Àgwàetiti Bonny

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Àgwàetiti Bonny
island
mba/obodoNaijiria Dezie
dị na ngalaba nhazi mpagharaȮra Rivers Dezie
dị n'ime ma ọ bụ n'akụkụ mmiri mmiriGulf of Guinea Dezie
nhazi ọnọdụ4°26′57″N 7°14′24″E Dezie
Map

Bonny Island [1] dị na nsacha ndịda Rivers State na mpaghara Niger Delta nke Nigeria na nso Port Harcourt .  Ferries bụ ụdị ụgbọ njem bụ isi, n'agbanyeghị na n'oge na-adịbeghị anya arụrụ ụgbọ elu ma ọ na-arụkwa ọrụ nke ọma - yana ụgbọ elu si Lagos, Abuja na Port Harcourt na-aga ma na-esi n  'agwaetiti ahụ pụta.  Olumba obodo a na-asụrụ na Bonny Island bụ Ubani, ahia Ijaw .

Ala eze Grand Bonny dị kilomita iri anọ na ndịda ọdịda anyanwụ Port Harcourt, isi obodo Rivers State nke Nigeria. Ọ dabere n'ime latitude 40° 278°, longitude nke 7° 1000° na oke oke osimiri nke Southern Atlantic Ocean nke isi osimiri ya, Bonny Estuary, na-abanye n'ikpeazụ.

Ọ na-ekekọrịta oke na Billes na Kalabaris dị na ọdịda anyanwụ, Andonis dị n'Ebe Ọwụwa Anyanwụ, ndị Okirikans na Ogonis na North na Atlantic Ocean bụ oke na South. [1]

N'ịbụ nke dị na nsacha oke osimiri Atlantic na Bight of Bonny, mgbasa Bonny na-eje ozi dị ka oche nke steeti steeti a mara dị ka nwa Bonny .

. [2]Akụkọ ifo ntọala Bonny nwere ụdị abụọ.  Omenala izizi na-ekwu na Bonny sitere na ngalaba Ngwa nke ndị Igbo .  Ekwuru na otu Alagbariya, onye dinta, kwagara na Azumini Creek na njem nta, ma n’ikpeazụ ya na ihe ya biri n’agwaetiti ahụ na-ama nwoke.  Aha mbụ e nyere ebe mbụ, nke ịrịba ama dị ka obere obodo a na-akpọ Okuloma, aha e mere baputiziiz n'aha Okulo (lit. Curlews ) bụ ndị bi n'eseetiti ahụ n'ọtụtụ ebe.

. [3]N ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ọ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ id ọ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ tita ụ ụ ụ ụ ọ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ N ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ ụ mara mara mara mara mara na egosi isi ahụ bụ ndị Ijaw si Ebeni ​​na steeti Bayelsa ọgbara ọhụrụ.  Onye nchoputa, Okpara Ndoli - nwoke sitere na uzo Isedani nke Kolokuma na mpaghara Ebeni-toru (na ugbua Kolokuma/Opokuma Local Government Area nke Bayelsa) - chịrị ogologo oge ndụ ya.  Ọ ntọala ntọala ahụ tupu ma ọ bụ ihe dịka 1000 AD.  Ndị Ibani na-akpọ ndị Ijaw taa

Ọdịdị nke alaeze[dezie | dezie ebe o si]

Eze, ma ọ bụ Amanyanabo (lit. onye nwe ala ), na-enye site na ndị eze Pepple ma na-elekọta usoro ọchịchị nke mejupụtara "Ase-Alapu" (ma ọ bụ ndị isi nke ọbara eze ) na "Amadapu" (ma ọ bụ ndị isi mpaghara ). . Ndị mbụ niile na-eje ozi dịka ndị otu Bonny Chiefs' Council, kansụl nzuzo nke amanyanabo.

Bonny Island nwere nkeji iri atọ na ise (nke a maara dị ka Ụlọ ). Ha niile na-anọchi anya ụmụ ọgbọ ntọala nke alaeze ya. Ụfọdụ ụlọ ndị mara mma bụ:

(i) Ụlọ Fubara Manilla Pepple ,

(iv) Ụlọ Awusa Halliday,

(v) Ụlọ Captain Hart, na

A maara ụlọ dị iche iche maka inwe isi ụlọ ọrụ nna ochie na ndị isi.

Bonny Island bụ ebe ọrụ akụ na ụba siri ike malite na narị afọ nke 15. Ndị Portuguese bịarutere n'oge a, alaeze agwaetiti ahụ mechara soro ha nwee ezi mmekọrịta. O zigara onye nnọchi anya ya nke mbụ, Prince Abagy, na Portugal n'ihe dịka 1450 AD.

Na narị afọ nke 19 AD, Bonny Island nabatara Iso Ụzọ Kraịst site n'ozi nke Bishọp Samuel Ajayi Crowther . Tupu ihe omume a, totem nke alaeze ahụ bụ ngwere na-enyocha .

Ọ bụkwa na narị afọ ahụ ka a lụrụ agha obodo n'etiti ndị na-eguzosi ike n'ihe nye Chief Oko Jumbo nke ụlọ Manilla Pepple na ndị na-eguzosi ike n'ihe nye Chief Jaja nke ụlọ Anne Pepple. Agha a mechara mee ka e guzobe Alaeze Opobo .

Site na usoro ọdịnala na-eme nke ọma na ihe nketa ọdịnala siri ike, Bonny pụtara dị ka otu n'ime obodo kacha ama ama na Naịjirịa. Ụlọ ọrụ ọdịnala ya bụ Eze Edward William Asimini Dappa Pepple III, Perekule XI, onye na-eje ozi dị ka amanyanabo na onye ọchịchị okike. Ndị otu Chiefs's Council bụ Chief Reginald Abbey-Hart, onye bụ onye isi na onye isi ụlọ Captain Hart. Onye isi ọ bụla dị elu na-achị onwe ya n'ụlọ ya n'ihi na a na-ahụ kansụl ndị isi dị ka otu mba ndị nweere onwe ha gbakọtara maka naanị ebumnuche ichekwa alaeze ahụ n'ozuzu ya.

E kewara obodo ahụ ụzọ abụọ bụ isi - ala ala na ala azụ. Isi ala ahụ gụnyere Bonny Island na akụkụ ya, ya bụ Main Island (Township), Sandfield, Iwoama, Orosikiri, Aganya, Ayambo, Akiama, New Road, Wilbross Pipeline, Ogige Ndị Ọrụ, na ụfọdụ ebe a na-akụ azụ dịpụrụ adịpụ nke dị n'akụkụ oke osimiri Bonny. Obodo azụ ahụ gụnyere obodo nta dịka Kuruma, Ayama, Kalaibiama na Oloma.

Ugbu a, Alaeze Bonny nwere ụlọ eze iri atọ na ise. Enwere ụlọ isi iri na anọ (ise n'ime ha bụ Duawaris); iri abụọ na obere ụlọ eze; na mgbe ahụ agbụrụ George Pepple nke ụlọ eze Perekule nke na-emepụta ndị eze na nso nso a. Enwere ike ịchọta usoro ọmụmụ nke ụlọ eze Perekule na Duawaris n'onwe ha.

Ọ bụ ọgbọ malitere Bonny bụ onye guzobere mmepeanya na ọchịchị obodo. Ụlọ ndị isi niile, na ndị nke ha, na-enweta ikike ha na Bonny site na agbụrụ ha site n'aka ndị malitere ya.

Gọọmenti etiti Naịjirịa site n'aka ya na Nigeria LNG Limited na-arụ okporo ụzọ dị kilomita iri atọ na itoolu ga-ejikọta Bonny Island na obodo Ogoni nke Bodo nke dị na steeti Rivers. [4] [5] Ụzọ ahụ ga-ebelata ma ihe ize ndụ na oge njem na-aga n'àgwàetiti a na-eme njem na ikuku ma na-akwalite njem nlegharị anya na akụnụba n'àgwàetiti ahụ. Babatunde Fashola, bụ minista na-ahụ maka ọrụ na ụlọ nke Naijiria, kwadoro n'otu ọrụ na-arụ ọrụ na a ga-edozi okporo ụzọ ahụ na njedebe nke 2023. [6] Osote onyeisiala Naịjirịa bụ Ọkammụta Yemi Osibanjo gbapụrụ n'ụzọ ahụ n'afọ 2017. [7] [8] [9]

Na mmalite 1990s, Gọọmenti Etiti nke Nigeria, na mmekorita ya na ndị mmekọ mba ụwa atọ, Shell Gas BV. , CLEAG Limited [ELF] na AGIP International BV. malitere oru ngo a na-enweta ijeri dollar Nigeria Liquefied Natural Gas Limited ( Nigeria LNG ).

  • Bonny National Grammar School
  • Otu ụlọ akwụkwọ Spring Foundation
  • Ọkachamara International Academy
  • Ụlọ akwụkwọ Comprehensive St.Paul
  • Ụlọ akwụkwọ sekọndrị ụmụ nwanyị gọọmentị
  • Ụlọ akwụkwọ sekọndrị obodo
  • Ụlọ akwụkwọ Lucille Education
  • Ihe Nketa Alaeze
  • Ụlọ akwụkwọ sekọndrị King na Queen
  • Ụlọ akwụkwọ RA International
  • Logos International School
  • Twilight Nursery na Primary School

Ebe ndị njem nlegharị anya[dezie | dezie ebe o si]

Bonny Island dị n'akụkụ ọdịda anyanwụ na ndịda n'akụkụ ogologo osimiri gbara ya gburugburu. Osimiri mara mma na-adọta ndị njem nlegharị anya na ihe ọchị na-achọ ndị bi na ụbọchị anwụ na-acha na oge mmemme dị ka ekeresimesi na Ista . Na 26 na 31 Disemba nke afọ ọ bụla, puku kwuru puku mmadụ na-aga n'ụsọ osimiri Finima maka oriri na ọṅụṅụ nke osimiri. E nwekwara Finima Nature Park, nke bụ ebe ndị njem nleta dị mkpa dị n'akụkụ aka nri nke gburugburu.

Ntụaka[dezie | dezie ebe o si]

  1. About Bonny Kingdom – Bonny Kingdom Historical Society Official Website (en-US). Archived from the original on 2023-05-02. Retrieved on 2023-05-02.
  2. Leonard (1906). The lower Niger and its tribes.. London, New York: Macmillan. 
  3. Attractions, Activities and History of Bonny Island. finelib.com. Retrieved on July 22, 2023.
  4. Bodo-Bonny Road - Julius Berger Nigeria Plc (en). Julius Berger Nigeria. Retrieved on 2023-05-24.
  5. Naku (2021-09-12). Wike blames FG for N120bn Bodo-Bonny Road delay (en-US). Punch Newspapers. Retrieved on 2023-05-24.
  6. Osadolor (2022-12-15). Bodo-Bonny Road to be completed in Dec. 2023 - Fashola (en-US). Businessday NG. Retrieved on 2023-05-24.
  7. Tide (2017-10-13). Osinbajo Flags Off N120bn Bonny-Bodo Road …Denies NNPC Contract Approval Report (en-US). :::...The Tide News Online:::.... Retrieved on 2023-05-24.
  8. Ada (2017-10-14). Gov Wike absent at Bodo-Bonny Road flag off (en-GB). DAILY TIMES Nigeria. Retrieved on 2023-05-24.
  9. Tide (2017-10-16). Rivers Patriots Laud Wike Over Bonny-Bodo Road (en-US). :::...The Tide News Online:::.... Retrieved on 2023-05-24.