Jump to content

Ana Gallum

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ

Ana Gallum, nke a na-akpọkwa Nansi Wiggins (ihe dị ka 1755 - 1840), bụ nwanyị Senegal nke gbara ohu na Florida, mechara ghọọ onye na-akụ ohu n'onwe ya.

A tọọrọ ya n'ala nna ya wee kpọta ya na America dịka onye mmekọ.[1] Mmalite nke akụkọ ya yiri ọtụtụ nde ndị Africa ndị ọzọ dabara n'ahịa ohu nke Atlantic ma bụrụ ndị edoro n'okpuru Middle Passage. Otú ọ dị, ndụ Gallum dị iche na ọtụtụ n'ime ha. A tọhapụrụ ya mgbe ọ jesịrị ozi dị ka ohu nwanyị obere oge, lụọ onye bụbu ohu ya - onye na-akụ osisi Bekee - ma mụọ ụmụ isii. Dị ka nwanyị di ya nwụrụ, Gallum ga-emecha keta ma mee ka ọtụtụ ndị ohu n'onwe ya, yana nwe ma rụọ ọrụ ubi n'ebe bụ Spanish Florida n'oge ahụ.[2] Dr. Jane Landers, onye ọkọ akụkọ ihe mere eme na onye nchọpụta na-eduga na Gallum, na-achikota ndụ Gallum: "Ana tara n'ike n'ike na ihe isi ike na mpaghara Florida, ma ọ nwere ike iji ihe gbasara iwu na mmekọrịta ọha na eze na ụwa Spanish nke nyere ya aka ịmepụta nchekwa. ".

Oge ọ malitere

[dezie | dezie ebe o si]

A maghị obere ihe gbasara ndụ nwata Ana Gallum n'ihi nnukwu enweghị akwụkwọ. Ihe a maara bụ na a mụrụ ya n'ihe dịka 1755 na Senegal, Africa, ebe a tọọrọ ya n'oge ọ bụ nwata ma ree ya na ụlọ ọrụ azụmahịa Scottish, Panton, Leslie & Company. Ozugbo ọ banyere ụgbọ mmiri ohu, ọ lanarịrị njem njem Middle Passage dị ize ndụ wee webata ya na St. Augustine, Florida. Ozugbo ọ rutere, e rere ya nye onye na-akụ ihe ọkụkụ nke Bekee, Joseph "Job" Wiggins.[1] Mgbe obere oge gasịrị, ha abụọ lụrụ na ememe Protestant na 1781. Otú ọ dị, n'ihi na ha abụọ họọrọ ịlụ na-abụghị Chọọchị Katọlik, ndị ọchịchị Spain anabataghị alụmdi na nwunye ahụ n'ihi na chọọchị Katọlik edoghị ya nsọ. Ka o sina dị, ha ji ndụ ha gaa n'ihu, Gallum mesịrị jiri alụmdi na nwunye ya mee ihe dị ka ihe mgbakwasị ụkwụ na-ebili site n'ịbụ onye na-arụ ọrụ nke ọma n'ihe ọkụkụ gaa ghọọ onye nwe ụlọ..[1]

Ha abụọ mụrụ ụmụ isii n'oge alụmdi na nwunye ha ― ụmụ nwanyị anọ na ụmụ nwoke abụọ ― a mụrụ ha niile n'efu n'okpuru iwu Spain. Gallum ga-emecha mee ụmụ ya niile baptizim na chọọchị Katọlik na 1795 na 1797, nke ga-enyere ụmụaka aka ịga n'ihu na ndụ ha ma nye ha ohere ịlụ di na nwunye bara uru n'okpuru ọchịchị Spain. Ha abụọ nọgidere na-emekọ ihe ọnụ ruo afọ iri na asatọ ọzọ ruo mgbe Wiggins nwụrụ na 1797, na-ahapụrụ Gallum ihe onwunwe ya niile dị ka onye nketa kwesịrị ekwesị n'aha ụmụ ha. Ọ nọgidere na-enwe ala ahụ, ikike nke ụmụ ya, ụlọ ọrụ ugbo nwere ụlọ, na ndị ọrụ ọ bụla na-arụ ọrụ na ala ahụ. Mgbe nke ahụ gasịrị, Gallum gara n'ihu na-elekọta ala ọhụrụ ya dịka di ya nwere, naanị ihe dị iche bụ na ọ bụzi onyeisi ezinụlọ, site n'enyemaka nke nwa ya nwoke nke okenye Benjamin.[2]

Alụmdi na nwunye na ụmụ

[dezie | dezie ebe o si]

Ana Gallum lụrụ Joseph Wiggins na emume Protestant na 1779 na Rolleston, Florida. Ugbu a a maara dị ka Palatka, Ndị Britain nwere obodo ahụ site na 1763 ruo 1784, n'oge ahụ ka e nyere ya ndị Spain dị ka akụkụ nke Nkwekọrịta Paris nke 1783. Nke a mere ka alụmdi na nwunye dị n'etiti Wiggins na Gallum bụrụ ihe na-enweghị isi n'anya Chọọchị Katọlik. Nke a bụ n'ihi na Joseph bụ onye Protestant, na gọọmentị ọhụrụ nke Spain (nke bụ Katọlik) anabataghị alụmdi na nwunye ha.[1]

Ka ọ na-erule oge Wiggins na Gallum lụrụ, Gallum dị ihe dị ka afọ 24 ma nwee ike ịmụ ụmụ karịa. Otú ọ dị, a mụrụ nwa mbụ ha ― Beatriz, nke a makwaara dị ka Patricia ― ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ atọ ka e mesịrị, na 1782, mgbe Gallum dị ihe dị ka afọ 27. Di na nwunye ahụ mụrụ ụmụ isii n'ozuzu, malite na Beatriz / Patricia na 1782, Maria na 1785, Benjamin na 1788, Abigail Juana / Jennie na 1789, Ana Maria na May 15, 1792, na Jorge Jose na July 10, 1795. Joseph Wiggins nwụrụ naanị afọ abụọ mgbe amuchara nwa ikpeazụ ya mgbe Gallum dị afọ 42. Nke a mere ka Gallum keta ihe onwunwe ya, nke nwere ihe dịka 1,400-acre plantation, 100 isi ehi, ngwá ọrụ ugbo, na ụlọ isii nke ndị ohu. [3] [1] Ọnwụ Wiggins malitekwara ihe ga-abụ usoro afọ anọ iji gosipụta na Gallum bụ, n'ezie, nwunye kwesịrị ekwesị na onye nketa nke ihe onwunwe ya.[1]

Mgbe di ya nwụsịrị, Gallum rụrụ ọrụ n'ugbo ahụ ma sonye n'azụmahịa ehi na ndị ohu mgbe ọ na-eme ya. Afọ abụọ ka di ya nwụsịrị na mbido afọ 1799, otu nwoke aha ya bụ Pedro Cassaly, onye bịara n'ugbo ahụ ịzụta ehi, wakporo Gallum. Mgbe mmiri riri Cassaly n'okporo ụzọ mgbe ọ laghachiri St. Augustine, ihe omume ahụ mere ka Gallum dị ime nwa ya nke asaa na nke ikpeazụ mgbe ọ dị ihe dị ka afọ 44, ọ mụkwara Pedro Cassaly nke Abụọ n'ikpeazụ n'otu afọ ahụ.[3] Ọ rịọrọ maka enyemaka ego maka nwatakịrị a n'ihi ọnọdụ ọmụmụ ya. Ụlọ ikpe jụrụ ya n'ihi na ihe nketa ya nke ihe onwunwe di ya hapụrụ ya nwanyị bara ọgaranya.[4]

Ikpe n'ụlọ ikpe

[dezie | dezie ebe o si]

N'ihi Gallum bi na Florida n'oge oge ọchịchị ndị Spen, ọnọdụ nke ịgba ohu ya dị iche na nke ndị Africa ndị ọzọ gbara ohu bi n'ebe ọzọ na Colonial America chere ihu. Ebe a na-eresị onye gbara ohu n'ịbụ ohu ruo ọtụtụ ọgbọ na America, a na-ahụ ịgba ohu dị ka ọnọdụ iwu kwadoro. O nwere ikike ụfọdụ n'okpuru Siete Partidas nke Spanish. N'okpuru ụkpụrụ nduzi ndị a, a na-enye ndị nọ n'ohu ikike ụfọdụ, na-etinyekwa ụmụ nwanyị ndị ohu na otu klaasị echedoro dịka ụmụaka na "ndị na-abaghị uru" ndị ọzọ kwenyere na ha chọrọ "nleba anya" mana e weere na ha ruru eru ụfọdụ ihe ùgwù.[1] E chebere ụmụ nwanyị pụọ na mwakpo anụ ahụ na nke mmekọahụ n'okpuru iwu Spanish, ọ bụghịkwa ndị inyom gbara ohu. Ndị Spen na-amakarị ndị obodo Afrịka ahụ́, ndị Spen na-achị na-akpakwa àgwà ọjọọ.[1] Dị ka ọkọ akụkọ ihe mere eme bụ́ Dr. Jane Landers si kwuo, “ụlọikpe ndị dị na Spanish Florida na-akwado mgbe nile ikike nketa nke ndị inyom na ụmụaka sitere n’Africa ma ọ bụrụ na e kwupụtawo mmekọrịta ha na onye ahụ nwụrụ anwụ n’ihu ọha, ọbụna mgbe ndị nne na-alụghị nna ha n’ụzọ iwu kwadoro. ụmụaka." "[4]

Pedro Cassaly wakporo Gallum mgbe ọ zụrụ ụfọdụ ehi site na ala ya. Ahịa ahụ gara n'ihu, mana mmiri riri Cassaly tupu ọ laghachi St. Augustine. Gallum dị ime site na mwakpo ahụ, na-amụ nwa ahụ n'otu afọ ahụ. Ọ gara ụlọ ikpe ndị Spain wee tinye akwụkwọ maka enyemaka ego iji nyere aka zụlite nwa nwoke a mụrụ site na ndina n'ike a. Otú ọ dị, obodo ahụ maara na o nwere ala buru ibu, nwa ya nwanyị nke okenye na nwa ya nwoke alụọla n'ezinụlọ ndị bara ọgaranya, ya mere ụlọ ikpe jụrụ inye ya enyemaka ọ bụla. Ọ bụ ezie na ọ nataghị ụgwọ ọ na-achọ, ojiji ọ na-eji usoro ụlọ ikpe eme ihe na-egosi na Ana etinyela aka n'ụzọ zuru ezu na ọha mmadụ Spanish ma ghọta na usoro ụlọ ikpe bụ ngwá ọrụ ọ nwere ike iji mee ihe maka uru ya.

Ọnwụ

[dezie | dezie ebe o si]
Nnyocha ọnụ ọgụgụ nke United States Federal 1840. E depụtara Gallum na ọnụ ọgụgụ a n'okpuru aha di ya, Nansi Wiggins.

Ihe ọmụma gbara ndụ Ana Gallum gburugburu dị ntakịrị, a pụkwara ikwu otu ihe ahụ banyere ọnwụ ya. Nanị nkọwa gbara ọnwụ ya gburugburu bụ na Gallum nwụrụ na 1840, dị ka ọnụ ọgụgụ mba United States nke 1840 si kwuo. Dị ka e kwuru na "Early life", nnyocha na-egosi na a mụrụ Gallum n'oge ụfọdụ na 1755. N'iji afọ ọmụmụ ya, enwere ike ikwubi na afọ ya dị ihe dịka 85 n'oge ọ nwụrụ.

Ihe Nketa

[dezie | dezie ebe o si]

Gallum nọrọ ihe ka ukwuu n'oge ndụ ya dị ka nwanyị nweere onwe ya na mpaghara ndị Spain, na-anụ ụtọ ụmụ amaala na ikike enyere ọtụtụ ụmụ nwanyị ndị ọzọ bi n'okpuru ọchịchị Spain. Nke a nyekwara ya ohere inweta ndụ ka mma maka ụmụ ya. Nwa ya nwoke nke okenye Benjamin ghọrọ onye ntụgharị n'aha agbụrụ ndị obodo ahụ, na-etinye oge n'etiti ndị Seminole ma mesịa lụọ nwa nwanyị nke onye ọrụ ugbo na onye na-azụ anụ ụlọ, Felipe Edinborough . [5] Nwa ya nwanyị nke okenye ― Beatriz ― lụrụ nwoke agbụrụ dị iche iche aha ya bụ Charles W. Clarke, nwanne nwoke nke onye ama ama na mmekọrịta mmadụ na ibe ya na ndọrọ ndọrọ ọchịchị George J.F. Clarke. Beatriz na Clarke mụrụ ụmụ isii n'agbata afọ 1799 na 1812. N'ikpeazụ, Clarke na Beatrice, ndị ọ na-akpọkarị "Patty" ma ọ bụ "Particia", sooro nwanne ya nwoke na ezinụlọ ya gaa Fernandina, Amelia Island, ebe ha nwetara ọnọdụ ka mma dị ka ndị ojii nwere onwe ha n'okpuru ọchịchị Spain.

Foto nke Ana Gallum site n'aka onye na-ese eriri Karen Hampton

Nwa nwanyị ọzọ nke Gallum - Abigail Juana, nke a na-akpọ "Jennie" - mekwara njem gaa Fernandina, ebe ya na ọtụtụ n'ime ụmụ Gallum ndị ọzọ nwere ike ịghọ ndị nwe ala, ọtụtụ n'etiti ha na-apụ n'anya na ndekọ akụkọ ihe mere eme ma na-ejikọta ya na ndị ọcha. Gallum n'onwe ya si Palatka kwaga Fernandina na 1811 mgbe ọ tụfuru ubi nke Wiggins n'ihi enweghị mmepe ugbo n'ala ahụ wee zụta ihe onwunwe atọ maka onwe ya na nwa ya nwoke nke nta, Pedro Cassaly nke Abụọ. Mgbe Florida mesịrị ghọọ akụkụ nke United States site na Nkwekọrịta Adams-Onís nke 1819, Gallum na ụmụ ya nọgidere na steeti ọhụrụ ahụ, ebe ọtụtụ ndị ọzọ a tọhapụrụ kwagara Cuba. Dị ka iwu Spanish kpọrọ ọnọdụ nke ịgba ohu "ọnọdụ iwu a na-agbanwe agbanwe" nke nwere obere njikọ na agbụrụ ma ọ bụ akpụkpọ anụ nke onye na-ejikọta ya, Ana Gallum nwere ike iji usoro iwu Spanish mee ihe iji nweta ndụ nke akụ na ụba dị mma maka onwe ya, na ndụ dị mfe maka ụmụ ya.

Ihe odide

[dezie | dezie ebe o si]
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 Jane Landers, "Ana Gallum, Freed Slave and Property Owner," in Women in Colonial Latin America, ed. Nora E. Jaffary and Jane E. Mangan (Indianapolis/Cambridge: Hackett Publishing Company, Inc., 2018).
  2. Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :02
  3. 3.0 3.1 Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :32
  4. 4.0 4.1 Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :13
  5. The End of Colonial Dominion – St. Augustine: America's Ancient City. www.floridamuseum.ufl.edu. Archived from the original on 2019-11-03.