Jump to content

Ntọala Na-eme ka Ọ teta

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ

 

Mgbe ndị Kuomintang kwagara Taiwan na 1947, ndị Taiwan nke afọ 1970 nọ n'okpuru ọ bụghị naanị iwu agha nke ike ọchịchị aka ike nke Kuomintang, kamakwa echiche na ụkpụrụ ya nke, ọ bụ ezie na ọ gbanyere mkpọrọgwụ na Omenaala Confucius bụ ndị na-asọ ụmụ nwanyị asị. [1] Otú ọ dị, ọ bụkwa n'ime afọ iri a ka òtù ụmụ nwanyị na-achị onwe ha, nke onye na-ahụ maka ụmụ nwanyị na Taiwan bụ Annette Lu, pụtara ma malite ịrị elu n'ime ọha mmadụ na Taiwan. Onye mmekọ Lu nke ga-emesị bụrụ onye a ma ama n'afọ ndị 1980 dị ka onye ndú nke òtù ụmụ nwanyị bụ Lee Yuan-chen. N'ịbụ onye di mbụ ya tụfuru ikike ilekọta nwa ya dịka iwu ezinụlọ Taiwan si dị, Lee ahụla ikpe na-ezighị ezi nwoke na nwanyị na Taiwan.[2] Nke a mere ka ọ sonye n'òtù ụmụ nwanyị na òtù ọchịchị onye kwuo uche ya, nke mesịrị mee ka ya na Lu bụrụ enyi. Ya mere, n'afọ 1982, mgbe Lu chere mkpọrọ ihu n'ihi ọrụ ya n'otu oge ahụ n'ime òtù ọchịchị onye kwuo uche ya, Lee na ndị ọzọ na-akwado ụmụ nwanyị kwupụtara ike nke njikọ ha site na ịmepụta ụlọ obibi akwụkwọ izuta, agumagu lekwasịrị anya na nha nhata nwoke na nwanyị.

Awakening Foundation on Taiwan Pride 2005
Ntọala edemede na Taiwan Pride 2005

Site na mmalite ya na 1980s Ụlọ Mbipụta Agụmagụ Ịmịpụta bụ ụzọ edemede nke ndị na-ahụ maka ụmụ nwanyị nwere ike ibipụta isiokwu ha gbasara mmegbu ọha na eze na ụmụ nwanyị. Ebumnuche nke agumagu ahụ bụ ịgba ụmụ nwanyị ume ịzụlite ikike ha "iji were ibu ọrụ onwe onye maka nnwere onwe akụ na ụba na mmetụta uche ha". Ma ọrụ nke mbipụta a gbasaa karịa ngwaahịa ya e bipụtara: ọ rụkwara ọrụ dị ka ike na-akpali ọrụ ụmụ nwanyị n'ime Taiwan n'oge afọ 1980.[2] Ndị otu ahụ bipụtara isiokwu, hazie mkparịta ụka, ma kwalite mmata banyere nsogbu nwoke na nwanyị nye ọha na eze Taiwan. Ihe ịga nke ọma nke Agụmagụ ahụ n'ime afọ 1980 nwetara nkwado ego dị ukwuu nke na na Nọvemba 1987, naanị ọnwa anọ ka e wepụrụ iwu agha, a gbanwere Ụlọ Mbipụta Agụmagụ Ịmịpụta ka ọ bụrụ ntọala, nke ga-esi malite mgbe ahụ gaa n'ihu mara dị ka ulo oru izuta.[3]

Ntọala izuta Otu Ndị Nlekọta Ịmịpụta Otu nlekota bụ otu ndị na-akwụghị ụgwọ iri na ise ruo iri na asatọ ndị ndị na-ahụ maka ntọala ahụ họpụtara. Onye otu ọ bụla na-eje ozi afọ abụọ. Mgbe ahụ, ụlọ ọrụ ahụ na-ahọrọ mmadụ isii ruo asaa a na-akwụ ụgwọ dị ka ndị isi ụlọ ọrụ (lee §§Ndị Isi Nlekọta". ). [4]

Na mbido ya, ebumnuche nke Ntọala ahụ bụ ịbawanye ego maka òtù ụmụ nwanyị na ije ozi dị ka ụlọ ọrụ na isi ụlọ ọrụ nke ga-agbasawanye òtù ahụ. Ọ bụ ezie na ụlọ mbipụta mbụ ahụ enweela ihe ịga nke ọma n'ịdọta uche ọha na eze na ọrụ nke ọtụtụ ndị inyom, ọ dara n'inweta òkè siri ike nke ụmụ nwanyị na klas mmekọrịta ọha na eze. N'ịghọta na ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ndị isi na-ahazi ntọala ahụ, ndị otu lekwasịrị anya n'ịkesa echiche nke òtù ụmụ nwanyị n'etiti ndị mmadụ ma na-akpọ maka mmụba nke iwu na-akwado ụmụ nwanyị.[4] Ntọala ahụ guzobekwara Òtù Ịmịpụta n'ọtụtụ obodo ukwu malite na 1994, si otú a malite ohere ndị otu. [5]

Otú ọ dị, usoro nke njikọ ndị a malitere ịpụ na nke ntọala mbụ. N'ime njikọ ndị a na nnukwu ndị na-eso ha, onye ọ bụla n'ime ndị otu ahụ họpụtara ndị isi n'ime obodo dị iche iche.[6] Nke a mere ka nkewa nke ụlọ ọrụ atọ ahụ dị ka Ulọ Ọrụ Ịzụta. na Ụmụ mmekọrịta nke na-eme ka ọganihu pụta. nIwu Mmụta Maka Ịdị N'otu N'etiti Ụmụ nwoke na Ụmụ nwanyị."a Taipei na Kaohsiung.

Iji kwalite mgbasawanye nke mkparịta ụka nhata nwoke na nwanyị, Ntọala ahụ jiri Saodong dochie agumagu ya kwa ọnwa na 1995, akwụkwọ akụkọ a na-ebipụta kwa nkeji iri na ise nke nyere ndị inyom ohere ikwurịta okwu gbasara ụmụ nwanyị site n'echiche dịgasị iche iche. "Saodong" dị iche na agumagu imiputa dị ka mbipụta mbụ kọrọ banyere akụkọ metụtara òtù ụmụ nwanyị na Taiwan na gburugburu ụwa.[7] Mgbanwe a dị ịrịba ama na ọdịdị nke mbipụta ha sochiri mmụba nke itinye aka na iwu na Taiwan.

Atụmatụ iwu

[dezie | dezie ebe o si]

Malite na 1995, "Ụlọ Mmụta Ncheta malitere iwebata iwu nwere ike ime gbasara ikike ụmụ nwanyị. Otú ọ dị, dị ka njikọ ahụ ga-anọgide na-enweghị ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ọ kwusiri ike ịgba ụmụ nwanyị ume ịtụ vootu na ntuli aka site na echiche ndọrọ ndọrọ ọchịchị niile, iji mee ka ọnụnọ ụmụ nwanyị dịkwuo na usoro iwu nke Taiwan.[8]

A na-eto ịgafe Iwu Mmụta Maka Ịdị N'otu N'etiti Ụmụ nwoke na Ụmụ nwanyị na 2004 site na onye nchikota iwu Yuan dị ka ihe dị ịrịba ama nke ulo mmuuta ncheta[9] Iwu ahụ chọrọ itinye "usoro mmụta dị mma" site na ụlọ akwụkwọ ọta akara ruo na nke iri na abụọ na inye ọmụmụ nwoke na nwanyị na mahadum ọ bụla na Taiwan. Iwu ahụ mekwara ka ọ dị mkpa ka e guzobe Kọmitii Mmụta Maka Ịdị N'otu N'etiti Ụmụ nwoke na Ụmụ nwanyị.nna Ministiri nke Mmụta na gọọmentị obodo na mpaghara ọ bụla na ụlọ akwụkwọ na mahadum na Taiwan. Nke a, tinyere ọtụtụ iwu ndị ọzọ, na-egosi itinye aka na ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke nzukọ ahụ (lee §§ "Ihe nrite a ma ama)

Ihe ndị a ma ama ọ rụzuru

[dezie | dezie ebe o si]
  1. O webatara Iwu Ịha nhata nwoke na nwanyị n'Ọrụ n'afọ 1989, nke e mesịrị mee n'afọ 2001. [10]
  2. E guzobere Fembooks, ụlọ ahịa akwụkwọ na ụlọ obibi akwụkwọ maka akwụkwọ ụmụ nwanyị, na 1994 [11]
  3. Ọ kwadoro ma soro dee akwụkwọ iwu maka 2004.
  4. O so dee Ndezigharị nke Iwu Mgbasa Ozi (2007, 2001). [10]
  1. Chang (2009). Women's movements in twentieth-century Taiwan. Urbana: University of Illinois Press. ISBN 9780252033957. 
  2. 2.0 2.1 Chang (2009). Women's movements in twentieth-century Taiwan. Urbana: University of Illinois Press. ISBN 9780252090813. 
  3. Lee (1988). Funü kaibuzuo. Taipei: Shenghuo wenhua. 
  4. 4.0 4.1 Fan (June 2000). From Politics without Parties to Politics with Parties: the Women's Movement in Taiwan's Political Transformation, 1980s, 13, 16, 21, 22–28.  Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name ":2" defined multiple times with different content
  5. Fan (June 2000). From Politics without Parties to Politics with Parties: the Women's Movement in Taiwan's Political Transformation, 1980s, 22–23, 33. 
  6. (1 May 1994) "Taibeishi funü xinzhi xiehui zhengshi chengli". Awakening: 21–22. 
  7. Chang (2009). Women's movements in twentieth-century Taiwan. Urbana: University of Illinois Press. ISBN 9780252033957. 
  8. Lee (1 November 1989). "Nide yipiao you liliang". Awakening: 1. 
  9. Chang (2009). Women's movements in twentieth-century Taiwan. Urbana: University of Illinois Press. ISBN 9780252033957. 
  10. 10.0 10.1 About Us. Awakening Foundation. Archived from the original on 24 September 2014. Retrieved on 20 October 2014.
  11. Introduction. fembooks.com.tw. fembooks. Archived from the original on 5 January 2020. Retrieved on 30 October 2014.