Nkà mmụta mbara igwe nke ultraviolet
Astronomy ultraviolet bụ nleba anya nke radieshon electromagnetic na ultraviolet wavelengths n'etiti ihe dịka 10 na 320 nanometers; A na enyocha mbara igwe X-ray na mbara igwe gamma-ray na-amụ ogologo ebili mmiri dị mkpụmkpụ—photons ume dị elu. Anya mmadụ anaghị ahụ ìhè Ultraviolet. Ọtụtụ n'ime ọkụ ndị a dị n'ogologo ikuku na etinye uche na ikuku nke ụwa, n'ihi ya, a ga emerịrị ihe nleba anya n'okiri ụkwụ ndị a site na ikuku elu ma ọ bụ site na mbara igwe.
Nchịkọta[dezie | dezie ebe o si]
A na eji ihe nleba anya ultraviolet line spectrum (spectroscopy) achọpụta ihe mejupụtara kemịkalụ, njupụta, na okpomọkụ nke etiti interstellar, yana ọnọdụ okpomọkụ na ngwakọta nke kpakpando na ekpo ọkụ na eto eto. Nleba anya UV nwekwara ike ịnye ozi dị mkpa gbasara mmalite nke ụyọkọ kpakpando. Enwere ike iji ha chọpụta ọnụnọ nke dwarf ọcha na ekpo ọkụ ma ọ bụ onye na eso usoro n'usoro na gburugburu kpakpando jụrụ oyi.
Eluigwe na ala ultraviolet dị nnọọ iche na kpakpando na ụyọkọ kpakpando ndị a maara nke ọma a na ahụ n'ìhè a na ahụ anya. Ọtụtụ kpakpando bụ n'ezie ihe dị mma nke na ebunye ọtụtụ radieshon electromagnetic ha n'akụkụ a na ahụ anya ma ọ bụ nke dị nso nke infrared nke ụdịdị ahụ. Ụzarị ultraviolet bụ mbinye aka nke ihe ndị na ekpo ọkụ karị, nke na emekarị n'oge mmalite na njedebe nke evolushọn ha. N'ime mbara igwe nke ụwa a na ahụ n'ìhè ultraviolet, ọtụtụ kpakpando ga apụ n'anya. Ụfọdụ kpakpando na eto eto na ụfọdụ kpakpando ochie na ụyọkọ kpakpando, na eto eto na ekpo ọkụ ma na emepụta ọkụ ọkụ dị elu n'akụkụ ọmụmụ ma ọ bụ ọnwụ ha, ga ahụ anya. Ígwé ojii nke gas na uzuzu ga egbochi ọhụụ ahụ n'ọtụtụ ụzọ n'akụkụ okporo ụzọ Milky Way.
Ndị na ahụ maka anyanwụ dabere na mbara igwe dị ka SDO na SOHO na eji telescopes ultraviolet (a na akpọ AIA na EIT, n'otu n'otu) iji lelee ọrụ na Sun na corona ya. Satịlaịtị ihu igwe dị ka usoro GOES-R na ebukwa teliskop maka ikiri anyanwụ na ultraviolet.
Igwefoto oghere Hubble na FUSE abụrụla igwe teliskop oghere kacha nso nso a iji lelee ụdịdị UV dị nso na nke dị anya nke mbara igwe, n'agbanyeghị na ngwa UV ndị ọzọ efegoro na obere nlele dị ka GALEX, yana rọketi na ada ụda na ụgbọ elu Space.
Ndị ọsụ ụzọ na mbara igwe ultraviolet gụnyere George Robert Carruthers, Robert Wilson, na Charles Stuart Bowyer.
Igwe teliskop oghere ultraviolet[dezie | dezie ebe o si]
Hụkwa Ndepụta nke telescopes oghere ultraviolet
Ngwa ultraviolet dị n'ụgbọ elu mbara ala[dezie | dezie ebe o si]
- - UVIS (Cassini) - 1997 (at Saturn from 2004 o 2017)
- - MASCS (MESSENGER) - 2004 (at Mercury from 2011 to 2015)
- - Alice (New Horizons) - 2006 (Pluto flyby in 2015)
- - UVS (Juno) - 2011 (at Jupiter since 2016)
- - IUVS (MAVEN) - 2013 (at Mars since 2014)