Yahaya Madawaki

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Yahaya Madawaki
Mmádu
ụdịekerenwoke Dezie
Ụbọchị ọmụmụ yaJenụwarị 1907 Dezie
Ụbọchị ọnwụ yaJụn 1998 Dezie
Ọrụ ọ na-arụOnye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Dezie
ebe agụmakwụkwọBarewa College Dezie
Alhaji Yahaya Madawaki

Alhaji Yahaya Madawaki, MFR, OBE, DLL na onye na-ejide King George VI Coronation Medal (January 1907 - June 5, 1998) bụ onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Naijiria a ma ama, onye bụbu Minista nke Ahụike, Madawaki nke Ilorin na Atunluse nke Erin-Ile, Kwara State. Alhaji Yahaya Madawaki MFR OBE Eze George VI Onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Naijiria Minista nke Ahụike Madawaki Ilorin Erin-Ile Kwara Steeti[1][2][3]

Oge ọ malitere[dezie | dezie ebe o si]

A mụrụ Alhaji Yahaya na 1907 na Ilorin, Kwara State, nwa mbụ nke Abdulkadir Popoola Ayinla-Agbe ọgaranya Ilorin na Salimotu Asabi. Steeti Kwara[2]

Ọ malitere agụmakwụkwọ n'oge ọ bụ nwata n'ụlọ akwụkwọ Koranic dị na mpaghara Ago Market na Ilorin Provincial primary School. N'ịbụ onye kachasị na klas ya, a họpụtara ya ka ọ gaa Katsina Training College, nke mesịrị ghọọ Barewa College, maka agụmakwụkwọ ọzọ na June 1922. Kọleji Barewa[1]

N'etiti ndị ya na ha dịkọrọ ndụ na Katsina College bụ Ahmadu Bello, Sardauna nke Sokoto, Aliyu Makama Bida, Suleiman Barau na Sir Kashim Ibrahim. Ahmadu Bello Sardauna Sokoto Aliyu Makama Bida Suleiman Barau Sir Kashim Ibrahim[4] Nwa akwụkwọ na onye na-eme egwuregwu nke ọma, Yahaya ghọrọ Head Boy na onyeisi bọọlụ ma họrọ ya ka ọ nabata Gọvanọ Naịjirịa n'oge ahụ, Sir Hugh Clifford, n'oge a na-enye kọleji ahụ ọrụ na 1924. Hugh Clifford

Ọ kụziri na Katsina College ruo afọ abụọ ma ụmụ akwụkwọ ya gụnyere Alhaji Abubakar Tafawa Balewa, onye mechara bụrụ praịm minista, Sir Ahmadu Bello, Sardauna nke Sokoto, Justice Mohammed Bello onye mechara bụrụ Chief Justice nke Ụlọikpe Kasị Elu nke Naịjirịa, Justice Saidu Kawu, onye bụbu Chief Judge nke Kanduwara Steeti na onye mechara bụrụ Onye Ọkaibe nke Ụlọikpe Ukwu nke Ndị Uwe nke Naịjaria, onye mechara ghọọ Al Ha Ha Ha Hajijijiji, onye isi nke Sultanate, Ali Ali Ali Ali Ha Ha Hal, Ali Ali Habibibibi, onye mechara ghọrọ Sultanate, onye mechara bụ Alka, Ali Ali, Ali Ali. Katsina College Abubakar Tafawa Balewa praịm minista Ahmadu Bello Sardauna Sokoto Mohammed Bello Chief Justice nke Ụlọikpe Kasị Elu nke Naijiria Mamman Nasir Ibrahim Coomassie Ndị uwe ojii Naijiria Ibrahim Dasuki Sokoto Caliphate Emir of Gwandu Zulkarnaini Gambari[5]

Ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị[dezie | dezie ebe o si]

Yahaya ghọrọ Onye isi oche nke Ilorin Emirate Council na 1936, ebe ọ nwetara aha njirimara "Yahaya Kiigbaa" ("Yahaya anaghị anabata") maka omume ọma ya na mbọ siri ike iji kpochapụ nrụrụ aka na kansụl ahụ. Emirate Ilorin[5] N'afọ 1948, ya na Sir Abubakar Tafawa Balewa, Yahaya bụ onye otu ndị nnọchiteanya na nnọkọ Afrịka mbụ na London ma Eze George nke Isii nabatara ya na Buckingham Palace na 8 Ọktoba 1948. Obí Buckingham[2]

Mgbe o si England lọta, a họpụtara ya dị ka onye otu Northern Regional House of Assembly nke e guzobere ọhụrụ na onye otu Ilorin Native Authority Council. Ụlọ Nzukọ Obodo nke England __ibo____ibo____ibo__ Ọ bụ ezie na ọ bụ [ ihe e dere n'ala ala][6] Mgbe Iwu McPherson malitere n'afọ 1952, a họpụtara Yahaya dị ka otu n'ime ndị otu ise nke Northern Regional House of Assembly iji sonye na ndị omeiwu gọọmentị etiti. Iwu McPherson N'otu afọ ahụ, ọ ghọrọ Minista na-ahụ maka ahụike, ya na Ahmadu Bello, Sardauna nke Sokoto, Alhaji Abubakar Tafawa Balewa na ndị Minista ndị ọzọ a ma ama n'ebe ugwu sonyeere. Minista na-ahụ maka ahụike[2][2][7] Alhaji Ahman nọchiri ya n'afọ 1956.[8]

Ihe odide[dezie | dezie ebe o si]

  1. 1.0 1.1 Everyday is Eventful | Whataday. whataday.info. Retrieved on 2020-09-29. Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 (1994) Ilorin: the journey so far. L. A. K. Jimoh. ISBN 9789783283503. Retrieved on September 18, 2016.  Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name "Ilorinjourney" defined multiple times with different content
  3. Report ... for the period October 1, 1960, to December 31, 1965. Federal Ministry of Information, Printing Division (1967). Retrieved on September 18, 2016.
  4. Alhaji Bello (2019). Party Politics and Democracy in Northern Nigeria 1951-1983. International University of Africa Deanship of Postgraduate Studies Faculty of Arts Department of History. 
  5. 5.0 5.1 Adisa-Onikoko (1992). A history of Ilorin Emirate. Ilorin: Sat Adis. ISBN 978-31959-0-5. OCLC 30746709.  Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; name "Adisa-Onikoko 1992" defined multiple times with different content
  6. AN OVERVIEW OF LOCAL GOVERNMENT IN ILORIN ....
  7. (2005) Northern Nigeria: a century of transformation, 1903-2003. Arewa House, Ahmadu Bello University, 2005. ISBN 9789781351426. Retrieved on September 18, 2016. 
  8. (1992) A history of Ilorin Emirate. Sat Adis. ISBN 9789783195905. Retrieved on September 18, 2016.