Aegide nke Boeck

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Aegide nke Boeck
Mmádu
ụdịekerenwoke Dezie
Aha enyereGilles Dezie
Ụbọchị ọmụmụ ya13 Novemba 1875 Dezie
Ebe ọmụmụOppuurs Dezie
Ụbọchị ọnwụ ya20 Disemba 1944 Dezie
Ebe ọ nwụrụLisala Dezie
Ọrụ ọ na-arụCatholic priest, linguist, Catholic bishop Dezie
Ọkwá o jititular bishop, vicar apostolic, bishop Dezie
okpukpere chi/echiche ụwaCatholic Church Dezie
consecratorAntoine Alphonse de Wachter, Louis Joseph Legraive, Eugène Van Rechem Dezie
ikike nwebiisinka dị ka onye okikecopyrights on works have expired Dezie

A mụrụ Égide de Boeck na 13 Nọvemba 1875 na Oppuurs, Belgium. Ọ bụ onye ụkọchukwu, onye okpukpe na onye ọkà mmụta asụsụ na Belgian Congo n'oge ahụ. Ọ nwụrụ na 20 Disemba 1944. [1]

Ndụ[dezie | dezie ebe o si]

De Boeck tolitere na Flanders. Nna ya bụ onye nkuzi ụlọ akwụkwọ praịmarị, nne ya bụ nwanyị na-anụ ọkụ n'obi. [2] nwere ọtụtụ ụmụnne nwoke na ụmụnne nwanyị: Alphonse, onye ụkọchukwu na Belgium, Marlo, Achilles na Jules, ha abụọ bụ ndị ozi ala ọzọ na Scheut, nwanne nwanyị na-arụ ọrụ dị ka onye nọn na Philippines na nwanne nwoke lụrụ di.

Mgbe ọ gụsịrị akwụkwọ sekọndrị na Malines, ọ banyere na noviciate nke ndị ozi ala ọzọ nke Scheut na 1894. A họpụtara ya ka ọ bụrụ ụkọchukwu na July 1, 1900 ma zigara ya New Antwerp (nke bụ Makanza ugbu a) na Congo na September 1 nke otu afọ ahụ. Site na 1913 ruo 1916 ọ bụ Onye isi ndịozi nke Kasaï Supérieur.

Na 8 Mee 1921, a họpụtara ya ka ọ bụrụ Bishọp na Bishọch nke Azotus. Na Jenụwarị 4, 1921, ọ malitere ọrụ dị ka Vicar Apostolic nke New Antwerp, nke ọ nọrọ ruo Jenụwarụ 27, 1936. [1]'ụbọchị ahụ, a họpụtara ya ka ọ bụrụ onye nnọchi anya ndịozi nke Lisala n'ihi nhazi nke dioceses Congolese, nke ọ nọgidere na ya ruo ọnwụ ya.

Lingala[dezie | dezie ebe o si]

Dị ka nwa onye nkuzi, usoro ụlọ akwụkwọ dị mkpa nye de Boeck. Site na mbido, o kpebisiri ike imeziwanye agụmakwụkwọ na Belgian Congo. Na njem ya, ọ na-elebara ụlọ akwụkwọ anya mgbe niile ma na-ewebata ndị nyocha ụlọ akwụkwọ. Ọ chọpụtara na e nwere ọtụtụ ụdị Bangala a na-asụ na mpaghara ahụ. Ọ chịkọtara ozi niile dịnụ ma jikọta ya n'otu asụsụ, Lingala. Ọrụ a mere ka a sụgharịa Agba Ọhụrụ na ụtọ asụsụ na akwụkwọ ọkọwa okwu. [3] Ọrụ asụsụ ya bụ mgbe niile ụzọ isi kwụsị, ọkachasị maka ụlọ akwụkwọ ahụ.

Mgbe ụfọdụ, a na-ekwupụta nkatọ na de Boeck webatara Lingala n'ebe niile ma wepụ asụsụ ndị dị n'ógbè ahụ. Nke a nwere ike ịbụ eziokwu, ebe ọ bụ na ohere dị nta nke ndị ozi ala ọzọ ekweghị ka ha dee akwụkwọ ọgụgụ maka ihe karịrị asụsụ 200. N'aka nke ọzọ, de Boeck na-akwado mgbe niile na a ga-azụlite asụsụ obodo n'akụkụ Lingala nakwa na, dịka ọmụmaatụ, ekwesighi ịme ntụziaka okpukpe n'ụzọ doro anya na Lingala. Maka Lingombe, Ebudja na Gbaka, o nwere ihe nkuzi kwekọrọ ekwekọ. [2]

Mgbanwe[dezie | dezie ebe o si]

A na-akpọ ebe ọdịnala Égide-de-Bœck na Mongala, Équateur na Southern Ubangi aha de Boeck.

Nke Egide de Boeck dere[dezie | dezie ebe o si]

  • Asụsụ Congo Omume ịgụ ihe maka iji nke steeti site n'aka nna nke ọgbakọ Scheut. Brüssel, s.a.: J. Lebègue & Cie.
  • Ọmụmụ ihe na omume nke Lingala, na okwu na ahịrịokwu ndị a na-ahụkarị. Antwerpen, 1942: Impr. Saint Norbert
  • Eenige begrippen van lingala: met boislijst en__ilo____ilo____ilo__ Nkọwa ụfọdụ nke lingala na okwu na ahịrịokwu nke oge a. [Ihe e dere n'ala ala peeji] Th. Dewarichet
  • Asụsụ na Okwu Lingala. Neu Antwerpen, 1904: Ọrụ nke Sacré Cœur.

Edensibia[dezie | dezie ebe o si]

osimiri n'etiti ndịda Gabon na Cabinda, ọtụtụ n'ime ha nọ na mpaghara Kouilou, Pointe-Noire na Niari nke Republic of the Congo.Ndị Vili (otu Muvili, ọtụtụ Bavili) bụ ndị bi na

  1. 1.0 1.1 Register of Lisala
  2. 2.0 2.1 Biography on Aequatoria
  3. Grammaire et Vocabulaire de Lingala, 1904.