Asụsụ Rawang

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Rawang
Rvwàng
Spoken in: Myanmar, India, China, Thailand
Total speakers: 63,000
Language family: Sino-Tibetan
 Nungish
  RawangÀtụ:Infobox Language/script
Language codes
ISO 639-1: none
ISO 639-2:
ISO 639-3: raw

Rawang, nke a makwaara dị ka Krangku, Kiutze (Qiuze) , na Ch'opa, bụ Asụsụ Sino-Tibetan nke India na Burma. Rawang nwere oke ọdịiche dị n'ime, ụfọdụ ụdị anaghị aghọta ibe ha. Otú [1] dị, ọtụtụ n'ime ha ghọtara Mutwang (Matwang), asụsụ ọkọlọtọ, na ntọala nke Rawang edere.

A na-asụ Rawang na Putao District, n'ebe ugwu Kachin State, na Putaos, Machanbaw, Naungmaw, Kawnglangphu, na Pannandin townships (Ethnologue). Aha ndị ọzọ bụ Chiutse, Ch'opa, Ganung-Rawang, Hkanung, Kiutze, Nung, Nung Rawang, na Qiuze.

Asụsụ ndị metụtara Matwang nwere [1]% ruo 99% yiri okwu. Asụsụ Kyaikhu Lungmi [1] Changgong Tangsar nwere nghọta dị ala na Matwang. Rawang [1] Drung nwere 74% yiri okwu, 79%-80% na Aniong, 81%-87% na Renyinchi (Langdaqgong Tangsar), 77% na Changgong Tangsar, 74%-85% na Lungmi, na 74%-80% na Daru-Jerwang.

Ụdị dị iche iche[dezie | dezie ebe o si]

Ethnologue depụtara ụdị Rawang ndị a.

  • Daru-Jerwang (gụnyere ụdị Kunglang a na-asụ na Arunachal Pradesh)
  • Khrangkhu/Thininglong (Southern Lungmi) (nke edere na Shintani 2018[2])
  • Kyaikhu (Dangraq-Mashang, Northern Lungmi)
  • Matwang
  • Tangsar East (Changgong)
  • Tangsar West (Langdaqgong, Renyinchi)
  • Thaluq

Ụdị Lungmi nke Mashang na Dangraq dị iche iche, na ụdị ndị a na-asụ n'akụkụ ókèala Tibet dịkwa iche iche.

Kyaikhu Lungmi na Changgong Tangsar anaghị aghọta ihe dị iche iche nke Matwang.

E nwere 4 isi nkewa agbụrụ Rawang, na mgbakwunye na subclans (Ethnologue):

  • Lungmi
  • Matwang
  • Daru-Jerwang (nke Daru na Zørwang mejupụtara [3])
  • Tangsar

Asụsụ Dvru (Daru) gụnyere Malong, Konglang, Awiqwang, na Rvmøl. A na-asụ Tangsar n'ebe ọwụwa anyanwụ nke Rvmøl, na Waqkongdam na Mvtwang n'ebe ndịda nke Rvvmøl. Ezinụlọ ndị [4]-asụ Rvmøl gụnyere Ticewang/Tisanwang/Ticvlwang/Chicvlwang, Abør, Chømgunggang, Chvngdvng, Dvngnólcv̀l/Dvngnóycv̀m, Dv Berlinv̀m.

Wadamkhong bụ olumba Rawang nke Shintani dere (2014). [5]

[6] (2017) [7] [8] [9] na-enye nkọwa gbasara ọnụ ọgụgụ mmadụ na ndepụta foneme maka asụsụ Rawang ndị a.

  • Asụsụ Dvrù: nke agbụrụ Rvwàng, Konglang, na Sangnay na-asụ, a na-asakwa ya na mbụ n'elu osimiri Rvmetì (N'mai Hka) n'ebe ugwu Konglangpø. A na-asụkwa ya na Nokmong, Putao District, Kachin State, Myanmar.
    • Rvmø̀l Rvwàng: asụsụ ndịda Dvrù nke a na-asụ n'ebe ugwu Konglangpø, Putao District, Kachin State, Myanmar. Ọ bụ n'etiti ọdịda anyanwụ Dvngsar, Waqdvmkong (n'ebe ugwu Mvtwàng), na olumba Dvrù.
  • Asụsụ Krvngku: a na-asụ ya na ndịda Lungmi, Rvwàng, site n'obodo Rv́zà (ọ dịghịzi kemgbe etiti afọ 1960). Obodo nta a dị n'elu iyi Krang, nke dị n'ebe ọwụwa anyanwụ nke osimiri Mvliq na steeti Kachin, Myanmar.
  • Asụsụ ọdịda anyanwụ Dvngsar (Tangsar): nke ezinụlọ Mvpáng na-asụ. A na-asụ ya na mbụ n'akụkụ osimiri Renyinchi na Langdaqgong dị n'ebe ugwu Konglangpø, Putao District, Kachin State, Myanmar.

Tadahiko Shintani edepụtakwala asụsụ Wadamkhong, [10] Khwingsang, [11] Agu, [12] na Dingra [13] .

Ọmụmụ ụdaolu[dezie | dezie ebe o si]

Mkpụrụ okwu[dezie | dezie ebe o si]

Akpụkpọ ahụ Ezé / Alveolar
Retroflex Palatal Velar Mkpịsị aka
Plosive enweghị olu p k
kwuru okwu b ɡọ
Africate enweghị olu ts
kwuru okwu dz
Ihe na-esiri ike s ʃ h
Ụgbọ imi m ŋ
Rhotic Ọdịdị
Ihe atụ w j
  • /w/ nwere ike ịnụ dị ka [v] n'ihu ụdaume ihu.
  • [14] na-anụ nkwụsịtụ olu mgbe ụfọdụ dị ka ndị na-ekwu okwu.

Mkpụrụedemede[dezie | dezie ebe o si]

N'ihu Central Ịlaghachi azụ
N'akụkụ i Ọdịdị u
N'etiti na ə o
Emeghe a

Usoro ide ihe[dezie | dezie ebe o si]

[15] Myanmar, e meela ka asụsụ Matwang nke Rawang bụrụ nke Romanized, ebe usoro orthography Derung na Anung dị na China.

Edensibia[dezie | dezie ebe o si]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 Myanmar. Ethnologue: Languages of the World (2016). Archived from the original on 2016-10-10.
  2. Shintani, Tadahiko. 2018. The Khrangkhu language. Linguistic survey of Tay cultural area, no. 114. Tokyo: Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA).
  3. Tournadre (2023). The Tibetic Languages: an introduction to the family of languages derived from Old Tibetan. Paris: LACITO. ISBN 978-2-490768-08-0. 
  4. Straub, Nathan. 2016. Direction and time reference in the Rvmøl (Dvru) dialect of Rawang, from northern Myanmar. M.A. dissertation. Chiang Mai: Payap University.
  5. Shintani Tadahiko. 2014. The Wadamkhong language. Linguistic survey of Tay cultural area (LSTCA) no. 103. Tokyo: Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA).
  6. Numeral Systems of the World.
  7. Numeral Systems of the World.
  8. Numeral Systems of the World. Archived from the original on 2018-07-19. Retrieved on 2024-02-28.
  9. Numeral Systems of the World.
  10. Shintani, Tadahiko. 2014. The Wadamkhong language. Linguistic survey of Tay cultural area, no. 103. Tokyo: Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA).
  11. Shintani, Tadahiko. 2018. The Khwingsang language. Linguistic survey of Tay cultural area, no. 113. Tokyo: Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA).
  12. Shintani, Tadahiko. 2023. The Agu language. Linguistic survey of Tay cultural area, no. 146. Tokyo: Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA).
  13. Shintani, Tadahiko. 2023. The Dingra language. Linguistic survey of Tay cultural area, no. 147. Tokyo: Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA).
  14. Morse (1988). A short update on Rawang phonology, Linguistics of the Tibeto-Burman Area, Vol. 11, No. 2, 120–132. 
  15. Bradley (2002). "The Subgrouping of Tibeto-Burman", in Beckwith: Brill's Tibetan studies library. 2,6: PIATS 2000: Tibetan studies: Leiden 2000 / ed. by Christopher I. Beckwith, Proceedings of the ... seminar of the International Association for Tibetan Studies. Leiden Köln: Brill, 73–112. ISBN 978-90-04-12424-0. 

Njikọ mpụga[dezie | dezie ebe o si]