Onye na-ebu ihe mkpofu

Igwupụta ihe na Jakarta, Indonesia

Onye na-ebu ihe mkpofu bụ onye na-echekwa ihe ndị ọzọ a tụfuru maka ire ma ọ bụ maka oriri ya. Enwere ọtụtụ nde ndị na-ekpofu ahịhịa n'ụwa niile, ọkachasị na mba ndị ka na-emepe emepe, mana na-abawanye na mba ndị mepere emepe.

A na-eme ụdị mkpofu dị iche iche kemgbe oge ochie, mana ọdịnala ọgbara ọhụrụ nke ịcha ihe mkpofu gbanyere mkpọrọgwụ n'oge mmepụta ihe na narị afọ nke iri na itoolu. N'ime narị afọ gara aga, ịchịkọta mkpofu agbasawanyela nke ukwuu na mba ndị na-emepe emepe n'ihi mmepe obodo, ọchịchị ndị na-egbu egbu na ịzụ ahịa mkpofu zuru ụwa ọnụ. Ọtụtụ obodo na-enye naanị nchịkọta mkpofu siri ike.

Okwu

A na-eji ọtụtụ okwu na-ezo aka na ndị na-echekwa ihe eji emegharị ihe site na iyi mkpofu maka ọrịre ma ọ bụ oriri nke onwe. N'asụsụ bekee, usoro ndị a gụnyere rag picker, reclaimer, informal resource recovery, binner, recycler, poacher, salvager, scavenger, and waste picker; na Spanish cartonero, chatarrero, pepenador, clasificador, minador na reciclador; na Portuguese catador de materiais recicláveis. Okwu dị ugbu a, na-elekwasị anya na nsonaazụ nke ọrụ ọkachamara, bụ "imegharị ngalaba na-adịghị ahụkebe". Otú ọ dị, okwu ahụ bụ "informal" nwere ike ịbụ akụkụ na-eduhie eduhie, n'ihi na omume a continuum n'etiti mkpokọta informality na kwesịrị ekwesị nzukọ na taxed edebanyere aha nkịtị omume nwere ike izute.

N'afọ 2008, ndị sonyere na ọgbakọ ụwa mbụ nke ndị na-egwu ihe mkpofu họọrọ iji okwu a bụ "onye na-ekpofu ihe" maka ojiji Bekee iji kwado nzikọrịta ozi zuru ụwa ọnụ. A na-ejikarị okwu a bụ "onye na-ekpofu ihe" eme ihe, mana ọtụtụ ndị na-ekpofu ihe na-ahụ na ọ na-eweda ya ala n'ihi ntụnyere a na-egosi na ha na anụmanụ.

Onye na-ebu ihe mkpofu dị iche na onye na-anakọta mkpofu n'ihi na ihe mkpofu nke ndị nke ikpeazụ na-anakọta nwere ike bụrụ ebe a na-edebe ihe mkpofu ma ọ bụ ihe nsure ọkụ, ọ bụghị maka ebe a na-emegharị ihe.

"Mkpu mmiri mmiri mmiri" n'ozuzu na-ezo aka na omume nke ndị na-emegide ndị ahịa na ndị na-akwado nnwere onwe bụ ndị na-anata ihe ndị dị ka nri na uwe si na mmiri mkpofu dị ka ụdị mkpesa megide omenala ndị ahịa. "Ịtụtụ ihe mkpofu" n'ozuzu na-ezo aka na ọrụ nke mkpa akụ na ụba kpaliri.

Mgbasawanye na ọnụ ọgụgụ mmadụ

Enwere ntakịrị data a pụrụ ịdabere na ya gbasara ọnụọgụ na ọnụọgụgụ nke ndị na-ekpofu ihe n'ụwa niile. Imirikiti nyocha agụmakwụkwọ na ndị na-ebu ihe mkpofu bụ qualitative kama ịbụ ọnụọgụ. Ịchịkọta data dị n'usoro siri ike n'ihi ọdịdị nke ndị ọrụ ahụ, oke oke, ndị ọrụ na-agbanwe n'oge, yana ebe a na-agbasasị na ebe ọrụ mkpanaka. Ọzọkwa, ọtụtụ ndị na-eme nchọpụta na-ala azụ iwepụta data ọnụọgụgụ n'ihi egwu na a ga-eji ya mee ihe ziri ezi n'ọchịchọ ndị ọchịchị na-ebu ihe mkpofu. N'ihi ya, atụmatụ buru ibu nke dị adị bụ ihe mgbakwunye na-adabere na nlele nyocha mbụ dị ntakịrị. N'akwụkwọ ya, "The World's Scavengers" (2007), Martin Medina na-enye usoro ntụziaka maka ịchọta ihe mkpofu.

Na 1988, World Bank mere atụmatụ na 1-2% nke ndị bi n'ụwa niile na-enweta site n'ịchịkọta ihe mkpofu. Nnyocha e mere n'afọ 2010 na-eme atụmatụ na e nwere nde mmadụ 1.5 na-achịkọta ihe mkpofu na India naanị. Brazil, mba nke na-anakọta ọnụ ọgụgụ gọọmentị kacha sie ike gbasara ndị na-ekpofu ahịhịa, na-eme atụmatụ na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ nde mmadụ iri anọ na anọ na-ebu ihe mkpofu.

Ego ndị na-ebu ihe mkpofu na-adịgasị iche iche site na ọnọdụ, ụdị ọrụ, na okike. Ụfọdụ ndị na-ekpofu ihe na-ebi n'oké ịda ogbenye, mana ọtụtụ ndị ọzọ na-enweta ụgwọ ọrụ opekempe nke obodo ha ugboro ugboro. Nnyocha e mere na nso nso a na-egosi na ndị na-ekpofu ihe na Belgrade, Serbia, na-enweta ihe dị ka US $3 kwa ụbọchị, ebe ndị na-ekpofu ihe na Cambodia na-enwetakarị $1 kwa ụbọchị. Ndekọ ọnụ ọgụgụ gọọmentị na Brazil na-egosi na ụmụ nwoke na-enweta ego karịa ụmụ nwanyị, n'agbanyeghị afọ ole ha dị. Ihe dị ka ụzọ abụọ n'ụzọ atọ nke ndị na-ebu ihe mkpofu Brazil bụ ụmụ nwoke n'ozuzu ha, mana nke a na-awụlikwa elu ruo 98% n'ime otu ndị na-anata mkpofu ego dị elu (ndị na-enweta n'etiti 3-4 ugboro kacha nta ụgwọ ọrụ). Ọnweghị ụmụ nwanyị a hụrụ n'otu ndị na-enweta ego kacha elu (ndị na-enweta ihe karịrị okpukpu iri ụgwọ opekempe).

Ihe Ndị Na-akpata ya

Na mba ndị na-emepe emepe

Onye na-ewepụta ihe mkpofu n'Indonesia

N'ime ọkara narị afọ gara aga, ịkwaga mba na ụbara ọnụ ọgụgụ ọmụmụ emeela ka ọnụ ọgụgụ obodo ndị dị na mba ndị ka na-emepe emepe ghọọ ero. A na-atụ anya na ọnụ ọgụgụ ndị bi n'obodo mepere emepe ga-eji okpukpu abụọ n'etiti 1987 na 2015, na 90% nke uto a na-eme na mba ndị ka na-emepe emepe. Ọtụtụ n'ime ndị mmadụ ọhụrụ ebiela n'ime mkpọmkpọ ebe mepere emepe na ebe ndị squatter, bụ nke gbasaa ngwa ngwa n'enweghị atụmatụ etiti. Akwụkwọ akụkọ United Nations Habitat Report chọpụtara na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ otu ijeri mmadụ n'ụwa nile bi n'ime ụlọ ntanye, ihe dị ka otu ụzọ n'ụzọ atọ nke ndị bi n'obodo ukwu n'ụwa.

Ime obodo ngwa ngwa mụbara nnukwu agụụ maka ọrụ mkpofu ahịhịa n'oge, n'ihi na obodo enweghị akụrụngwa na akụrụngwa iji nakọta mkpokọta mkpofu ndị bi na ha na-emepụta. N'agbanyeghị itinye 30-50% nke mmefu ego ọrụ na njikwa mkpofu, obodo ụwa na-emepe emepe taa na-anakọta naanị 50-80% nke ihe mkpofu nke ndị bi na-emepụta. Ndị bi na ụlọ ahịa na-amalitekarị ịkụ ihe mkpofu ọkụ ma ọ bụ na-ekpofu ya n'okporo ámá, n'osimiri, nza tọgbọrọ chakoo, na n'ebe a na-ekpofu ahịhịa. Nke a bụ isi iyi nke ikuku, ala, na mmetọ mmiri nke na-eyi ahụike mmadụ na gburugburu ebe obibi egwu. Ndị na-anakọta ihe mkpofu na-adịghị ahụkebe na-enyere aka belata mmerụ ahụ site n'ịchịkọta ihe ndị a na-emegharịgharị n'ụkwụ ma ọ bụ n'ụgbọ mmiri, ụgbọ ala atọ, ụgbọ ịnyịnya ibu, ụgbọ ịnyịnya, na gwongworo pikọp.

N'akụkụ ọkọnọ, ime obodo emeela ka mgbasawanye nke mkpofu ahịhịa dị mfe site n'ịmepụta nnukwu ọdọ mmiri nke ndị na-enweghị ọrụ na ndị na-enweghị ọrụ nwere ụzọ ole na ole ọzọ e si enweta ihe eji ebi ndụ. Amara dị ka "otu ụlọ ọrụ na-akwụ ụgwọ mgbe niile", ịchịkọta mkpofu na-enye ọtụtụ ndị na-efunahụ ọrụ ha n'oge agha, nsogbu, na ndakpọ akụ na ụba na mba ndị na-enweghị usoro ọdịmma. Ọ bụkwa otu n'ime ohere ọrụ ole na ole dị ndị na-enweghị akwụkwọ agụmakwụkwọ ma ọ bụ ahụmịhe ọrụ.

Na mba ụlọ ọrụ mmepụta ihe

Ọ bụ ezie na e nwere akwụkwọ nke ndị na-akpụ akpụ na ndị na-anakọta ígwè na-ebuga ngwongwo n'ụlọ ahịa akwụkwọ na ebe a na-emepụta ihe dị ka narị afọ nke 17, nchịkọta ihe mkpofu nke oge a emeghị nke ọma na US na Europe ruo narị afọ nke 19. Dị nnọọ ka ọ dị na mba ndị na-emepe emepe, nchikota nke mmepụta ihe na ime obodo mere ka e nwee usoro atọ nke kwadoro ntozu ụlọ ọrụ na-achịkọta ihe mkpofu n'oge: ịba ụba nke ihe mkpofu n'obodo ukwu, ụbara ọchịchọ maka ngwa ahịa sitere na ụlọ ọrụ, na ụbara ọnụ ọgụgụ nke ndị bi n'ime ime obodo na mkpa. nke ibi ndụ. N'oge ahụ, a maara ndị na-ekpofu ihe dị ka oke wharf, ndị na-agba agba, ndị ikom na-agba ọkpụkpụ, ndị na-akpụ akpụ, na ndị na-akpụ akpụ. Ka ọ na-erule n'etiti narị afọ nke 20, ịchịkọta mkpofu ebelatala, ebe a na-ahazi ụlọ ọrụ na-ahụ maka mkpofu ahịhịa, steeti ọdịmma na-ebelata ntụkwasị obi ndị ogbenye na imegharị ihe n'oge.

Malite n'etiti 1990s, Otú ọ dị, imegharị ihe n'oge na-adịghị anya n'akụkụ ụfọdụ nke United States na Western Europe malitekwara ero ọzọ. Ihe abụọ mere ka ọganihu ahụ dịkwuo elu: Nke mbụ, ọchịchọ nke imegharị ihe rịrị elu n'ihi ụbara mmiri mkpofu, ọnụ ụlọ na-adaba n'ebe a na-ekpofu ahịhịa, nkà na ụzụ ọhụrụ eji emegharị ihe, na mgbalị nke ndị na-ahụ maka gburugburu ebe obibi. N'afọ 1985, ọ bụ naanị otu usoro imegharị ihe n'akụkụ okporo ụzọ dị na United States. Ka ọ na-erule afọ 1998, e nwere ihe omume 9,000 dị otú ahụ na ebe 12,000 a pụrụ imegharịgharị ihe. E weputara iwu na steeti ụfọdụ na-eme ka ọ bụrụ iwu na-akwadoghị ịghara ijigharị ihe. Nke abụọ, mgbanwe na akụ na ụba ndọrọ ndọrọ ọchịchị gụnyere mfu nke ọrụ mmepụta ihe, mbelata ọrụ gọọmentị, na mweghachi nke steeti ọdịmma mụbara ọkwa nke ndị ogbenye, ndị ogbenye na-arụ ọrụ na ndị na-enweghị ebe obibi - ya mere enwere ọtụtụ ndị mmadụ na-atụfu ihe efu dị ka ọrụ oge niile ma ọ bụ ọrụ mgbakwunye.

Ndị na-ebu ihe mkpofu America na-anakọtakarị mkpọ, karama, na kaadiboodu. Ọtụtụ ndị kwabatara na-arụ ọrụ dị ka ndị na-ebu ihe mkpofu n'ihi na ihe mgbochi asụsụ na akwụkwọ na-egbochi ohere ha ịrụ ọrụ ebe ọzọ. Ọtụtụ ndị na-enweghị ebe obibi na-arụkwa ọrụ dị ka ndị na-achịkọta ihe mkpofu-ụfọdụ na-akọwa ya dị ka nanị ihe ọzọ ha nwere na-eme ka ọ bụrụ ihe e ji eme ihe. Ụfọdụ ndị na-emegharịgharị ihe na-eji ụgbọ ala na-amụba mkpụrụ ha ebe ndị ọzọ na-eji ụgbọ ala arụ ọrụ. Ihe akaebe na-egosi na ọtụtụ ndị na-ebu ihe mkpofu America bụ nwoke, ebe ọ bụ na a na-ewere ịtụtụ mkpofu dị ka ihe ruru unyi na ọrụ siri ike nye ụmụ nwanyị. N'oge akụkọ ọdịnala nke ndị na-emegharị ụlọ na-enweghị ebe obibi na San Francisco, ọkà mmụta mmekọrịta ọha na eze Teresa Gowan na-ekwu na ya zutere ọtụtụ narị ndị nwoke na-ekpofu ihe, mana ọ bụ naanị ụmụ nwanyị anọ na-ekpofu ihe.

Ọnụ ego na uru

Uru mmekọrịta mmadụ na ibe ya na gburugburu ebe obibi

Otu onye na-ere ihe mkpofu na Hong Kong na'elu akwụkwọ ọ chịkọtara iji mụbaa uru ya site na ịgbakwunye na ịdị arọ ya.

Nchịkọta ihe mkpofu na-enye uru dị mkpa maka gburugburu ebe obibi, akụ na ụba, na mmekọrịta mmadụ na ibe ya:

• Ịmepụta ọrụ: Ịchịkọta ihe mkpofu na-enye ndị dara ogbenye na-enweghị ohere ọrụ ndị ọzọ ihe ha ga-eji na-ebi ndụ. Ọ bụ ezie na ọtụtụ ndị na-ebu ihe mkpofu na-arụ ọrụ ha dị ka ọrụ oge niile, oge mgbanwe ya na-eme ka ọ nweta ụmụ nwanyị nwere ọrụ nlekọta ndị ọzọ yana ndị na-achọ ịgbakwunye ego sitere na ọrụ ndị ọzọ. N'oge mkpa, ịchịkọta ihe mkpofu na-eje ozi dị ka ihe nchebe nye ụmụaka n'okporo ámá, ụmụ mgbei, ndị agadi, ndị inyom di ha nwụrụ, ndị na-akwaga mba ọzọ, ndị nwere nkwarụ, ndị na-enweghị ọrụ, na ndị agha a na-alụ. Ịchịkọta mkpofu na-eritekwa uru na akụ na ụba buru ibu site n'ịkwasa akụrụngwa na ụlọ ọrụ yana ịmepụta ọtụtụ ọrụ metụtara ndị ọchụnta ego na-azụta, nhazi, nhazi na ire ihe ndị na-ekpofu ahịhịa nakọtara.
• Ahụike ọha na idebe ọcha: Ndị na-ekpofu ihe na-anakọta ihe mkpofu n'ógbè ndị na-enweghị ọrụ ọha. Na-enweghị ndị na-ekpofu ahịhịa, a ga-amanye ndị bi ka ha gbaa ahịhịa, ma ọ bụ tụfuo ya n'osimiri, okporo ụzọ na nza tọgbọ chakoo. Ndị na-ekpofu ahịhịa na-enye naanị ọrụ mkpofu ahịhịa siri ike n'ọtụtụ obodo.
• Nchekwa obodo: Ndị na-ekpofu ihe na-enye n'etiti 50 na 100% nke ọrụ mkpofu n'ọtụtụ obodo nke mba ndị na-emepe emepe, dịka akụkọ 2010 UN Habitat si kwuo. Nke a na-arụ ọrụ nke ọma dị ka nnukwu ego maka gọọmentị obodo, ndị na-adịghị akwụ ụgwọ maka ọrụ. Ọzọkwa, imegharị ihe na-agbasa ogologo ndụ nke mkpofu obodo na ebe a na-ekpofu ahịhịa.
• Mbelata mmetọ na ibelata mgbanwe ihu igwe: Site n'ịbelata ọnụ ọgụgụ nke ihe ndị na-amaghị nwoke chọrọ maka mmepụta, ndị na-ebu ihe mkpofu na-echekwa ohere na ebe a na-ekpofu ahịhịa, na-ebelata mmiri na ike oriri, belata mmetọ ikuku na mmiri, na ibelata mgbanwe ihu igwe. Kemgbe afọ 2009, ndị nnọchi anya mba ụwa nke ndị na-ekpofu ihe agaala opekata mpe ọgbakọ ise mgbanwe ihu igwe zuru ụwa ọnụ iji chọọ ka ego ihu igwe tinye aka na mmemme mgbake akụrụngwa nke ga-enyere aka hụ na ndụ ndị na-ekpofu ihe na-ebi, karịa teknụzụ mkpofu mkpofu dị ka ihe nsure ọkụ.

Ọnụ ego ọha na eze

Ndị na-ekpofu ihe ọ bụghị naanị na-ebute uru ọha mmadụ, kamakwa ụgwọ ndị nwere ike ime. Ndị a gụnyere:

• Ihe egwu dị n'ọrụ: Lee mkparịta ụka n'okpuru.
• Ọrụ ụmụaka: Ụmụaka na-arụkarị ọrụ dị ka ndị na-ekpofu ihe. Nke a nwere ike imebi agụmakwụkwọ ha, ma ọ bụ mebie ọdịmma anụ ahụ, mmetụta uche, na mmekọrịta ọha na eze.
• Awụba mmiri: Ndị na-ekpofu ihe na-arụ ọrụ n'okporo ámá mgbe ụfọdụ na-agbasa ihe mkpofu site na akpa ahịhịa, na-emebi okporo ụzọ ma na-emepụtakwu ọrụ maka ndị na-ekpocha okporo ụzọ obodo.
• Nsogbu ọha: Ọtụtụ ndị na-ele ndị na-ekpofu ahịhịa anya ka ihe na-akpasu ndị obodo ha nsogbu ma ọ bụ ihe ihere. Ndị na-ekpofu ihe na-eche na ọ dara ogbenye na enweghị ịdị ọcha na-eme ka ahụ́ erughị ndị mmadụ ala ma ọ bụ ịtụ ụjọ. Na mba ndị ka na-emepe emepe karịsịa, ọtụtụ na-arụ ụka na ọrụ ọgbara ọhụrụ kwesịrị dochie ndị na-ekpofu ihe.
• Ịchịkọta ihe onwunwe ọha: N’obodo ụfọdụ, a mara ndị na-ekpofu ahịhịa ka ha na-ezu ohi, gbazee, ma na-eresị ihe onwunwe ọha dị ka ekwentị na waya ọla kọpa, ígwè ígwè, ma ọ bụ ihe mkpuchi olulu mmiri.

Ihe ize ndụ n'ebe ọrụ

Nwa okorobịa nọ na Uganda nke na-arụ ọrụ n'ebe a na'ụlọ mkpofu ahịhịa. N'ihi ebe ọrụ na ọnọdụ, enwere ohere dị elu nke ịrịa ọrịa ma ọ bụ mmerụ ahụ mgbe ị na-arụ ọrụ dị ka onye na'ịchịkọta ihe mkpofu na gburugburu ebe ụfọdụ.

Ihe ize ndụ ahụike

Enwere nnukwu ọrịa n'etiti ndị na-ekpofu ahịhịa n'ihi ikpughe ha na ihe ndị dị ize ndụ dị ka ihe njakịrị, akwụkwọ juru n'ihe ndị na-egbu egbu, karama na arịa nwere nsị kemịkal, agịga emetọru, [ntụgharị chọrọ] na ọla dị arọ sitere na batrị. Nnyocha e mere na Mexico City chọpụtara na nkezi ndụ onye na-ekpofu ihe na-adịru afọ 39, ma e jiri ya tụnyere nkezi nke afọ 69 nke mba, ọ bụ ezie na nnyocha e mesịrị nke Ụlọakụ Ụwa mere atụmatụ na ọ ga-adịru afọ 53. Na Port Said, Egypt, nnyocha e mere na 1981 gosiri ọnụ ọgụgụ ụmụ ọhụrụ na-anwụ nke 1/3 n'etiti ndị na-ekpofu ihe (otu n'ime ụmụaka atọ na-anwụ tupu ha eruo otu).

Ihe ize ndụ nke mmerụ ahụ

Otu n'ime ụdị mmerụ ahụ kachasị emetụta ọrụ maka ndị na-ebu ihe mkpofu bụ mmerụ ahụ azụ na aka nke kpatara ibuli ihe dị arọ na obere akụrụngwa. N’ime nnyocha e mere ndị na-ekpofu ihe 48 na Santo André, Brazil, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ndị ọrụ nile kọrọ ihe mgbu n’azụ, ụkwụ, ubu, ogwe aka, na aka. Ndị na-achịkọta ihe mkpofu na-arụ ọrụ n'ebe a na-ekpofu ahịhịa na-enweta nnukwu uzuzu na-egbu egbu, ma na-eche egwu egwu ndị ọzọ dị egwu gụnyere ibugharị ụgbọ ala ma jide ya n'elu ala, ihe nkiri ihe mkpofu, na ọkụ. Na 10 Julaị 2000, ọtụtụ narị ndị na-ebu ihe mkpofu gburu site na mmịfe ahịhịa sitere na nnukwu ugwu mkpofu ka mmiri ozuzo ozuzo gasịrị n'ebe a na-ekpofu ahịhịa na Payatas, Philippines.

Ịkatọ, iyi egwu, na ime ihe ike

Ọtụtụ ọrụ mkpofu bụ ihe iwu na-akwadoghị ma ọ bụ enweghị ikike, yabụ ndị uwe ojii na ndị ọchịchị na-akparị ndị na-ekpofu ihe mkpofu. Ọzọkwa, enwere nlelị ọha na eze megide ndị na-achịkọta ihe mkpofu n'ihi ịda ogbenye na ndị ha chere na ha adịghị ọcha. Ụmụ nwanyị nọ n'okpuru mmekpa ahụ ka ukwuu, karịsịa mmekpa ahụ nke mmekọahụ n'ihi ọnọdụ ha dị ala na enweghị nkwado ọha na eze.

Otu n'ime ihe ngosi kachasị njọ nke ụdị mkparị dị otú ahụ na-eme na Colombia, ebe, kemgbe 1980s, "ndị na-eme ka ọha na eze na-ehichasị ọha mmadụ" ndị na-ahụ maka ndị uwe ojii na-arụ ọrụ mgbe ụfọdụ, gbuo ma ọ dịkarịa ala puku ndị na-anakọta ihe mkpofu, ndị arịrịọ na ndị akwụna-ndị ha na-ezo aka na ha. dị ka "ihe mkpofu" (ndechables). Na 1992, n'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọrụ a kacha elu, a chọtara ozu iri na otu nke ndị mkpofu e gburu egbu na mahadum dị na Barranquilla. A na-eresị akụkụ ahụ ha maka ntụgharị na ozu a na-eresị ụlọ akwụkwọ ahụike maka ịgbasa (Medina 2009, 155).

Nhazi nke ihe mkpofu

Na omenala, ndị ọkà mmụta chere na ndị ọrụ nkịtị dị ka ndị na-ebu ihe mkpofu enweghị ike ịhazi ọnụ n'ihi ihe mgbochi usoro dịka enweghị nchebe iwu, ebe ọrụ gbasasịrị agbasasị, oke ọrụ ha, omenala nnwere onwe na onye ọ bụla, enweghị ahụmahụ ụlọ ọrụ, na enweghị ahụmahụ. nke ego na oge iji wuo ụlọ ọrụ. Ka o sina dị, n'ime iri afọ ndị na-adịbeghị anya ndị na-ekpofu ihe n'ofe Latin America, Eshia, na Africa amalitela ịhazi ọnụ iji nweta ebe n'ime usoro ihe eji emegharị ihe.

Ndị na-ebu ihe mkpofu na-eji ọtụtụ usoro nhazi gụnyere otu, otu, ụlọ ọrụ, otu, na obere ụlọ ọrụ. N'agbanyeghị ọdịiche dị na usoro, ọtụtụ n'ime òtù ndị a na-ekerịta ebumnuche atọ bụ isi. Nke mbụ, site n'ịkwakọba ego, guzobe microenterprises, na ịmekọrịta azụmahịa na gọọmentị, ndị na-anakọta ihe mkpofu na-abawanye ike ire ere. Nke abụọ, site n'ichekwa uwe, akụrụngwa nchekwa, na ikike ọrụ, ndị na-arụkọ ọrụ na-abawanye ugwu na nchekwa ebe ọrụ. Na nke atọ, site n'ịchọ nkwado na nkwụghachi ụgwọ site na steeti maka onyinye gburugburu ebe obibi na akụ na ụba ha, ndị otu na-emekọ ihe ọnụ na-abawanye ike ndọrọ ndọrọ ọchịchị ndị otu. Ọrụ atọ ndị a-mmetụta ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ugwu na nchekwa ebe ọrụ, na ịba ụba ego-na-agbakọ aka ọnụ, dị ka ụkwụ n'elu oche.

Ụfọdụ ndị na-ekpofu ihe emepụtala otu "nanị ụmụ nwanyị" bụ ndị na-achọ ịlụso ịkpa oke metụtara nwoke na nwanyị ọgụ n'ebe ọrụ na n'ime obodo. Nnyocha e mere na Brazil na-egosi na ụmụ nwanyị na-egosipụta nke ukwuu ọbụna n'ime òtù ndị na-emekọ ihe ọnụ, na-eme 56% nke ndị otu n'agbanyeghị eziokwu ahụ bụ na ha na-anọchite anya nanị otu ụzọ n'ụzọ atọ nke ọnụ ọgụgụ ndị na-ekpofu ihe.

Malite na 1990s, òtù ndị na-ebu ihe mkpofu n'ọtụtụ akụkụ nke ụwa malitere ijikọ ọnụ na mpaghara mpaghara, mba na mba dị iche iche iji mee ka olu ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ike akụ na ụba ha dịkwuo elu. Na March 2008, ndị nnọchiteanya si mba 30 gbakọtara na Bogotá, Colombia, maka Nzukọ Ụwa Mbụ (na Nzukọ nke Latin America nke atọ) nke Waste Pickers (WIEGO 2008). Otu n'ime isi okwu ndị a tụlere bụ usoro zuru ụwa ọnụ nke ịwepu onwe ya na itinye uche na usoro nlekọta mkpofu. Dị ka ọ na-adịkarị, a na-eche na ịwepu onwe ya dị ka inyefe ọrụ gọọmentị n'aka ụlọ ọrụ nkeonwe, mana na nke a, ịwepu onwe ya na-apụtakarị ibufe ọrụ nke ndị na-ekpofu ahịhịa na-enyebu na ụlọ ọrụ nkeonwe. Ka mmiri iyi na-agbasawanye n'ihi ụbara oriri, ụlọ ọrụ na-ahụ maka mkpofu na-aghọwanye ego. Gọọmenti dị iche iche gburugburu ụwa na-enye ụlọ ọrụ ndị nke onwe ha ikike maka usoro nchịkwa mkpofu, nke pụtara na ndụ nke ndị otu na-adabere n'iwulite njikọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nke akụ na ụba dị mkpa iji nweta nkwekọrịta-nke na-abụkarị ọgụ dị elu n'ihi enweghị ntụkwasị obi nke ndị ọchịchị nwere n'ebe ndị na-anakọta ihe mkpofu na enweghị isi ego nke ụlọ ọrụ ahụ. maka igwe ọgbara ọhụrụ.

Ịhazi na Latin America

Onye na-anakọta ihe na Brazil nke na'ụkọta ite na karama

N'afọ 1962, e hiwere ọgbakọ mbụ a ma ama Latin American mkpofu mkpofu, Cooperativa Antioqueña de Recolectores de Subproductos na Medellín, Colombia. Ndị na-ebu ihe mkpofu Colombia apụtabeghị dị ka ikike ndọrọ ndọrọ ọchịchị ziri ezi ruo na 1990, Otú ọ dị, mgbe ndị otu anọ na-alụ ọgụ maka mmechi nke mkpofu ahịhịa jikọtara ọnụ dị ka Association of Waste Collector's Association of Bogotá (Asociación de Recicladores de Bogotá, ARB). Taa, ARB bụ otu n'ime ụlọ ọrụ kacha arụ ọrụ n'ụwa niile na ụlọ ọrụ na-ebu ihe mkpofu. N'afọ 2013, e nyere Nohra Padilla (na-anọchite anya ARB) ihe nrite Goldman Environmental Prize maka ntinye aka ya na njikwa mkpofu na imegharị ihe na Colombia. N'ime afọ 1990 niile, ndị otu ndị na-anakọta ihe mkpofu siri ike malitere ịmalite na mba Latin America ndị ọzọ - nke kachasị na Brazil, Argentina, Chile na Uruguay.

N'afọ 2005, Brazil kwadoro nzukọ mbụ nke Latin American Waste Picker Network (LAWPN) - nzukọ nke na-anọchitezi mmegharị ndị na-ekpofu ihe site na mba 16 ugbu a. LAWPN nwere isi ọrụ anọ. Nke mbụ, ọ na-eme ka mgbanwe nke ihe ọmụma, nkà na ụzụ na atụmatụ dị n'etiti òtù ndị otu site na mgbakọ mpaghara, ndị nnọchiteanya mba na mba, mgbasa ozi, na akụkọ atụmatụ. Nke abụọ, ọ na-ahazi ịdị n'otu nke mba dị iche iche iji nyere aka n'ọgụ mpaghara. Dịka ọmụmaatụ, mgbe ndị na-ekpofu ihe na Montevideo, Uruguay, chọrọ nkwado na mkpọsa mpaghara, otu ndị otu n'ofe Latin America wepụtara nkwupụta ịdị n'otu ma magide ndị nnọchianya mba ha na Uruguay ime otu ihe ahụ. Nke atọ, LAWPN na-eziga ndị isi site na mba ndị nwere mmegharị mkpofu siri ike gaa na mba ndị nwere mmegharị adịghị ike iji kwalite mmepe nke ndị isi na otu ọhụrụ. Nke anọ, LAWPN na-ahazi kọmitii ndị na-ebu ihe mkpofu zuru ụwa ọnụ iji rịọ maka nkwado ndị otu ọchịchị mba ụwa dịka Inter-American Development Bank, UN Convention on Climate Change, na International Labour Organisation.

Na Argentina, The Movement of Excluded Workers (wepụrụ n'echiche bụ na gọọmentị amataghị ọrụ ha ma na-ewepụ ha ịnata ikike) bụ ọgbakọ kacha buru ibu. Ọ bụ nzukọ na-elekọta mmadụ, nke na-adabere na ndọrọ ndọrọ ọchịchị, nke na-achịkọta ihe karịrị 2,000 cartoneros (onye na-ekpofu ihe) na Capital Federal na ala ịta ahịhịa, kpọmkwem na mpaghara Lanús na Lomas de Zamora. Mgbe ọtụtụ afọ nke ịchụ àjà na mgba, ha jisiri ike mee ka ọnọdụ ọrụ ha dịkwuo mma. Ha ewepụtala usoro ngwa ngwa karịa—ha anaghịzi eme njem site n'ịkpọgide ụgbọ ala, ha enwetala ihe mkpali ọrụ na uwe, na n'ikpeazụ, ha hibere ụlọ akwụkwọ ọta akara maka ụmụaka 160, ụfọdụ n'ime ha rụrụ ọrụ n'oge gara aga dị ka cartoneros. Agbanyeghị, ha ka ga-aga n'ihu n'ichepụta mmemme nchekwa ọha nke gụnyere cartoneros niile nke Buenos Aires. Tụkwasị na nke ahụ, ha ga-eme ka ndị bi n'obodo ahụ mara ka ha kewaa ihe mkpofu ha ka ha wee nwee ike ịnakọta ụlọ n'ọnụ ụzọ, na-enweghị njikọ kpọmkwem na ihe mmiri mmiri.

Ịhazi na Eshia

India bụ ebe ndị njem na-ebu ihe mkpofu kacha n'Eshia. Otu ndị inyom na-arụ ọrụ onwe ha nke India, otu ndị ọrụ na-ahazi nanị ụmụ nwanyị na akụ na ụba na-abụghị nke nwere ihe karịrị otu nde, malitere ịhazi ndị na-ekpofu ihe na njedebe 1970s. SEWA emepụtala ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ụlọ ọrụ ndị na-ebu ihe mkpofu, nke ndị otu na-eji nweta nkwekọrịta ọrụ mkpokọta na ịnweta kredit, ọzụzụ na ahịa. Otu n'ime ọgbakọ ndị na-ebu ihe mkpofu kacha n'Eshia bụ Alliance of Indian Waste Pickers (AIW), netwọk mba nke otu 35 na obodo 22. AIW na-akwado nkwado ndị ọgbọ, nkwado na mmụta mmụta n'etiti ndị na-ekpofu ihe, ndị na-azụ ahịa na-azụ ahịa, na ndị NGO na-akwado.

Nakwa n'India, All India Kabari Mazdoor Mahasangh (AIKMM) na-ekpochi na ọgụ ya na New Delhi Municipal Council, nke mechiri nkwekọrịta ya na ụlọ ọrụ Hyderabad, Ramky Energy na Environment Ltd iji jikwaa mkpofu, na-eme ka ọ bụrụ mpụ. ọrụ nke ihe karịrị 100,000 ndị na-ebu ihe mkpofu na-ahazighị nke ọma na-edozi ihe dị ka 20% nke ihe mkpofu Delhi ugbu a. Ọrụ EJOLT mere vidiyo na ihe ha kpọrọ agha mkpofu Delhi. Ndị na-achịkọta ihe mkpofu na Thailand hazikwara, gụnyere ndị na-egwupụta ihe nke Khhon Kaen.

Na Delhi, otu NGO Chintan Environmental Research and Action Group na-eme ka ọrụ ndị na-ebu ihe mkpofu dị nchebe (site n'inye uwe aka na ihe mkpuchi ọnụ) yana ọ na-enyekwa ndị na-ebu ihe mkpofu ụgwọ ọrụ kwa ọnwa.

Otu ndị na-ebu ihe mkpofu India nke a maara dị ka KKPKP mere atụmatụ eserese n'oge na-adịbeghị anya iji chọpụta ụlọ ọrụ ma ọ bụ ndị na-arụ ọrụ na ndị na-ekpofu ahịhịa n'ofe kọntinent ahụ - nzọụkwụ mbụ maka mmepe netwọk Asia. Achọpụtara ọtụtụ ndị NGO na otu ndị ọrụ na-arụkọ ọrụ na ndị na-ekpofu ahịhịa, yana otu ndị na-ekpofu ahịhịa, na Cambodia, Indonesia, Philippines, na Thailand.

Na Bangladesh, Kọmitii Grambangla Unnayan na-arụkọ ọrụ na ndị na-ekpofu ihe mkpofu na Matuail Waste Dumpsite nke Dhaka City Corporation. E hiwela ebe a na-elekọta ụmụaka na ụlọ akwụkwọ praịmarị na-abụghị nke nkịtị maka ndị na-akpa ihe mkpofu ụmụaka ebe a na-enye ndị na-ekpofu ihe ụmụaka 112 nlekọta na agụmakwụkwọ n'oge ha bụ nwata. Ụmụ nwanyị ndị na-ekpofu ihe nke Matuail ewepụtala nkwado ndị na-akọrọ mkpofu.

Na Pune (India) e nwere ndị ọrụ na-arụkọ ọrụ nke Waste Pickers, nke a na-akpọ SWaCH. SWaCH bụ mkpọaha okwu maka njikwa mkpokọ siri ike nke pụtakwara dị ọcha, n'asụsụ obodo. Atụmatụ a na-enye ndị otu niile ike. Ha niile na-arụ ọrụ, ha abụghị naanị ndị na-eketa òkè. N'ime ndị ọrụ, n'ọtụtụ afọ dị iche iche, ụmụ nwanyị mejupụtara nnukwu ìgwè karịa ụmụ nwoke, yana ngụkọta nke 78%. Otú ọ dị, ndị ikom bụ ndị ka n'ọnụ ọgụgụ n'ime ndị kasị nta. Tupu isonyere SWaCH, ọtụtụ ndị otu na-arụbu ọrụ dị ka ndị na-ebu ihe mkpofu ma ọ bụ ndị na-azụ ihe mkpofu. E nwekwara òtù ọzọ ndị bụbu ndị na-arụ ọrụ ụlọ na ndị na-edebe ihe ọcha mejupụtara. Otu kachasị nke SWACH bụ nke nkedo ahaziri, ọ bụ ezie na nkedo azụ azụ, yana nkedo etiti, na-anọchi anya na SWACH. Atumatu a sitere na oru ngo obodo gụnyere nke nwere ebumnobi nke iwekota ndi na-ekpofu ihe n'ime njikwa mkpofu nke ime obodo na Pune (India).

Ịhazi na Africa

Egypt nwere otu n'ime ụwa kacha arụ ọrụ nke ọma na nke siri ike na-emegharị ihe n'oge. Ndị Zabaleen (ndị na-anakọta ihe mkpofu na-abụghị nke nkịtị), bụ ndị Coptic Ndị Kraịst na-arụkarị ọrụ a, bụ ndị n'afọ ndị 1940 malitere ịchịkọta ihe mkpofu-ọrụ ọtụtụ ndị Alakụba Egypt lere anya dị ka adịghị ọcha. Na 2003, ịdị adị na ụzọ ndụ nke Zabaleen bịara nọrọ n'ihe ize ndụ mgbe ndị ọchịchị Cairo nyere ụlọ ọrụ mkpofu mkpofu mba atọ $50 kwa afọ, na-akwali ndị Zabaleen ịgbachitere ihe ha ji ebi ndụ.

Ndị otu South Africa Waste Picker nwere nzukọ mbụ ya na Julaị 2009, nke gụnyere 100 ndị na-ekpofu ahịhịa sitere na ebe a na-ekpofu ahịhịa 26 n'ofe mba ahụ. Enweghị atụmatụ dị ugbu a iji mepụta netwọk nke ndị na-ebu ihe mkpofu n'Africa, mana Shack/Slum Dwellers International haziri nzukọ n'etiti ndị isi na-ekpofu ihe na Kenya, Egypt, na South Africa.

Hụkwa

• Ịdaba n'ime mmiri
• Ịchịcha
• Onye na-eme ihe ike
• Nwoke na-eme ihe mkpofu
• Ihe na-ese ihe
• Ịkụ ụfụ
• Mgba
• Canner (ọrụ)