Wuraola Esan
Wuraola Esan
A mụrụ ya 1909 (Calabar)
Nwụrụ 1985
Nationality Nigeria
Aka oru ya Onye nkụzi na-arụ ọrụ, onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị
A Mara ya maka Nchịkọta Mba nke Ndị Nwanyi
Aha Nturu ugo ya Iyalode nke Ibadan
Ndi Muru ya Thomas Ade-OjoOri aku
Wuraola Adepeju Esan (1909–1985) bụ onye nkụzi Naijiria, nwanyị na ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị. O jikọtara ya na ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ndị nke a omenala na nwunye site na-eje ozi dị ka Iyalode nke Ibadan.[1]
Nkọwa Onwe.
[dezie | dezie ebe o si]Mmalite ndụ na agụmakwụkwọ
[dezie | dezie ebe o si]Wuraola Adepeju Esan bu onye a mụrụ na 1909 na Calabar.[2] Ndị nne na nna ya anataghi ọzụzụ agum akwụkwọ, ma na ha bu ndi akwalitere ọmụmụ na mmụta maka ụmụ ha. Esan gara Baptist Girls College, Idi Aba, Abeokuta tupu ịga Ụlọ Akwụkwọ Ndị Ozi dika United Missionary College iji nweta ọzụzụ ịkụziri ndị nkụzi. Malite n'afọ 1930 rue 1934, ọ bụ onye nkuzi sayensị ụlọ n'ụlọ akwụkwọ ọzụzụ ndị ozi ala ọzọ na Akure. O mesịrị lụọ Victor Esan na 1934 ma ha biri obere oge na Lagos. Afọ ole na ole ka e mesịrị, ọ laghachiri n'obodo ya dị na Ibadan.[3]
Ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị
[dezie | dezie ebe o si]Ọ bụ ezie na ụlọ ọrụ agụmakwụkwọ nwere ohere maka ndị inyom n'oge ọchịchị ahụ nwere oke. Na 1944, o guzobere ụlọ akwụkwọ a na apko Ibadan People's Girls Grammar School na Molete,[4] ịkụziri ụmụ nwanyị ihe dị iche iche gụnyere agụmakwụkwọ ụlọ. Otú ọ dị, echiche ya na nkwenye ndọrọ ndọrọ ọchịchị akwadoghị ọnọdu nke ụmụ nwanyị nọ ọha mmadụ.[5]
N'afọ ndị 1950, ọ banyere ndọrọ ndọrọ ọchịchị ma bụrụ onye so n'òtù ụmụ nwanyị nke Group Action. Ọ bụ ezie na ndị inyom bụ ngwá ọrụ dị mkpa iji dochie ọnụ, ndị ole na ole ka enyere ikike ọrụ na ọrụ ndị ọzọ. Otú ọ dị, Esan gisiri ike ghọ nwanyi mbụ buru otu na ime ndi nnọchiteanya a họọrọ na Ibadan West. Ọ bụkwa onye soro na ntọala nke National Council of Women Societies. N'afọ 1975, ọ natara echich akpọrọ Iyalode wee nweta ọkwa dị elu na Ibadan.
Ntughari
[dezie | dezie ebe o si]- ↑ Roberta Ann Dunbar. Reviewed Work(s): "People and Empires in African History: Essays in Memory of Michael Crowder" by J. F. Ade Ajayi; J. D. Y. Peel; Michael Crowder, The Journal of African History, Vol. 34, No. 3, 1993.
- ↑ (2 February 2012) Dictionary of African Biography. OUP USA, 311–. ISBN 978-0-19-538207-5.
- ↑ Kathleen E. Sheldon. Historical Dictionary of Women In Sub-Saharan Africa, Scarecrow Press, 2005, p 74. Templeeti:ISBN
- ↑ Cheryl Johnson-Odim. For Women and the Nation: Funmilayo Ransome-Kuti of Nigeria, University of Illinois Press, 1997, p 48. Templeeti:ISBN
- ↑ Karen Tranberg Hansen. African Encounters with Domesticity, Rutgers University Press, 1992, p 133.