dị ka onye na-azọ ọkwa maka ntuli aka ndị omeiwu nke afọ 2012 na ndepụta nke MPRP edepụtara dị ka onye mbụ. O kwuru na akwụkwọ gọọmentị zitere site n'Ọfịs Prosecutor na Ụlọikpe Mpaghara Sukhbaatar nke Ulaanbaatar chọrọ ka a jụ arịrịọ Enkhbayar ka ọ na-echere ikpe ahụ.[26] Otú ọ dị, Enkhbayar na ndị ọka iwu ya na-ekwu na onye isi ala nọ n'ọkwa, Tsakhiagiin Elbegdorj, onye malitere ọrụ na 2009, mepụtara ikpe nrụrụ aka iji gbochie ya ịzọ ọkwa na ntuli aka na-abịanụ. Ha na-ekwu na ụlọ ikpe ahụ nyere ha oge ezughi oke iji nyochaa ihe akaebe ndị ọkàiwu na nkwupụta ndị akaebe. Ọjụjụ ndị isi ntuli aka jụrụ Enkhbayar na 6 June, ha na-ekwu, na-emebi ikike iwu ya ka a ghara iwere ya dị ka onye aka ya dị ọcha ruo mgbe a chọpụtara na ikpe mara ya. Dị ka onye na-ahụ maka ikpe na-enweghị onwe ya na US si kwuo, ebubo ise e boro Enkhbayar yiri ka ọ karịrị akarị na enweghị ihe akaebe. Otu na-ebo ya ebubo na ọ na-eji ngwá ọrụ TV nke e bu n'obi maka ebe obibi ndị mọnk Buddha. Onye ọzọ na-ebo ebubo na o zigara akwụkwọ akụkọ ndụ ya asatọ na South Korea n'ụzọ iwu na-akwadoghị. [27]

N'abalị abụọ n'ọnwa Ọgọstụ n'afọ 2012, mgbe ikpe ikpe ụbọchị atọ gasịrị, ụlọ ikpe Sukhbaatar mara Enkhbayar ikpe nrụrụ aka ma maa ya ikpe ịga mkpọrọ afọ asaa, atọ n'ime ha ka a gbaghara ma nye ya afọ anọ n'ụlọ mkpọrọ ma kwụọ ya ihe karịrị ijeri MNT 1.7 maka iji ihe onwunwe steeti na ike gọọmentị mee ihe n'ụzọ na-ezighị ezi.[28][29] Ụlọikpe Kasị Elu nke Mongolia - ụlọ ikpe kachasị elu na Mongolia belatara ikpe Enkhbayar ruo afọ abụọ na ọkara n'enweghị ụgwọ.[30]

Na 1 Ọgọst 2013, Onye isi ala Mongolia Tsakhiagiin Elbegdorj nyere iwu ịgbaghara Enkhbayar wee hapụ ya n'ụlọ mkpọrọ ndị ọzọ ga-amalite n'ụbọchị iwu ahụ..[31][32]

Egwuregwu[dezie | dezie ebe o si]

Enkhbayar rịgoro elu ugwu kachasị elu na Mongolia, Khüiten Peak, ya na ndị na-agba ugwu nke Mongolian Mountaineering Federation na Nepal Mountaineering Association na 23 June 2011. [33]

Okpukpe[dezie | dezie ebe o si]

Enkhbayar bụ onye na-eso ụzọ Okpukpe Buddha nke Tibet. Ọ sụgharịrị ọtụtụ ederede Buddha n'asụsụ Mongolian.[34]

Ebem si dee[dezie | dezie ebe o si]

  1. Edwards. "Авлигын загалмайлсан эцэг" Монголын улс төрд эргэн ирэх гэж байна. assa.mn. Business New Europe. Retrieved on 13 January 2014.
  2. Ганц Н.Энхбаяр авлигын загалмайлсан эцэг биш!. news.mn. Г. Хорол. Retrieved on 21 December 2019.
  3. Enkhbayar, Nambaryn. Undestnii tsahim ov akademi(National Digital Heritage Academy) (in Mongolian). Archived from the original on 6 July 2016. Retrieved on 30 June 2013.
  4. Nambaryn Enkhbayar, President of Mongolia. Columbia University World Leaders Forum (24 October 2007). Archived from the original on 21 December 2012. Retrieved on 22 August 2009.
  5. Morrow, Peter. My Mongolia, p. 299
  6. 6.0 6.1 6.2 Nambaryn Enkhbayar. notablebiographies.com. Retrieved on 30 June 2013."Nambaryn Enkhbayar". notablebiographies.com. Retrieved 30 June 2013.
  7. Nambaryn Enkhbayar, former President of Mongolia. lenta.ru (in Russian). Retrieved on 30 June 2013.
  8. Siurua and Swift (2002). Famine Avoided Despite Drought and 'Zud' in Mongolia. ENN. Archived from the original on 2 December 2013. Retrieved on 30 June 2013.
  9. Parliamentary Chamber: Ulsyn Ikh Khural. Elections held in 2000. ipu.org. Retrieved on 30 June 2013.
  10. Jeffries (2007). Mongolia: A Guide to Economic and Political Developments. Routledge, 66. ISBN 9780203962039. Retrieved on 30 June 2013. 
  11. Kotkin and Elleman (1999). Mongolia in the Twentieth Century: Landlocked Cosmopolitan. M.E.Sharpe Inc.. ISBN 9780765605351. Retrieved on 30 June 2013. 
  12. Mongolia Country Report. Global Finance. Archived from the original on 27 March 2013. Retrieved on 30 June 2013.
  13. US President Bush visits Mongolia. Xinhua News Agency (21 November 2005). Retrieved on 30 June 2013.
  14. President Bush and President Enkhbayar of Mongolia Sign the Millennium Challenge Corporation Compact. whitehouse.gov (22 October 2007). Retrieved on 30 June 2013.
  15. Mongolia Profile. BBC (5 December 2012). Retrieved on 30 June 2013.
  16. Enkhbayar, Roland-Holst, Sugiyarto (September 2010). Mongolia's investment priorities from a national development perspective 9. berkeley.edu. Retrieved on 25 June 2013.
  17. Enkhbayar, Nambaryn. voanews.com. Retrieved on 30 June 2013.
  18. Supreme Court of Mongolia. Archived from the original on 2021-11-28. Retrieved on 2024-05-17.
  19. Former MPRP is reborn and former President named chairman. Business-Mongolia.com (2 February 2011). Archived from the original on 4 October 2013. Retrieved on 30 June 2013.
  20. Mongolian ex-president seized over corruption. Foxnews.com (13 April 2012). Retrieved on 30 June 2013.
  21. Tang (13 April 2012). Mongolian party stages protest against former president's arrest. Xinhua News Agency. Archived from the original on 8 December 2013. Retrieved on 30 June 2013.
  22. Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named infomongolia
  23. N.Enkhbayar lost 16 kg in 12 days. 24tsag.mn (in Mongolian) (15 May 2012). Retrieved on 30 June 2013.
  24. Mongolian authorities must respect the human rights of former Mongolian president following his arrest. Amnesty International Mongolia. Archived from the original on 12 June 2013. Retrieved on 30 June 2013.
  25. Feinstein (14 May 2012). Feinstein Statement on Former Mongolian President Enkhbayar. feinstein.senate.gov. Archived from the original on 13 January 2015. Retrieved on 30 June 2013.
  26. Mongolia ex-president nixed from upcoming election. foxnews.com (8 June 2012). Retrieved on 30 June 2013.
  27. Mongolia's new wealth and rising corruption is tearing the nation apart. TheGuardian.com (27 June 2012). Retrieved on 22 November 2015.
  28. Mongolia ex-leader Nambar Enkhbayar jailed. BBC (3 August 2012). Retrieved on 30 June 2013.
  29. Former President of Mongolia N.Enkhbayar is sentenced to 4 years of imprisonment. infomongolia.com (3 August 2012). Retrieved on 30 June 2013.
  30. Enkhbayar's request to be freed from conviction returned. news.mn (in Mongolian) (7 May 2013). Archived from the original on 15 May 2013. Retrieved on 30 June 2013.
  31. N.Enkhbayar pardoned (in Mongolian). Office of the President of Mongolia. Retrieved on 1 August 2013.
  32. J.. N.Enkhbayar released from rest of his jail term(in Mongolian). news.mn. Archived from the original on 4 August 2013. Retrieved on 1 August 2013.
  33. Karki (October 2011). From Mt. Everest to Mt. Khuiten. ECS Nepal. Archived from the original on 6 March 2012. Retrieved on 30 June 2013.
  34. Mongolian President Enkhbayar's Spiritual Outlook. buddhistchannel.tv (17 June 2008). Retrieved on 30 June 2013.