Neil McBride (onye na-ede uri)

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Niall Mac Giolla Bhríde
Neil McBride (Niall Mac Giolla Bhríde) n'ụlọ ya na 1900.
Neil McBride (onye na-ede uri)
Mmádu
ụdịekerenwoke Dezie
aha n'asụsụ obodoNiall Mac Giolla Bhrighde Dezie
Aha enyereNeil Dezie
aha ezinụlọ yaMcBride Dezie
Ụbọchị ọmụmụ ya1861 Dezie
Ebe ọmụmụFaymore Dezie
Ụbọchị ọnwụ ya1942 Dezie
Ọrụ ọ na-arụodee uri Dezie

Neil McBride (Irish ; 1861-1942) bụ onye ọrụ ugbo, onye na-ede uri, onye edemede, na onye na-agụ egwú si Feymore, Creeslough, Donegal, Ireland, onye nwetakwara aha ọjọọ maka ime mkpesa maka ịkwụ ụgwọ ọ natara maka ide aha ya Ndị Irish na bọọdụ azụmahịa ya. [1]

Onye ọrụ ugbo na onye na-ede uri[dezie | dezie ebe o si]

Neil McBride biri ndụ ya niile na obere obodo Feymore, Creeslough, Ọ biri na Crockatee (Cruckathee), ala ugwu nke Muckish Mountain ma na-enweta ihe ọ na-eri dị ka cottier (onye ọrụ ugbo) na onye na-ede uri. Neil bipụtara akwụkwọ uri n'afọ 1905 nke akpọrọ Blaia Fraoiċ ('Heather Blossoms'). [2] Abụ na abụ McBride ghọrọ ndị a ma ama na Ireland dum. Ụfọdụ utu aha gụnyere: "The Hills of Donegal",[3] "Noreen Bawn" (1910),[4] "The Castle of Doe",[5] "Marble Hill" na "Mo Chró Beag ag Bun Chnoc a' Tighe" ("My wee shack below Crockatee") [6]

Nzukọ akụkọ ihe mere eme na iwu[dezie | dezie ebe o si]

McBride bụ onye ọrụ ugbo site na azụmahịa na a chọrọ ka ụgbọala azụmahịa niile gosipụta aha onye nwe ya na Bekee. N'uhuruchi nke 11 Machị 1905, mgbe ọ na-alaghachi n'ụlọ site na Dunfanaghy Fair, n'obodo dị nso, onye 'Bobby' Bekee kwụsịrị McBride ma jụọ ya ajụjụ nke kwụrụ ya otu shilling maka 'enweghị ọgụgụ' (Irish) na-ede na ụgbọ ịnyịnya ibu ya. Ihe ịrịba ama ahụ na-agụ, "N. MAC GIOLLA na Irish. [7] bụ enyi McBride na onye na-ede uri ibe ya, Andrew Mac Intyre mere ya. McBride jụrụ ịkwụ ụgwọ ahụ ma gbachitere onwe ya na Dunfanaghy Petty Session. [8][9] meriri, a na-ata ya shilling ọzọ mgbe ọ ka jụrụ ịkwụ ụgwọ.

Conradh na Gaeilge ("Gaelic League") mụtara akụkọ McBride ma mee mgbalị inyere ya aka. Otu n'ime ndị otu ya, onye ọka iwu Patrick Pearse, na-ahụ ohere iji kwado nnwere onwe Irish, kwetara ịgbachitere McBride, pro bono. E wetara mkpesa McBride n'ihu Ụlọikpe nke King's Bench na Dublin. Ọ bụ nke mbụ na naanị ihe Pearse pụtara n'ụlọ ikpe dị ka onye ọka iwu. [10] ahụ furu efu, mana ọ kpaliri Pearse na mbọ ya dị ka onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị ma mepụta mkpọsa mba iji gbanwee iwu gọọmentị Britain na Asụsụ Irish. Pearse dere banyere mkpebi ụlọ ikpe ahụ [11] kọlụm ya nke 27 June 1905 na akwụkwọ akụkọ Gaelic League, An Claidheamh Soluis: "...e kpebiri na Irish bụ asụsụ mba ọzọ n'otu ọkwa na Yiddish. "N'ịga n'ihu n'isiokwu ahụ, ọ gbara ndị Ireland ume ịkwalite Asụsụ Irish dị ka ụdị ịhụ mba n'anya Irish. [12]

Ihe Nketa[dezie | dezie ebe o si]

Plaque at Dunfanaghy Market Square
Ihe osise granite dị na Dunfanaghy Market Square iji kwanyere Neil McBride na Patrick Pearse ugwu, nke e dere na Irish na Bekee. (Foto nke Pearse Doherty sere)

Akwụkwọ[dezie | dezie ebe o si]

  • Onye na-akọ akụkọ ihe mere eme na onye edemede Creeslough, Seamus Harkin gosipụtara uri na abụ McBride n'akwụkwọ ya nke afọ 1996, 'Poets and People of Doe' [13]
  • McBride bipụtara nchịkọta nke abụ [2] na uri ya na 1905 n'akwụkwọ a na-akpọ 'Bla Xia Fraoiċ' ('Heather Blossoms") Songs in Irish and English by Niall Mac Giolla Bhrighde. [1]
  • N'afọ 2011, Seamus Harkin mezigharịrị ma wepụtaghachi 'Blaá Fraoiċ', na-agbakwunye egwu abụọ ọzọ, nke McBride dere mgbe e bipụtara akwụkwọ mbụ ahụ. Na nkpughe akwụkwọ ahụ, Seamus kwuru, "Ihe mere m ji bipụta akwụkwọ a bụ ime ka ndị mmadụ, ọkachasị ndị na-eto eto, mara nnukwu akụ na ụba nke nkà anyị nwere na parish.Ihe mere m ji bipụta akwụkwọ a bụ ime ka ndị mmadụ, ọkachasị ndị na-eto eto, mara nnukwu akụ na ụba anyị nwere na parish.[6]
  • Liam Ó Connacháin dere akụkọ ndụ banyere Neil na 1939 nke akpọrọ, "Dírbheatha hlod Néill Mhic Ghiolla Bhrighde". [14] bipụtaghachiri ya na 1974. [1]

Egwú, Redio, Telivishọn[dezie | dezie ebe o si]

  • A na-agbasa ozi redio banyere ndụ na ọrụ Neil na Redio Éireann na 1936. [15]
  • [16][17][18] abụ ọdịnala, nke sitere n'ike mmụọ nsọ Neil, nke a na-akpọ "An Trucailín Donn" ("The Little Brown Cart"), nke Mícheál Ó hEidhin chịkọtara na akwụkwọ abụ asụsụ Irish nke 1975 "Cas Amhrán", [1] ma wepụta ya na 29 Septemba 2012 site n'aka ndị otu ahụ, Réalta na abọm "Open the Door for Three".
  • [10] Jenụwarị, 2016, "An Trucailín Donn", ihe ngosi banyere McBride na ụgbọ ala ya, gosipụtara na ụlọ ọrụ telivishọn Irish Gaelic TG4. [1]

Ihe ncheta[dezie | dezie ebe o si]

  • Akara aha sitere na ụgbọ ala McBride na-egosi na Donegal County Museum na Letterkenny.
  • E debere ihe ncheta na-asọpụrụ McBride n'ọnụ ụzọ Doe (Chapel) Cemetery, Liam Connachain raara ya nye mgbe a na-emeghe ya na 3 Ọktoba 1982. [15]
  • N'abalị iri na asatọ n'ọnwa Eprel afọ 2016, Pearse Doherty kpughere ihe ncheta na Dunfanaghy Market Square iji cheta ikpe ụlọ ikpe a ma ama, nke metụtara Patrick Pearse.

Edensibia[dezie | dezie ebe o si]

kwupụtara na Corish mepụtara "akara nke ọchịchị onye kwuo uche ya ... gbasaa site na ahụmịhe ma wuo ya na mgbọrọgwụ Irish-Ireland" ma kpochapụ ndị otu ahụ "na-eme ihe ọ bụla", si otú a ghọọ "onye ndu ọrụ mbụ a na-akwanyere ùgwù na Ireland". Ọ bụ n'otu oge a ka e buliri Mac Aonghusa ka ọ bụrụ osote onyeisi oche nke pati ahụ. Dị ka osote onye isi oche, Mac Aonghusa gbalịrị ịkatọ Corish ka ọ nọrọ na Ntuli aka onye isi ala nke

  1. Doe R.C. Graveyard, Creeslough, Part 2, County Donegal, Ireland [Free Irish Genealogy]. www.igp-web.com. Retrieved on 2023-05-13.
  2. 2.0 2.1 Mac Giolla Bhríde (1905). 'Blátha Fraoich' ('Heather Blossoms') Songs in Irish and English. Dublin: Whaley & Co.. Mac Giolla Bhríde, Niall (1905). 'Blátha Fraoich' ('Heather Blossoms') Songs in Irish and English. Dublin: Whaley & Co.
  3. Hills of Donegal 2. www.countysongs.ie. Archived from the original on 23 April 2016. Retrieved on 14 April 2016.
  4. Why Donegal - Noreen Bawn. www.facebook.com (8 May 2015). Retrieved on 14 April 2016.
  5. Maolmurra – A Ballad of Doe Castle. www.wildatlanticcamp.ie. Retrieved on 14 April 2016.
  6. 6.0 6.1 Harkin (9 September 2011). Padraig Pearse, the cart and an old song book. www.sparkle.com. Retrieved on 14 April 2016.Harkin, Seamus (9 September 2011). "Padraig Pearse, the cart and an old song book". www.sparkle.com. Retrieved 14 April 2016.
  7. Andrew MacIntyre II 1877-1959 (en). lovemacintyre.com (2015-03-06). Retrieved on 2023-08-04.
  8. Padraig Pearse in legal garb, copper printing plate. at Whyte's Auctions | Whyte's - Irish Art & Collectibles. Whyte's. Retrieved on 2023-08-03.
  9. Phelan (September 2022). "A trifling matter? Names in Irish on carts: the Dublin Castle files" (in en). Studia Hibernica (48): 103–127. DOI:10.3828/sh.2022.5. ISSN 0081-6477. 
  10. 10.0 10.1 An Trucailín Donn. www.northernirelandscreen.co.uk. Northern Ireland Screen (8 January 2016). Archived from the original on 4 April 2016. Retrieved on 14 April 2016.
  11. McGill (1966). "Pearse Defends Niall Mac Giolla Bhríde in Court of King's Bench, Dublin". Donegal Annual 1966: 83–85. 
  12. Desmond (2009). The Man Called Pearse. BiblioBazaar. 
  13. Harkin (1996). Poets and people of Doe. 
  14. Ó Connacháin (1938). Dírbheathaisnéis Néill Mhic Ghiolla Bhrighde.. Ireland: Brun agus Ó Nualláin. 
  15. 15.0 15.1 (1987) Creesough - Dunfanaghy Guide Book. Creeslough, Donegal: Doe Historical Committee. 
  16. An Trucailín Donn (Song). www.realtamusic.bandcamp.com (2012). Retrieved on 18 September 2016.
  17. An Trucailín Donn - Lyrics. www.irishgaelictranslator.com (12 June 2009). Archived from the original on 21 April 2016. Retrieved on 14 April 2016.
  18. Ó hEidhin (1975). Cas Amhrán. Clo Chois Fharraige. 

Njikọ mpụga[dezie | dezie ebe o si]