Nzukọ Ndị Omeiwu Pan-Africa

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Nzukọ Ndị Omeiwu Pan-Africa
international parliament
Oge/afọ mmalite18 Maachị 2004 Dezie
office held by head of the organizationPresident of the Pan African Paliament Dezie
dị na mpaghara ogeUTC+02:00 Dezie
Nwe ikikeỌchịchị ikike mmadụ mpaghara Dezie
ọdịdị isi ụlọ ọrụGallagher Convention Centre Dezie
webụsaịtịhttps://pap.au.int/ Dezie

Nzukọ omebe iwu Pan-African (PAP), nke a maara dị ka nzuko omeiwu Africa, bụ òtù omebe iwu nke African Union. O mere nnọkọ mmeghe ya na March 2004. Ụlọ omeiwu na-ahụ maka nlekọta, ma nwee ikike ndụmọdụ na ndụmọdụ, na-adịru afọ ise mbụ. Na mbụ oche nke ọgbakọ omebe iwu Pan-Africa dị na Addis Ababa, Etiopia, mana e mechara kwaga Midrand, South Africa. Ebumnobi na iguzobe nzuko omeiwu bụ imepụta oghere ebe ndị mmadụ si na steeti Africa niile nwere ike izute, kpachaara anya ma nyefee amụma ụfọdụ n'ihe metụtara kọntinent Africa dum.[1]

Ndị nzuko omeiwu nwere ndị otu ise n'otu obodo ndị kwadoro Protocol na-eguzobe ya, gụnyere opekata mpe otu nwanyị n'otu obodo ọ bụla. Ndị otu a bụ ndị obodo otu ha na ndị ụlọ omebe iwu obodo ha na-ahọpụta. Ebumnuche n'ozuzu maka nzuko omeiwu bụ ka ọ bụrụ ụlọ ọrụ nwere ikike omebe iwu zuru oke nke a na-ahọpụta ndị otu ya site na nhọpụta zuru ụwa ọnụ, dịka onye isi ala South Africa Jacob Zuma kwuru n'okwu mmeghe ya na nnọkọ nkịtị nke mbụ nke ụlọ omebe iwu nke abụọ nke Pan-African. Ụlọ omeiwu na October 28, 2009.[2]

Omeiwu Pan-Africa nwere ngalaba atọ. Plenary bụ isi ngalaba omebe iwu na ntụle nke nzuko omeiwu, ebe ndị nnọchi anya na-ezukọ mgbe niile iji kparịta okwu n'Afrịka na ihe nwere ike idozi. Ụlọ ọrụ bụ ngalaba na-edu ndú nke nzuko omeiwu, nke onye isi ala na ndị osote onye isi anọ mejupụtara, ndị niile bụ ndị nnọchiteanya na Plenary họpụtara. Akụkụ ikpeazụ nke nzuko omeiwu bụ Secretariat, nke bụ òtù nhazi nke nzuko omeiwu ma bụrụ onye odeakwụkwọ, onye osote onye odeakwụkwọ na onye na-arụ ọrụ na-arụ ọrụ. Ọnụ, ihe owuwu ndị a na-edobe ma na-eme ihe mgbaru ọsọ na protocol e setịpụrụ iji chịkwaa nzuko omeiwu.[1]

Na ntuli aka nzuko omeiwu nke 2022, a họpụtara Chief Fortune Charumbira nke si Zimbabwe ka ọ bụrụ onye isi oche ọhụrụ, na Massouda Mohamed Laghdaf nke Mauritania, Ashebiri Gayo nke Etiopia, Lúcia Maria Mendes Gonçalves dos Passos nke Cape Verde, na Francois Ango Ndoutoume nke Gabon ka a họpụtara dị ka osote onye.  Ndị isi. [1]

Ọdịdị ya[dezie | dezie ebe o si]

Ndị omeiwu nwere nnukwu ụlọ atọ: plenary, bureau, na odeakwụkwọ.  E nwekwara kọmitii iri na-adịgide adịgide, bụ́ ndị e mere ka ha na-ahụ maka akụkụ dị iche iche nke ndụ n’Africa

Nzukọ zuru ezu[dezie | dezie ebe o si]

Plenary bụ ndị isi na-eme mkpebi nke nzuko omeiwu.  Plenary bụ ndị nnọchiteanya sitere na mba ndị otu, onye isi ala na-eduzi ya.  Ọ bụ ahụ na-eme mkpebi.

Ụlọ omeiwu Pan-African nwere ndị nnọchiteanya 235 bụ ndị ụlọ omebe iwu nke 47 n'ime steeti 54 AU họpụtara, kama ịbụ ndị a họpụtara ozugbo n'ọchịchị nke ha..[3] Steeti ọ bụla so na ya na-eziga ndị nnọchi anya ndị omeiwu ise na Nzukọ Ndị Omeiwu, ọ dịkarịa ala otu n'ime ha ga-abụ nwanyị. Ihe mejupụtara ndị nnọchiteanya ahụ kwesịrị igosipụta ọdịiche ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke ndị omeiwu steeti ahụ.[4]

Ọfịs[dezie | dezie ebe o si]

  <b id="mwMw">Ọfịs</b> ahụ bụ otu ndị isi nke Nzukọ Ndị Omeiwu ma nwee Onye isi ala na ndị osote onye isi ala anọ. Onye ọ bụla so na Bureau na-anọchite anya mpaghara dị iche iche nke Africa. Ndị otu Bureau ugbu a bụ:[5]

  • Onye isi ala - Hon. Senator. Chief Fortune Charumbira si Zimbabwe.
  • Onye isi oche mbụ - Hon. Prọfesọ Massouda Mohamed Laghdaf si Mauritania.
  • Onye isi oche nke abụọ - Hon. Dr Ashebiri Gayo si Etiopia.
  • Onye isi oche nke atọ - Hon. Lúcia Maria Mendes Gonçalves dos Passos.
  • Onye isi oche nke anọ - Hon. Francois Ango Ndoutoume si Gabon.

Odeakwụkwọ[dezie | dezie ebe o si]

Ndị odeakwụkwọ na-enyere aka na-eme kwa ụbọchị nke nzuko omeiwu, na-arụ ọrụ dị ka mwepu nzukọ, ịhazi ntuli aka na ijikwa ndị ọrụ.  Ọfịs ahụ nwere onye odeakwụkwọ nzuko omeiwu na ndị osote ndị odeakwụkwọ abụọ - otu n'ime ha na-eduzi Ngalaba Azụmahịa Iwu, nke ọzọ bụ ego, nchịkwa, na ọrụ mmadụ.  Onye odeakwụkwọ nzuko omeiwu na ndị nnọchi anya ha na-akwadokwa ndị ọrụ na ndị ọrụ ndị ọzọ mgbe achọrọ ya.[6]

Ndị so na Secretariat ugbu a bụ:[6]

  • Onye na-anọchite anya Clerk - Gali Massa Harou (Chad)
  • Onye osote odeakwụkwọ (azụmahịa iwu) - Gali Massa Harou.
  • Onye na-anọchite anya osote odeakwụkwọ (Finance, Administration and Human Resource) - Vivian Abii.
  • Onye isi kọmitii, nyocha, akwụkwọ na ngalaba ọbá akwụkwọ - Galal Nassir.
  • Onye isi ego - Charlotte Marck.
  • Onye isi nke Plenary Hansard, Translation & Interpretation - Lisette Hountondji.

Akụkọ ihe mere eme[dezie | dezie ebe o si]

Nkwekọrịta Abuja nke 1991 na Nkwupụta Sirte nke 1999 kpọrọ oku ka e mepụta PAP. Onye mbụ ahụ depụtara PAP n'etiti òtù ahụ ma kwuo, "Iji hụ na ndị Afrịka na-etinye aka na mmepe akụ na ụba na njikọta nke Kọntinent ahụ, a ga-eguzobe ụlọ omebe iwu Pan-African. A ga-akọwa ihe mejupụtara, ọrụ, ike na nhazi nke Nzukọ Ndị Omeiwu Pan-African na Protocol na-enye ya. Nkwekọrịta maka Ntọala nke African Union na Nkwekọ maka Nkwekọta nke Na-eguzobe African Economic Community metụtara Nzukọ Ndị Omeiwu Pan-African sochiri. Mgbe ahụ, e nwere Iwu Iwu nke African Union. A A nakweere Protocol Establishing the Pan African Parliament na 2000 n'oge Mgbakọ OAU na Lomé, Togo.  Dịka nke 2022, PAP nwere ndị nnọchite anya sitere na 47 nke mba 54 ndị otu AU.  Nkeji edemede 22 nke protocol PAP na-enye ka Protocol banye n'ike ka ọtụtụ n'ime mba ndị otu na-etinye akwụkwọ ngwa nkwado.[7]

Ike nke Nzukọ Ndị Omeiwu Pan-African mụbara nke ukwuu na-esote nzukọ AU-EU nke afọ 2017. Tupu afọ 2017, Nzukọ Ndị Omeiwu nwere naanị ebumnuche ndụmọdụ na ndụmọdụ. Mgbanwe ndị e depụtara ma gafee na 2017 mere ka ndị omeiwu bụrụ ndị omeiwu nke African Union. Mgbanwe ndị a mere ka ndị omeiwu nwee ike idepụta iwu nlereanya maka mba ndị Afrịka yana ịgbanwe otú ntuli aka n'ime ndị omeiwu si arụ ọrụ.[8] Tupu afọ 2017, mba otu ọ bụla ahọpụtara mmadụ ise ka ha nọchite anya ha na nzuko omeiwu.  Ugbu a, ndị omebe iwu nke mba ha na-ahọpụta ndị nnọchiteanya sitere na steeti ọ bụla na ntuli aka nke na-eme n'otu ọnwa maka mba niile so na Africa niile.[8]

Ihe Ndị Ebumnuche nke Nzukọ Ndị Omeiwu[dezie | dezie ebe o si]

  • Mepụta ụkpụrụ na ebumnuche nke African Union.
  • Zụlite ikike mmadụ na ọchịchị onye kwuo uche ya n'Africa.
  • Gbaa mbọ hụ na mba ndị otu na-agbaso ezi ọchịchị, nghọta na ịza ajụjụ.
  • Ka ndị Afrịka mara ihe ebumnuche na iwu nke African Union bụ ka ha wee nwee ike ijikọ onwe ha na kọntinent mgbe ha ka na-arụ ọrụ n'ime usoro nke AU.
  • Mee ka udo, nchekwa na nkwụsi ike na Kọntinent.
  • Kwalite ịdabere n'onwe ya na mgbake akụ na ụba iji mee ka ọdịnihu bara ọgaranya maka ndị Afrịka.
  • Mepụta imekọ ihe ọnụ na mmepe n'Africa.
  • Mee ka mmetụta nke ịdị n'otu sie ike ma wuo ọdịnihu dị n'etiti ndị Afrịka.
  • Mepụta imekọ ihe ọnụ n'etiti Obodo akụ na ụba mpaghara na ndị otu ha na Nzukọ Ndị Omeiwu.

Ike nke Nzukọ Ndị Omeiwu[dezie | dezie ebe o si]

  • Nyochaa, kwurịta ma ọ bụ kwupụta echiche n'okwu ọ bụla, ma ọ bụ na atụmatụ nke ya ma ọ bụ site na arịrịọ nke Nzukọ ma ọ bụ akụkụ iwu ndị ọzọ ma mee aro ọ bụla ọ nwere ike iwere dị ka nke metụtara, tinyere ihe ndị metụtara nkwanye ùgwù maka ikike mmadụ, njikọta nke ụlọ ọrụ ọchịchị onye kwuo uche ya na ọdịbendị nke ọchịchị onye kwuo ike, yana nkwalite ezi ọchịchị na ọchịchị iwu.
  • Kparịta ụka na mmefu ego ya na mmefu mmiri nke Community ma nye aro ya tupu Nzukọ nke African Union anabata ya.
  • Rịba ọrụ maka nkwekọrịta ma ọ bụ nhazi nke iwu nke Mba Ndị mejupụtara.
  • Mee aro iji nye aka n'inweta ebumnuche nke OAU / AEC ma dọta uche na ihe ịma aka ndị na-eche usoro njikọta ihu n'Africa yana atụmatụ maka imeso ha.
  • Na-arịọ ndị ọrụ OAU / AEC ka ha gaa nnọkọ ya, mepụta akwụkwọ ma ọ bụ nyere aka n'ịrụ ọrụ ya.
  • Kwalite mmemme na ebumnuche nke OAU / AEC, na mpaghara nke Mba Ndị mejupụtara.
  • Kwalite nhazi na nkwekọrịta nke iwu, usoro, mmemme na ọrụ nke mpaghara akụ na ụba na ndị omeiwu nke Africa.
  • Nkwado Iwu ya, họpụta Onye isi oche nke ya ma tụọrọ Kansụl na Nzukọ ahụ ọnụ ọgụgụ na ọdịdị nke ndị ọrụ nkwado nke Nzukọ Ndị Omeiwu Pan-Africa.
  • Na-arụ ọrụ ndị ọzọ dị otú ahụ dị ka o chere kwesịrị ekwesị iji mezuo ebumnuche ndị edepụtara na Nkeji edemede 3 nke Protocol ahụ.

Ndị isi oche nke Nzukọ Ndị Omeiwu Pan-African[dezie | dezie ebe o si]

 

Nhazi nke Ịdị n'Otu Africa
Mba Aha ya Mmalite nke okwu Ọgwụgwụ nke oge Mba
1 Gertrude Mongella 2004 2008  Tanzania
2 Idriss Ndele Moussa 2009 2012  Chad
3 Betel Nnaemeka Amadi 2012 2015  Nigeria
4 Roger Nkodo Dang Mee 2015 Eprel 2020  Cameroon
5 Fortune Z. Charumbira Eprel 2020 Ọgọstụ 2020  Zimbabwe
6 Bouras Djamel Ọgọstụ 2020[9] June 2022  Algeria
7 Fortune Z. Charumbira June 2022[10] onye nọ n'ọkwa  Zimbabwe

Hụkwa[dezie | dezie ebe o si]

  • Ndepụta nke ndị omeiwu Pan-African
  • Ọfịs nke Nzukọ Ndị Omeiwu Pan-Africa
  • United States nke Africa
  • African Parliamentary Union, ụlọ ọrụ ọzọ na-arụkọ ọrụ naanị na mba ụfọdụ n'Africa
  • Nzukọ Ndị Omeiwu Europe, onye ibe ya na Europe

Edensibia[dezie | dezie ebe o si]

  1. 1.0 1.1 Yusuf (2012-01-20). "The Pan-African Parliament", The African Union: Legal and Institutional Framework: A Manual on the Pan-African Organization. Brill | Nijhoff. DOI:10.1163/9789004227729_007. ISBN 978-90-04-22100-0. 
  2. The Pan-African Parliament | African Union. au.int. Retrieved on 2022-04-08.
  3. About PAP - General Overview. Archived from the original on 24 April 2015.
  4. About PAP. Pan African Parliament. Archived from the original on 2 March 2018.
  5. Pan-African Parliament elects new leadership (29 June 2022).
  6. 6.0 6.1 Secretariat.
  7. Pan African Parliament. www.internationaldemocracywatch.org. Archived from the original on 2021-12-07. Retrieved on 2022-04-08.
  8. 8.0 8.1 (2017) "The Pan-African Parliament: getting ready for the 2017 AU-EU Summit". European Parliament. 
  9. Bouras Djamal becomes Acting President of the Pan African Parliament - AFRICAN PARLIAMENTARY NEWS. www.africanparliamentarynews.com. Retrieved on 2021-12-23.
  10. Meet Zimbabwe's Fortune Charumbira, the new president of the Pan African Parliament (en). Africa Briefing (30 June 2022). Archived from the original on 4 July 2022. Retrieved on 3 July 2022.

Njikọ mpụga[dezie | dezie ebe o si]

Àtụ:African Union