Omenkà

 

Onye na-ese ihe na-arụ ọrụ na St Justinian, Wales; 2021

Johann Heinrich Wilhelm Tischbein, Goethe in the Roman Campagna, 1787, onyinyo nke Johann Wolfgang von Goethe, onye Germany na-ese ihe a maara maka ọrụ ya nke uri, ihe nkiri, akụkọ, nkà ihe ọmụma, nka anya, na sayensị.

Onye na-ese ihe bụ onye na-arụ ọrụ metụtara imepụta nka, ime nka, ma ọ bụ igosi nka. Ojiji a na-ejikarị na ma okwu kwa ụbọchị na okwu agụmakwụkwọ na-ezo aka na onye na-eme ihe n'ọhụụ naanị. Otú ọ dị, a na-ejikarị okwu ahụ eme ihe na azụmahịa ntụrụndụ, karịsịa na azụmahịa, maka ndị na-egwu egwu na ndị ọzọ na-eme ihe nkiri (ọ bụ ezie na ọ na-adịkarị obere maka ndị na-eme ihe nkiri). "Artist" (French maka nka) bụ variant eji na bekee n'okwu a, mana ojiji a aghọwo ihe na-adịghị ahụkebe. Iji okwu ahụ bụ "onye na-ese ihe" kọwaa ndị odee bara uru, mana ọ naghị adịkarị, yana ejedebeghịkwa na ọnọdụ dị ka nyocha ndị nkatọ.

Nkọwa ọkọwa okwu

Akwụkwọ ọkọwa okwu nke Oxford na-akọwapụta nkọwa sara mbara nke okwu ahụ bụ "onye na-ese ihe":

• Onye gụrụ akwụkwọ ma ọ bụ Master of Arts.
• Onye na-achụso sayensị bara uru, ọgwụ ọdịnala, ịgụ kpakpando, alchemy, chemistry.
• Onye na-esote ịchụso nke nkà na-abịa site na ọmụmụ ma ọ bụ omume.
• Onye na-agbaso nka aka, dị ka onye na-arụzi ụgbọala.
• Onye na-eme ka ọrụ aka bụrụ ezigbo nka.
• Onye na-azụlite otu n'ime nka dị mma - omenala nka nke ndị muses na-achị.

Akụkọ ihe mere eme nke okwu

Okwu Grik "techně", nke a na-asụgharịkarị dị ka "nkà", na-egosi ikike nke ụdị ọrụ ọ bụla. Ụdị adjectival Latin nke okwu ahụ, "technicus", ghọrọ isi iyi nke okwu Bekee usoro, teknụzụ, na teknụzụ.

Na omenala Gris, onye ọ bụla n'ime Muses itoolu ahụ na-ahụ maka mpaghara dị iche iche nke okike mmadụ:

• Calliope ('onye mara mma nke okwu'): onye isi nke ndị muses na muse nke uri ma ọ bụ dikeuri ma ọ bụ nke dike
• Clio (onye 'dị ebube'): muse nke akụkọ ihe mere eme
• Erato (onye 'na-ahụ n'anya'): muse nke ịhụnanya ma ọ bụ uri na-akpali agụụ mmekọahụ, okwu, na abụ agbamakwụkwọ
• Euterpe (nke 'na-atọ ụtọ'): muse nke egwu na uri lyricAbụ uri
• Melpomene ('onye na-abụ abụ'): muse nke ọdachi
• Polyhymnia ma ọ bụ Polymnia ('onye na-ịbụ abụ] nke ọtụtụ ukwe'): muse nke abụ nsọ, oratory, lyric, abụokwu rhetoric
• Terpsichore (onye na-enwe obi ụtọ na ịgba egwú): muse nke abụ na ịgba eg egwú
• Thalia (onye na-acha akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ): muse nke ihe ọchị na uri bucolic
• Urania (nke 'eluigwe'): muse nke astronomynkà mmụta mbara igwe

Ọ dịghị ebe ngosi ihe mgbe ochie nke nwere nkà a na-ahụ anya nke eserese na ihe ọkpụkpụ. Na Gris oge ochie, a na-ele ndị na-ese ihe na ndị na-ese ihe anya n'ụzọ dị ala, bụ́ ebe dị n'etiti ndị nweere onwe ha na ndị ohu, a na-ewere ọrụ ha dị ka ọrụ aka nkịti.

Okwu nka sitere na Latin "ars" (stem art-), nke, ọ bụ ezie na akọwapụtara n'ụzọ nkịtị pụtara "usoro nkà" ma ọ bụ "usoro", na-egosipụtakwa ihe mara mma.

N'oge Middle Ages okwu onye na-ese ihe adịlarị na mba ụfọdụ dị ka Ịtali, mana ihe ọ pụtara bụ ihe yiri onye ọrụ aka, ebe a ka na-amaghị okwu onye ọrụ aka. Onye na-ese ihe bụ onye nwere ike ịrụ ọrụ karịa ndị ọzọ, n'ihi ya, a na-ekwusi ike na ọ bụ onye nwere nkà, karịa ọrụ. N'oge a, ụfọdụ ngwaahịa "ọrụ aka" (dị ka ákwà) dị oke ọnụ ma dị oke ọnụ karịa ihe osise ma ọ bụ ihe a tụrụ atụ.

Nkewa mbụ n'ime nnukwu na obere nka malitere ma ọ dịkarịa ala na ọrụ Leon Battista Alberti (1404-1472): De re aedificatoria, De statua, De pictura, nke lekwasịrị anya na mkpa nke nkà ọgụgụ isi nke onye na-ese ihe karịa nkà aka (ọbụlagodi na ụdị nka ndị ọzọ enwere ọrụ n'azụ ).

Site na ụlọ akwụkwọ dị na Europe (ọkara nke abụọ nke narị afọ nke iri na isii) ọdịiche dị n'etiti nka dị mma na nke a na-etinye n'ọrụ setịpụrụ.

Ọtụtụ nkọwa nke oge a nke "onye na-ese ihe" na "ihe osise" na-adabere n'ụzọ dị ukwuu na ọdịbendị, na-eguzogide iwu mara mma; n'otu ụzọ ahụ, enweghị ike ịhazi ihe ndị mejupụtara ịma mma na ihe mara mma n'ụzọ ziri ezi n'enweghị ịkwaga na kitsch.

Ọzụzụ na ọrụ

US Bureau of Labor Statistics na-ekewa ọtụtụ Ndị na-ese ihe nkiri dị ka ndị na-eme ihe nkiri ma ọ bụ ndị na-emepụta ihe nkiri. Onye na-ese ihe na-eme ihe osise na-arụ ọrụ aka, dị ka ite ma ọ bụ uwe. Ezigbo onye na-ese ihe na-eme ihe osise, ihe osise (dị ka ihe osise akwụkwọ ma ọ bụ ihe osise ahụike), ihe a tụrụ atụ, ma ọ bụ ọrụ nka yiri ya maka uru mara mma ha.

Isi iyi nke nkà maka ndị na-ese ihe na ndị na-eme ihe nkiri dị mma bụ ikwughachi na ime ihe ogologo oge. Ọtụtụ ndị na-ese ihe mara mma amụọla ụdị nka ha na mahadum, ụfọdụ nwekwara nzere masta na nka mara mma. Ndị na-ese ihe nwekwara ike ịmụ ihe n'onwe ha ma ọ bụ nata ọzụzụ n'ọrụ site n'aka onye na-ese egwu nwere ahụmahụ.

Ọnụ ọgụgụ ọrụ dị ka onye na-ese ihe na-eji nwayọọ nwayọọ na-abawanye karịa na mpaghara ndị ọzọ. Ihe dị ka ọkara nke ndị na-ese ihe na US na-arụ ọrụ n'onwe ha. Ndị ọzọ na-arụ ọrụ na ụlọ ọrụ dị iche iche. Dịka ọmụmaatụ, onye na-emepụta ite ga-ewe ndị na-ese ihe, ndị na-ebipụta akwụkwọ ga-ewepụta ndị na-ede ihe osise.

Na US, ndị na-ese ihe dị mma nwere ọkara ego nke ihe dịka US $ 50,000 kwa afọ, ndị na'ese ihe nwere ọkara ihe dịka US$33,000 kwa afọ. Nke a na-eji US $ 61,000 tụnyere maka ngalaba niile metụtara nka, gụnyere ọrụ ndị metụtara ya dị ka Ndị na-ese ihe osise, ndị na-eme ihe nkiri, na Ndị na-emepụta ejiji.[1] Ọtụtụ ndị na-ese ihe na-arụ ọrụ nwa oge dị ka ndị na-eme ihe nkiri ma nwee ọrụ nke abụọ.[1]

  

Ihe odide

 

• [Ihe e dere n'ala ala peeji] Mitologie degli artigiani medievali, Laterza, Bari, 1998
• C. T. Onions (1991). Akwụkwọ ọkọwa okwu Oxford English. Clarendon Press Oxford.   ISBN 0-19-861126-9

Njikọ mpụga

• Onye Na-ese IhenaN'oge AnyịnaBBC